आर्थिक वर्ष 2024-25 मध्ये चीनसोबतच्या व्यापारात भारताची तूट 17% ने वाढली, ज्यामुळे ती विक्रमी पातळीवर पोहोचली. हा टक्का भारत-चीन संबंधांमधील व्यापाराच्या वाढत्या असंतुलनाचे संकेत देतो. व्यापारातील तूट वाढल्यानंतर, भारताला त्याच्या व्यापार धोरणामध्ये सुधारणा करण्याची गरज भासली आहे, विशेषतः आयात कमी करण्यासाठी आणि स्थानिक उत्पादन वाढवण्यासाठी. या तुटीचा परिणाम भारताच्या आर्थिक स्थिरतेवर आणि व्यापार धोरणावर होऊ शकतो. त्यामुळे, या आकड्यातून स्पष्ट होते की, भारताच्या अर्थव्यवस्थेसाठी हा एक गंभीर मुद्दा आहे, ज्यावर आवश्यक उपाययोजना करणे महत्त्वाचे आहे.

भारतातील सर्वाधिक मालवाहतूक करणारे बंदर पारादीप पोर्ट ट्रस्ट आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. पारादीप पोर्ट ओडिशा राज्यामध्ये स्थित आहे आणि हे बंदर मुख्यतः लोखंड, कोळसा, व अन्य खनिजांच्या मालवाहतुकीसाठी प्रसिद्ध आहे. या बंदराची भौगोलिक स्थानिकता आणि सुसज्जता यामुळे ते भारतातील सर्वाधिक मालवाहतूक करणारे बंदर बनले आहे. पारादीप पोर्ट ट्रस्टने आपली क्षमता वाढवण्यासाठी विविध उपक्रम राबवले आहेत, ज्यामुळे ते मोठ्या प्रमाणावर निर्यात आणि आयात यामध्ये महत्त्वपूर्ण योगदान देत आहे. त्यामुळे पारादीप पोर्ट ट्रस्टचा विकास भारताच्या अर्थव्यवस्थेत महत्त्वाचा ठरला आहे.

2021-22 ते 2023-24 या आर्थिक वर्षात अमेरिका भारताचा पहिला सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार होता, जो दोन्ही देशांमधील आर्थिक संबंधांचे महत्त्व दर्शवतो. हा पर्याय बरोबर आहे कारण भारत आणि अमेरिका यांच्यातील व्यापार वाढत आहे आणि या काळात दोन्ही देशांनी आपापसात अनेक व्यापार करार आणि सहयोग वाढवले आहेत. यामुळे आर्थिक संबंध अधिक मजबूत झाले आहेत, ज्यामुळे भारताच्या आर्थिक विकासात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. अमेरिका भारताच्या निर्यात व आयातीमध्ये महत्त्वाची भूमिका निभावते, जे या दोन्ही देशांमधील व्यवसायिक सहकार्याचे प्रमाण दर्शवते. त्यामुळे, अमेरिका भारताचा पहिला व्यापारी भागीदार ठरला आहे, जो या आर्थिक संबंधांचे महत्त्व अधोरेखित करतो.

अमेरिकेने भारतातून आयात होणाऱ्या मालावर 2 एप्रिल 2025 रोजी 26% वाढीव आयात शुल्क लावण्याची घोषणा केली आहे. हे शुल्क लावण्यामागील कारण म्हणजे भारतातील काही उत्पादनांच्या स्पर्धात्मकतेवर परिणाम करणे, तसेच स्थानिक उद्योगांचे संरक्षण करणे. 26% हे शुल्क महत्त्वपूर्ण आहे, कारण यामुळे भारतीय उत्पादकांना त्यांच्या उत्पादनांची किंमत वाढवावी लागेल, ज्यामुळे अमेरिकेतील बाजारपेठेत त्यांची स्पर्धात्मकता कमी होऊ शकते. त्यामुळे, या निर्णयामुळे व्यापाराच्या तत्त्वांवर परिणाम होईल आणि दोन्ही देशांमधील आर्थिक संबंधांवर देखील याचा परिणाम पडेल. त्यामुळे बरोबर पर्याय '26%' आहे.

S&P ग्लोबल कॉर्पोरेट सस्टेनेबिलिटी असेसमेंट (CSA) 2024 नुसार, येस बँक सलग तिसऱ्या वर्षी शाश्वततेच्या बाबतीत भारतातील सर्वोच्च-रेटेड बँक ठरली आहे. येस बँकने पर्यावरणपूरक योजनांमध्ये सक्रिय सहभाग घेतल्यामुळे आणि विविध शाश्वत विकासाच्या उपक्रमांना प्रोत्साहन दिल्यामुळे ही मान्यता मिळवली आहे. बँकेने आपल्या कामकाजामध्ये टिकाऊ विकासाच्या तत्त्वांना समाविष्ट केले आहे, ज्यामुळे तिचा समग्र सामाजिक आणि पर्यावरणीय प्रभाव सकारात्मक झाला आहे. या बाबींचा विचार करता, येस बँकचा पर्याय बरोबर आहे, कारण ती शाश्वततेच्या बाबतीत उत्कृष्ट कामगिरी करत आहे आणि तिचा विविध उपक्रमांमध्ये सक्रिय सहभाग आहे.

व्होल्वो ट्रक्सने भारतातील पहिल्या रोड ट्रेन सोल्यूशनची घोषणा केली आहे, जी डेल्हीव्हरीद्वारे संचालित केली जाणार आहे. डेल्हीव्हरी ही एक प्रसिद्ध लॉजिस्टिक्स फर्म आहे जी आपल्या नाविन्यपूर्ण आणि प्रभावी लॉजिस्टिक्स सोल्यूशन्ससाठी ओळखली जाते. व्होल्वोच्या या रोड ट्रेन सोल्यूशनमुळे ट्रान्सपोर्ट क्षेत्रात कार्यक्षमता आणि सुरक्षा अधिक वाढेल, ज्यामुळे वस्तूंचा जलद व सुरक्षित पाठवठा होईल. डेल्हीव्हरीची विस्तृत नेटवर्क आणि उच्च तंत्रज्ञानाचा वापर यामुळे या प्रकल्पाची यशस्विता निश्चित होईल. त्यामुळे, डेल्हीव्हरी हा बरोबर पर्याय आहे कारण ते या उपक्रमाच्या कार्यान्वयनात महत्त्वाची भूमिका बजावणार आहेत.

सर्वाधिक मालवाहतूक करणारे भारतीय बंदर पारादीप पोर्ट ट्रस्ट आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. पारादीप पोर्ट ट्रस्ट हे ओडिशा राज्यात स्थित आहे आणि ते विविध प्रकारच्या मालांचे मोठे प्रमाणात आयात-निर्यात करते. या बंदराला भौगोलिक दृष्ट्या अनुकूल स्थान असल्याने आणि विकसित इन्फ्रास्ट्रक्चरमुळे हे बंदर मोठ्या प्रमाणात मालवाहतुकीसाठी वापरले जाते. पारादीप बंदराचे महत्त्व विशेषतः कोळसा, लोखंड, आणि इतर कच्च्या मालांच्या वाहतुकीमध्ये आहे, ज्यामुळे ते भारतीय अर्थव्यवस्थेसाठी एक महत्त्वाचे केंद्र बनले आहे. यामुळे पारादीप पोर्ट ट्रस्टची मालवाहतूक क्षमता आणि कार्यक्षमता इतर बंदरांच्या तुलनेत जास्त असल्याने, हे सर्वाधिक मालवाहतूक करणारे बंदर मानले जाते.

वस्तू व सेवा करासंबंधी (Goods and Services Tax) कायद्यातील बदलांसाठी 'जीएसटी परिषद' हा गट जबाबदार आहे. जीएसटी परिषद ही संघराज्य आणि राज्य सरकारांचे प्रतिनिधी असलेली एक महत्त्वाची संस्था आहे, जी जीएसटीच्या अंमलबजावणीसाठी आणि सुधारणा करण्यासाठी निर्णय घेते. या परिषदेत केंद्रीय आणि राज्य सरकारांचे प्रतिनिधी एकत्र येऊन कर प्रणालीतील बदल, दर, व exemption बद्दल चर्चा करतात आणि निर्णय घेतात. या प्रक्रियेमुळे देशभरात एकसारखी जीएसटी प्रणाली लागू होण्यास मदत होते. जीएसटी परिषद ही जीएसटीच्या प्रभावी आणि कार्यक्षम अंमलबजावणीसाठी अत्यंत महत्त्वाची आहे, ज्यामुळे देशाच्या अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते.

रिझर्व्ह बँकेच्या लिक्विडिटी ॲडजस्टमेंट फॅसिलिटी (LAF) अंतर्गत स्टँडिंग डिपॉझिट फॅसिलिटी (SDF) दर 5.75% वर समायोजित करण्यात आले आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. SDF बँकांना तारणाशिवाय आरबीआयकडे अतिरिक्त निधी ठेवण्याची परवानगी देते, ज्यामुळे बँकांना अधिक लवचिकता मिळते. या सुविधेचा मुख्य उद्देश बँकिंग प्रणालीतील लिक्विडिटीचे व्यवस्थापन करणे आणि बँकांना त्यांच्या अतिरिक्त निधीचा सुरक्षित उपयोग करण्याची संधी देणे आहे. 5.75% दरामुळे बँकांना कमी खर्चात निधी ठेवल्यास स्थिरता मिळते आणि यामुळे वित्तिय स्थिरतेवर सकारात्मक प्रभाव पडतो. त्यामुळे, हा दर अत्यंत महत्त्वाचा आहे आणि बँकिंग प्रणालीसाठी उपयुक्त ठरतो.

सेंट्रल बँकिंग, लंडन कडून 'डिजिटल ट्रान्सफॉर्मेशन अवॉर्ड 2025' ने रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ला गौरवण्यात आले. हा पर्याय बरोबर आहे कारण RBI ने डिजिटल तंत्रज्ञानाच्या वापरातून आपल्या अंतर्गत कामकाजात सुधारणा केली आहे, ज्यामुळे ग्राहक सेवेत वाढ झाली आहे आणि कार्यक्षमता सुधारली आहे. RBI ने विविध डिजिटल उपाययोजनांचा अवलंब करून बँकिंग प्रणालीमध्ये परिवर्तन केले आहे, जसे की ऑनलाइन व्यवहार, मोबाइल बँकिंग आणि इतर तंत्रज्ञानाद्वारे उपलब्ध सेवांमुळे सामान्य नागरिकांना अधिक सुलभता मिळाली आहे. या पुरस्काराने RBI च्या प्रयत्नांचे आणि यशाचे मान्यतापत्र दिले आहे, जे भारताच्या आर्थिक प्रणालीत डिजिटल बदलावाचे महत्त्व दर्शवते.

2024-25 या आर्थिक वर्षात भारताने 1 अब्ज टन कोळसा उत्पादनाचा टप्पा ओलांडला, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. भारत हा जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा कोळसा उत्पादक देश आहे आणि या उत्पादनामुळे ऊर्जा क्षेत्रात स्वावलंबन साधण्यास मदत झाली आहे. 1 अब्ज टन उत्पादन गाठणे ही एक महत्त्वपूर्ण उपलब्धी आहे, जी देशाच्या आर्थिक विकासाला चालना देईल. तसेच, या टप्प्यामुळे भारताची ऊर्जा सुरक्षा वाढेल आणि औद्योगिक क्षेत्राला आवश्यक असलेल्या कोळशाची मागणी पूर्ण होईल. त्यामुळे, 2024-25 या आर्थिक वर्षातील हे उत्पादनाचे लक्ष भारताच्या विकासाच्या दिशेने एक मोठे पाऊल आहे.

विझिंजम बंदर केरळ राज्यात स्थित आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. केरळच्या तटावर असलेले हे बंदर विशेषतः आपल्या भौगोलिक स्थानामुळे आणि समुद्री व्यापारासाठी महत्त्वाचे आहे. विझिंजम बंदराच्या विकासामुळे केरळ राज्याच्या अर्थव्यवस्थेला मोठा लाभ झाला आहे, कारण हे बंदर आंतरराष्ट्रीय स्तरावर मालवाहतुकीसाठी एक प्रवेशद्वार म्हणून कार्यरत आहे. यामुळे स्थानिक व्यवसाय आणि पर्यटन उद्योगालाही चालना मिळाली आहे. तसेच, विझिंजम बंदराच्या माध्यमातून केरळचे समुद्री क्षेत्र अधिक विकसित होत आहे, ज्यामुळे या राज्याची महत्त्वाकांक्षा आणि आर्थिक स्थिरता वाढत आहे. त्यामुळे, विझिंजम बंदर हे केरळच्या समुद्री व्यापारात एक महत्त्वपूर्ण केंद्र आहे.

2025-26 या आर्थिक वर्षासाठी ग्राहक किंमत निर्देशांक (CPI) संपूर्ण वर्षासाठी 4.0% असा अंदाजित आहे. CPI हे एक महत्त्वाचे आर्थिक निर्देशांक आहे, ज्याद्वारे देशातील महागाईच्या दराची मोजणी केली जाते. 4.0% हा आकडा सरकार आणि आर्थिक तज्ज्ञांच्या मते महागाईवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी आवश्यक असलेल्या स्तरावर आहे. यामुळे देशातील आर्थिक धोरणे योग्य दिशेने राबवण्यासाठी सहाय्य होईल. महागाईच्या दरात स्थिरता राखल्यास सामान्य नागरिकांच्या खरेदी क्षमतेवर सकारात्मक परिणाम होतो, आणि त्यामुळे अर्थव्यवस्थेला स्थिरता मिळते. CPI चा हा अंदाज सरकारच्या आर्थिक धोरणांची दिशा निश्चित करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतो, ज्यामुळे लोकांच्या जीवनमानात सुधारणा होण्याची शक्यता असते.

भारतातील सर्वाधिक मालवाहतूक करणारे रेल्वे झोन ईस्ट कोस्ट रेल्वे आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. ईस्ट कोस्ट रेल्वे झोन हा भारताच्या पूर्व किनार्‍यावर विस्तारित आहे आणि याच्या अंतर्गत विविध महत्त्वाच्या मार्गांचा समावेश आहे, ज्यामुळे या झोनच्या मालवाहतुकीत मोठा वाटा आहे. या झोनमध्ये कोळसा, लोखंड, आणि इतर उद्योगांच्या मालाची वाहतूक मोठ्या प्रमाणात केली जाते, त्यामुळे अर्थव्यवस्थेला महत्त्वाचे योगदान मिळते. ईस्ट कोस्ट रेल्वेच्या विस्तारित नेटवर्कमुळे ती विविध औद्योगिक केंद्रांना जोडते, ज्यामुळे मालवाहतूक कार्यक्षमतेने केली जाते आणि यामुळे या झोनची महत्त्वता वाढते.

भारतातील पहिल्या रोड ट्रेन सोल्यूशनची घोषणा व्होल्वो ट्रक्स कंपनीने केली. या नवकल्पनेमुळे लॉजिस्टिक्स उद्योगातील कार्यक्षमता वाढवण्यास मदत होईल आणि वाहतूक अधिक सुलभ होईल. व्होल्वो ट्रक्सने विकसित केलेले रोड ट्रेन सोल्यूशन म्हणजे अनेक ट्रक एकत्र काम करून अधिक वजन आणि मोठ्या वस्तूंची वाहतूक करण्याची क्षमता वाढवते, ज्यामुळे इंधनाची बचत आणि वेळेच्या व्यवस्थापनात सुधारणा होते. या तंत्रज्ञानामुळे शहरी आणि ग्रामीण दोन्ही भागांमध्ये वस्तूंच्या वितरणाची प्रक्रिया जलद आणि प्रभावी होईल. त्यामुळे व्होल्वो ट्रक्स हे बरोबर उत्तर आहे, कारण त्यांनी या अभिनव तंत्रज्ञानाची घोषणा केली आहे.

भारतातील पहिली वैज्ञानिक कोळसा खाण मेघालय राज्यात आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. मेघालयमधील कोळसा खाणी त्यांच्या गुणवत्ता आणि उत्पादन क्षमतेसाठी प्रसिद्ध आहेत. या खाणींमध्ये पारंपरिक पद्धतीच्या तुलनेत आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर केला जातो, ज्यामुळे कार्यक्षमतेत वाढ आणि पर्यावरणाचे संरक्षण सुनिश्चित केले जाते. मेघालयातील कोळसा खाण उद्योग स्थानिक अर्थव्यवस्थेसाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे, कारण यामुळे अनेक लोकांना रोजगार मिळतो आणि स्थानिक विकासाला चालना मिळते. याव्यतिरिक्त, मेघालयातील कोळसा खाण आणि त्याच्या विकासामुळे राज्याच्या औद्योगिक वाढीला मोठा हातभार लागला आहे.

जागतिक बँकेच्या अहवालानुसार, उच्च उत्पन्नाचा दर्जा प्राप्त करण्यासाठी भारताला 2047 पर्यंत सरासरी 7.8% विकास दर आवश्यक आहे. हा विकास दर भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या दीर्घकालीन विकासाच्या दृष्टिकोनातून महत्त्वाचा आहे, कारण यामुळे देशातील सामाजिक व आर्थिक विकासाला गती मिळेल. याशिवाय, 7.8% विकास दर साधल्यास रोजगाराच्या संधींमध्ये वाढ होईल आणि गरीब जनतेच्या जीवनमानात सुधारणा होईल. भारतीय सरकारने या विकास दराच्या साधनासाठी विविध धोरणे व उपक्रम राबवले आहेत, ज्यामध्ये तंत्रज्ञान, नवउद्योगिता आणि शाश्वत विकास यांचा समावेश आहे. त्यामुळे बरोबर पर्याय '7.8%' आहे, कारण यामुळे उच्च उत्पन्नाचा दर्जा गाठण्याचा मार्ग सुकर होईल.

भारताचा सर्वाधिक कोळसा उत्पादक राज्य झारखंड आहे. झारखंडमध्ये विस्तृत कोळसा खाण असून, या राज्याचा कोळसा उत्पादनात महत्त्वाचा वाटा आहे. झारखंडमधील कोळसा क्षेत्रांमध्ये धनबाद, कोडरमा आणि बोकारो यांचा समावेश आहे, जेथे उच्च गुणवत्तेचा कोळसा मिळतो. या राज्याने देशाच्या उर्जेच्या गरजांसाठी महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे. झारखंडमधील कोळसा उत्पादनामुळे अनेक औद्योगिक प्रकल्पांना आधार मिळतो. या राज्याचे भूगोलिक स्थान आणि नैसर्गिक संसाधने यामुळे झारखंड कोळसा उत्पादनात आघाडीवर आहे. त्यामुळे झारखंड हे राज्य भारतात कोळसा उत्पादनासाठी प्रमुख स्थान आहे, आणि त्याच्या उत्पादनामुळे भारतीय अर्थव्यवस्थेला महत्त्वाची मदत होते.

तामिळनाडू राज्याचा आर्थिक विकास दर भारतातील सर्वाधिक आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. तामिळनाडू हे औद्योगिक, कृषी आणि सेवा क्षेत्रातील प्रगतीसाठी ओळखले जाते. राज्यातील मजबूत औद्योगिक पायाभूत सुविधा, उच्च शिक्षण संस्थांचे प्रमाण आणि तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रातील नवकल्पना यामुळे तामिळनाडूने आर्थिक विकासात महत्त्वपूर्ण प्रगती साधली आहे. यामुळे राज्याची जीडीपी वाढ आणि गुंतवणूक आकर्षित करण्यात मदत झाली आहे. विविध क्षेत्रांमध्ये तामिळनाडूने नव्या संकल्पना व उपक्रम राबवले आहेत, ज्यामुळे त्याच्या आर्थिक स्थिरतेत वाढ झाली आहे. या सर्व कारणांमुळे तामिळनाडूने प्रमुख आर्थिक विकास दर साधला आहे.

मॉर्गन स्टॅन्लेच्या अहवालानुसार, भारत 2028 पर्यंत जगातील तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनण्याची शक्यता आहे. या अहवालात भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या वाढीच्या गतीवर आणि त्यातील सुधारणा यावर लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे. भारताच्या GDP वाढीच्या प्रक्षिप्तानुसार, आर्थिक सुधारणा, तरुण व कामकाजी लोकसंख्या, तंत्रज्ञानातील प्रगती आणि उद्योग क्षेत्रातील वाढ यामुळे भारताची आर्थिक स्थिती मजबूत होईल. त्यामुळे 2028 साली भारताची अर्थव्यवस्था तिसऱ्या क्रमांकावर येण्याची अपेक्षा आहे, जे आर्थिक दृष्ट्या महत्त्वपूर्ण मानले जाते. या संदर्भात, भारताच्या जागतिक अर्थव्यवस्थेमध्ये स्थान मजबूत करण्यासाठी आवश्यक असलेले घटक एकत्र येत असल्याचे दिसून येते.

आर्थिक मंत्रालयाने मध्यम आणि दीर्घकालीन ठेवींसाठी 26 मार्च 2025 पासून बंद केलेली योजना म्हणजे 'सुवर्ण मुद्रीकरण योजना (GMS)'. ही योजना घरगुती आणि संस्थात्मक सोन्याचे चलनीकरण करण्यासाठी सुरू करण्यात आली होती आणि तिच्या माध्यमातून नागरिकांना त्यांच्या सोन्याचे आर्थिक मूल्य मिळविण्याची संधी उपलब्ध झाली होती. या योजनेमुळे सोन्याचे चलनीकरण शक्य झाले, ज्यामुळे लोकांना त्यांच्या अनावश्यक सोन्याचा वापर करून आर्थिक फायदा मिळवता आला. 'सुवर्ण मुद्रीकरण योजना (GMS)' हा बरोबर पर्याय आहे कारण हीच योजना अर्थ मंत्रालयाने बंद केली, ज्यामुळे इतर पर्याय अद्याप कार्यरत आहेत किंवा वेगळ्या उद्देशाने अस्तित्वात आहेत.

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) च्या चलनविषयक धोरणाला 2025 मध्ये 90 वर्षे पूर्ण होतील. RBI ची स्थापना 1 एप्रिल 1935 रोजी झाली, आणि ती भारताच्या आर्थिक धोरणांना महत्त्वपूर्ण मार्गदर्शन प्रदान करते. बँकेने आपल्या कार्यकाळात अनेक महत्त्वाचे आर्थिक बदल आणि धोरणे लागू केली आहेत, ज्यामुळे भारतीय अर्थव्यवस्थेतील स्थिरता आणि विकास साधला आहे. RBI च्या कार्यामुळे चलनाचे नियंत्रण आणि व्याज दर यामध्ये महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. त्यामुळे, 2025 मध्ये 90 वर्षांचा हा टप्पा साधणे RBI च्या इतिहासात एक महत्वपूर्ण घटना आहे, जी त्यांच्या कार्याची मान्यता दर्शवते. RBI च्या धोरणांचा प्रभाव संपूर्ण अर्थव्यवस्थेवर असतो, ज्यामुळे हे उत्तर बरोबर ठरते.

जम्मू आणि काश्मीर या केंद्रशासित प्रदेशाशी संबंधित उत्पादनांमध्ये विल्लो क्रिकेट बॅटला भौगोलिक संकेत (GI) टॅग प्राप्त झाला आहे. या बॅटची निर्मिती स्थानिक कलेच्या अद्वितीय शैलीने केली जाते आणि ती उच्च गुणवत्ता आणि टिकाऊपणासाठी प्रसिद्ध आहे. विल्लो क्रिकेट बॅट भारतातच नाही तर आंतरराष्ट्रीय स्तरावरही लोकप्रिय आहे, ज्यामुळे स्थानिक शिल्पकलेला प्रोत्साहन मिळते. GI टॅग मिळाल्याने या उत्पादनाची विशिष्टता आणि स्थानिक कलेचे महत्त्व अधिक स्पष्ट होते. या टॅगमुळे उत्पादकांचे आर्थिक हितसंबंध सुरक्षित राहतात, तसेच उपभोक्त्यांना गुणवत्तेची हमी मिळते. यामुळे, विल्लो क्रिकेट बॅट हा बरोबर पर्याय आहे.

तामिळनाडू राज्याचा आर्थिक विकास दर भारतातील सर्वाधिक आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. तामिळनाडूने औद्योगिक आणि सेवा क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण प्रगती केली आहे, ज्यामुळे या राज्याचे आर्थिक वाढीचे प्रमाण इतर राज्यांच्या तुलनेत उच्च आहे. राज्यात उच्च तंत्रज्ञान, माहिती तंत्रज्ञान, ऑटोमोबाईल उद्योग आणि उत्पादन क्षेत्रात मोठा वाढ झाला आहे, ज्यामुळे रोजगाराच्या संधी निर्माण झाल्या आहेत. याशिवाय, सरकारच्या विविध धोरणांमुळे गुंतवणूकदारांना आकर्षित करण्यात आले आहे, ज्यामुळे राज्याची आर्थिक स्थिरता आणि विकास दर वाढला आहे. या सर्व घटकांमुळे तामिळनाडूने आर्थिक विकासात एक महत्त्वपूर्ण स्थान निर्माण केले आहे.

आर्थिक वर्ष 2024-25 मध्ये भारताने अमेरिकेला 86.51 अब्ज डॉलर्सची निर्यात केली, ज्यामध्ये 11.6% वाढ नोंदवण्यात आली. या निर्यातीच्या वाढीमुळे भारत-अमेरिका व्यापार संबंध अधिक मजबूत झाले आहेत. भारताने विविध क्षेत्रांमध्ये, जसे की तंत्रज्ञान, औषध, वस्त्र, आणि अन्य उत्पादनांमध्ये यशस्वीपणे निर्यात वाढवली आहे, ज्यामुळे आर्थिक विकासाला चालना मिळाली. अमेरिकेसारख्या महत्त्वाच्या बाजारपेठेत भारताची उपस्थिती अधिक सशक्त बनली आहे, त्यामुळे दोन्ही देशांदरम्यानच्या व्यापाराच्या संबंधांना आणखी वفاق मिळण्याची शक्यता आहे. या निर्यातीच्या यशाने भारताची जागतिक व्यापारातली भूमिका अधिक महत्त्वाची बनवली आहे, ज्यामुळे जागतिक बाजारपेठेत भारताचे स्थान मजबूत होत आहे.

सलग तिसऱ्या वर्षी शाश्वततेच्या बाबतीत भारतातील सर्वोच्च-रेटेड बँक म्हणून येस बँक ओळखली गेली आहे. S&P ग्लोबल कॉर्पोरेट सस्टेनेबिलिटी असेसमेंट (CSA) 2024 मध्ये येस बँकेने उत्कृष्ट कामगिरी केली असून, त्यांनी शाश्वत विकास, पर्यावरणीय जबाबदारी आणि सामाजिक प्रभाव यामध्ये महत्त्वाची प्रगती साधली आहे. येस बँकेच्या धोरणांनी आणि कार्यपद्धतींनी ही बँक शाश्वततेच्या दृष्टीकोनातून एक आदर्श उदाहरण निर्माण केले आहे. यामुळे, येस बँक हे बरोबर उत्तर आहे, कारण त्यांनी सतततेच्या बाबतीत धारणा व कामगिरीत इतर बँकांना मागे टाकले आहे आणि त्यांच्या उपक्रमांनी एक सकारात्मक दृष्टिकोन निर्माण केला आहे.

RBI ने मॉरिशस देशाच्या बँकेसोबत सीमापार व्यवहारांसाठी करार केला आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. या कराराचा मुख्य उद्देश दोन्ही देशांमध्ये आर्थिक आणि वाणिज्यिक संबंधांना बळकटी देणे आहे. मॉरिशस एक महत्वाचे वित्तीय केंद्र आहे आणि या करारामुळे भारत व मॉरिशस यांच्यातील आर्थिक संबंध अधिक मजबूत होतील. सीमापार व्यवहारांना प्रोत्साहन देण्यासाठी हा करार महत्त्वाचा आहे, कारण यामुळे व्यापाराच्या क्रियाकलापांमध्ये सुलभता आणि पारदर्शकता वाढेल. RBI च्या या निर्णयामुळे भारताची आर्थिक धोरणे आणखी प्रभावीपणे कार्यान्वित होण्यास मदत होईल, ज्यामुळे दोन्ही देशांच्या अर्थव्यवस्थांना फायदा होईल.

अदानी समूहाच्या विझिंजम आंतरराष्ट्रीय बंदराला पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल मंत्रालयाने दुसऱ्या आणि तिसऱ्या टप्प्याच्या विकासासाठी पर्यावरणीय मंजुरी दिली आहे. या मंजुरीमुळे या बंदराच्या विकास प्रक्रियेत वेग आला आहे, ज्यामुळे आर्थिक विकास आणि स्थानिक उद्योगांना प्रोत्साहन मिळेल. पर्यावरणीय मंजुरी हे महत्त्वाचे घटक आहे, कारण ते सुनिश्चित करतो की विकासाचे कार्य पर्यावरणाच्या संरक्षणाच्या दृष्टीने योग्य आहे. या निर्णयामुळे अदानी समूहाला बंदराच्या कार्यक्षमता वाढवण्यासाठी आवश्यक संसाधने आणि समर्थन मिळेल. त्यामुळे या मंत्रालयाचा निर्णय अत्यंत महत्त्वाचा ठरला आहे, कारण यामुळे विकासाच्या योजनांची अंमलबजावणी जलद गतीने होऊ शकते.

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी बिहारमधील खगरिया जिल्ह्यात मका, केळी आणि भात या पिकांवर लक्ष केंद्रित करून 10,000 वा FPO (Farmer Producer Organization) सुरू केला. या FPO चा उद्देश शेतकऱ्यांच्या उत्पादनाची गुणवत्ता आणि बाजारात उपलब्धता वाढवणे आहे. मका, केळी आणि भात हे बिहारच्या कृषी अर्थव्यवस्थेत महत्त्वाचे पीक आहेत, जे शेतकऱ्यांचे उत्पन्न वाढवण्यासाठी मदत करतात. या पद्धतीद्वारे शेतकऱ्यांना एकत्र आणून त्यांना सशक्त बनवणे, बाजारात अधिक प्रभावीपणे सामोरे जाण्यासाठी आवश्यक साधनसामग्री आणि तंत्रज्ञान पुरवणे यावर जोर दिला जात आहे. त्यामुळे योग्य उत्तर मका, केळी, भात आहे, कारण हे पीक स्थानिक शेतकऱ्यांसाठी मोठ्या प्रमाणावर व्यवस्था करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात.

लिक्विडिटी ऍडजस्टमेंट फॅसिलिटी (LAF) अंतर्गत स्टँडिंग डिपॉझिट फॅसिलिटी (SDF) दर 5.75% वर समायोजित करण्यात आला आहे. हा दर बँकांना तारणाशिवाय भारतीय रिझर्व्ह बँकेत (RBI) अतिरिक्त निधी ठेवण्याची परवानगी देतो, ज्यामुळे बँकांना आपली तरलता व्यवस्थापित करण्यात मदत होते. या निर्णयामुळे बँकांना अधिक आरामदायक वित्तीय वातावरण मिळते, ज्यामुळे ते बाजारातील स्थितीवर प्रभावीपणे प्रतिक्रिया देऊ शकतात. तसेच, हा दर स्थिर ठेवण्यामुळे अर्थव्यवस्थेत स्थिरता राखण्यात मदत होते, जसे की महागाई नियंत्रण आणि आर्थिक विकासाला प्रोत्साहन देणे. त्यामुळे, 5.75% हा योग्य दर आहे, जे बँकांच्या तरलतेसाठी महत्वाचा आहे.

भारतातील सर्वाधिक मालवाहतूक करणारे रेल्वे झोन ईस्ट कोस्ट रेल्वे आहे, म्हणून हा पर्याय बरोबर आहे. ईस्ट कोस्ट रेल्वे झोन मुख्यत्वे ओडिशा, आंध्र प्रदेश आणि तेलंगणा राज्यांमध्ये कार्यरत आहे आणि याला खूप मोठी भौगोलिक आणि आर्थिक महत्त्व आहे. या झोनच्या अंतर्गत विविध मालवाहतूक सेवा उपलब्ध आहेत, ज्यामुळे उद्योग, कृषी आणि व्यापाराला बळकटी मिळते. ईस्ट कोस्ट रेल्वेच्या यशस्वी मालवाहतूक क्षमतेमुळे ती देशाच्या अर्थव्यवस्थेत महत्त्वाची भूमिका बजावते. त्यामुळे या झोनचा विकास आणि विस्तार भारताच्या संपूर्ण परिवहन प्रणालीत योगदान देतो, ज्यामुळे ते सर्वाधिक मालवाहतूक करणारे झोन बनले आहे.

BSE च्या 150 वर्षांच्या पूर्ततेसाठी 150 रुपये स्मारक नाण्याचे अनावरण करण्यात आले, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. भारतीय शेअर बाजाराच्या ऐतिहासिक आणि आर्थिक महत्त्वामुळे, या नाण्याचे अनावरण एक विशेष कार्यक्रम होते. 150 रुपये मूल्याच्या या नाण्याद्वारे BSE च्या दीर्घकालीन योगदानाचा आणि त्याच्याशी संबंधित विकासाचा सन्मान करण्यात आला आहे. BSE, म्हणजे बंबई स्टॉक एक्सचेंज, हा भारतातील सर्वात जुना आणि मोठा स्टॉक एक्सचेंज आहे, ज्याने आर्थिक वाढीसाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका निभावली आहे. त्यामुळे, 150 रुपये हे स्मारक नाणे केवळ एक मोमेंटो नाही, तर भारतीय आर्थिक इतिहासाची एक दृष्टीकोन दर्शवणारा प्रतीक आहे.

DPIIT ने स्टार्टअप्ससाठी येस बँकेसोबत भागीदारी केली आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. या भागीदारीचा मुख्य उद्देश म्हणजे स्टार्टअप्सना वित्तीय सहाय्य आणि संसाधने उपलब्ध करून देणे, ज्यामुळे त्यांचा विकास आणि यशस्वी होण्याची शक्यता वाढते. येस बँक स्टार्टअप्ससाठी विशेष कार्यक्रम आणि वित्तीय उत्पादने तयार करत आहे, ज्यामुळे नवीन व्यवसायांना त्यांच्या कल्पना साकार करण्यात मदत मिळेल. या सहकार्यामुळे स्टार्टअप्सच्या समृद्धीला एक नवे वाव मिळेल आणि भारतीय अर्थव्यवस्थेला प्रोत्साहन मिळेल, ज्यामुळे नवे रोजगार निर्माण होण्यास देखील मदत होईल. येस बँक आणि DPIIT यांचे हे सहकार्य स्टार्टअप इकोसिस्टमसाठी महत्त्वाचे ठरते.

केंद्रीय अर्थमंत्री निर्मला सीतारामन यांनी 1 एप्रिल 2025 रोजी "राज्य आर्थिक मंच" पोर्टलची सुरुवात केली. हे पोर्टल राज्यांच्या आर्थिक स्थितीची माहिती एकत्रित करणे आणि त्यावर चर्चा करण्यासाठी उपयुक्त आहे. यामुळे राज्यांना त्यांच्या आर्थिक विकासाच्या योजनेत मदत मिळेल आणि केंद्र सरकारला देखील विविध राज्यांच्या आर्थिक धोरणांची माहिती मिळवण्यास मदत होईल. "राज्य आर्थिक मंच" पोर्टलचा उद्देश आर्थिक पारदर्शकता वाढवणे आणि राज्यांच्या विकासासाठी आवश्यक असलेल्या उपाययोजना सुचवणे आहे, ज्यामुळे हा पर्याय बरोबर ठरतो. हे पोर्टल राज्यांच्या आर्थिक परिस्थितीवर लक्ष ठेवण्यास आणि सुधारणा करण्यास मदत करेल, ज्यामुळे एकूणच आर्थिक विकासाला चालना मिळेल.

रेपो दर कमी करून 6% करण्याचा निर्णय चलनविषयक धोरण समिती (MPC) ने घेतला. MPC ही भारतीय रिझर्व्ह बँकेची एक प्रमुख समिती आहे, जिने आर्थिक स्थिरता आणि महागाई नियंत्रणासाठी महत्त्वपूर्ण धोरणात्मक निर्णय घेतले आहेत. रेपो दर कमी करणे हे आर्थिक वाढीसाठी एक सकारात्मक पाऊल मानले जाते, कारण यामुळे कर्जाची उपलब्धता वाढते आणि गुंतवणूक वाढवण्यासाठी अनुकूल वातावरण निर्माण होते. या निर्णयामुळे बाजारपेठेत तरलता वाढते, जे आर्थिक चक्राला गती देते. म्हणूनच, चलनविषयक धोरण समिती (MPC) हा पर्याय योग्य आहे, कारण त्यांनीच या निर्णायक पावलाचा घेतला.

केंद्र सरकारने बँकांच्या मालमत्तेची यादी आणि लिलाव अधिक सुलभ करण्यासाठी 3 मार्च 2025 रोजी "BAANKNET" हे ई-लिलाव पोर्टल सुरू केले. BAANKNET पोर्टल बँकांच्या मालमत्तेच्या लिलाव प्रक्रियेत पारदर्शकता वाढवतो आणि विविध बँकांच्या मालमत्तांची माहिती एकाच ठिकाणी उपलब्ध करून देतो. यामुळे संभाव्य खरेदीदारांना लिलावात भाग घेणे अधिक सुलभ होते आणि बँकांना त्यांच्या निष्क्रिय मालमत्तेची विक्री करण्यास मदत होते. या पोर्टलच्या माध्यमातून लिलाव प्रक्रिया जलद आणि प्रभावी करण्याचा उद्देश आहे, जे बँकिंग क्षेत्रातील सुधारणा आणि आर्थिक आरोग्याच्या दृष्टीने अत्यंत महत्त्वाचे आहे. त्यामुळे "BAANKNET" हा बरोबर पर्याय आहे.

आर्थिक वर्ष 2024-25 मध्ये चीनसोबतच्या व्यापारात भारताची तूट 99.2 अब्ज डॉलर्सपर्यंत वाढली, जी विक्रमी ठरली. ही तूट भारत आणि चीन यांच्यातील व्यावसायिक संबंधांच्या संदर्भात महत्वपूर्ण आहे, कारण ती दोन्ही देशांच्या आर्थिक धोरणांवर आणि व्यापाराच्या स्तरावर प्रभाव टाकू शकते. 'अतिरिक्त तूट' ही भारताच्या व्यापाराच्या संतुलनासाठी चिंतेची बाब आहे, कारण यामुळे देशाच्या आर्थिक स्थितीवर थेट परिणाम होतो. या तुटीमुळे भारतीय उद्योगांना विविध आव्हानांचा सामना करावा लागत आहे, आणि त्यामुळे भारत अधिक आत्मनिर्भर होण्यासाठी प्रयत्न करत आहे. त्यामुळे, व्यापार वाढवण्यासाठी आणि तूट कमी करण्यासाठी विविध उपाययोजना करण्याची गरज आहे, जेणेकरून भविष्यातील आर्थिक धोरणे अधिक प्रभावी असू शकतील.

भारतातील सर्वाधिक कोळसा साठा असलेले राज्य झारखंड आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. झारखंडमध्ये कोळशाचे मोठे साठे आहेत, ज्यामुळे ते देशातील कोळसा उत्पादनात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. या राज्यात कोळसा खाण्याच्या अनेक युनिट्स आणि उद्योग आहेत, जे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला बळकट करण्यास मदत करतात. झारखंडच्या कोळसा खाणीत 'दनबाद' आणि 'साहिबगंज' या जिल्ह्यांचा समावेश आहे, जेथे मोठ्या प्रमाणात कोळसा साठा उपलब्ध आहे. यामुळे झारखंड भारतातील कोळसा उत्पादनाचा मुख्य केंद्र बनला आहे आणि त्यामुळे या राज्याचे महत्त्व अधिक वाढले आहे. त्यामुळे, झारखंड हे सर्वाधिक कोळसा साठा असलेले राज्य मानले जाते.

भारतातील पहिला मल्टी-मॉडल लॉजिस्टिक्स पार्क वाराणसीमध्ये विकसित केला जात आहे, म्हणून हा पर्याय योग्य आहे. या पार्कच्या माध्यमातून लॉजिस्टिक्स आणि वाहतूक क्षेत्रातील आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून वस्तूंच्या वाहतुकीला गती देण्यात येईल. वाराणसीचा भौगोलिक स्थान हा उत्तर भारतातील महत्त्वपूर्ण व्यापारिक केंद्र असल्याने, या पार्कच्या स्थापनाने स्थानिक उद्योगांना आणि व्यापारांना मोठा फायदा होईल. यामुळे रोजगाराच्या संधी वाढतील आणि स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळेल. मल्टी-मॉडल लॉजिस्टिक्स पार्कच्या माध्यमातून रेल्वे, रस्ते, आणि जलमार्ग यांचा उपयोग करून जलद आणि कार्यक्षम लॉजिस्टिक्स सेवा प्रदान केली जाईल, ज्यामुळे वाराणसीचे महत्त्व आणखी वाढेल.

BAANKNET पोर्टल बँकांच्या मालमत्तेची यादी आणि लिलाव सुलभ करण्यासाठी सुरू करण्यात आले आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. या पोर्टलचा मुख्य उद्देश बँकांच्या नीलामी प्रक्रियेत पारदर्शकता वाढवणे आणि संबंधित माहिती सहज उपलब्ध करणे हे आहे. त्यामुळे गुंतवणूकदारांना बँकांच्या मालमत्तेच्या लिलावात सहभागी होणे सोपे होते आणि बँकांसाठीही मालमत्तेच्या व्यवस्थापनात मदत मिळते. या पोर्टलमुळे बँकांच्या संपत्तीचे व्यवस्थापन अधिक प्रभावी आणि कार्यक्षम बनते, तसेच संभाव्य गुंतवणूकदारांना लिलाव प्रक्रियेत अधिक सुलभता मिळते. त्यामुळे, BAANKNET पोर्टलचे उद्देश स्पष्टपणे बँकांच्या मालमत्तेच्या यादी व लिलावासाठी आहे.

अर्थ मंत्रालयाने झिरो कूपन बाँड (ZCB) पॉवर फायनान्स कॉर्पोरेशनसाठी अधिसूचित केले आहे. या प्रकारच्या बाँडद्वारे पॉवर फायनान्स कॉर्पोरेशनला 10,000 कोटी रुपयांपर्यंत निधी उभारण्याची संधी मिळते. झिरो कूपन बाँड हे असे वित्तीय साधन आहे ज्या अंतर्गत गुंतवणूकदारांना कोणताही व्याजदर मिळत नाही, परंतु बाँडची वयस्कता संपल्यानंतर गुंतवणूकदारांना त्यांचा खरेदी मूल्यापेक्षा जास्त रक्कम परत मिळते. यामुळे पॉवर फायनान्स कॉर्पोरेशनच्या वित्तीय व्यवस्थापनात लवचिकता प्राप्त होते आणि त्याला आवश्यक निधी मिळवण्यास मदत होते, ज्यामुळे ऊर्जा क्षेत्रात सुधारणा करण्यासाठी आवश्यक असलेले प्रकल्प राबवता येतात.

आर्थिक वर्ष 2024-25 मध्ये अमेरिका भारताचा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार बनला आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. अमेरिका आणि भारत यांच्यातील व्यापार संबंध प्रगतीशील आणि सशक्त होत आहेत, ज्यामुळे दोन्ही देशांचे आर्थिक सहकार्य वाढले आहे. यामध्ये तंत्रज्ञान, औषध, आणि सेवा क्षेत्रामध्ये उल्लेखनीय वाढ झाली आहे. अमेरिका भारताला महत्त्वाचे गुंतवणूकदार म्हणून देखील ओळखते, ज्यामुळे भारताच्या विकासामध्ये योगदान मिळत आहे. यामुळे सलग चौथ्या वर्षी अमेरिका हा मान कायम राखण्यात यशस्वी ठरला आहे, जे आपल्या द्विपक्षीय संबंधांची प्रगती दर्शवते. त्यामुळे अमेरिका हा बरोबर पर्याय आहे.

'इंडिया कंट्री इकॉनॉमिक मेमोरँडम 2025' अहवालानुसार, भारताला 2047 पर्यंत उच्च उत्पन्नाचा दर्जा प्राप्त करण्यासाठी 7.8% विकास दर आवश्यक असल्याचे सांगण्यात आले आहे. हा आकडा भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या परिस्थितीवर आधारित आहे आणि यामध्ये भारताच्या आर्थिक वाढीच्या क्षमता आणि आव्हानांचा विचार करण्यात आला आहे. 7.8% विकास दर साधण्यासाठी सरकारने विविध नीतिगत उपाययोजना, गुंतवणूक वाढवणे, आणि औद्योगिक व कृषी उत्पादन वाढवणे आवश्यक आहे. त्यामुळे, या अहवालामध्ये दिलेला 7.8% विकास दर बरोबर आहे. यामुळे भारताची आर्थिक विकास गती सुधारण्यास मदत होईल आणि उच्च उत्पन्नाच्या स्तराकडे प्रगती साधता येईल.

रिझर्व्ह बँकेने व्यावसायिक बँकांना कर्ज देण्यासाठी लागू केलेल्या 'रेपो रेट' मध्ये 9 एप्रिल 2025 रोजी चलनविषयक धोरण समितीने 25 बेसिस पॉईंटने कपात केली, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. हा निर्णय आर्थिक स्थिरतेसाठी आणि कर्जाच्या उपलब्धतेसाठी महत्त्वाचा ठरला. रेपो रेट कमी केल्याने बँकांना कर्ज देण्यास अधिक प्रोत्साहन मिळते, ज्यामुळे व्यवसायांना आणि व्यक्तींना कर्ज मिळवणे सोपे होते. यामुळे अर्थव्यवस्थेत गुंतवणूक वाढवणे, रोजगार निर्मिती करणे आणि संपत्ती वाढवणे शक्य होते. त्यामुळे, या निर्णयामुळे आर्थिक विकासाला चालना मिळेल आणि आर्थिक अडचणीत सापडलेल्या क्षेत्रांना मदत होईल.

2025-26 आर्थिक वर्षासाठी GDP वृद्धिदराचा अंदाज 6.5% होता. हा अंदाज विविध आर्थिक संशोधन संस्थांनी आणि सरकारी तजवीज आयोगांनी दिला आहे, ज्यामुळे भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या स्थिरतेसाठी आणि वाढीसाठी सकारात्मक संकेत मिळतात. 6.5% चा वृद्धिदर हा एक महत्त्वाचा मापदंड आहे, जो देशाच्या औद्योगिक, कृषी व सेवाक्षेत्रातील विकासाच्या गतीवर प्रभाव टाकतो. हे लक्षात घेतल्यास, 6.5% चा अंदाज हा आर्थिक धोरणे आणि गुंतवणुकीसाठी फायदेशीर ठरतो. त्यामुळे, या प्रश्नात दिलेला बरोबर पर्याय म्हणजे 6.5% आहे, कारण हा आर्थिक वर्षातील वाढीचा अपेक्षित दर दर्शवतो.

भारत सौर आणि पवन ऊर्जेत जागतिक स्तरावर तिसऱ्या क्रमांकावर आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. भारताने सौर आणि पवन ऊर्जा उत्पादनात मोठा धोरणात्मक प्रगति साधला आहे, ज्यामुळे त्याची जागतिक स्तरावर महत्त्वाची भूमिका निर्माण झाली आहे. भारत सरकारने या क्षेत्रात गुंतवणूक वाढविण्यासाठी विविध योजनांची सुरूवात केली आहे, ज्यामुळे नवी ऊर्जा स्रोतांची निर्मिती जलद गतीने होत आहे. भारताची वायुविज्ञान व सौर ऊर्जा संसाधने कमी खर्चात उपलब्ध असल्याने, ते आंतरराष्ट्रीय मंचावर अधिक आकर्षण निर्माण करत आहेत. त्यामुळे भारताने जगातील इतर देशांच्या तुलनेत तिसऱ्या स्थानावर येण्यास यश मिळवले आहे, जे त्याच्या ऊर्जा धोरणाचे यश दर्शवते.

भारताने अमेरिकेतून होणाऱ्या आयातीवर 52% शुल्क लावले आहे, ज्यामुळे या दोन देशांच्या व्यापार धोरणांवर महत्त्वाचा प्रभाव पडतो. या उच्चतम शुल्कामुळे आयात वस्त्र, इलेक्ट्रॉनिक्स, आणि इतर उत्पादनांवर मोठा परिणाम होतो, आणि त्यामुळे व्यापार समतोलावर लक्षणीय परिणाम होतो. या निर्णयामुळे अमेरिकन उत्पादकांवरही दबाव येतो, कारण त्यांच्या वस्त्रांची किंमत वाढते आणि त्यामुळे भारतीय बाजारपेठेत त्यांच्या स्पर्धात्मकतेवर परिणाम होतो. भारताचे हे शुल्क लावण्याचे धोरण जागतिक व्यापारात संरक्षणवादाच्या दिशेने एक पाऊल आहे, ज्यामुळे दोन्ही देशांमध्ये व्यापार करारांवर चर्चा आणि संवाद वाढविण्याची आवश्यकता निर्माण होते. त्यामुळे, 52% शुल्क हा पर्याय योग्य आहे.

आर्थिक वर्ष 2024-25 मध्ये भारत आणि अमेरिका यांच्यातील व्यापाराचे एकूण मूल्य 131.84 अब्ज डॉलर्स होते, ज्यामुळे अमेरिका भारताचा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार बनला. हे व्यापाराचे वाढते प्रमाण दर्शवते की भारत आणि अमेरिका यांच्यातील आर्थिक संबंध अधिक मजबूत होत आहेत. या व्यापारात विविध उद्योगांचा समावेश आहे जसे की आयटी, फार्मास्युटिकल्स, कृषी उत्पादने आणि ऊर्जा, जो दोन्ही देशांच्या अर्थव्यवस्थेसाठी अत्यंत महत्त्वाचा आहे. यामुळे दोन्ही देशांच्या आर्थिक विकासात मदत झाली आहे आणि जागतिक स्तरावर त्यांची स्पर्धात्मकता वाढली आहे. त्यामुळे, "131.84 अब्ज डॉलर्स" हा योग्य पर्याय आहे, कारण तो दोन्ही देशांच्या व्यापाराच्या वाढीचे प्रतिनिधित्व करतो.

2024-25 मध्ये भारताने कोळसा उत्पादनाचा 1 अब्ज टन हा ऐतिहासिक टप्पा ओलांडला आहे, म्हणून हा पर्याय योग्य आहे. भारत एक महत्त्वाचा कोळसा उत्पादक देश आहे, आणि 1 अब्ज टन उत्पादनाची पातळी गाठणे म्हणजे देशाच्या ऊर्जा गरजांची पूर्तता करण्यासाठी एक मोठा पाऊल आहे. या टप्प्यामुळे भारताच्या औद्योगिक विकासाला गती मिळेल आणि ऊर्जा सुरक्षा सुनिश्चित केली जाईल. या उत्पादनात वाढ झाल्याने आर्थिक विकासाला चालना मिळेल आणि रोजगार निर्मितीतही मदत होईल. त्यामुळे 1 अब्ज टन उत्पादनाचे लक्ष्य गाठणे हे भारतासाठी एक महत्त्वाचे आणि ऐतिहासिक घडामोडीचे प्रतीक आहे, कारण यामुळे देशाच्या कोळसा क्षेत्रातील स्थिरता आणि विकासाचे संकेत मिळतात.

भारतातील पहिला पीएम मित्रा पार्क अमरावती, महाराष्ट्र येथे उभारण्यात येणार आहे, म्हणून हा पर्याय बरोबर आहे. पीएम मित्रा पार्क हा एक महत्त्वपूर्ण प्रकल्प आहे जो भारतात टेक्सटाईल उद्योगाला प्रोत्साहन देण्याच्या उद्देशाने तयार करण्यात आलेला आहे. या पार्काच्या माध्यमातून स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळणार आहे आणि रोजगाराच्या संधी वाढणार आहेत. अमरावती जिह्यातील या पार्कने स्थानिक शेतकऱ्यांना त्यांच्या कापसाचे उत्पादन वाढवण्यासाठी मदत करणे अपेक्षित आहे. यामुळे कापड उद्योगाला लागणारी कच्चा मालाची उपलब्धता सुनिश्चित होईल. त्यामुळे, अमरावती, महाराष्ट्र येथे पीएम मित्रा पार्क स्थापन करणे हा निर्णय भारताच्या आर्थिक वाढीसाठी महत्त्वाचा ठरतो.

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाच्या प्रतीकात वाघ आणि पाम ट्री या दोन घटकांचा समावेश आहे, ज्यामुळे हा पर्याय योग्य आहे. वाघ भारताचा एक प्रमुख प्रतीक आहे, जो ताकद आणि सामर्थ्याचे प्रतिनिधित्व करतो, तर पाम ट्री हा भारतीय उपखंडातील प्राचीन संस्कृतींचा प्रतीक आहे जो स्थिरता आणि समृद्धी दर्शवतो. या प्रतीकातले हे दोन्ही घटक भारतीय अर्थसंकल्पाच्या महत्त्वपूर्ण पैलूंना अधोरेखित करतात, त्यामुळे हे प्रतीक भारतीय बँकेच्या ध्येय आणि मूल्यांशी संबंधित आहे. वाघ आणि पाम ट्री हे घटक एकत्र येऊन भारतीय बँकेच्या स्थिरतेची आणि विकासाची भूमिका स्पष्ट करतात, म्हणूनच हा पर्याय बरोबर आहे.

VDAs म्हणजेच व्हर्च्युअल डिजिटल अॅसेट्स हस्तांतरणांवर 30% कर लावण्यात आला आहे, जो भारत सरकारच्या कर धोरणांचा भाग आहे. हा कर 2022 मध्ये लागू करण्यात आला होता आणि याचा उद्देश डिजिटल अॅसेट्सच्या व्यापारावर नियंत्रण ठेवणे आणि यासंबंधीच्या आर्थिक व्यवहारांचे व्यवस्थापन करणे आहे. त्यामुळे, 30% कर हा योग्य पर्याय आहे कारण तो सरकारच्या निर्णयाचे प्रमाण दर्शवतो आणि व्हर्च्युअल संपत्त्यांच्या वाढत्या लोकप्रियतेवर लक्ष ठेवण्याचा एक मार्ग आहे. या कराच्या अंमलबजावणीमुळे, गुंतवणूकदार आणि व्यापाऱ्यांना त्यांच्या व्यवहारांमध्ये पारदर्शकता आणण्यास मदत होईल, तसेच वित्तीय स्थिरतेसाठी आवश्यक असलेल्या उपाययोजना देखील प्रदान करेल.

अदानी समूहाच्या विझिंजम आंतरराष्ट्रीय बंदराच्या दुसऱ्या आणि तिसऱ्या टप्प्याच्या विकासासाठी पर्यावरणीय मंजुरी 'पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल मंत्रालय' यांनी दिली आहे. या मंजुरीमुळे बंदराच्या विकास प्रक्रियेला गती मिळेल आणि पर्यावरणाच्या संरक्षणासंबंधी आवश्यक असलेले निकष पूर्ण केले जातील. बंदर विकासाच्या या टप्प्यात स्थानिक औद्योगिक वाढ आणि आर्थिक विकासास मदत होईल, ज्यामुळे रोजगाराची संधी निर्माण होईल आणि कच्चा माल आयात व निर्यातीसाठी सुविधा उपलब्ध होईल. त्यामुळे बरोबर पर्याय 'पर्यावरण, वन आणि हवामान बदल मंत्रालय' आहे, कारण हे मंत्रालय पर्यावरण संरक्षणासह विकासाच्या महत्वाच्या बाबींवर लक्ष केंद्रित करते.

भारताचा 2028 पर्यंत जगातील तिसरी मोठी अर्थव्यवस्था होण्याचा अंदाज मॉर्गन स्टॅन्ले या संस्थेने व्यक्त केला आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. मॉर्गन स्टॅन्ले एक प्रसिद्ध वित्तीय सेवा कंपनी आहे जी जागतिक अर्थव्यवस्थेच्या ट्रेंडवर आधारित संशोधन करते. या संस्थेच्या ताज्या अहवालानुसार, भारताच्या वाढत्या जीडीपी आणि आर्थिक विकासाच्या दरामुळे तो तिसऱ्या स्थानावर पोहोचणार आहे. भारताच्या औद्योगिक वाढीमध्ये सुधारणा, डिजिटल परिवर्तन आणि वाढत्या उपभोगामुळे या अंदाजाला बळ मिळते. त्यामुळे मॉर्गन स्टॅन्लेच्या या भविष्यवाणीला महत्त्वाची मान्यता आहे, जी जागतिक पातळीवर भारताच्या आर्थिक स्थितीचे प्रतिनिधित्व करते.

मेघालय राज्याने बिंदिहाटी येथे पहिले वैज्ञानिक कोळसा खाण ब्लॉकचे उद्घाटन केले आहे. हे उद्घाटन कोळसा खाण क्षेत्रात आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे अधिक सुरक्षितता, कार्यक्षमता आणि पर्यावरणीय संवर्धन यावर लक्ष केंद्रित करून करण्यात आले आहे. बिंदिहाटी ब्लॉकमध्ये वैज्ञानिक पद्धतींचा वापर करून कोळसाचे उत्खनन करण्यात येणार आहे, ज्यामुळे पारंपरिक पद्धतींवरून एक नवीन दृष्टिकोन आला आहे. यामुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळेल आणि कामगारांच्या सुरक्षेची योग्य काळजी घेतली जाईल. बिंदिहाटी हे स्थान या संदर्भात योग्य आहे कारण येथे नवीन तंत्रज्ञान वापरून कोळसा खाण प्रक्रियेत सुधारणा केली जाणार आहे, त्यामुळे हे उत्तर बरोबर आहे.

भारत आणि ब्रिटनने मुक्त व्यापार कराराची प्रक्रिया 2025 मध्ये पूर्ण करण्याचे ठरवले आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. या कराराच्या अंतर्गत दोन्ही देशांमधील व्यापार आणि आर्थिक सहकार्य वाढवण्याचा उद्देश आहे. या करारामुळे अनेक उत्पादनांवर शुल्क कमी होण्याची अपेक्षा आहे, ज्यामुळे दोन्ही देशांमधील व्यापार वाढेल. भारत ब्रिटनसाठी एक महत्त्वाचा बाजार असून, ब्रिटन भारतात गुंतवणूक करण्यास प्रोत्साहित करत आहे. या कराराच्या माध्यमातून भारताच्या उत्पादनांना ब्रिटनच्या बाजारात अधिक प्रवेश मिळेल, जे दोन्ही देशांच्या आर्थिक विकासासाठी फायदेशीर ठरेल. त्यामुळे, 2025 हे वर्ष या महत्त्वाच्या कराराच्या पूर्णतेसाठी निश्चित केले गेले आहे.

तामिळनाडूच्या सरकारने 2025-26 च्या अर्थसंकल्पात रुपयाच्या चिन्हाऐवजी तमिळ अक्षराचा वापर करण्याचा निर्णय घेतला आहे. हा निर्णय सांस्कृतिक आणि भाषिक ओळख जपण्यासाठी महत्त्वाचा आहे, कारण यामध्ये स्थानिक भाषेचे महत्त्व अधोरेखित केले जाते. तामिळनाडूच्या यामागील उद्देश म्हणजे आपल्या भाषिक वारशाला प्रोत्साहन देणे आणि स्थानिक लोकांचे अभिमान वाढवणे. या उपायामुळे राज्याच्या अर्थसंकल्पाची सुसंगतता आणि स्थानिक ओळख यामध्ये एक नवीन दिशा मिळेल. त्यामुळे, तामिळनाडूचा हा निर्णय एक महत्त्वाचा टप्पा आहे, ज्यामध्ये स्थानिक संस्कृती आणि भाषेला मान दिला जात आहे.

अर्थ मंत्रालयाने बँकांच्या मालमत्तेची यादी आणि लिलाव अधिक सुलभ करण्यासाठी 3 मार्च 2025 रोजी BAANKNET हे नवीन ई-लिलाव पोर्टल सुरू केले. हा पोर्टल विशेषतः NPA कर्जाच्या वसुलीसाठी तयार करण्यात आले आहे, ज्यामुळे बँकांना त्यांच्या अविश्वसनीय कर्जांची वसूली करण्यात मदत होईल. BAANKNET द्वारे बँका त्यांच्या लिलाव प्रक्रियेला अधिक पारदर्शकता आणि कार्यक्षमता देऊ शकतात, ज्यामुळे संभाव्य खरेदीदारांना सुलभता मिळेल. त्यामुळे, BAANKNET हा बरोबर पर्याय आहे. या पोर्टलच्या सुरूवातीने बँकिंग क्षेत्रात सुधारणा आणण्यास आणि NPA वसुलीच्या प्रक्रियेत गती आणण्यास महत्त्वाची भूमिका बजावली जाईल, ज्याच्या माध्यमातून आर्थिक स्थिरता वाढेल.

भारताला 2028 पर्यंत जगातील तिसरी मोठी अर्थव्यवस्था होण्याचा अंदाज मॉर्गन स्टॅन्लेने व्यक्त केला आहे. या वित्तीय संस्थेने भारताच्या आर्थिक वाढीच्या वेगावर तसेच उद्योग क्षेत्रातील सुधारणा आणि नवकल्पनांचे योगदान लक्षात घेतले आहे, ज्यामुळे भारताच्या अर्थव्यवस्थेला मोठा जोर मिळालेला आहे. मॉर्गन स्टॅन्लेचा हा अंदाज भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या विकासाबद्दल सकारात्मक दृष्टिकोन दर्शवितो, ज्यामुळे गुंतवणूकदार आणि व्यापारी वर्गामध्ये आत्मविश्वास वाढतो. भारताच्या वाढत्या लोकसंख्येच्या आणि उपभोग क्षमतेच्या पार्श्वभूमीवर, मॉर्गन स्टॅन्लेचा हा अंदाज आर्थिक धोरणांच्या यशस्वी कार्यान्वयनाचे एक महत्त्वाचे मानक ठरतो.

वस्त्रोद्योग मंत्रालयाने 2021 मध्ये सुरू केलेली पीएम मेगा इंटिग्रेटेड टेक्सटाइल रीजन अँड अॅपेरल पार्क (मित्रा) योजना अंतर्गत महाराष्ट्रातील पहिले पार्क अमरावती येथे उभारण्यात येणार आहे. या योजनेचा उद्देश वस्त्रोद्योग क्षेत्रात गुंतवणूक वाढवणे, रोजगार निर्माण करणे आणि स्थानिक उत्पादन क्षमतेला बळकट करणे हा आहे. अमरावतीमध्ये या पार्कच्या स्थापनेमुळे स्थानिक शेतकऱ्यांना आणि कुटीर उद्योगांना मोठा फायदा होईल. यामुळे टेक्सटाइल उद्योगाची वाढ आणि विकास साधता येईल. परिणामी, अमरावती हे योग्य स्थान ठरले आहे कारण येथील भौगोलिक लाभ व संसाधने या प्रकल्पाच्या यशासाठी महत्त्वाची भूमिका बजावतात. त्यामुळे या प्रश्नातील बरोबर पर्याय अमरावती आहे.

1 एप्रिल 2025 पासून लागू होणाऱ्या MSME च्या वर्गीकरणानुसार, मध्यम उद्योगांसाठी वार्षिक उलाढालीची मर्यादा 500 कोटी रुपये निश्चित करण्यात आली आहे. या निर्णयामुळे मध्यम उद्योगांना योग्य प्रोत्साहन मिळेल आणि त्यांच्या विकासाला गती मिळेल. 500 कोटी रुपये हा आकडा उद्योगांना मोठ्या प्रमाणात वाढीच्या संधी उपलब्ध करून देतो, ज्यामुळे त्यांच्या व्यवसायाची क्षमता वाढू शकते. हा बदल MSME क्षेत्रात नवोन्मेष आणि स्पर्धात्मकता वाढविण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे. त्यामुळे या क्षेत्रात काम करणाऱ्या उद्योजकांना त्यांच्या योजनांचे अंमलबजावणी करण्यासाठी आवश्यक आर्थिक आधार मिळेल आणि त्यांच्या व्यवसायाला उपयुक्त साधने उपलब्ध होतील.

केंद्र सरकारने 3 मार्च 2025 रोजी IRCTC (Indian Railway Catering and Tourism Corporation) आणि IRFC (Indian Railway Finance Corporation) यांना नवरत्न दर्जा दिला आहे, ज्यामुळे या दोन्ही संस्थांची आर्थिक स्वायत्तता वाढेल. नवरत्न दर्जा मिळाल्यामुळे या कंपन्या त्यांच्या व्यवस्थापन निर्णयांमध्ये अधिक स्वातंत्र्य मिळवतील, ज्यामुळे त्यांना गुंतवणूक आणि विकासाच्या उपक्रमांमध्ये लवकर निर्णय घेता येतील. या दर्जामुळे या संस्थांना सरकारी नियमांचे पालन करताना अधिक लवचिकता मिळेल आणि त्यांच्या आर्थिक वाढीस गती मिळेल. त्यामुळे IRCTC आणि IRFC या दोन्ही कंपन्या रेल्वे क्षेत्रात अधिक कार्यक्षमतेने कार्य करणे शक्य होतील, जे भारतीय रेल्वे सेवा आणि पर्यटन उद्योगासाठी लाभदायक ठरेल.

भारतातील पहिली वैज्ञानिक कोळसा खाण मेघालय राज्यात आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. मेघालयमध्ये कोळशाचे मोठे साठे आहेत आणि येथील कोळसा खाणींचा विकास वैज्ञानिक पद्धतीने करण्यात आला आहे, ज्यामुळे उत्पादन अधिक कार्यक्षमतेने आणि सुरक्षिततेने करता येते. या खाणींचा उपयोग स्थानिक अर्थव्यवस्थेसाठी मोठा आहे आणि विविध औद्योगिक क्रियाकलापांना मदत करतो. मेघालयच्या कोळसा खाणीतून उत्पादन झालेला कोळसा भारतातील अन्य स्थानिक व आंतरराष्ट्रीय बाजारपेठांना पुरविला जातो. यामुळे, मेघालयातील वैज्ञानिक कोळसा खाणे या राज्याच्या औद्योगिक विकासामध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावत आहे.

भारतातील सर्वाधिक मालवाहतूक करणारे रेल्वे झोन ईस्ट कोस्ट रेल्वे आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. ईस्ट कोस्ट रेल्वे झोन विविध औद्योगिक आणि व्यापारिक गतीच्या केंद्रांकडे जाणाऱ्या मार्गांवर स्थित आहे, ज्यामुळे ते मालवाहतुकीसाठी महत्त्वाचे ठरते. या झोनच्या अंतर्गत अनेक महत्त्वाच्या शहरी आणि औद्योगिक क्षेत्रांचा समावेश आहे, जसे की विशाखापट्टणम आणि भुवनेश्‍वर, ज्यामुळे मालवाहतूक वाढीस लागते. याशिवाय, ईस्ट कोस्ट रेल्वेने विविध प्रकारच्या मालवाहतुकीच्या सेवा पुरविण्यात यश मिळवले आहे, ज्यामुळे तो देशातील सर्वात प्रभावशाली मालवाहतूक झोन बनला आहे.

भारतातील पहिली वैज्ञानिक कोळसा खाण मेघालय राज्यात आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. मेघालयमधील कोळशाच्या खाणी जगप्रसिद्ध आहेत आणि येथे वैज्ञानिक पद्धतीने कोळसा उत्खनन केले जात आहे. या खाणींमध्ये कोळशाची गुणवत्ता उच्च आहे आणि त्यामुळे या प्रदेशातील अर्थव्यवस्थेला मोठा आधार मिळतो. मेघालयमध्ये कोळसा खाणकामासंबंधी विविध अभ्यास आणि संशोधनही केले जातात, ज्यामुळे इथे काम करणाऱ्यांना सुरक्षित आणि प्रभावी पद्धतीने काम करण्यास मदत होते. त्यामुळे मेघालय हे राज्य कोळशाच्या उत्खननासाठी एक आदर्श ठिकाण मानले जाते. तसंच, इतर पर्यायांमध्ये कोळशाच्या खाणांचा उल्लेख असला तरी, वैज्ञानिक पद्धतीने खाणकाम करणे मेघालयमध्येच सुरू आहे.

युरोपियन युनियन आणि भारत यांच्या व्यापार आणि तंत्रज्ञान परिषदेची (TTC) दुसरी मंत्रीस्तरीय बैठक 28 फेब्रुवारी 2025 रोजी संपन्न झाली. या बैठकीमध्ये भारत आणि युरोपियन युनियन यांच्यातील द्विपक्षीय संबंधांवर महत्त्वपूर्ण चर्चा करण्यात आल्या, ज्यामुळे व्यापार, तंत्रज्ञान आणि आर्थिक सहकार्याला चालना मिळाल्याचे पाहायला मिळाले. या बैठकांचा उद्देश दोन्ही पक्षांमधील संवाद वाढवणे आणि सहकार्याचे नवे मार्ग शोधणे हा होता, ज्यामुळे आर्थिक विकास आणि नवोन्मेषाला सुद्धा मदत होईल. यामुळे या तारखेला झालेली बैठक महत्त्वाची ठरते, जी बरोबर पर्याय आहे.

झारखंड हे भारतातील सर्वाधिक कोळसा साठा असलेले राज्य आहे, म्हणून हा पर्याय बरोबर आहे. झारखंडमध्ये मोठ्या प्रमाणात कोळसा खाणी आहेत, ज्यामुळे ते कोळसा उत्पादनात महत्त्वपूर्ण स्थान मिळवित आहे. या राज्यात कोळशाचे विविध प्रकार उपलब्ध आहेत, ज्यामुळे ते देशाच्या ऊर्जा गरजांची पूर्तता करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावते. झारखंडमधील कोळसा उद्योग स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना देतो आणि रोजगाराच्या संधी निर्माण करतो. याशिवाय, झारखंडच्या कोळशाच्या साठ्यामध्ये नैसर्गिक संसाधनांची मोठी समृद्धी आहे, जी देशाच्या औद्योगिक विकासासाठी आवश्यक आहे. त्यामुळे झारखंडला कोळसा उद्योगाच्या संदर्भात विशेष महत्त्व प्राप्त आहे.

वाराणसी येथे अत्याधुनिक मल्टी-मॉडल लॉजिस्टिक्स पार्क विकसित करण्यासाठी भारतीय अंतर्देशीय जलमार्ग प्राधिकरण (IWAI) ने राष्ट्रीय महामार्ग लॉजिस्टिक्स मॅनेजमेंट लिमिटेड (NHLML) सोबत करार केला आहे. हा करार जलमार्गांच्या विकासाच्या दृष्टीने महत्त्वपूर्ण आहे, कारण तो लॉजिस्टिक्स क्षेत्रात जलमार्गांचा समावेश करून विविध वाहतूक प्रणालींचे एकत्रीकरण साधतो. या पार्कच्या माध्यमातून मालवाहतुकीची कार्यक्षमता वाढणार असून, अवजड वाहतुकीच्या सुविधा सुधारणार आहेत. IWAI चा हा उपक्रम जलमार्गांचा उपयोग वाढवून आणि पर्यावरणाच्या दृष्टीने अधिक अनुकूल पर्याय प्रदान करून भारतीय लॉजिस्टिक्स व्यवस्थेत बदल घडवण्यास सक्षम होईल. त्यामुळे, हा करार लॉजिस्टिक्स विकासासाठी एक महत्त्वाचा टप्पा आहे.

आर्थिक वर्ष 2024-25 मध्ये, अमेरिकेसोबतच्या व्यापारामध्ये भारताच्या निर्यातीत 11.6 टक्क्यांनी वाढ झाली, ज्यामुळे अमेरिका भारताचा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार बनला. ही वाढ भारतीय उद्योग क्षेत्राच्या वाढत्या क्षमता आणि निर्यात धोरणांच्या यशस्वी अंमलबजावणीचे प्रतिबिंब आहे. अमेरिकेसोबतच्या व्यापाराच्या वाढीमुळे भारतीय अर्थव्यवस्थेला मोठा फायदा झाला आहे, तसेच दोन्ही देशांच्या आर्थिक संबंधांना प्रगतीसाठी नवीन दिशा मिळाली आहे. भारताने विविध उत्पादनांच्या निर्यातीवर जोर दिला आहे, ज्यात तंत्रज्ञान, औषधं आणि कृषी उत्पादने यांचा समावेश आहे. त्यामुळे 11.6 टक्क्यांची वाढ हा बरोबर पर्याय आहे, जो अमेरिकेसोबतच्या व्यापाराच्या संदर्भात महत्त्वपूर्ण आहे.

केंद्र सरकारने 21 एप्रिल 2025 रोजी पोलाद (स्टील) आयातीवर 12% तात्पुरते शुल्क लावले आहे, ज्यामुळे देशांतर्गत उद्योगांना संरक्षण मिळेल. हे शुल्क लावण्याचे मुख्य कारण म्हणजे देशातील पोलाद उत्पादनांची वाढीव क्षमता आणि स्थानिक उद्योगांना रोजगारनिर्मितीला चालना देणे. पोलाद हा एक महत्त्वाचा उद्योग आहे, जो विविध क्षेत्रांमध्ये वापरला जातो, जसे की इन्फ्रास्ट्रक्चर, ऑटोमोबाईल्स, आणि बांधकाम. त्यामुळे, आयातीवरील शुल्कामुळे स्थानिक उत्पादनांना प्रोत्साहन मिळेल आणि देशाच्या अर्थव्यवस्थेला बळकटी येईल. या निर्णयामुळे देशांतर्गत पोलाद उद्योगाला संरक्षण मिळून अधिक स्पर्धात्मक बनण्याची संधी उपलब्ध होत आहे, म्हणून पोलाद (स्टील) हा बरोबर उत्तर आहे.

केंद्र सरकारने एका राज्यात एकच प्रादेशिक ग्रामीण बँक (RRB) धोरणांतर्गत 15 प्रादेशिक ग्रामीण बँकांच्या एकत्रीकरणाला 11 राज्यांतील मान्यता दिली आहे. या निर्णयामुळे बँकिंग क्षेत्रात सुधारणा होईल, तसेच ग्रामीण क्षेत्रातील आर्थिक स्थिती सुधारण्यास मदत होईल. एकत्रीकरणामुळे बँकांच्या कार्यक्षमतेत वाढ होईल आणि ग्राहकांना अधिक चांगली सेवा मिळेल. या प्रक्रियेत बँकांच्या व्यवस्थापनात सुधारणा होईल आणि अधिक धोरणात्मक निर्णय घेण्यासही मदत होईल. याप्रकारे, केंद्र सरकारच्या या निर्णयामुळे ग्रामीण बँकिंग क्षेत्रातील विविध आव्हानांची सोडवणूक होण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे ग्रामीण भागातील लोकांना आर्थिक सुविधा मिळविण्यात मदत होईल. त्यामुळे 11 हा उत्तर बरोबर आहे.

केंद्र सरकारने देशातील महत्त्वाच्या खनिजांच्या शोधासाठी गोवामध्ये 13 एक्सप्लोरेशन ब्लॉक्ससाठी एक्सप्लोरेशन लायसन्सचा (ELs) पहिला लिलाव सुरू केला आहे. हा लिलाव खनिजांच्या शोधनिर्मितीमध्ये महत्त्वाचा टप्पा आहे, कारण यामुळे गोव्यातील खनिज संसाधनांचा अधिक चांगला उपयोग होऊ शकतो. यामध्ये विविध खनिजांचा समावेश असून, हे राज्य खनिज संपत्तीच्या दृष्टीने समृद्ध आहे. या लिलावामुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळेल आणि रोजगार निर्मितीसाठी नवीन संधी उपलब्ध होतील. त्यामुळे, गोवामध्ये लिलाव सुरू करणे हे केंद्र सरकारच्या खनिज धोरणाचे एक महत्त्वाचे पाऊल आहे, ज्यामुळे देशाच्या खनिज संसाधनांचा अधिकतम उपयोग होईल.

अर्थ मंत्रालयाचा सार्वजनिक उपक्रम विभाग नवरत्न दर्जासाठी CPSE (Central Public Sector Enterprises) ची निवड सहा निर्देशकांच्या आधारावर करतो. या सहा निर्देशकांमध्ये कंपनीचा निव्वळ लाभ, प्रतिकूल वित्तीय कार्यगती, संशोधन व विकास, आणि बाजारपेठेतील विकास यांचा समावेश असतो. नवरत्न दर्जा मिळाल्यावर कंपन्यांना अधिक आर्थिक स्वायत्तता मिळते, त्यामुळे त्या अधिक स्वतंत्रपणे निर्णय घेऊ शकतात आणि त्यांच्या व्यवसायाच्या वाढीवर लक्ष केंद्रित करू शकतात. यामुळे या कंपन्या अधिक सक्षम होतात आणि त्यांच्या कार्यक्षमतेत वाढ होते, ज्यामुळे देशाच्या आर्थिक विकासात महत्त्वाची भूमिका बजावतात. म्हणून, सही पर्याय "6" आहे.

भारतातील सर्वाधिक आर्थिक विकास दर तामिळनाडूचा आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. तामिळनाडू राज्याने विविध औद्योगिक, कृषी व सेवा क्षेत्रातील विकासामुळे मोठ्या प्रमाणात आर्थिक वाढ साधली आहे. राज्यातील मजबूत औद्योगिक आधार, गुंतवणूक आकर्षित करण्याची क्षमता आणि उत्कृष्ट शिक्षण व आरोग्य सेवा यामुळे तामिळनाडूने देशभरात उच्च विकास दराची नोंद केली आहे. याशिवाय, राज्य सरकारने घेतलेले अनेक प्रगत उपक्रम आणि धोरणे, जसे की डिजिटल इंडिया, स्किल इंडिया आणि स्टार्टअप इंडिया, यामुळेही तामिळनाडूच्या आर्थिक वृद्धीत महत्त्वपूर्ण योगदान दिले आहे. म्हणूनच, तामिळनाडूच्या विकास दरामुळे ते देशातील सर्वाधिक आर्थिक विकास साधणारे राज्य ठरले आहे.

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने 'सारथी आणि प्रवाह' या डिजिटल उपक्रमांसाठी सेंट्रल बँकिंग, लंडन कडून प्रतिष्ठित डिजिटल ट्रान्सफॉर्मेशन अवॉर्ड 2025 मिळवला आहे. 'सारथी' उपक्रमाच्या माध्यमातून RBI ने डिजिटल बँकिंग सेवांची सुरक्षा आणि वापरकर्ता अनुभव सुधारण्यासाठी महत्त्वपूर्ण बदल केले आहेत. 'प्रवाह' उपक्रमाने वित्तीय व्यवहारांच्या प्रक्रियेतील पारदर्शकता आणि कार्यक्षमता वाढवण्यात मोठा योगदान दिला आहे. या दोन्ही उपक्रमांमुळे RBI ने डिजिटल बँकिंगच्या क्षेत्रात आघाडी घेतली असून, ग्राहकांसाठी अधिक सुरक्षित आणि सुलभ सेवा सादर केल्या आहेत. त्यामुळे 'सारथी आणि प्रवाह' हा बरोबर पर्याय आहे.

अर्थ मंत्रालयाने मध्यम आणि दीर्घकालीन ठेवींसाठी सुवर्ण मुद्रीकरण योजना (GMS) 26 मार्च 2025 पासून बंद केली आहे. या निर्णयाचा उद्देश म्हणजे सुवर्ण मुद्रीकरण योजनेतील विविध बाबींमध्ये सुधारणा करणे आणि योजनेच्या कार्यक्षमतेत वाढ करणे. या योजनेअंतर्गत नागरिकांना त्यांच्या सोन्याच्या ठेवींबद्दल व्याज मिळवण्याची संधी होती, ज्यामुळे देशातील सोन्याची मोठी मात्रा आर्थिक पद्धतीत रूपांतरित झाली आहे. तथापि, या योजनेच्या बंदीमुळे बाजारात काही बदल घडवता येतील आणि संभाव्यत: नवा कार्यक्रम किंवा सुधारित योजना लॉन्च केली जाईल. त्यामुळे बरोबर पर्याय '26 मार्च 2025' आहे, कारण याच दिवशी या योजनेला समाप्ती दिली जाणार आहे.

रिझर्व्ह बँकेने व्यावसायिक बँकांना कर्ज देण्याचा रेपो दर 9 एप्रिल 2025 रोजी 6.00% वर आणला आहे, जो आर्थिक स्थिरता आणि विकासासाठी महत्त्वाचा ठरतो. या निर्णयाचा उद्देश म्हणजे अर्थव्यवस्थेत तरलता वाढवणे आणि कर्जाच्या उपलब्धतेला चालना देणे आहे. 6.00% चा दर बँकांना कमी व्याजदरावर कर्ज उपलब्ध करून देण्यास मदत करतो, ज्यामुळे उद्योग आणि व्यवसायांना प्रोत्साहन मिळेल. यामुळे ग्राहकांसाठी कर्ज घेणे सुलभ होईल आणि त्यामुळे उपभोग वाढेल, ज्याचा सकारात्मक परिणाम आर्थिक विकासावर होईल. त्यामुळे 6.00% हा बरोबर पर्याय आहे.

केंद्र सरकारने देशात उत्खनन होत असलेल्या कोळसा वितरणाचे योग्य नियोजन करण्यासाठी मे 2025 मध्ये 'शक्ती योजना'ला मंजुरी दिली आहे, ज्यामुळे वीज निर्मिती केंद्रांना कोळसा उपलब्ध होणार आहे. 'शक्ती योजना' अंतर्गत वीज वितरण आणि उत्पादनातील अडचणी दूर करणे, तसेच कोळशाची उपलब्धता सुनिश्चित करणे हा मुख्य उद्देश आहे. यामुळे वीज निर्मितीला स्थिरता प्राप्त होईल आणि देशातील ऊर्जा गरजा पूर्ण करण्यास मदत मिळेल. 'शक्ती योजना'चा परिणाम म्हणून वीज निर्मिती केंद्रांना आवश्यकतेनुसार कोळसा वेळेत मिळण्याची खात्री होईल, जे ऊर्जा क्षेत्रातील विकासासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. त्यामुळे 'शक्ती योजना' हा बरोबर पर्याय आहे.

नोलेन गुरेर संदेश हे पश्चिम बंगालमधील एक जीआय मानांकन असलेले उत्पादन आहे. या गोड पदार्थाची खासियत म्हणजे त्याची स्वादिष्टता आणि दुर्मीळता. नोलेन गुर हा काढलेल्या तांदळाच्या गोड रसापासून तयार करण्यात येतो, जो विशेषतः पश्चिम बंगालमध्ये हंगामाच्या काळात तयार केला जातो. या उत्पादनाला स्थानिक शेतकऱ्यांच्या पारंपरिक पद्धतींमुळे आणि स्थानिक हवामानामुळे विशेष महत्त्व आहे. त्यामुळे नोलेन गुरेर संदेशचा जीआय मानांकन हे त्याच्या गुणवत्तेची आणि स्थानिक संस्कृतीची ओळख आहे. यामुळे, हा पर्याय बरोबर आहे कारण तो पश्चिम बंगालच्या स्थानिक उत्पादनांसोबत संबंधित आहे.

केंद्र सरकारने 3 मार्च 2025 रोजी IRCTC आणि IRFC यांना "नवरत्न" दर्जा प्रदान केला, ज्यामुळे या कंपन्या सरकारी मंजुरीशिवाय 1000 कोटी रुपयांपर्यंत गुंतवणूक करण्यास सक्षम होतील. नवरत्न दर्जा मिळालेल्या कंपन्या आर्थिक निर्णय घेण्यात अधिक स्वायत्तता प्राप्त करतात, ज्यामुळे त्या त्यांच्या व्यावसायिक विकासाला वेग देऊ शकतात. हा दर्जा कंपन्यांना अधिक शक्ती आणि लवचिकता प्रदान करतो, ज्यामुळे त्यांच्या कार्यक्षमता आणि स्पर्धात्मकता वाढते. यामुळे या कंपन्या विविध क्षेत्रांमध्ये नव्या योजनेत गुंतवणूक करून अधिक विकसित होऊ शकतात. नवरत्न दर्जा मिळाल्याने त्यांच्या कार्यकुशलतेत सुधारणा होईल आणि भारतीय अर्थव्यवस्थेत त्यांचा योगदान वाढेल.

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) ने मॉरिशसच्या सेंट्रल बँकेसोबत भारतीय रुपये आणि मॉरिशसच्या चलनामध्ये सीमापार व्यवहारांना प्रोत्साहन देण्यासाठी करार केला आहे. हा करार दोन्ही देशांमधील व्यापार वाढविण्यासाठी महत्त्वपूर्ण ठरतो, कारण यामुळे आर्थिक सहकार्य आणि वित्तीय व्यवहारांचे सरलीकरण होईल. सीमापार व्यवहारांमध्ये भारतीय रुपये वापरण्यामुळे व्यापारास आणखी गती मिळेल आणि दोन्ही देशांमधील आर्थिक संबंध मजबूत होतील. या करारामुळे, व्यवसायांना आपापल्या चलनात व्यवहार करणे सुलभ होईल, ज्यामुळे मुद्रा विनिमयाच्या खर्चात कमी होईल आणि व्यापारात सुविधा निर्माण होईल. त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे.

भारतातील सर्वाधिक कोळसा साठा झारखंड राज्यात आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. झारखंडमध्ये कोळशाचे विशाल साठे वसलेले आहेत, जे मुख्यत्वे सिझार, धनबाद आणि पलामू जिल्ह्यांमध्ये आढळतात. या राज्यात कोळशाच्या खाणींची भरपूर संख्या असून, येथे उत्पादन आणि खाण कार्यक्षमता उच्च आहे. झारखंडचा कोळसा देशाच्या उर्जेसाठी महत्त्वपूर्ण आधारभूत आहे, जे देशाच्या औद्योगिकीकरणात आणि ऊर्जा उत्पादनात महत्त्वाची भूमिका निभावतो. त्यामुळे झारखंड हे भारतातील कोळसा उद्योगाचे केंद्र मानले जाते. यामुळेच या प्रश्नात झारखंड हे बरोबर उत्तर ठरते.

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) च्या चलनविषयक धोरण समितीने (MPC) 9 एप्रिल 2025 रोजी 25 बेसिस पॉइंट्सची कपात केल्यानंतर नवीन रेपो दर 6.00 टक्के निश्चित करण्यात आला. हा दर कमी करणे अर्थव्यवस्थेतील आर्थिक वाढीला चालना देण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे, कारण कमी दरामुळे कर्ज घेणे सोपे होते आणि यामुळे उपभोक्त्यांची मागणी वाढते. यामुळे व्यावसायिक गुंतवणूकही वाढू शकते. त्यामुळे, बरोबर पर्याय "6.00 टक्के" आहे, कारण हा दर कमी झाल्यानंतर निश्चित करण्यात आलेला आहे आणि यामुळे अर्थव्यवस्थेतील स्थिरता आणि वाढीचा मार्ग सुगम बनतो.

प्रादेशिक ग्रामीण बँकांच्या एकत्रीकरणाची चौथी फेरी 2025 मध्ये होणार आहे. या प्रक्रियेमागील उद्देश म्हणजे ग्रामीण बँकांचे नेटवर्क मजबूत करणे आणि त्यांची कार्यक्षमता वाढवणे, जेणेकरून ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला अधिक आर्थिक सहारा मिळू शकेल. 2025 हा पर्याय योग्य आहे, कारण याच वर्षात या एकत्रीकरणाची प्रक्रिया राबवली जाणार आहे, ज्यामुळे ग्रामीण भागातील आर्थिक विकासाला गती मिळेल. या एकत्रीकरणामुळे बँकांच्या सेवा अधिक प्रभावी आणि व्यापक असतील, ज्याचा लाभ शेती, लघु उद्योग आणि इतर ग्रामीण उपक्रमांना होईल. या प्रक्रियेमुळे बँकांच्या विद्यमान संरचनेत सुधारणा आणण्याची अपेक्षा आहे, ज्यामुळे ग्रामीण समुदायातील लोकांना अधिक चांगल्या सेवा मिळतील.

RBI च्या नवीन धोरणानुसार, सीमांत स्थायी सुविधा (MSF) दर आणि बँक दर सुधारित करून 6.25% करण्यात आले आहेत. RBI ने अर्थव्यवस्थेतील स्थिरता आणि महागाई नियंत्रणात ठेवण्यासाठी या दरात बदल केला. 6.25% हा दर बँकांना लवकरात लवकर कर्ज देण्यासाठी आवश्यक असलेले वित्तीय साधन उपलब्ध करून देतो. यामुळे बँकांना त्यांच्या कर्ज देण्याच्या क्षमतेत सुधारणा करण्यास मदत होते आणि याचा परिणाम अर्थव्यवस्थेवर सकारात्मक प्रभावी पडतो. म्हणूनच, 6.25% हा बरोबर पर्याय आहे.

भारताचा 2028 पर्यंत जगातील तिसरी मोठी अर्थव्यवस्था होण्याचा अंदाज मॉर्गन स्टॅन्लेने व्यक्त केलेला आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. मॉर्गन स्टॅन्ले ही एक आंतरराष्ट्रीय वित्तीय सेवा संस्था आहे, जी आर्थिक संशोधन व विश्लेषणात प्रसिद्ध आहे. त्यांच्या अहवालांमध्ये भारताच्या आर्थिक वाढीच्या संभाव्यतेवर जोर देण्यात आला आहे, ज्यामुळे भारताला जागतिक बाजारात महत्त्वाची भूमिका निभवता येईल. या अंदाजामुळे भारताच्या आर्थिक धोरणांना दिशा मिळेल आणि गुंतवणूकदारांच्या आकर्षणाला चालना मिळेल. मॉर्गन स्टॅन्लेच्या या विश्लेषणामुळे जागतिक स्तरावर भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या भविष्यासाठी एक सकारात्मक दृष्टिकोन निर्माण झाला आहे.

सुवर्ण मुद्रीकरण योजना 2025 मध्ये बंद करण्यात येणार आहे, म्हणून हा पर्याय बरोबर आहे. या योजनेला अंतिम करण्यात येण्याचा निर्णय सरकारच्या धोरणात्मक आढाव्यानंतर घेण्यात आलेला आहे. सुवर्ण मुद्रीकरण योजना ही भारतीय अर्थव्यवस्थेत सुवर्णाचा उपयोग करून कर्ज आणि वित्तीय समावेश सुधारण्याच्या उद्देशाने सुरू करण्यात आली होती. यामुळे नागरिकांना त्यांच्या सोन्यातील संपत्तीचा उपयोग करून आर्थिक स्थिरता साधता येईल असे मानले जात होते. तथापि, या योजनांच्या कार्यक्षमतेवर चर्चा चालू आहे आणि 2025 मध्ये ही योजना बंद करणे हे अर्थव्यवस्थेसाठी आणि वित्तीय धोरणांसाठी विचारपूर्वक केलेले पाऊल आहे. यामुळे भविष्यातील वित्तीय धोरणांत बदल होण्याची शक्यता आहे.

तमिळनाडू सरकारने 2025-26 च्या अर्थसंकल्पात रुपयाच्या चिन्हात देवनागरी चिन्ह वगळले, ज्यामुळे राज्याच्या स्थानिक भाषेला महत्त्व देण्यात आले आहे. या निर्णयामुळे तमिळ भाषेच्या सांस्कृतिक ओळखीला आणि स्थानिक भाषेच्या उपयोगाला अधिक प्राधान्य मिळाले आहे. राज्य सरकारने स्थानिक भाषेच्या संवर्धनासाठी हा निर्णय घेतला असून, यामुळे तमिळभाषिक नागरिकांच्या भावनांना मान्यता मिळाली आहे. या बदलामुळे राज्याच्या अर्थसंकल्पात स्थानिक भाषेचा वापर अधिक प्रभावीपणे दर्शवला गेला आहे, ज्यामुळे तमिळनाडूमध्ये स्थानिक भाषेच्या संवर्धनाला एक सकारात्मक दिशा मिळाली आहे. त्यामुळे देवनागरी चिन्ह वगळणे हा बरोबर पर्याय आहे.

आशियाई विकास बँकेने (ADB) पॅसिफिक प्रदेशातील व्यवसायांना मदत करण्यासाठी "फ्रंटियर सीड (पॅसिफिक)" कार्यक्रम सुरू केला आहे. हा कार्यक्रम शाश्वत आर्थिक वाढीला प्रोत्साहन देण्याच्या उद्देशाने विकसित केला गेला आहे. यामध्ये स्थानिक उद्योजकांना आणि लघु व मध्यम उद्योगांना आर्थिक सहाय्य, तंत्रज्ञान आणि संसाधने उपलब्ध करून देण्यात येतात. यामुळे पॅसिफिक क्षेत्रातील आर्थिक स्थिती सुधारण्यास आणि विकासाला चालना देण्यास मदत होते. "फ्रंटियर सीड (पॅसिफिक)" कार्यक्रम हा योग्य पर्याय आहे, कारण तो व्यवसायांच्या वाढीसाठी लक्ष केंद्रित करतो आणि क्षेत्राच्या शाश्वत विकासासाठी महत्त्वपूर्ण आहे. त्यामुळे, यामुळे शाश्वत विकासाच्या उद्दिष्टांची पूर्तता करण्यामध्ये मदत होते.

भारताने आर्थिक वर्ष 2024-25 मध्ये 1 अब्ज टन कोळसा उत्पादनाचा टप्पा ओलांडला, जो एक महत्त्वपूर्ण विक्रम आहे. या विक्रमामुळे भारताची ऊर्जा सुरक्षा आणि औद्योगिक विकासाला संजीवनी मिळाली आहे, कारण कोळसा हा ऊर्जा उत्पादनाचा एक प्रमुख स्रोत आहे. 1 अब्ज टन उत्पादन म्हणजे भारताच्या कोळसा उत्खनन क्षमतेत मोठा वाढ झाला आहे, ज्यामुळे देशाची आर्थिक वाढ आणि विविध औद्योगिक क्षेत्रांवर सकारात्मक परिणाम झाला आहे. यामुळे भारताच्या ऊर्जा गरजा पूर्ण करण्यात मदत होईल आणि आयातावर अवलंबित्व कमी करण्यासही सहाय्य होईल. त्यामुळे बरोबर पर्याय 1 अब्ज टन आहे.

केंद्र सरकारच्या घोषणेनुसार, भारत 2028 पर्यंत जगातील तिसरी सर्वात मोठी अर्थव्यवस्था बनण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे जागतिक आर्थिक क्रमवारीत मोठे बदल होतील. या घोषणेमध्ये भारताची आर्थिक वाढ आणि विकास यावर लक्ष केंद्रित करण्यात आले आहे. भारताच्या वाढत्या लोकसंख्येचा, तंत्रज्ञानातील प्रगतीचा आणि विविध क्षेत्रांमधील गुंतवणुकीचा विचार करता, यामुळे अर्थव्यवस्थेत मोठा बदल होण्याची अपेक्षा आहे. तिसऱ्या क्रमांकावर येताना भारताने अनेक क्षेत्रांत प्रगती साधली आहे, जसे की औद्योगिक उत्पादन, सेवा क्षेत्र, आणि तंत्रज्ञान. त्यामुळे, भारताच्या या उद्दिष्टाने जागतिक बाजारपेठेत त्याची स्थिती मजबूत करण्यास मदत होईल.

भारतातील पहिला वैज्ञानिक कोळसा खाण ब्लॉक 'सार्यंगखाम-ए' चे उद्घाटन मेघालय राज्यात करण्यात आले आहे. हा पर्याय बरोबर आहे, कारण मेघालयमध्ये कोळशाचे मोठे भंडार आहेत आणि तेथील खाण उद्योगाला प्रगती देण्यासाठी हा वैज्ञानिक दृष्टिकोन महत्त्वाचा आहे. 'सार्यंगखाम-ए' खाण ब्लॉकचा उद्घाटन हा स्थानिक अर्थव्यवस्थेला बळकटी देण्यास मदत करेल आणि यामुळे रोजगाराच्या संधीसुद्धा वाढतील. यामुळे क्षेत्रातील आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्याची संधी मिळेल, ज्यामुळे खाण प्रक्रियेतील सुरक्षा व कार्यक्षमतेत सुधारणा होईल. त्यामुळे, मेघालयमध्ये 'सार्यंगखाम-ए' खाण ब्लॉकचे उद्घाटन ही एक महत्त्वाची घटना आहे.

भारत 2028 पर्यंत जगातील तिसरी मोठी अर्थव्यवस्था होईल, असा अंदाज मॉर्गन स्टॅन्ले या संस्थेने व्यक्त केला आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. मॉर्गन स्टॅन्ले हे एक प्रमुख वित्तीय सेवा पुरवठादार आहे, जे जगभरातील अर्थव्यवस्थेची चांगली समज ठेवते आणि आर्थिक विश्लेषण करते. त्यांच्या अहवालानुसार, भारताच्या अर्थव्यवस्थेतील वृद्धीचे दर आणि विविध क्षेत्रांची विकास क्षमता पाहता, देशाची आर्थिक स्थिती मजबूत होत आहे. या अंदाजामुळे भारताच्या आर्थिक धोरणांना प्रोत्साहन मिळण्याची शक्यता आहे, ज्यामुळे गुंतवणूक आणि विकासाच्या संधींमध्ये वाढ होईल. त्यामुळे, मॉर्गन स्टॅन्लेचा हा अंदाज महत्त्वाचा आहे आणि भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या भविष्यासाठी सकारात्मक संकेत देतो.

भारतातील पहिला मल्टी-मॉडल लॉजिस्टिक्स पार्क वाराणसी शहरात विकसित केला जात आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. या पार्कच्या माध्यमातून विविध प्रकारच्या वाहतूक प्रणालींचा समावेश करून लॉजिस्टिक्स क्षेत्रात सुधारणा करण्यात येणार आहे. वाराणसी या शहराचा भौगोलिक स्थानामुळे आणि आर्थिक महत्त्वामुळे हा प्रकल्प अधिक प्रभावी ठरणार आहे. मल्टी-मॉडल लॉजिस्टिक्स पार्क विकसित केल्याने मालवाहतुकीची कार्यक्षमता वाढेल, ज्यामुळे स्थानिक उद्योगांना फायदा होईल आणि रोजगार संधी देखील निर्माण होतील. याअंतर्गत रेल्वे, रस्ता, जलमार्ग आणि हवाई वाहतूक यांचे एकत्रीकरण करण्यात येणार आहे, ज्यामुळे लॉजिस्टिक्स व्यवस्थापन अधिक प्रभावशाली होईल.

भारताने 2024-25 आर्थिक वर्षात 1 अब्ज टन कोळसा उत्पादनाचा टप्पा ओलांडला, म्हणून हा पर्याय बरोबर आहे. या टप्प्यामुळे भारताच्या कोळसा उत्पादनात लक्षणीय वाढ झाली आहे, ज्याने देशाच्या ऊर्जा सुरक्षा आणि औद्योगिक विकासाला चालना दिली आहे. 1 अब्ज टन उत्पादन म्हणजे भारताच्या उर्जेच्या गरजांची पूर्तता करण्यासाठी महत्त्वपूर्ण आहे, कारण देशाला वीज निर्मितीसाठी कोळशावर अवलंबून राहावे लागते. या संदर्भात, भारताची कोळसा उत्पादन क्षमता वाढविणे आवश्यक आहे, जेणेकरून तो स्वावलंबी होऊ शकेल आणि आयात कमी करू शकेल. यामुळे आर्थिक विकासाला गती मिळेल आणि देशाच्या इतर क्षेत्रांमध्येही सकारात्मक परिणाम होईल.

गुंतवणूकदार शिक्षण आणि संरक्षण निधी प्राधिकरणाने (IEPFA) कोटक महिंद्रा बँकेसोबत सामंजस्य करार केला आहे, ज्याद्वारे भारतात डिजिटल गुंतवणूकदार जागरूकता वाढवण्याचे उद्दिष्ट साधण्यात येईल. हा करार डिजिटल प्लॅटफॉर्मवर गुंतवणूकदारांसाठी शिक्षण आणि माहिती उपलब्ध करून देण्यास मदत करेल, ज्यामुळे गुंतवणूक प्रक्रिया अधिक सुलभ आणि पारदर्शक होईल. कोटक महिंद्रा बँकेच्या सहकार्याने, IEPFA ने गुंतवणूकदारांना त्यांच्या हक्कांची आणि कर्तव्यांची माहिती देण्यावर जोर देणार आहे. यामुळे, गुंतवणूकदारांची जागरूकता वाढवणे आणि वित्तीय साक्षरता सुधारण्यास मदत होईल, जे दीर्घकालीन गुंतवणुकीसाठी महत्त्वाचे आहे. त्यामुळे, हा पर्याय योग्य आहे.

सोन्याच्या उत्पादनात प्रथम क्रमांकाचे राज्य कर्नाटक आहे. हा पर्याय बरोबर आहे कारण कर्नाटक राज्यात सोन्याच्या मोठ्या प्रमाणात खाणी आहेत, विशेषतः कर्नाटकमधील गोल्डन क्वाड्रंट म्हणून ओळखल्या जाणाऱ्या भागात. कर्नाटकमध्ये बाळारी, हंपी आणि अन्य अनेक ठिकाणी सोन्याचे साठे आढळतात, ज्यामुळे हे राज्य भारतातील सर्वात मोठे सोने उत्पादक ठरले आहे. कर्नाटकमध्ये सोन्याच्या खाणींचा इतिहास प्राचीन काळापासून आहे, ज्यामुळे या क्षेत्रात एक विशेष स्थान निर्माण झाले आहे. त्यामुळे, कर्नाटक हे भारतातील सोन्याच्या उत्पादनात अग्रगण्य राज्य आहे, जे त्याच्या भौगोलिक आणि खाण संबंधी संसाधनांमुळे साध्य झाले आहे.

भारतातील पहिली वैज्ञानिक कोळसा खाण मेघालय राज्यात आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. मेघालयमध्ये कोळसा खाणांना वैज्ञानिक पद्धतीने विकसित करण्यात आले आहे, ज्यामुळे या खाणांचा उपयोग अधिक प्रभावी आणि सुरक्षितपणे करता येतो. या खाणांमुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळाली आहे आणि रोजगार संधींमध्ये वाढ झाली आहे. मेघालयचा कोळसा खाणीतला इतिहास आणि त्याची स्थिती अन्य राज्यांच्या तुलनेत विशेष आहे, कारण येथे पारंपरिक पद्धतींव्यतिरिक्त आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर केला जातो. त्यामुळे मेघालय हे स्थान भारतातील वैज्ञानिक कोळसा खाणांचा प्रारंभिक केंद्र बनले आहे.

'स्वच्छता कर्मचाऱ्यांचे राष्ट्रीय आयोग' (National Commission for Safai Karamcharis) स्थापन करण्याचा निर्णय घेतलेले राज्य 'यापैकी कोणतेही नाही' हा पर्याय बरोबर आहे कारण हा आयोग देशभरातील स्वच्छता कर्मचाऱ्यांच्या हक्कांसाठी कार्यरत आहे, आणि याबाबत कोणताही विशेष निर्णय राज्य स्तरावर घेण्यात आलेला नाही. या आयोगाची स्थापना केंद्र सरकारने केली आहे आणि त्यामुळे हा विषय राज्यांच्या अधिकारांत येत नाही. स्वच्छता कर्मचाऱ्यांचे हक्क, कल्याण आणि त्यांच्या समस्यांचे निराकरण यासाठी आयोगाचे कार्य महत्त्वाचे आहे, परंतु हे राज्य स्तरावर नाही तर राष्ट्रीय स्तरावर सुरू आहे, त्यामुळे 'यापैकी कोणतेही नाही' हा पर्याय योग्य आहे.

1 एप्रिल 2025 पासून लागू होणाऱ्या MSME (Micro, Small and Medium Enterprises) च्या नवीन वर्गीकरणानुसार, 2.5 कोटी रुपयांपर्यंत गुंतवणूक असलेल्या उद्योगांना 'सूक्ष्म उद्योग' म्हटले जाईल. सूक्ष्म उद्योगाचे वर्गीकरण हे त्याच्या गुंतवणुकीच्या प्रमाणानुसार केले जाते, जेणेकरून लहान उद्योगांना त्यांच्या विकासासाठी आणि आधारासाठी योग्य मदत मिळू शकेल. या वर्गीकरणामुळे सरकार आणि संबंधित संस्थांना या उद्योगांना विशेष सुविधा आणि प्रोत्साहन देणे शक्य होईल. 'सूक्ष्म उद्योग' हा बरोबर पर्याय आहे कारण तो युजर्सच्या गुंतवणुकीच्या श्रेणीत योग्यपणे बसतो आणि MSME धोरणाचा उद्देश साधतो.

प्रादेशिक ग्रामीण बँकांची (RRB) स्थापना 1975 मध्ये करण्यात आली, ज्यामुळे ग्रामीण भागातील कर्जाची गरज पूर्ण करता येईल. या बँकांच्या स्थापनेचा उद्देश ग्रामीण अर्थव्यवस्थेला बळकटी देणे आणि शेतकऱ्यांना तसेच लघु उद्योगांना कर्ज उपलब्ध करून देणे हा होता. RRB च्या स्थापनेमुळे ग्रामीण भागात आर्थिक समृद्धी साधता आली, कारण यामुळे स्थानिक स्तरावर कर्ज घेण्याची प्रक्रिया सुलभ झाली. यामुळे ग्रामीण विकासाला गती मिळाली आणि शेतकऱ्यांचे व लघु उद्योजकांचे आर्थिक शोषण कमी झाले. त्यामुळे 1975 हे बरोबर उत्तर आहे, कारण त्यावेळी RRB ची स्थापना झाली आणि ती ग्रामीण विकासाच्या दृष्टीने एक महत्त्वाची पायरी ठरली.

आशियाई विकास बँकेने (ADB) पॅसिफिक प्रदेशातील स्थानिक व्यवसायांना पाठिंबा देण्यासाठी 'फ्रंटियर सीड (पॅसिफिक) कार्यक्रम'ाची सुरुवात केली आहे. हा कार्यक्रम विशेषतः स्थानिक लघुउद्योगांना आर्थिक साधनं, तांत्रिक सहाय्य आणि बाजारपेठेतील प्रवेश यासारख्या आवश्यक संसाधनांची उपलब्धता वाढविण्यावर केंद्रित आहे. पॅसिफिक प्रदेशातील व्यवसायांना अधिक वर्धिष्णु बनविणे आणि त्यांच्यातील नवोन्मेषशीलतेला उत्तेजन देणे हे या कार्यक्रमाचे मुख्य उद्दिष्ट आहे. त्यामुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला बळकट करण्यास मदत होते. 'फ्रंटियर सीड (पॅसिफिक) कार्यक्रम' बरोबर पर्याय आहे, कारण हा कार्यक्रम विशेषतः पॅसिफिक प्रदेशातील व्यवसायांना समर्थन देण्यासाठी तयार करण्यात आला आहे.

पॉवर फायनान्स कॉर्पोरेशनसाठी अर्थ मंत्रालयाने झिरो कूपन बाँड (ZCB) अधिसूचित केले आहे, ज्यामुळे कंपनी 10,000 कोटी रुपयांपर्यंत निधी उभारू शकते. हे बंधनकारक आहे कारण पॉवर फायनान्स कॉर्पोरेशन ही ऊर्जा क्षेत्रातील प्रमुख वित्तीय संस्था आहे, जी विविध ऊर्जा प्रकल्पांना वित्तपुरवठा करते. झिरो कूपन बाँड्समुळे कंपनीला एकाच वेळी मोठा निधी उभारण्याची संधी मिळते, ज्यामुळे तिच्या प्रकल्पांची गती वाढवता येईल आणि ऊर्जा क्षेत्रात वाढीला चालना मिळेल. यामुळे ऊर्जा उत्पादन, वितरण आणि अनुकूलतेसाठी आवश्यक असलेल्या संसाधनांची उपलब्धता सुनिश्चित होईल. त्यामुळे, योग्य उत्तर पॉवर फायनान्स कॉर्पोरेशन आहे, कारण याच कंपनीसाठी झिरो कूपन बाँड अधिसूचित केले गेले आहेत.

युरोपियन युनियन आणि भारत यांच्या व्यापार आणि तंत्रज्ञान परिषदेची (TTC) दुसरी मंत्रीस्तरीय बैठक 28 फेब्रुवारी 2025 रोजी झाली. या बैठकीत द्विपक्षीय व्यापाराच्या विविध पैलूंचा सखोल विचार करण्यात आला, ज्यामध्ये व्यापाराच्या सुलभतेसाठी आवश्यक असलेल्या उपाययोजना आणि तंत्रज्ञानातील सहकार्यावर चर्चा झाली. या बैठकीमुळे दोन्ही बाजूंमध्ये आर्थिक संबंध अधिक मजबूत होण्यास मदत मिळेल, तसेच नवनवीन तंत्रज्ञानाच्या आदान-प्रदानातून विकास साधता येईल. भारत आणि युरोपियन युनियन यांच्यातील या बैठकीचा उद्देश एकत्रितपणे वाढत्या चॅलेंजेसना सामोरे जाणे आणि व्यापारासंबंधी धोरणात्मक निर्णय घेणे हा होता, त्यामुळे 28 फेब्रुवारी 2025 हा तारीख योग्य आहे.

MSME च्या वर्गीकरणात सरकारने 1 एप्रिल 2025 पासून लागू होणाऱ्या बदलांनुसार सूक्ष्म उद्योगांसाठी उलाढालीची मर्यादा 10 कोटी रुपये करण्यात आली आहे. या बदलामुळे सूक्ष्म उद्योगांचे विकासाचे प्रमाण वाढणार आहे आणि ते अधिक सशक्त होण्यास मदत होईल. 10 कोटी रुपये ही मर्यादा निश्चित करून, सरकारने या क्षेत्रामध्ये अधिक गुंतवणुकीला चालना दिली आहे. यामुळे छोटे आणि मध्यम उद्योग अधिक संधी मिळवू शकतील आणि त्यांच्या व्यवसायातील वाढीसाठी आवश्यक संसाधने व आर्थिक सहाय्य मिळविण्यातील अडचणी कमी होतील. हा निर्णय MSME क्षेत्रातील विविध उद्योगांना प्रोत्साहन देण्यासाठी आणि त्यांच्या आर्थिक स्थिरतेसाठी महत्त्वपूर्ण ठरतो.

वस्त्रोद्योग हा पर्याय बरोबर आहे कारण PM मित्रा योजना विशेषतः वस्त्रोद्योग क्षेत्राच्या विकासासाठी सुरू करण्यात आलेली एक महत्त्वाकांक्षी योजना आहे. यामध्ये वस्त्रोद्योगातील उत्पादन क्षमता वाढवणे, स्थानिक व जागतिक बाजारपेठांमध्ये स्पर्धात्मकता वाढवणे आणि रोजगार निर्मितीवर लक्ष केंद्रित केले आहे. या योजनेद्वारे, लघु आणि मध्यम उद्योगांना प्रोत्साहन देऊन वस्त्र उत्पादनाबाबत नव्याने तंत्रज्ञान, प्रशिक्षण आणि वित्तीय मदतीची संधी उपलब्ध करून दिली जाते. वस्त्रोद्योग क्षेत्र भारताच्या अर्थव्यवस्थेत महत्वपूर्ण स्थान राखतो, ज्यामुळे या योजनेच्या अंतर्गत त्याच्या विकासावर विशेष लक्ष देण्यात आले आहे. त्यामुळे, वस्त्रोद्योग हे या योजनेचे मुख्य क्षेत्र आहे.

भारतातील पहिला एकात्मिक वस्त्रोद्योग पार्क धार, मध्य प्रदेशमध्ये स्थापन केला जाणार आहे, म्हणून हा पर्याय बरोबर आहे. या पार्काच्या स्थापनेमुळे वस्त्रोद्योग क्षेत्रात मोठा विकास होईल आणि स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळेल. एकात्मिक वस्त्रोद्योग पार्क म्हणजे एकच ठिकाणी कच्चा माल, उत्पादन, वितरण आणि विपणन यांचा समावेश असलेले एक संपूर्ण तंत्रज्ञान आणि संसाधन यांचा केंद्र असतो. यामुळे स्थानिक युवकांना रोजगाराच्या संधी उपलब्ध होतील आणि वस्त्रोद्योग क्षेत्रातील स्पर्धात्मकता वाढेल. धारच्या स्थानिक संसाधनांचा वापर करून या प्रकल्पामुळे विविध वस्त्र उत्पादनांमध्ये आत्मनिर्भरता साधता येईल, ज्यामुळे राष्ट्रीय आणि आंतरराष्ट्रीय बाजारात भारताची उपस्थिती मजबूत होईल.

सर्वाधिक कोळसा उत्पादक राज्य झारखंड आहे. झारखंड राज्यात मोठ्या प्रमाणात कोळशाचे साठे आहेत, ज्यामुळे ते भारतामध्ये कोळसा उत्पादनात अग्रस्थानी आहे. झारखंडच्या कोळशाच्या खाणी विविध ठिकाणी वाणिज्यिक कामकाजासाठी महत्त्वाच्या आहेत. येथे कोळशाचे दाट साठे उपलब्ध आहेत, ज्यात मुख्यत्वे राणीगंज, धनबाद आणि कोडरमा या भागांचा समावेश आहे. या राज्यातील कोळसा उत्पादनामुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळते आणि अनेक लोकांना रोजगार उपलब्ध होतो. त्यामुळे झारखंड हाच बरोबर पर्याय आहे, जो भारताच्या कोळसा उत्पादनाच्या संदर्भात महत्त्वपूर्ण आहे.

आर्थिक वर्ष 2024-25 मध्ये भारताने चीनमधून 113.45 अब्ज डॉलर्सची आयात केली, ज्यामध्ये 11.52% वाढ झाली आहे. ही आकडेवारी भारत-चीन व्यापाराच्या वाढत्या संबंधांचे प्रतिनिधित्व करते आणि दोन्ही देशांमधील आर्थिक सहकार्याचे महत्त्व दर्शवते. भारताच्या आयातीत वाढ ही विविध उद्योगांच्या गरजांची पूर्तता करण्यासाठी आवश्यक आहे, जसे की इलेक्ट्रॉनिक्स, फर्निचर आणि औषधनिर्मिती. 113.45 अब्ज डॉलर्स हा बरोबर पर्याय असल्याने, यामुळे भारताच्या अर्थव्यवस्थेतील चीनच्या स्थानाची आणि महत्त्वाची भूमिका स्पष्ट होते. या वाढीमुळे भारताच्या व्यापार धोरणांवर आणि जागतिक अर्थव्यवस्थेतील स्थानावर देखील सकारात्मक परिणाम होऊ शकतो.

केंद्र सरकारने भारतातील प्रमुख बंदरांमध्ये कामकाजाचे मानकीकरण आणि सुव्यवस्थितीकरण करण्यासाठी "एक राष्ट्र-एक बंदर प्रक्रिया" उपक्रम सुरू केला आहे. या प्रक्रियेमुळे विविध बंदरांमध्ये समान धोरणे आणि कार्यप्रणाली लागू करण्याचा प्रयत्न केला जात आहे, ज्यामुळे व्यापार आणि वाहतूक अधिक सुगम व जलद होईल. या उपक्रमामुळे बंदरांच्या कामकाजामध्ये सुधारणा साधली जाईल, ज्यामुळे भारताच्या तटरेषेवरच्या आर्थिक विकासाला चालना मिळेल. यामुळे आयात-निर्यात प्रक्रियेत पारदर्शकता येईल आणि व्यवसायानुसार आवश्यक असलेल्या सेवा सहज उपलब्ध होतील. त्यामुळे, "एक राष्ट्र-एक बंदर प्रक्रिया" हा बरोबर पर्याय आहे कारण हा उपक्रम भारतातील बंदरे अधिक कार्यक्षम आणि समर्पक बनवण्यासाठी राबविला जात आहे.

भारतातील सर्वाधिक मालवाहतूक करणारे बंदर पारादीप पोर्ट ट्रस्ट आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. पारादीप पोर्ट, जो ओडिशा राज्यात स्थित आहे, हा विशेषतः कच्च्या मालाची आणि धान्याची वाहतूक करण्यासाठी प्रसिद्ध आहे. या बंदराची स्थळमाहिती व विकास यामुळे येथे मोठ्या प्रमाणावर मालवाहतूक केली जाते. यापैकी इतर बंदरे जरी महत्त्वाची असली तरी पारादीप पोर्टने आपल्या कुशल व्यवस्थापनामुळे आणि मोठ्या क्षमतेमुळे या क्षेत्रात आघाडी घेतली आहे. त्यामुळे पारादीप पोर्ट ट्रस्टने भारतातील सर्वात मोठे मालवाहतुकीचे बंदर म्हणून आपली स्थान ठरवले आहे. यामुळे भारतीय अर्थव्यवस्थेमध्ये या बंदराचं योगदान महत्त्वाचं आहे.

2023-24 या आर्थिक वर्षात, पूर्व किनारी रेल्वे झोन 250 दशलक्ष टन मालवाहतूक करणारा पहिला भारतीय रेल्वे झोन ठरला आहे. या यशामुळे पूर्व किनारी रेल्वेने रेल्वे मालवाहतूक क्षेत्रातील एक महत्त्वाची कामगिरी केली आहे. या झोनने उर्जावान कार्यक्षमता, आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर आणि कार्यक्षम व्यवस्थापनामुळे हा टप्पा गाठला. मालवाहतूक वाढवण्यासाठी विविध उपाययोजना करण्यात आल्या, ज्याने या झोनच्या कार्यक्षमतेत लक्षणीय सुधारणा केली. त्यामुळे, हा पर्याय बरोबर आहे, कारण हा ऐतिहासिक टप्पा भारतीय रेल्वेच्या विकासात महत्त्वाची भूमिका बजावतो आणि इतर झोनसाठी एक आदर्श ठरतो.

भारत सौर आणि पवन ऊर्जेत जागतिक स्तरावर तिसऱ्या क्रमांकावर आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. भारताने सौर आणि पवन ऊर्जाच्या उत्पादनात मोठा प्रगती केली आहे आणि यामुळे त्याचा जागतिक स्तरावर थोडक्यात प्रभाव आहे. सौर ऊर्जाच्या उत्पादनात भारताने खूपच प्रगती साधली असून, विविध योजनांच्या माध्यमातून सौर पॅनलच्या स्थापनेसाठी प्रोत्साहन दिले जाते. पवन ऊर्जेत देखील भारताने मोठी वाढ केली आहे, विशेषतः तामिळनाडू आणि गुजरातमध्ये. या सर्व घटकांमुळे भारत सौर आणि पवन ऊर्जेत तिसऱ्या स्थानावर आहे, यामुळे जागतिक ऊर्जा बाजारात भारताचे महत्त्व वाढले आहे.

विझिंजम बंदर केरळ राज्यात आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. केरळच्या दक्षिण भागात स्थित असलेल्या या बंदराने व्यावसायिक आणि तांत्रिक दृष्ट्या महत्त्वपूर्ण स्थान प्राप्त केले आहे. विझिंजम बंदराचे उपयुक्त स्थान आणि जलमार्गामुळे ते आंतरराष्ट्रीय व्यापारासाठी एक महत्त्वाचा केंद्र बनले आहे. केरळच्या समुद्र किनाऱ्यावरील या बंदरामुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळाली आहे आणि ते पर्यटकांसाठीही आकर्षणाचे केंद्र आहे. याशिवाय, या बंदराच्या विकासामुळे केरळच्या औद्योगिक विकासातही योगदान मिळाले आहे, ज्यामुळे या राज्याच्या आर्थिक प्रगतीला मदत झाली आहे. त्यामुळे विझिंजम बंदर केरळमध्ये स्थित असणे हा एक महत्त्वाचा तथ्य आहे.

भारताच्या एकूण निर्यातीत अमेरिकेचे प्रमाण 18% आहे, जे भारताच्या जागतिक व्यापारातील अमेरिकेचे महत्त्व दर्शवते. अमेरिकेचा भारताच्या निर्यातीत हा हिस्सा म्हणजे भारताच्या उत्पादकांकरिता एक मोठा बाजार आहे, ज्यामुळे भारताला आर्थिक वाढीच्या दृष्टीने फायदा होतो. विविध वस्त्र, आयुर्वेदिक उत्पादने, आयटी सेवा आणि औषध निर्माण यांसारख्या क्षेत्रांमध्ये भारतीय उत्पादक अमेरिकेसाठी मोठ्या प्रमाणावर उत्पादने निर्यात करतात. त्यामुळे अमेरिकेचा हा 18% हिस्सा भारताच्या एकूण निर्यातात एक महत्त्वाचा घटक आहे आणि दोन्ही देशांच्या व्यापारी संबंधांची गती देखील वाढवतो. यामुळे, भारतीय अर्थव्यवस्थेवर अमेरिकेच्या बाजारपेठेचा सकारात्मक प्रभाव असल्याचे स्पष्ट होते.

भारतातील पहिला एकात्मिक वस्त्रोद्योग पार्क धार, मध्य प्रदेश जिल्ह्यात स्थापन केला जाणार आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. या पार्कच्या स्थापनेचा उद्देश वस्त्रोद्योग क्षेत्राला प्रोत्साहन देणे, रोजगार निर्मिती करणे आणि स्थानिक अर्थव्यवस्थेला बळकट करणे आहे. एकात्मिक वस्त्रोद्योग पार्कामध्ये कच्चा माल, उत्पादन प्रक्रिया आणि विपणन यांचा समावेश होतो, जेणेकरून वस्त्र उद्योगाच्या सर्व घटकांना एकाच ठिकाणी सुविधा मिळतील. यामुळे उत्पादकता वाढेल आणि भारतातील वस्त्रोद्योगाला जागतिक बाजारपेठेतील स्थान प्राप्त होईल. या उपक्रमामुळे स्थानिक शेतकऱ्यांचे आणि कारीगरांचे जीवनमान सुधारण्यासही मदत होईल, ज्यामुळे एकूणच विकासाला गती मिळेल.

आयकर विधेयक 2025 नुसार, आभासी डिजिटल मालमत्ता (Virtual Digital Assets) हस्तांतरणावर 30% कर लागू आहे. हा कर डिजिटल मालमत्तांच्या व्यापाराच्या वाढत्या प्रमाणामुळे आणि त्यातील आर्थिक परिणामांच्या दृष्टिकोनातून महत्त्वाचा मानला जातो. या कराने सरकारला एकत्रितपणे महसूल वाढवण्यास मदत करण्यासही योगदान देऊ केले आहे. 30% कराचा या क्षेत्रात लागू होणारा दर हे संकेत देतो की आभासी मालमत्तांचा व्यापार अधिक नियंत्रित करण्याचा सरकारचा उद्देश आहे, ज्यामुळे बाजारपेठेतील अस्थिरता कमी होईल आणि गुंतवणूकदारांचे संरक्षण होईल. यामुळे या क्षेत्रातील पारदर्शकता वाढेल आणि फसवणुकीच्या घटना कमी करण्यास मदत होईल.

भारतातील पहिला पीएम मित्रा पार्क अमरावती, महाराष्ट्र येथे उभारण्यात येणार आहे, म्हणून हा पर्याय योग्य आहे. या पार्कचा उद्देश भारतीय टेक्सटाईल उद्योगाला मजबूत करणे आणि त्याच्या विकासाला गती देणे आहे. अमरावतीमध्ये या पार्काच्या स्थापनामुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थेला चालना मिळेल आणि रोजगाराच्या संधी वाढतील. यामुळे शेतकऱ्यांना, विशेषतः कापसाच्या उत्पादकांना, त्यांच्या उत्पादनात सुधारणा करण्यास मदत होईल. टेक्सटाईल क्षेत्रात नव्या तंत्रज्ञानाचा समावेश करून भारताला जागतिक स्तरावर प्रतिस्पर्धी बनवण्यासाठी या पार्कचा महत्त्वाचा वाटा असेल. त्यामुळे अमरावती, महाराष्ट्र येथे पीएम मित्रा पार्कची स्थापना हा एक महत्त्वपूर्ण निर्णय आहे जो भारताच्या विकासासाठी आवश्यक आहे.

भारतातील पहिली वैज्ञानिक कोळसा खाण मेघालयात आहे, त्यामुळे हा पर्याय योग्य आहे. मेघालयाच्या कोळसा खाणींमध्ये उच्च गुणवत्ता असलेल्या कोळशाचा समावेश आहे, ज्यामुळे या क्षेत्रात औद्योगिक विकास झाला आहे. येथे विविध खाण कंपन्या कार्यरत आहेत आणि त्या आधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून कोळशाची खाण करतात. मेघालयने पारंपरिक खाण प्रक्रियेला वैज्ञानिक दृष्टिकोनातून विकसित केले आहे, ज्यामुळे पर्यावरणासह स्थानिक समुदायांच्या गरजा साधता येतात. यामुळे क्षेत्रातील मेहनत तंत्रज्ञानाच्या दृष्टीने सुधारली आहे, आणि या राज्यात कोळशाच्या उत्पादनाने अर्थव्यवस्थेला बळकट केले आहे. त्यामुळे मेघालयातील ही खाण महत्त्वाची ठरते.

स्विगीने रोजगार वाढवण्यासाठी कामगार आणि रोजगार मंत्रालयाशी सामंजस्य करार केला आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. या कराराचा उद्देश रोजगाराच्या संधींमध्ये वृद्धी साधणे आणि कामगारांच्या कौशल्य विकासाला प्रोत्साहन देणे आहे. स्विगी सारख्या कंपन्या रोजगाराच्या क्षेत्रात महत्त्वाची भूमिका बजावत आहेत, आणि या प्रकारच्या करारामुळे अधिक लोकांना नोकरी मिळवण्यास मदत होईल. कामगार आणि रोजगार मंत्रालय ह्या सहकार्याद्वारे, स्विगी विविध कार्यक्रम आणि उपक्रम राबवून स्थानिक स्तरावर रोजगार निर्मितीला गती देऊ शकतो, ज्याने देशाच्या अर्थव्यवस्थेवर सकारात्मक परिणाम होईल. त्यामुळे, कामगार आणि रोजगार मंत्रालयाशी केलेला हा करार अर्थपूर्ण आहे.

2024-25 आर्थिक वर्षात भारताचा सर्वात मोठा व्यापारी भागीदार अमेरिका असल्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. भारत आणि अमेरिकेच्या दरम्यानच्या व्यापाराचा विकास वेगाने वाढत आहे, ज्यामध्ये विविध क्षेत्रांमध्ये सहकार्य वाढत आहे, जसे की तंत्रज्ञान, औषध, आणि वस्त्र उद्योग. अमेरिकेने भारतीय निर्यातीसाठी महत्त्वपूर्ण बाजारपेठ म्हणून स्थान मिळवले आहे, तसेच भारतात अमेरिकन गुंतवणूक देखील वाढत आहे. या दोन्ही देशांमधील व्यापाराचे प्रमाण वाढत असल्याने अमेरिका हा भारताचा प्रमुख व्यापारी भागीदार बनला आहे. त्यामुळे, अमेरिकेचा हा स्थान भारताच्या आर्थक विकासात महत्त्वाची भूमिका बजावत आहे, ज्यामुळे हा पर्याय योग्य ठरतो.

तामिळनाडूतील चेत्तिकुलम शॅलोट (small onion) या उत्पादनाला GI मानांकन मिळाले आहे, जो बरोबर पर्याय आहे. हे मानांकन या उत्पादनाच्या विशेष गुणधर्मांना आणि त्याच्या उत्पादन स्थळाच्या भौगोलिक ओळखाला मान्यता देते. चेत्तिकुलम शॅलोटची विशेषता म्हणजे याची लवणीयता आणि स्वाद, ज्यामुळे ती स्थानिक भाजीपाला बाजारात प्रिय ठरली आहे. GI मानांकनामुळे या उत्पादनाच्या गुणवत्ता नियंत्रणाची खात्री होते आणि शेतकऱ्यांना त्यांच्या उत्पादनाचे अधिक योग्य मूल्य मिळवण्यास मदत होते. यामुळे स्थानिक आर्थिक विकासासही प्रोत्साहन मिळते. त्यामुळे, चेत्तिकुलम शॅलोटच्या GI मानांकनाने त्याचा सांस्कृतिक आणि आर्थिक महत्व वाढवला आहे.

भारताचा 2028 पर्यंत जगातील तिसरी मोठी अर्थव्यवस्था होण्याचा अंदाज मॉर्गन स्टॅन्लेने व्यक्त केला आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. मॉर्गन स्टॅन्ले एक प्रमुख वित्तीय सेवा कंपनी आहे जी जागतिक स्तरावर संशोधन आणि विश्लेषण प्रदान करते. त्यांच्या विश्लेषणानुसार, भारतीय अर्थव्यवस्थेतील वाढीच्या गतीचा विचार करता, भारत यशस्वीपणे तिसऱ्या क्रमांकावर येऊ शकतो. हे विशेषतः त्याच्या युवा जनतेच्या जनसंख्येच्या फायदा, तंत्रज्ञानातील प्रगती, आणि उद्योग क्षेत्रातील नवकल्पनांमुळे शक्य होईल. यामुळे, मॉर्गन स्टॅन्लेच्या या अंदाजामुळे भारताच्या आर्थिक भविष्याबाबत सकारात्मक दृष्टिकोन उभा राहिला आहे.

महाराष्ट्रामध्ये सर्वात जास्त कोळसा "नागपूर विभाग"ात आढळतो. नागपूर विभाग हा कोळशाच्या मोठ्या खाणींसाठी प्रसिद्ध आहे, जिथे विविध प्रकारच्या कोळशाचे मोठे साठे आहेत. या विभागामध्ये चंद्रपुर, गोंडिया आणि भंडारा यासारख्या परिसरांमध्ये कोळसा उत्खननाचे कार्य मोठ्या प्रमाणात केले जाते. नागपूर विभागातील कोळसा उद्योगाचे महत्त्व केवळ स्थानिक अर्थव्यवस्थेसाठी नाही, तर प्रादेशिक आणि राष्ट्रीय पातळीवर ऊर्जा निर्मितीसाठी देखील आहे. त्यामुळे या विभागातील कोळशाची उपलब्धता आणि उत्पादन क्षमता महाराष्ट्राच्या अर्थव्यवस्थेला एक महत्त्वाचा आधार पुरवते, ज्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे.

भारतातील पहिला एकात्मिक वस्त्रोद्योग पार्क धार, मध्य प्रदेश येथे स्थापन केला जाणार आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. या पार्काच्या स्थापनेमुळे स्थानिक वस्त्रोद्योगाला प्रोत्साहन मिळेल आणि रोजगाराच्या संधी वाढतील. एकात्मिक वस्त्रोद्योग पार्कामध्ये कच्चा माल, उत्पादन आणि वितरण यांचा समावेश असेल, ज्यामुळे संपूर्ण श्रेणीतील प्रक्रिया एकाच ठिकाणी होऊ शकतील. यामुळे उत्पादनाच्या वेळेत कपात होईल आणि गुणवत्ता सुधारेल. धार जिल्हा या उपक्रमामुळे वस्त्रोद्योगाच्या दृष्टिकोनातून महत्त्वाच्या स्थानावर येईल आणि स्थानिक अर्थव्यवस्थेला मजबुती प्रदान करेल. यामुळे शेतकऱ्यांपासून ते उद्योगधंदा करणाऱ्यांपर्यंत सर्वांच्‍याच जीवनात सकारात्मक बदल घडवण्यात मदत होईल.

जागतिक ऊर्जा थिंक टँक 'एम्बर'च्या अहवालानुसार, 2024 मध्ये भारत सौर आणि पवन ऊर्जा स्रोतांपासून वीज निर्मितीमध्ये तिसऱ्या क्रमांकावर पोहोचला आहे. भारताने सौर आणि पवन ऊर्जा क्षेत्रात मोठी प्रगती केली आहे, ज्यामुळे त्याला या क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण स्थान मिळवता आले आहे. सरकारने घेतलेल्या धोरणात्मक निर्णयांमुळे तसेच नवकल्पनांच्या अंमलबजावणीमुळे भारताच्या ऊर्जा क्षेत्रात वाढती क्षमता दिसून येत आहे. भारताची वीज निर्मिती धोरणे आणि नवीकरणीय ऊर्जा स्रोतांचा वापर यामुळे जागतिक स्तरावर भारताचे स्थान मजबूत झाले आहे, ज्यामुळे देशाची ऊर्जा सुरक्षा आणि टिकाऊ विकास साधण्यास मदत होईल. भारताचा हा तिसरा क्रमांक जागतिक स्तरावर त्याच्या ऊर्जा उत्पादन क्षमतांचे प्रमाण दर्शवतो.

रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडिया (RBI) च्या चलनविषयक धोरणाला 2025 मध्ये 90 वर्षे पूर्ण होतील, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. RBI ने 1935 मध्ये आपली स्थापना केली आणि त्याच वर्षी भारतात पहिले चलन विषयक धोरण जाहीर केले गेले. चलनविषयक धोरणाचे मुख्य उद्दिष्ट म्हणजे आर्थिक स्थिरता साधणे आणि महागाई नियंत्रणात ठेवणे. RBI ने या धोरणाद्वारे बँकिंग प्रणाली आणि अर्थव्यवस्थेतील तरलतेवर लक्ष केंद्रित केले आहे. 90 वर्षांच्या कालावधीत RBI ने आपल्या धोरणात अनेक सुधारणा केल्या आहेत, ज्यामुळे भारतीय अर्थव्यवस्थेला मजबुती प्राप्त झाली आहे. यामुळे RBI च्या कार्यप्रणालीचा इतिहास आणि महत्त्व याबद्दल चांगले ज्ञान मिळते.

IRCTC आणि IRFC या कंपन्यांना "नवरत्न" दर्जा मिळाला आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. नवरत्न दर्जा मिळालेल्या कंपन्या आपल्या कार्यक्षमता आणि आर्थिक स्थिरतेमुळे स्वतंत्रपणे निर्णय घेण्यास सक्षम असतात, ज्यामुळे त्यांना वाढीच्या संधींमध्ये अधिक स्वायत्तता मिळते. IRCTC (भारतीय रेल्वे खानपान आणि पर्यटन निगम) आणि IRFC (भारतीय रेल्वे वित्त निगम) हे भारतीय रेल्वेच्या कार्यप्रणालीत महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात. नवरत्न दर्जा मिळाल्याने या कंपन्यांना नव्या उपक्रमांमध्ये गुंतवणूक करण्याची आणि त्यांच्या सेवांच्या विस्तारास प्रोत्साहन देण्याची संधी मिळते. त्यामुळे या दर्ज्यामुळे दोन्ही कंपन्यांचा विकास आणि त्यांच्या कार्यक्षमतेत वाढ होण्याची आशा आहे.

बँक ऑफ इंग्लंड हा पर्याय बरोबर आहे कारण RBI च्या स्थापनेनंतर भारतात बँकिंग प्रणालीमध्ये बँक दराची कल्पना बँक ऑफ इंग्लंडच्या मॉडेलवरून घेतली गेली. बँक ऑफ इंग्लंड ही 1694 मध्ये स्थापन झाली आणि ती ब्रिटिश साम्राज्याच्या वित्तीय प्रणालीची महत्त्वाची आधारशिला बनली. तिच्या कार्यपद्धतींमुळे बँकिंग क्षेत्रात स्थिरता आणि नियंत्रित विकास साधण्यात मदत झाली. RBI ने देखील बँकिंग प्रणालीतील दर निर्धारण, वित्तीय स्थिरता, आणि कर्ज व्यवस्थापनासाठी याच तत्त्वांचा अवलंब केला. त्यामुळे, बँक ऑफ इंग्लंड या पर्यायामुळे RBI च्या बँकिंग धोरणांच्या विकासात महत्त्वाची भूमिका बजावली गेली आहे.

MSF (Marginal Standing Facility) आणि बँक दर सुधारित करून 6.25 टक्के करण्यात आले आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. भारतीय रिझर्व्ह बँकेने या दरात वाढ करण्याचा निर्णय घेतला आहे ज्यामुळे अनुसूचित व्यावसायिक बँकांना आंतर-बँक निधी पूर्णपणे संपल्यास रात्रभर तरलता मिळविण्याची क्षमता प्राप्त होते. 6.25 टक्के दराने बँकांना अधिक लवचिकता मिळते, ज्यामुळे ते आपली तरलता व्यवस्थापित करण्यात सक्षम असतात. या उपाययोजनेमुळे आर्थिक स्थिरता राखणे आणि बँकिंग प्रणालीला समर्थन देणे शक्य होते. त्यामुळे बँकांना आवश्यक असलेल्या तरलतेची उपलब्धता सुनिश्चित करण्यासाठी हा दर अत्यंत महत्त्वपूर्ण ठरतो.

भारत सौर आणि पवन ऊर्जेत जागतिक स्तरावर तिसऱ्या क्रमांकावर आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. भारताने सौर आणि पवन ऊर्जा उत्पादनात मोठी प्रगती साधली आहे आणि हे त्याच्या नवीकरणीय ऊर्जा धोरणांचे एक महत्त्वाचे अंग आहे. सरकारने सौर ऊर्जा उत्पादन वाढविण्यासाठी अनेक योजनांची अंमलबजावणी केली आहे, आणि पवन ऊर्जा क्षेत्रातही मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक झाली आहे. या क्षेत्रातील वाढीमुळे भारत जागतिक स्तरावर आघाडीच्या देशांमध्ये सामील झाला आहे, ज्यामुळे देशाची ऊर्जा सुरक्षितता आणि पर्यावरणीय टिकाऊपणा यामध्ये सुधारणा झाली आहे. यामुळे भारताने जागतिक तापमान वाढ कमी करण्याच्या उद्देशातही सकारात्मक योगदान दिले आहे.

तामिळनाडूचा 2024-25 या वर्षासाठी वास्तविक आर्थिक विकास दर 9.69% नोंदवला गेला आहे, जो देशातील सर्वाधिक आहे. हा विकास दर राज्याच्या अर्थव्यवस्थेतील मजबूत पुनरुज्जीवनाचे प्रमाण दर्शवतो. तामिळनाडूने विविध औद्योगिक, कृषी आणि सेवा क्षेत्रांमध्ये केलेल्या सुधारणा आणि नवकल्पनांमुळे हा उच्च विकास दर साधला आहे. राज्य सरकारच्या योजनांनी आणि प्रकल्पांनी आर्थिक वाढीला चालना दिली असून, त्यामुळे तामिळनाडू देशात सर्वोच्च स्थानावर आहे. हा विकास दर अन्य राज्यांपेक्षा अधिक असल्याने, तामिळनाडूचे आर्थिक व्यवस्थापन आणि धोरणे यांचे यश स्पष्ट होते. त्यामुळे 9.69% हा बरोबर उत्तर आहे, कारण तो तामिळनाडूच्या आर्थिक विकासाची यथार्थता दर्शवतो.

2025-26 या आर्थिक वर्षासाठी GDP वृद्धीचा अंदाज पहिल्या तिमाहीत 6.5% वर्तवण्यात आला आहे. हा अंदाज भारतीय अर्थव्यवस्थेच्या वृद्धीच्या गतीवर आधारित आहे, जिथे विविध घटकांचा विचार केला जातो, जसे की उद्योग, सेवा क्षेत्र, आणि कृषी. 6.5% चा हा अंदाज आर्थिक स्थैर्य आणि विकासाच्या दिशेने सकारात्मक संकेत देतो. या टक्यात आर्थिक सुधारणा, उपभोक्ता मागणी आणि गुंतवणूक यांचा समावेश आहे, ज्यामुळे देशाच्या आर्थिक विकासाला गती मिळेल. त्यामुळे '6.5%' हा बरोबर पर्याय आहे, कारण हा संपूर्ण अर्थव्यवस्थेच्या विकासाच्या दृष्टिकोनातून सुसंगत आणि भक्कम आहे.

भारताने 20 मार्च 2025 रोजी आर्थिक वर्ष 2024-25 मध्ये 1.0 अब्ज टन कोळसा उत्पादनाचा टप्पा ओलांडून एक महत्त्वाचा टप्पा गाठला. या टप्प्यामुळे देशाच्या ऊर्जा क्षेत्रात महत्वपूर्ण बदल झाले आहेत, कारण कोळसा हे भारताच्या ऊर्जा गरजांसाठी एक मुख्य स्रोत आहे. 1.0 अब्ज टन कोळसा उत्पादनामुळे भारताची ऊर्जा आत्मनिर्भरतेकडे एक पाऊल पुढे गेले आहे, ज्यामुळे आयात कमी होईल आणि देशाच्या आर्थिक विकासाला गती मिळेल. हे उत्पादनाचे प्रमाण भारताच्या औद्योगिक विकासाला चालना देण्यास मदत करेल आणि ऊर्जा सुरक्षा सुनिश्चित करेल. त्यामुळे बरोबर पर्याय 1.0 अब्ज टन आहे, कारण याच प्रमाणात देशाने एक महत्त्वाचा टप्पा गाठला आहे.

भारतातील सर्वाधिक कोळसा साठा असलेले राज्य झारखंड आहे, त्यामुळे हा पर्याय बरोबर आहे. झारखंड राज्यात कोळशाचे व्यापक साठे उपलब्ध आहेत, ज्यामुळे हे राज्य भारतातील प्रमुख कोळशाचे उत्पादक ठरले आहे. झारखंडच्या कोळसा खाणी, विशेषतः धनबाद आणि जामतारा जिल्ह्यातील खाणी, देशाच्या औद्योगिक विकासात महत्त्वपूर्ण भूमिका निभावतात. येथे असलेल्या कोळशाच्या साठ्यामुळे भारताच्या ऊर्जा आवश्यकतांची पूर्तता करण्यात मदत होते. झारखंडमध्ये वसलेल्या कॉलियरी आणि इतर खाण प्रकल्पांमुळे स्थानिक अर्थव्यवस्थाही प्रगत होत आहे. या सर्व कारणांमुळे झारखंड राज्याला कोळशाच्या साठ्यामध्ये अग्रगण्य स्थान आहे.