'गुळांबा' या शब्दाचा समास 'मध्यमपदलोपी' आहे. मध्यमपदलोपी समासात दोन संज्ञा एकत्र येऊन नवीन अर्थ निर्माण करतात, ज्या मध्ये दुसऱ्या संज्ञेच्या मध्यभागी एक विशेषण किंवा अन्य संज्ञा समाविष्ट होते. 'गुळांबा' ह्या शब्दात 'गुळ' हा विशेषण आहे आणि 'आंबा' हा मुख्य शब्द आहे. यामुळे 'गुळांबा' म्हणजे गुळासारखा आंबा किंवा गुळाच्या विशेषणाने संबंधित आंबा असा अर्थ निर्माण होतो. त्यामुळे या शब्दात मध्यमपदलोपी समासाचे प्रमाण स्पष्टपणे दिसून येते. त्यामुळे 'गुळांबा' चा समास म्हणून 'मध्यमपदलोपी' हा पर्याय बरोबर आहे.

'देशगत' हे 'द्वितीया तत्पुरुष' समासाचे उदाहरण आहे. द्वितीया तत्पुरुष समासात, समासातील पहिला पद द्वितीय विभक्तीत असतो आणि त्याला दुसऱ्या पदाशी संबंध दर्शवतो. 'देशगत' या शब्दात 'देश' हे प्रथम पद आहे, जे द्वितीय विभक्तीत वापरले गेले आहे, म्हणजेच 'देशाच्या अंतर्गत' असा अर्थ दर्शवतो. येथे 'गत' हा शब्द 'आहे' किंवा 'स्थित' याचा अर्थ दर्शवतो. त्यामुळे 'देशगत' हा शब्द 'देशाच्या आत असलेला' किंवा 'देशात असलेला' असा अर्थ निर्माण करतो. इतर पर्याय या संदर्भात योग्य नाहीत, कारण ते या वाक्याच्या अर्थास आणि संरचनेस अनुरूप नाहीत.

जोड्या जुळवताना 'तत्पुरुष समास', 'अव्ययीभाव समास', 'द्वंद्व समास' आणि 'बहुव्रीही समास' यांचे सही प्रकार लक्षात घेतले पाहिजेत. बरोबर पर्याय '3 1 4 2' आहे कारण यात प्रत्येक समासाच्या योग्य उदाहरणांशी त्यांची जोडणी करण्यात आलेली आहे. 'द्वंद्व समास' म्हणजे दोन समान महत्त्वाच्या घटकांची जोडणी, जसे की 'आमरण', या वाक्यात दोन घटक एकत्रितपणे वापरले आहेत. 'अव्ययीभाव समास' म्हणजे 'केरकचरा', ज्यात दोन घटकांमध्ये विना संयोजक जोडले जातात. 'बहुव्रीही समास', जसे की 'चंद्रशेखर', ज्यात एक व्यक्तिसाठी अनेक गुणधर्म दर्शवले जातात, तर 'तत्पुरुष समास' म्हणजे 'महाराष्ट्र', जो एक विशेष स्थळ दर्शवतो. अशा प्रकारे प्रस्तुत पर्याय योग्य आहेत.

'महादेव' हा सामासिक शब्द 'कर्मधारय' प्रकारात येतो. कारण 'महादेव' मध्ये 'महान' आणि 'देव' या दोन भागांचा मिलाफ आहे, जिथे 'महान' हा विशेषण आहे जो 'देव' या संज्ञेला विशेषणित करतो. यामुळे 'महादेव' म्हणजे एक महान देव, हेदेखील स्पष्ट आहे. कर्मधारय शब्दांमध्ये विशेषण आणि संज्ञा यांचा एकत्रित वापर केलेला असतो, जिथे विशेषण संज्ञेचा विशेषण रूपात वापरला जातो. इतर पर्यायांमध्ये 'महादेव' चा प्रकार योग्यपणे वर्णन केलेला नाही. 'द्वंद्व' मध्ये समान किंवा समकक्ष दोन्ही शब्द असतात, 'द्विगू' दोन संख्यांचा वापर दर्शवतो आणि 'अव्ययीभाव' मध्ये अव्यय आणि संज्ञा यांचा संबंध असतो, त्यामुळे 'महादेव' ह्या शब्दाचा योग्य प्रकार 'कर्मधारय' आहे.

नास्तिक, नापसंत, अनादर, अपुरा, अयोग्य या पदांचा समूह नञ तत्पुरुष समासात येतो. नञ तत्पुरुष समासात दोन शब्द एकत्र करून एक नवीन अर्थ निर्माण केला जातो. यामध्ये पहिला शब्द विशेषण किंवा संज्ञा असून, दुसरा शब्द त्यावर अवलंबून असतो, ज्यामुळे एकत्रितपणे एक संपूर्ण विचार व्यक्त होतो. उदाहरणार्थ, 'नास्तिक' म्हणजे 'ईश्वर नसणारा', 'नापसंत' म्हणजे 'पसंत नसलेला' इत्यादी. या प्रकारच्या समासात पहिल्या शब्दाचे गुणधर्म दुसऱ्या शब्दावर प्रभाव टाकतात, ज्यामुळे नंतरचा शब्द अधिक स्पष्ट व विशिष्ट अर्थ प्राप्त करतो. यामुळेच 'नञ तत्पुरुष समास' हा पर्याय योग्य आहे. अन्य पर्यायांमध्ये या पदांच्या संदर्भात योग्य अर्थ मिळत नाही.

'पुरणपोळी' हा शब्द मध्यमपदलोपी समासाचा उदाहरण आहे. या समासात 'पुरण' आणि 'पोळी' या दोन शब्दांमध्ये 'पोळी' हा मध्यवर्ती पद आहे, जो 'पुरण' या शब्दाचे विशेषण म्हणून कार्य करतो. म्हणजेच, 'पुरण' हा 'पोळी'चा एक भाग आहे, जो त्या पोळीच्या विशेषत्वाचे सूचक आहे. मध्यमपदलोपी समासात एक शब्द दुसऱ्या शब्दाच्या मधोमध येतो आणि त्याचा विशेषणात्मक अर्थ व्यक्त करतो. अन्य पर्याय जसे 'तत्पुरुष समास', 'अव्ययीभाव समास', आणि 'द्वंद समास' हे शब्द 'पुरणपोळी' च्या संरचनेशी संबंधित नाहीत, त्यामुळे ते योग्य नाहीत. यामुळे 'मध्यमपदलोपी समास' हा बरोबर पर्याय आहे.

'महान राष्ट्र - महाराष्ट्र' या शब्दाचा समास 'कर्मधारय' आहे. 'कर्मधारय' समासात, दोन शब्दांमध्ये एक विशेषण आणि एक नाम असते, ज्या विशेषणाने नामाचे वर्णन केले जाते. येथे 'महान' हा विशेषण आहे जो 'राष्ट्र' या नामावर लागतो, ज्यामुळे 'महान राष्ट्र' एकत्र येऊन 'महाराष्ट्र' हा शब्द तयार करतो. त्यामुळे, 'महान' ह्या विशेषणामुळे 'राष्ट्र' या नामाचे स्वरूप स्पष्ट होते. इतर पर्याय जसे 'तत्पुरुष', 'अव्ययीभाव' आणि 'बहुव्रीही' हे समास प्रकार या उदाहरणात लागू होत नाहीत, कारण ते या शब्दांच्या रचनेशी संबंधित नाहीत. त्यामुळे, 'कर्मधारय' हा पर्याय योग्य आहे.

'मीठभाकर' हा समाहार द्वंद्व समासाचे उदाहरण आहे कारण येथे 'मीठ' व 'भाकर' या दोन शब्दांचा समावेश करून एकत्रित अर्थ दिला आहे. समाहार द्वंद्व समासात दोन शब्द मिळून एक नवीन अर्थ निर्माण करतात, जसे की 'मीठ' म्हणजे चविष्ट वस्त्र, तर 'भाकर' म्हणजे एक प्रकारचे अन्न. या दोन्ही शब्दांनी एकत्र येऊन एक विशेष अन्नाच्या प्रकाराचे नाव दिले आहे, जो आमच्या संस्कृतीत महत्त्वाचा आहे. 'नास्तिक', 'नवरात्र' आणि 'पीतांबर' हे शब्द वेगळ्या प्रकारच्या समासाचे आहेत आणि त्यामुळे ते समाहार द्वंद्व समासाचे उदाहरण नाहीत. 'मीठभाकर' हा एक साधा आणि स्पष्ट उदाहरण आहे, जो समासाच्या नियमांचे पालन करतो.

'ग्रंथकार, कुंभकार, शेतकरी, कामकरी' हा पर्याय कृदन्त तत्पुरुष समासाच्या उदाहरणांचा योग्य पर्याय आहे. या शब्दांमध्ये 'कार' हा प्रत्यय वापरला गेला आहे, जो कार्य करणाऱ्या व्यक्तीस दर्शवितो. 'ग्रंथकार' म्हणजे ग्रंथ लिहिणारा, 'कुंभकार' म्हणजे मातीच्या भांड्या तयार करणारा, 'शेतकरी' म्हणजे शेती करणारा, आणि 'कामकरी' म्हणजे काम करणारा. या सर्व शब्दांमध्ये कृदन्त तत्पुरुष समासाचे विशेषणात्मक रूप दिसून येते. इतर पर्यायांमध्ये समासाची रचना नाही किंवा ते तत्पुरुष समासाचे उदाहरण नाहीत, त्यामुळे 'ग्रंथकार, कुंभकार, शेतकरी, कामकरी' हा पर्याय बरोबर आहे.

अव्ययीभाव सामासाच्या उदाहरणांमध्ये 'दरमजल', 'जागोजाग', 'पदोपदी' आणि 'पावलोपावली' हे शब्द योग्य आहेत. अव्ययीभाव सामासात दोन किंवा अधिक शब्दांचा एकत्रित वापर केला जातो, ज्यात एक शब्द दुसऱ्या शब्दाचे विशेषण असतो. या उदाहरणांमध्ये 'दरमजल' म्हणजे दराच्या परिस्थितीत, 'जागोजाग' म्हणजे विविध ठिकाणी, 'पदोपदी' म्हणजे प्रत्येक पावलावर, आणि 'पावलोपावली' म्हणजे पावलोपावलाने. हे सर्व शब्द एकत्रित अर्थाप्रमाणे एक विशिष्ट क्रिया किंवा परिस्थिती दर्शवतात, ज्यामुळे ते अव्ययीभाव सामासाच्या श्रेणीत येतात. इतर पर्याय अव्ययीभाव सामासाच्या कल्पनेशी संबंधित नाहीत, त्यामुळे ते योग्य नाहीत.

'नपुंसक' हा शब्द 'नपुंसक' म्हणजे 'नपुंसकता' किंवा 'नपुंसकत्व' याचा अर्थ घेतला जातो, जो एक प्रकारचा विशेषण आहे. 'नपुंसक' शब्दाचा समास 'नञ बहुव्रीही समास' आहे, कारण या समासात 'न' आणि 'पुंसक' हे दोन घटक एकत्र येऊन एक नवीन अर्थ तयार करतात. यामध्ये 'न' म्हणजे 'नाही' आणि 'पुंसक' म्हणजे 'पुरुषत्व' किंवा 'सामर्थ्य' हे दर्शवते. त्यामुळे 'नपुंसक' म्हणजे 'पुरुषत्व नसलेला' असा अर्थ तयार होतो. इतर पर्याय योग्य नाहीत कारण ते 'नपुंसक' या शब्दाच्या रचनेशी संबंधित नाहीत. 'नञ बहुव्रीही समास' या संदर्भात योग्य आहे कारण यात दोन घटकांचा संगम एकत्रित करण्याची प्रक्रिया आहे.

'नवरात्र' या सामासिक शब्दाचा विग्रह 'नऊ रात्रींचा समूह' असा होतो कारण 'नवरात्र' म्हणजे 'नऊ' (9) आणि 'रात्र' (nights) यांचा संयोग आहे. या शब्दात 'नव' या संख्येने 'नऊ' या अर्थास उभा शब्द दिला आहे, आणि 'रात्र' याचा अर्थ रात्र असा स्पष्ट आहे. त्यामुळे 'नऊ रात्रींचा समूह' हा पर्याय योग्य आहे, कारण तो शब्दाचा योग्य अर्थ स्पष्टपणे दर्शवतो. इतर पर्यायांमध्ये 'नौ' हे खरे वर्तमनात वापरले जात नाही, 'नवरात्रौत्सव' हा वेगळा अर्थ व्यक्त करतो आणि 'नव रात्रींचा समूह' मध्ये 'नव' हा कृतीचा संदर्भ देतो, जो योग्य नाही. त्यामुळे 'नऊ रात्रींचा समूह' हे बरोबर उत्तर आहे.

'साखरभात' हा शब्द 'मध्यमपदलोपी समास'ाचे उदाहरण आहे. या समासात ज्याचं मध्यम पद (साखर) एका विशेषणाच्या स्वरूपात दुसऱ्या पदाशी (भात) जोडले जाते, तेव्हा त्याचा अर्थ एकत्रित केला जातो. यामध्ये साखरेच्या भाताचे विशेषण असल्याने ते एकत्रितपणे एक नवीन अर्थ निर्माण करते. 'साखरभात' म्हणजे साखरेने सजवलेला भात किंवा साखरेसह असलेला भात, जो एक सणासुदीच्या प्रसंगी खाण्यात येतो. त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे, कारण तो समासाच्या संकल्पनेला पूर्णपणे जपत आहे आणि अन्य पर्यायांपेक्षा याची व्याख्या अधिक स्पष्ट आहे.

'दीपाचा चुलत सासरा म्हणजे देवमाणूस आहे.' या वाक्यात 'चुलत सासरा' हा सामासिक शब्द 'मध्यमपदलोपी समास' या समासाचे उदाहरण आहे. मध्यमपदलोपी समासामध्ये एक मध्यवर्ती पद असते, जे मुख्य शब्दाच्या संदर्भात त्याच्या विशेषणांशिवाय जोडले जाते. 'चुलत' हा विशेषण 'सासरा' या मुख्य पदाचे वर्णन करते. यामुळे 'चुलत सासरा' हा एकत्रितपणे एक अर्थ व्यक्त करतो, ज्यामुळे हा समास 'मध्यमपदलोपी' म्हणून वर्गीकृत केला जातो. इतर पर्यायांमध्ये समाविष्ट केलेले विविध प्रकारचे समास या संदर्भात लागू होत नाहीत, म्हणून 'मध्यमपदलोपी समास' हा उत्तर म्हणून योग्य आहे.

'तोंडी लावणे' हा सामासिक शब्द 'अलुक तत्पुरुष' समासाच्या प्रकारात येतो. अलुक तत्पुरुष समासात दोन्ही शब्दांचे स्वतंत्र अर्थ असतात, पण त्यातले पहिले शब्द दुसऱ्या शब्दाचे विशेषण असते. 'तोंडी' हे शब्द 'लावणे' या क्रियापदाचे विशेषण आहे, ज्यामुळे 'तोंडी लावणे' याचा अर्थ 'तोंडाला लावणे' असा होतो, जो संपूर्ण क्रियेसाठी विशिष्ट अर्थ दर्शवितो. या कारणामुळे 'अलुक तत्पुरुष' समास योग्य ठरतो. इतर पर्याय जसे 'उपपद तत्पुरुष', 'कर्मधारय', आणि 'द्विगू' यामध्ये 'तोंडी लावणे' च्या व्याख्येनुसार योग्यतेचा अभाव आहे.

'अग्रेसर' हा सामासिक शब्द 'अलुक् तत्पुरुष समास' या श्रेणीत येतो. अलुक् तत्पुरुष समासात पूर्वीच्या घटकांचा अर्थ बदलत नाही, तर एकत्रितपणे नवीन अर्थ निर्माण करतो. 'अग्रेसर' हा शब्द 'अग्रेसर' म्हणजे 'सामने' हा अर्थ व्यक्त करतो, ज्यामध्ये 'अग' (सामना) आणि 'रेर' (करणारा) यांचा समावेश आहे. त्यामुळे हा शब्द अलुक् तत्पुरुष समासात मोडतो. इतर पर्याय जसे नञ तत्पुरुष समास, द्विगु समास आणि उपपद् तत्पुरुष यांमध्ये 'अग्रेसर' शब्दाची रचना किंवा अर्थशुद्धता नाही. त्यामुळे 'अलुक् तत्पुरुष समास' हा योग्य पर्याय आहे.

'छत्रपती शिवरायांना दिव्यदृष्टी होती' या वाक्यातील अधोरेखित केलेला 'दिव्यदृष्टी' हा शब्द कर्मधारय समास दर्शवतो. कर्मधारय समास म्हणजे दोन संज्ञा किंवा विशेषण यांचे संयोजन जिथे एक विशिष्टण दुसऱ्या विशेषणाचे विशेषण बनते. 'दिव्य' हे विशेषण आहे आणि 'दृष्टी' हे संज्ञा आहे. येथे 'दिव्य' म्हणजे अद्भुत, अप्रतिम अशा दृष्टीचा उल्लेख करून 'दिव्यदृष्टी' या शब्दाने एकत्रित अर्थ प्रकट केला आहे. त्यामुळे 'दिव्यदृष्टी' हा शब्द कर्मधारय समासाचा उत्कृष्ट उदाहरण आहे. इतर पर्याय या वाक्यातील शब्द संरचनेशी संबंधित नाहीत, त्यामुळे 'कर्मधारय समास' हा योग्य पर्याय आहे.

'द्वंद्व' हा पर्याय तत्पुरुष समासाचा प्रकार नाही, याचे मुख्य कारण म्हणजे द्वंद्व समास हा एका विशेष प्रकारच्या समासात मोडतो, जिथे दोन शब्द किंवा पदे एकत्र येतात आणि त्यामध्ये सहसंबंध दर्शविला जातो. तत्पुरुष समासात एक पद दुसऱ्या पदाचे विशेषण असते, तर द्वंद्व समासात दोन समान पदे एकत्र केली जातात, जसे 'राम-सीता' किंवा 'पिता-माता'. त्यामुळे 'द्वंद्व' हा पर्याय तत्पुरुष समासाच्या प्रकारात समाविष्ट होत नाही. याउलट, 'विभक्ती', 'उपपद', आणि 'नञ्' हे सर्व तत्पुरुष समासाशी संबंधित आहेत, जे त्यांना तो विशेष गट बनवतात. त्यामुळे 'द्वंद्व' हा बरोबर उत्तर आहे.

"माझे मामा धान्य संपन्न गृहस्थ आहेत" हा पर्याय योग्य आहे कारण "बहुव्रीही" हा शब्द अर्थाने धान्य संपन्न किंवा समृद्ध असा संकेत देतो. या वाक्यात "बहुव्रीही" म्हणजे एकाच वेळी अनेक अर्थ दर्शवणारा किंवा अनेक गुणधर्म असलेला व्यक्ती, त्यामुळे या संदर्भात "धान्य संपन्न गृहस्थ" म्हणजे असा गृहस्थ जो बहुविध गुणांमुळे समृद्ध आहे, हे स्पष्ट होते. इतर पर्याय मात्र "बहुव्रीही" या शब्दाच्या अर्थाशी संबंधित नाहीत, कारण ते विविध कुटुंबिक संबंध किंवा व्यसने दर्शवतात, ज्यामुळे ते वाक्याच्या अर्थाला योग्य ठरत नाहीत. यामुळे "माझे मामा धान्य संपन्न गृहस्थ आहेत" हा पर्याय योग्य ठरतो.

'दारोदार' हा शब्द अव्ययीभाव समासाचा उदाहरण आहे. अव्ययीभाव समासात दोन शब्द एकत्र येऊन एक नवा शब्द बनवतात, ज्यामध्ये दोन्ही शब्दांचे अर्थ एकत्रितपणे व्यक्त केले जातात. 'दारोदार' म्हणजे घरापासून घरापर्यंत किंवा दरवाजापासून दरवाजापर्यंत असे दर्शवते. यामध्ये 'दार' हा शब्द आणि 'दारोदार' हा समास एकत्रितपणे 'दरवाजे' या अर्थाने वापरला जातो. त्यामुळे हे एक अव्ययीभाव समासाचे उदाहरण आहे. इतर पर्याय जसे की उपपद तत्पुरुष समास, कर्मधारय समास, आणि नञ तत्पुरुष समास यांचा 'दारोदार' च्या संदर्भात योग्य उपयोग नाही. त्यामुळे 'दारोदार' हा अव्ययीभाव समास आहे.

'आजन्म' हा अव्ययी भाव समास आहे कारण यात 'आयुष्यभर' या अर्थाने एकत्रित विचार व्यक्त केला जातो. या प्रकारात 'आ' हा अव्यय व 'जन्म' हा शब्द एकत्र येऊन एक नवा अर्थ निर्माण करतो. 'तोंडपाठ' हा शब्द देखील तत्पुरुष समासात येतो, कारण यामध्ये क्रियापदाचा अर्थ व्यक्त करणारा एक विशेषणात्मक भाग असतो. हे सर्व विचार एकत्रित मांडल्यास, 'अ, क' पर्याय बरोबर ठरतो. इतर पर्यायांमध्ये दिलेल्या समासांचे स्वरूप आणि अर्थ यांचा विचार केला गेला तरी ते अचूक नाहीत. म्हणून 'अ, क बरोबर' हा पर्याय योग्य आहे, कारण या दोन्ही विधानांचे व्याकरणिक स्वरूप योग्य आहे.

ज्या सामासिक शब्दात पहिले पद महत्त्वाचे असते, त्या समासास 'अव्ययीभाव समास' म्हणतात. या समासात पहिले पद विशेषतः महत्त्व प्राप्त करते कारण ते अर्थ स्पष्ट करतो आणि त्याच्या आधारे दुसऱ्या पदाचा अर्थ निर्माण होतो. उदाहरणार्थ, 'दूधभर पाणी' या वाक्यात 'दूध' हा शब्द महत्त्वाचा आहे; कारण त्याच्या आधी असलेल्या 'भर' या क्रियापदाने 'पाण्याचे प्रमाण' दर्शवते. 'तत्पुरुष समास', 'बहुव्रीही समास' आणि 'कर्मधारय समास' हे इतर प्रकारचे समास आहेत, परंतु त्यांचे स्वरूप आणि अर्थ रचना भिन्न आहे. म्हणून, 'अव्ययीभाव समास' हा योग्य पर्याय आहे.

पहिले पद संख्यावाचक असून त्यावरून समूहाचा बोध होत असेल तर तो द्विगू समास होतो. द्विगू समासात पहिल्या पदाने संख्येचा बोध करून दिला जातो, आणि दुसरे पद समूहाचं प्रतिनिधित्व करतं. उदाहरणार्थ, "दोन चुलत भाऊ" या वाक्यात 'दोन' हे संख्यावाचक असून 'चुलत भाऊ' हा समूह दर्शवतो. त्यामुळे 'दोन चुलत भाऊ' हे द्विगू समास आहे, कारण इथे एकाच प्रकारच्या अनेक व्यक्तींचा समावेश आहे ज्यामध्ये संख्या आणि समूह दोन्ही स्पष्ट आहेत. हा समास संख्येच्या बोधामुळे आणि समूहाच्या अर्थामुळे तयार होतो, जे द्विगू समासाच्या वैशिष्ट्यांना दर्शवते.

"स्वर्गवास, पोटशूळ, पाणकोंबडा, घरधंदा, कलाकुशल" या सामासिक शब्दांचा समास सप्तमी तत्पुरुष आहे, कारण सप्तमी तत्पुरुष समासात एक विशेषण शब्द दुसऱ्या शब्दाची विशेषता दर्शवतो आणि त्यात 'चा' किंवा 'च्या' या उपसर्गाचा वापर असतो. या शब्दांमध्ये ज्याद्वारे एक गोष्ट दुसऱ्या गोष्टीसाठी विशिष्ट केली जाते, ती सप्तमीच्या सदरातील विशेषता दर्शवते. उदाहरणार्थ, 'घरधंदा' मध्ये 'घर' हा 'धंदा'साठी एक विशेषण म्हणून काम करतो, तसेच 'स्वर्गवास' मध्ये 'स्वर्ग' हा 'वास'साठी विशेषण आहे. त्यामुळे या संदर्भात यांना सप्तमी तत्पुरुष समास म्हणून ओळखले जाते.