Marathi Grammar Quiz (All in one) 3 Marathi Grammar Quiz Test Marathi Grammar study. All in one MPSC previous year MCQs. REVISION Is Important Than Reading. 1 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 1. वाङमय’ या शब्दाला सर्वात जवळचा पर्याय शोधा. A) वाक् मय B) वाङ् मय C) वांगमय D) वांग्मय 2 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 2. वाक्यातील क्रियापदाचा कर्ता किंवा कर्म यांच्याशी पुरुष, लिंग व वचन याबाबतीत अन्वय किंवा अनन्वय म्हणजे A) वाक्य पृथक्करण B) प्रयोग C) धातूरूपेश D) प्रतिपदिक 3 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 3. खालीलपैकी महाप्राण व्यंजने ओळखा. A) क, ट, प B) ख, फ, ध C) च, र, व D) ज़, च, न स्पष्टीकरण : ज्या वर्णात ‘ह’ ची छटा असते त्या वर्णाला महाप्राण म्हणतात. 4 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 4. चूक की बरोबर सांगा. अ) प्राचीनकाळी भारतात ब्राह्मी आणि खरोष्ठी या दोन लिप्या प्रचारात होत्या. ब) ब्रह्मदेवाने निर्माण केलेल्या लिपीला ब्राह्मलिपी म्हणतात. A) ब आणि क चूक B) अ आणि क बरोबर C) फक्त ब बरोबर D) अ आणि ब बरोबर स्पष्टीकरण : ब्रह्मी लिपी ही भारतातील सर्व लिपींची जननी मानली जाते. ती ब्रह्मदेवाने निर्माण केली अशी दंतकथा आहे. 5 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 5. पुढील शब्दांतील भाषिकदृष्ट्या चुकीचा शब्द ओळखा. A) गृहजावई B) सच्छील C) वैनतेय D) बलाकमाला स्पष्टीकरण : गृहजावई – घरजावई 6 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 6. खालीलपैकी कोणत्या वाक्याच्या शेवटी ‘उद्गारवाचक चिन्ह येईल ? A) किती छान आहे तुझे हात B) तुझे हात सुंदर आहेत. C) तुझ्या हातात काय आहे D) काय झाले तुझ्या हाताला 7 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 7. अचूक अर्थाचा ‘समोच्चारी’ शब्द शोधा. – भाव A) दर, सात्विक भाव B) मनन, चिंतन C) मनु, मण D) धडपड, मोजमाप स्पष्टीकरण : मनातील इच्छा / विचार तसेच एखाद्या वस्तूचा विक्रीचा दर म्हणजे सुद्धा भाव होय. 8 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 8. शेजारी पाजारी, उरला सुरला, बारीक सारीक हे शब्द शब्दांच्या कोणत्या प्रकारात मोडतात ? A) अनुकरण वाचक B) पूर्णाभ्यस्त शब्द C) यापैकी नाही D) अंशाभ्यस्त शब्द स्पष्टीकरण : एक पूर्ण शब्द जसाच्या तसा न येता एखादे अक्षर बदलून आल्यास तो अंशाभ्यस्त शब्द असतो. 9 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 9. ‘दाम करी काम अधोरेखित शब्दाचा पर्याय निवडा. A) कपडे B) दमा C) दागिने D) पैसा स्पष्टीकरण : दाम – पैसा 10 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 10. खालील वाक्याचा प्रयोग सांगा. – मला हा डोंगर चढवतो. A) समापन कर्मणी प्रयोग B) प्रधानकर्तृक कर्मणी प्रयोग C) शक्य कर्मणी प्रयोग D) नवीन कर्मणी प्रयोग स्पष्टीकरण: शक्य कर्मणी प्रयोगाचे हे वाक्य आहे. 11 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 11. खालीलपैकी कोणता शब्द ‘देशी’ आहे? A) मास्तर B) लुगडे C) मंजूर D) पगार 12 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 12. प्रधान वाक्यातील एखाद्या नामाशी किंवा सर्वनामाशी संबंध असणाऱ्या वाक्यास म्हणतात. A) विशेषण वाक्य B) नाम वाक्य C) सर्वनाम D) करणरूपी वाक्य स्पष्टीकरण : मुख्य वाक्यातील नामाची किंवा सर्वनामाची माहिती सांगणाऱ्या गौण वाक्यास विशेषण वाक्य म्हणतात. 13 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 13. म्हाताऱ्या, एकाकी लोकांचे राहण्याचे ठिकाण’ या शब्दसमूहाला एक शब्द पुढील शब्दांमधून निवडा. A) आश्रमशाळा B) धर्मशाळा C) शारदाश्रम D) वृद्धाश्रम 14 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 14. उपमेय असूनही ते उपमेय नाही, तर उपमानच आहे असे सांगितले जाते तेव्हा हा अलंकार होतो. A) यमक B) दृष्टांत C) अपन्हुती D) श्लेष स्पष्टीकरण : अपन्हुतीचा अर्थ लपविणे असा होतो. मुळ वस्तू लपवून गुणाने अधिक असणारी वस्तू पुढे दर्शवणे. 15 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 15. ‘मी कांदबरी लिहीन या वाक्यातील ‘काळ’ ओळखा. A) वर्तमानकाळ.. B) भूतकाळ C) भविष्यकाळ D) साधा वर्तमानकाळ स्पष्टीकरण : प्रत्यक्षात लिहिल असे वाक्य पाहिजे. ‘ईल’ प्रत्यय भविष्यकाळ दर्शवतो. 16 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 16. खालीलपैकी कोणता शब्द ‘किंमत’ या अर्थाचा नाही ? A) भाव B) दर C) मूल्य D) दर्जा स्पष्टीकरण : मूल्य, भाव, दर हे किंमत शब्दासाठी पर्यायी शब्द आहेत तर दर्जाचा अर्थ प्रत किंवा गुणवत्ता असते. 17 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 17. पर्यायी उत्तरांतील ‘शुद्ध शब्द ‘ कोणता? A) जमीनजुमला B) जमिनजूमला C) जमिनजुमला D) जमीनजुमला 18 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 18. पोर्तुगीज शब्दांचा गट ओळखा. A) ताळा, अनारस, डबी B) बटन, नर्स, सर्कस C) हंडा, पाट, आई D) घमेले, पायरी, लोणचे स्पष्टीकरण : १) घमेले, पायरी, लोणचे – पोर्तुगीज २) बटन, नर्स, सर्कस – इंग्रजी ३) हंडा, पाट, आई- कानडी ४) ताळा, अनारस, डबी – तेलगू 19 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 19. ‘रक्षणाची काळजी वाहणे’ या अर्थाचा वाक्प्रचार ओळखा. A) हातमिळवणी करणे. B) कलम होणे C) पाळण्यात जोजावणे D) योगक्षेम चालवणे स्पष्टीकरण : हातमिळवणी करणे – संबंध जोडणे,योगक्षेम चालवणे – रक्षणाची जबाबदारी घेणे,कलम होणे – कापून टाकणे, पाळण्यात जोजावणे – काळजीणे वाढविणे 20 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 20. महान’ या शब्दाचा समानार्थी शब्द निवडा. A) छान B) मोठा C) सुरेख D) स्मृती 21 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 21. विधाने ओळखा. अ) आजन्म हा अव्ययी भाव समास आहे. ब) महामानव हा द्वंद्व समास आहे. क) तोंडपाठ तत्पुरुष समास आहे. ड) श्वेतकमल हा बहुव्रीही समास आहे. A) अ, ड बरोबर B) अ, क बरोबर C) ब, ड बरोबर D) क, ड बरोबर स्पष्टीकरण :अ) आजन्म – जन्मापासून हा कालवाचक शब्द असल्याने अव्ययभाव समास आहे. ब) महामानव – महान असा मानव – कर्मधारय समास क) तोंडपाठ – तोंडाने पाठ – तृतीया तत्पुरुष ड) श्वेतकमल – पांढरे असे कमळ – कर्मधारय समास 22 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 22. रिकाम्या जागी योग्य शब्द निवडा. ‘पुरामुळे लोकांचे नुकसान झाले. A) असंख्य B) अपरिमित C) आवर्जून D) अफाट स्पष्टीकरण : अपरिमित म्हणजे अमर्याद 23 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 23. मराठीतील ‘लिंग विचार पुढीलप्रमाणे करता येईल. अ) प्राणिमात्रांचे लिंग हे वास्तविक असे असते. ब) लिंग ओळखण्यासाठी नामाच्या रूपाचा विचार केला जातो. क) मराठीतील लिंग व्यवस्था ही अत्यंत अनियमित आहे. पर्यायी उत्तरांतून योग्य उत्तर शोधा. A) अ, ब B) अ, क C) ब,क D) अ, ब, क 24 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 24. गुजराती भाषेतून मराठीत आलेला शब्द कोणता ? A) सामना B) बस C) रिकामटेकडा D) गाजर स्पष्टीकरण : बस-इंग्रजी, गाजर- कानडी, रिकामटेकडा – गुजराती. 25 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 25. पुढीलपैकी कंठाजवळ उच्चार कोणत्या वर्गाचा होतो ? A) ट ·- वर्ग B) प – वर्ग C) त – वर्ग D) क – वर्ग स्पष्टीकरण : क वर्गातील व्यंजनांचा व अ, आ या स्वरांचा कंठाजवळ ऊच्चार होतो, 26 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 26. ‘एकमेकांना मदत करण्यास असमर्थ असणाऱ्या दोन माणसांची गाठ पडणे’- या वाक्यासाठी समर्पक असणारी म्हण ओळखा. A) आंधळ्या-बहिऱ्याची गाठ B) आपलेच दात आपलेच ओठ C) उंदराला मांजर साक्षी D) एकाच माळेचे मणी स्पष्टीकरण : आंधळा आणि बहिरा एकमेकांना मदत करू शकत नाहीत. 27 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 27. खालील म्हणीच्या रिकाम्या जागी अचूक पर्याय भरा ‘दिव्याखाली- – – – – – . A) ढेकूण B) अंधार C) पतंग D) उजेड स्पष्टीकरण : मोठ्या व्यक्तीच्या अंगीही दोष असतात. 28 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 28. पुढील विधाने वाचा व योग्य पर्याय निवडा : अ) विशेषनाम हे व्यक्तिवाचक असते. ब) सामान्यनाम हे जातिवाचक असते. क) सामान्यनामे व विशेषनामे यांना धर्मिवाचक म्हणतात. A) फक्त अ व ब बरोबर B) अ, ब, क तिन्ही बरोबर C) फक्त अ व क चूक D) फक्त ब व क बरोबर 29 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 29. परकीय भाषा (गट- १) आणि त्या भाषेतून मराठी भाषेत आलेले शब्द (गट- २) खाली दिलेले आहेत. गट- १ गट- २ अ) इंग्रजी भाषा १) अर्ज, साहेब, मंजूर, इनाम ब) पोर्तुगीज भाषा २) पोशाख, गुन्हेगार, कामगार, अत्तर क) फारसी भाषा ३) बटाटा, पगार, हापूस, फणस ड) अरबी भाषा ४) पेट्रोल, मोटर, ड्रायव्हर, कंडक्टर A) 4 2 1 3 B) 1 4 3 2 C) 4 3 2 1 D) 2 3 1 4 30 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 30. पुढील समास कोणत्या प्रकारचा आहे ? – पुरणपोळी A) अव्ययीभाव समास B) द्वंद समास C) मध्यमपदलोपी समास D) तत्पुरुष समास स्पष्टीकरण:- पुरण घालून केलेली पोळी – पुरणपोळी (सामासिक शब्द) 31 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 31. ‘मांजराकडून उंदीर मारला गेला’, या वाक्यातील कर्ता कसा आहे ? A) चतुर्थ्यान्त B) सविकरणी तृतीयान्त C) प्रथमान्त D) शब्दयोगी अव्ययान्त स्पष्टीकरण : नामाला एखादा शब्द जोडल्यास ते शब्दयोगी अव्यय असते तर अक्षर जोडल्यास तो विभक्ती प्रत्यय होतो. 32 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 32. खालील अधोरेखित संख्याविशेषण शब्दाचा पोट प्रकार सांगा. ‘आता यापुढे एकेकाने यावे. ‘ A) आवृत्तिवाचक B) गणनावाचक C) क्रमवाचक D) पृथकत्ववाचक स्पष्टीकरण : एका पूर्ण शब्दाची पुनरावृत्ती झाल्यास पूर्णाभ्यस्त शब्द तयार होतो. 33 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 33. जा, ये, कर, बस, बोल, पी यासारख्या मूळ धातूंना काय म्हणतात ? A) सिद्ध शब्द B) साधित शब्द C) प्रत्ययघटित D) उपसर्गघटित स्पष्टीकरण : भाषेतील मूळ शब्दांना सिद्ध शब्द म्हणतात. 34 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 34. पर्यायी उत्तरांतील कोणते पर्यायी उत्तर गटाबाहेरचे आहे? A) चाणाक्ष B) मठ्ठ C) धूर्त D) चपळ स्पष्टीकरण : चाणाक्ष, धूर्त, चपळ – चांगले गुण दर्शविणारे विशेषणे तर मठ्ठ – दुर्गुण दर्शविणारे विशेषण. 35 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 35. खालील वाक्य कोणत्या प्रकारचे आहे ? ‘पाऊस पडता तर हवेत गारवा आला असता. A) स्वार्थी B) आज्ञार्थी C) संकेतार्थी D) विद्यर्थी स्पष्टीकरण : जर-तर चे वाक्य संकेतार्थी वाक्य असते. 36 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 36. पुढील नामाचा प्रकार ओळखा: – चांगुलपणा A) विशेषनाम B) भाववाचक नाम C) सर्वनाम D) सामान्यनाम स्पष्टीकरण : चांगला या विशेषणापासून चांगुलपणा हे भाववाचक नाम तयार केले आहे. 37 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 37. पूर्वरूप संधी ओळखा. नाही + असा A) नाहिसा B) निहिसा C) नाहसा D) नाहीसा 38 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 38. ‘घरदार, ठावठिकाणा नसतो तेव्हा आपल्या चीजवस्तू स्वतः बरोबर घेऊन हिंडावे लागते. या अर्थाची म्हण ओळखा. A) घर फिरले की घरचे वासेही फिरतात. B) घर ना दार, वाऱ्यावर बिऱ्हाड C) गरिबाच्या घराला सावकाराची कडी D) विंचवाचे बिऱ्हाड पाठीवर स्पष्टीकरण : विंचू आपल्या पिलांना पाठीवर घेऊन कोठेही जातो. 39 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 39. खालील वाक्याचा काळ ओळखा. – सोमवारी काय तो निर्णय कळेल. A) वर्तमानकाळ B) रीतीवर्तमानकाळ C) भविष्यकाळ D) भूतकाळ स्पष्टीकरण : ईल प्रत्यय नेहमी भविष्यकाळ दर्शवितो. 40 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 40. पुढील म्हणीच्या रिकाम्या जागी अचूक पर्याय लिहा. ‘झाकली मूठ A) सव्वा शेराची B) पाच बोटांची C) सव्वा लाखाची D) एक करोडची स्पष्टीकरण – आपल्या परिस्थितीचा दुसऱ्याला अंदाज येता कामा नये. 41 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 41. बोलणाऱ्याच्या तोंडचे शब्द तशाच स्वरूपात दर्शविण्यासाठी कोणते विरामचिन्ह वापरले जाते ? A) अवतरण चिन्ह B) संयोग चिन्ह C) उद्गारवाचक चिन्ह D) प्रश्नचिन्ह स्पष्टीकरण : महत्त्वाचे वाक्य / शब्द एकेरी अवतरण चिन्हातून दर्शवितात तर बोलणाऱ्याच्या तोंडचे शब्द जशास तसे दर्शविण्यासाठी दुहेरी अवतरण चिन्हाचा वापर करतात. 42 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 42. ‘भद्रजन’ या शब्दाचा खालीलपैकी कोणता शब्द विरुद्धार्थी आहे? A) दुर्जन B) विद्वत्जन C) सज्जन D) प्रेमीजन स्पष्टीकरण : भद्रजन – अर्थ चांगले लोक 43 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 43. प्रचलित शुद्धलेखनानुसार चुकीचा शब्द कोणता ? A) लघुकथा B) महीपाल C) वधुपरिक्षा D) गतिमान स्पष्टीकरण : शुद्धलेखनानुसार ‘वधुपरीक्षा’ हा शब्द योग्य आहे. 44 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 44. पाचा मुखी परमेश्वर या म्हणीचा योग्य अर्थ कोणता? अ पाच लोक बोलतात तेच खरे ब पुष्कळ लोक बोलतात ते खरे. क काही लोक जे बोलतात ते खरे. ड पंच लोक जे बोलतात ते खरे. A) फक्त पर्याय क आणि ड बरोबर B) फक्त पर्याय ब बरोबर C) फक्त पर्याय अ बरोबर आहे. D) फक्त पर्याय अ आणि ब बरोबर आहेत. स्पष्टीकरण : खोटे असले तरी बहूमतालाच किंमत असते. 45 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 45. खाली मराठी व्याकरणातील संधीचे काही प्रकार व त्यांची उदाहरणे दिलेली आहेत. संधी उदाहरण अ) सजातीय संधी १) सच्चिदानंद ब) विसर्ग संधी २) खिडकीत क) व्यंजन संधी ३) सारासार ड) पूर्वरूप संधी ४) शनैश्चर A) 2 3 4 1 B) 4 1 3 2 C) 1 4 2 3 D) 3 4 1 2 46 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 46. ‘देशगत’ हे कोणत्या समासाचे उदाहरण आहे? A) षष्ठी तत्पुरुष B) द्वितीया तत्पुरुष C) तृतीया तत्पुरुष D) सप्तमी तत्पुरुष स्पष्टीकरण – प्रश्न संदीग्ध स्वरूपाचा आहे. 47 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 47. पाणि’ या शब्दाचा अर्थ – A) जल B) पाणिनी C) पेय पदार्थ D) हात स्पष्टीकरण : पाणि-हात, पाणी- जल 48 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 48. ही काही वाईट कल्पना नाही. या वाक्याचे होकारार्थी वाक्य ओळखा. A) कल्पना सदैव बरी असते. B) कल्पनेला बरे म्हटले पाहिजे. C) कल्पना ही वाईट नाही. D) ही कल्पना बऱ्यापैकी आहे. स्पष्टीकरण : वाक्य होकार्थी करताना मूळ वाक्यातील शब्दाच्या विरुद्धार्थी शब्द घेऊन नकारार्थी वाक्याचे होकारार्थी वाक्य करता येते. 49 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 49. ‘विडा उचलणे’ या वाक्प्रचाराच्या योग्य उपयोगासाठी खालील पर्यायातून अचूक वाक्य निवडा. A) तबकडीतल्या B) प्रतिज्ञा करणे C) वजन उचलणे D) शर्यत लावणे स्पष्टीकरण : विडा उचलणे – प्रतिज्ञा करणे. 50 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 50. ‘जन्मा आला हेला आणि पाणी वाहून मेला’ या म्हणीची विरुद्धार्थी म्हण ओळखा. A) ज्ञान तिथे मान B) जेवीन तर तुपाशी नायतर उपाशी C) आयत्या बिळात नागोबा D) जने ती जाणे वांझ काय जाणे 51 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 51. पुढीलपैकी ‘संबोधन’ या विभक्तीचे प्रत्यय ओळखा. A) त B) नो C) चा D) ऊन 52 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 52. पुढील म्हण पूर्ण करा. ‘मारून मुटकून – – – -.’ A) फेकणे B) आणणे C) तुडविणे D) टाकणे 53 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 53. पर्यायी उत्तरांतून योग्य उत्तर शोधा. ‘अग्रेसर’ या सामासिक शब्दाचे (समासाचे) नांव सांगा. A) उपपद् तत्पुरुष B) नञ तत्पुरुष समास C) द्विगु समास D) अलुक् तत्पुरुष समास स्पष्टीकरण :तत्पुरुष समासात पूर्वपद आणि उत्तरपद यांच्यातील विभक्ती प्रत्यय काढून दोन शब्द एकत्र जोडले जातात. या प्रकारात, सप्तमीचा ‘ई’ प्रत्यय काढला जात नाही. अलुक म्हणजे लोप न पावणारे. 54 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 54. ‘सुगम’ या शब्दाचा विरुद्धार्थी शब्द कोणता ? A) दुर्गम B) सुलभ C) सहज स्पष्टीकरण : सुगम- लवकर साध्य होणारा तर दुर्गम म्हणजे अवघड. 55 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 55. चोराच्या मनात रिकाम्या जागी अचूक पर्याय भरा. A) सोने नाणे B) चांदणे C) शिपाई D) पोलीस स्पष्टीकरण : चोराच्या मनात चांदणे म्हणजे वाईट कृत्य करणाऱ्याला ते उघड होण्याची भीती असते. 56 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 56. वाक्यातील क्रियापदाच्या रुपावरुन कर्तव्य, शक्यता, योग्यता, इच्छा यांचा बोध होतो, तेव्हा त्यास……. क्रियापद असे म्हणतात. A) आज्ञार्थी B) संकेतार्थी C) विध्यर्थ D) स्वार्थी स्पष्टीकरण : इच्छार्थक वाक्यालाच विध्यर्थी वाक्य असेही म्हणतात. 57 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 57. “अक्कलहुशारी ” हा कोणत्या प्रकारचा शब्द आहे ? A) सामासिक B) प्रत्यय साधित C) उपसर्ग घटित अभ्यस्त D) अभ्यस्त स्पष्टीकरण : या वाक्यात, “अककलहुशारी” हा शब्द “अक्कल ” आणि “हुशारी” या दोन फारसी शब्दांच्या योगाने बनला आहे. यामुळे, हा शब्द “फारसी + फारसी” प्रकारात पूर्णाभ्यस्त आहे. 58 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 58. केवल वाक्याचे पृथक्करण करा. ‘शरदाच्या चांदण्यात गुलमोहर मोहक दिसतो. A) शरदाच्या चांदण्यात कर्म विस्तार, गुलमोहर क्रियापद, मोहक-विधानपूरक, दिसतो क्रियापद B) शरदाच्या चांदण्यात उद्देश्य विस्तार, गुलमोहर विधानपूरक, मोहक उद्देश्य दिसतो कर्म विस्तार – C) शरदाच्या चांदण्यात विधेय विस्तार, गुलमोहर उद्देश्य, मोहक-विधानपूरक, दिसतो क्रियापद D) शरदाच्या चांदण्यात उद्देश्य, गुलमोहर विधानपूरक, मोहक क्रियापद, दिसतो विधेय स्पष्टीकरण : क्रिया केंव्हा, कोठे, कशी घडते हे दर्शविणारे शब्द विधेय विस्तार असतात. कर्त्याला उद्देश्य म्हणतात तर कर्त्याबद्दल अधिक माहिती सांगणारा शब्द कर्त्यानंतर आल्यास त्याला विधानपूरक म्हणतात तर क्रियापद विधेय असते. 59 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 59. ‘क्ष’ व ‘ज्ञ’ या वर्णांना वर्णमालेत स्थान देणारे कोण? A) दामले B) चिपळूणकर C) सबनीस D) दादोबा स्पष्टीकरण : वर्णमाला मूळ वर्णांची असते पण ‘क्ष’ व ‘ज्ञ’ ही जोडाक्षरे आहेत;या कारणास्तव त्यांचा मूळ वर्णात समावेश होत नाही. 60 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 60. खाली दिलेल्या शब्दांपैकी तत्सम शब्द ओळखा. A) प्रीत B) रीत C) प्रीती D) रांगोळी 61 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 61. एकाच जातीच्या पदार्थातील समान गुणधर्मामुळे त्या वस्तूला सर्वसामान्य नाव दिले जाते त्याला काय म्हणतात ? A) विशेषनाम B) सामान्यनाम C) भाववाचकनाम D) सर्वनाम स्पष्टीकरण : समान गुणधर्मावरुन दिलेले नाव सामान्यनाम असते. 62 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 62. पुढील वाक्यातील विधेय विस्तार ओळखा ‘आमचा छोटा मुलगा काल विकत घेतलेले पुस्तक अगदी तन्मयतेने वाचीत बसला आहे A) छोटा मुलगा B) विकत घेतलेले C) अगदी तन्मयतेने D) वाचीत बसला आहे स्पष्टीकरण : विधेय विस्तार – क्रियापदाला केव्हा, कोठे, कसे ने प्रश्न विचारल्यास व विधेय विस्तार – क्रियापदाबद्दल अधिक माहिती सांगणारे शब्द. 63 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 63. पुढील पर्यायातून ‘अनेकार्थी शब्दगट’ शोधा. हवा – A) वात, संधिवात B) वायू, पाहिजे C) स्नायू, आमवात D) वारा, हवाई स्पष्टीकरण: हवा शब्दाचे दोन अर्थ होतात. १)पाहिजे/ गरज असणे व २) वायू . 64 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 64. पुढील विधाने वाचून योग्य पर्याय निवडा : अ) ‘कडे, मध्ये, प्रमाणे’ ही शुद्ध शब्दयोगी अव्यय आहेत. ब) ‘च, मात्र, ना’ ही शुद्ध शब्दयोगी अव्यये नाहीत. A) अ व ब चूक B) अ बरोबर C) फक्त ब बरोबर D) अ व ब बरोबर स्पष्टीकरण : ज्या शब्दयोगी अव्ययामुळे नामाचे सामान्यरूप होत नाही त्यास शुद्ध शब्दयोगी अव्यय असे म्हणतात. 65 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 65. संबोधन दर्शविताना कोणते विरामचिन्ह वापराल ? A) अर्धविराम B) स्वल्पविराम C) संयोगचिन्ह D) अपूर्णविराम स्पष्टीकरण : संबोधन वाक्यापासून स्वल्पविरामाने वेगळे दर्शवितात. (,) 66 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 66. वाक्यातील कालवाचक क्रियाविशेषण शोधा. ‘सदा सर्वदा योग तुझा घडावा’ A) तुझा B) योग C) सदासर्वदा D) घडावा स्पष्टीकरण : केंव्हाचे उत्तर कालवाचक क्रियाविशेषण येते. 67 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 67. आवाक्याबाहेरची गोष्ट करू पाहणे’ या अर्थाचा खालीलपैकी वाक्प्रचार कोणता ? A) आकाशाला गवसणी घालणे B) अस्मान ठेंगणे होणे C) आकाश फाटणे D) आभाळ कोसळणे 68 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 68. पुढील शब्दातील उपसर्गघटित शब्द निवडा : A) भांडखोर B) रक्षक C) विसराळू D) अधिपती स्पष्टीकरण : अधिपती यात अधि – उपसर्ग. रक्षक – अक, विसराळू – आळू, भांडखोर – खोर हे प्रत्यय आहेत. 69 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 69. लहानपण देगा देवा । मुंगी साखरेचा रवा । ऐरावत रत्न थोर । त्यासी अंकुशाचा मार । । वरील कडव्यातील अलंकार ओळखा. A) यमक अलंकार B) रूपक अलंकार C) दृष्टांत अलंकार D) अनुप्रास अलंकार स्पष्टीकरण : आपले म्हणने पटवून सांगण्यासाठी एखादे उदाहरण किंवा दाखला देणे म्हणजे दृष्टांत अलंकार होय. 70 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 70. ‘रामाकडून रावण मारला गेला’ या प्रयोगाचे नाव सांगा. A) कर्मणी प्रयोग B) भावे प्रयोग C) संकीर्ण प्रयोग D) कर्तरी प्रयोग स्पष्टीकरण : कर्त्याला कडून प्रत्यय असेल व कर्माला प्रत्यय नसेल तर तो नवीन कर्मणी प्रयोग असतो. 71 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 71. पुढीलपैकी ‘पूर्वरूप संधी’ चे योग्य उदाहरण कोणते? A) एक + एक = एकेक B) न + उमजे = नमुजे C) घाम + ओळे = घामोळे D) खिडकी + आत = खिडकीत स्पष्टीकरण : संधी होताना दोन स्वर एकत्र आल्यास व जर पहिला स्वर कायम राहिल्यास ती ‘पूर्वरूप संधी’ असते व दुसरा स्वर कायम राहिल्यास ती ‘पररूप संधी’ होते. खिडकी + आत = खिडकीत यामध्ये ‘ई’ हा स्वर लोप पावला नाही. 72 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 72. प्रसादला गरम दूध खूप आवडते’ या वाक्यातील कर्ता ओळखा. A) खूप B) प्रसाद C) गरम D) गरम दूध स्पष्टीकरण : जो आवडतो तोच कर्ता म्हणून कार्य करतो. 73 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 73. ‘साप’ हा शब्द उच्चारल्याबरोबर आपल्या डोळ्यासमोर एक सरपटणारा प्राणी येतो. हा अर्थ व्यक्त करण्याच्या शब्दातील शक्तीला काय म्हणतात ? A) व्यंजना B) अभिधा C) यापैकी नाही D) लक्षणा स्पष्टीकरण : सरळ एकच समाजमान्य अर्थ म्हणजे अभिधा होय. 74 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 74. पुढील वाक्यातील उभयान्वयी अव्ययाचा प्रकार कोणता ? ‘अभ्यासात सातत्य म्हणजे हमखास यश’. A) परिणामबोधक B) कारणबोधक C) स्वरूपबोधक D) विकल्पबोधक स्पष्टीकरण :- पहिल्या वाक्याचे किंवा शब्दाचे स्पष्टीकरण दुसऱ्या वाक्यात असेल तर त्याला स्वरूपबोधक उभयान्वयी अव्यय म्हणतात. 75 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 75. धर्म’ पासून ‘धार्मिक’ तर ‘धीट’ पासून A) धारिष्ट्य B) धटिंगण C) धिटाई D) धाडस 76 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 76. ‘विजा चमकू लागल्या आणि पावसाला सुरूवात झाली, या संयुक्त वाक्यातील अव्यय कोणते? A) विकल्पबोधक B) परिणामबोधक C) समुच्चयबोधक D) न्यूनत्वबोधक स्पष्टीकरण: एकात दुसऱ्याची भर म्हणजे समुच्चय असतो. तसेच आणि, व या शब्दाने समुच्चय दर्शवितात. 77 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 77. पर्यायी उत्तरांत ‘चतुर्थी विभक्तीचे संप्रदान कारकार्थ’ असलेले वाक्य कोणते ? A) मी नदीच्या काठाने गेलो. B) तू रामाला पुस्तक दे.. C) तो दिवसाचा चालतो. D) तो घरातून बाहेर पडला. स्पष्टीकरण : वर्णमाला मूळ वर्णांची असते पण ‘क्ष’ व ‘ज्ञ’ ही जोडाक्षरे आहेत;या कारणास्तव त्यांचा मूळ वर्णात समावेश होत नाही. 78 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 78. माझा भाऊ आनंदाने रसगुल्ले खातो. या वाक्यातील उद्देश्य विस्तार ओळखा. A) आनंदाने B) भाऊ C) माझा D) रसगुल्ले 79 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 79. आपला हात जगन्नाथ’ या म्हणीचा अर्थ काय ? A) आपल्या हाताला यश असणे. B) स्वतःसाठी मुबलक घेण्याची मोकळीक असणे. C) स्वतःबद्दल खूप अभिमान वाटणे. D) आपल्या हाताने देवपूजा करणे. 80 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 80. समर्पक शब्दाच्या साह्याने पुढील वाक्य पूर्ण करा. ‘अन्यायाचा करता करता तो अमर झाला.’ A) अंगीकार B) स्वीकार C) प्रतिकार D) तिरस्कार 81 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 81. ‘स्वरादी’ संदर्भात योग्य विधान ओळखा. A) अंगण या शब्दात अ + विसर्ग = अं B) स्वरादी म्हणजे नुसते सूर होय. C) दुःख या शब्दात द् + उ + विसर्ग = दुः D) किंकर या शब्दात क् + ई + अनुस्वार = की स्पष्टीकरण : द् + उ + : = दुः 82 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 82. ‘त्याने आपले कर उंचावून सर्वांना अभिवादन केले’ या वाक्यात विविध अर्थ असलेला खालीलपैकी पर्यायी शब्द कोणता ? A) आपले B) त्याने C) उंचावून D) कर स्पष्टीकरण :- कर म्हणजे हात किंवा मालावरील कर किंवा किरण असे अर्थ होतात. 83 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 83. शब्दाच्या आधी काही अक्षरे जोडली जातात. व्याकरणाच्या भाषेत त्यांना- – – – -असे नाव आहे. A) उपसर्ग B) तत्सम C) तद्भव D) प्रत्यय स्पष्टीकरण : शब्दाच्या पूर्वी अक्षरे जोडल्यास त्याला ‘उपसर्ग’ असे म्हणतात. 84 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 84. क्रियापद म्हणजे : A) क्रिया करणारा B) ज्याच्यात कर्म असते C) वाक्याचा अर्थ पूर्ण करणारा क्रियावाचक शब्द D) क्रिया वस्तूवर घडते 85 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 85. ‘मूर्खपणाचा सल्ला देणारा’- या शब्दसमूहाला खाली दिलेल्या शब्दसमूहातील लागू न पडणाऱ्या शब्दाचा पर्याय द्या: A) अकलेचा कांदा B) अरण्य पंडित C) कळीचा नारद D) उंटावरचा शहाणा स्पष्टीकरण : आयोगाने या प्रश्नाचे उत्तर कळीचा नारद दिले असले तरी ते नसून उंटावरचा शहाणा हे उत्तर आहे. 86 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 86. ‘माझे वडील आज परगावी गेले’ या वाक्याचा प्रकार कोणता? A) नकारार्थी B) संकेतार्थी C) विधानार्थी D) होकारार्थी स्पष्टीकरण : कोणत्याही काळातील घटनेबद्दल माहिती देणारे वाक्य विधानार्थी असते. 87 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 87. पुढीलपैकी संयोगचिन्ह ओळखा. A) – B) + C) : D) – 88 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 88. पुढीलपैकी महाप्राण व्यंजन ओळखा. A) ळ् B) ह् C) ज्ञ् D) क्ष् 89 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 89. पण, परंतु, परी, किंतु, हे शब्द उभयान्वयी अव्ययांच्या कोणत्या प्रकारातील आहे? A) विकल्पबोधक उभयान्वयी अव्यय B) न्यूनत्वबोधक उभयान्वयी अव्यय C) परिणामबोधक उभयान्वयी अव्यय D) उद्देशबोधक उभयान्वयी अव्यय स्पष्टीकरण : न्युनत्व दर्शविण्याच्या उद्देशाने, पहिल्या विधानातील किंवा कमीपणा दर्शविणारे दुसरे विधान जोडण्यासाठी उभयान्वयी अव्ययाचा वापर होतो. 90 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 90. ‘वेदा आली’ या वाक्यातील क्रियापदाचा खालील कोणता प्रकार नाही ? अ) सकर्मक क्रियापद ब) द्विकर्मक क्रियापद क) अकर्मक क्रियापद ड) उभयविध क्रियापद A) फक्त ब, क, ड B) फक्त अ, ब, ड C) फक्त अ, ब, क D) फक्त अ, क, ड स्पष्टीकरण : कर्त्याला ने प्रत्यय जोडून वाक्य भूतकाळी होत असेल तरच ते वाक्य सकर्मक असते. 91 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 91. कृष्णानेच द्रौपदीची लज्जा राखावी’ या वाक्यातील क्रियापदाचा प्रकार ओळखा. A) संकेतार्थ क्रियापद B) विध्यर्थ क्रियापद C) आज्ञार्थ क्रियापद D) शक्य क्रियापद स्पष्टीकरण : वा, वी, वे प्रत्यय असणारे क्रियापद विध्यर्थी असते. 92 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 92. खालील काव्यबंधातील अलंकार ओळखा. श्रीकृष्ण नवरा मी नवरी । शिशुपाल नवरा मी न वरी ।। A) रूपक B) अपन्हुती C) श्लेष D) अतिशयोक्ती 93 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 93. प्रचलित संयुक्ताक्षर ओळखा. A) उद्ध्वस्त B) उद्धवस्त C) उध्वस्त D) उधवस्त 94 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 94. पुढील म्हणीचा नेमका अर्थ कोणता? – पिंडी ते ब्रह्मांडी A) जगाचा शोध घेण्याचा प्रयत्न करणे. B) पवित्र भावना सर्वत्र आढळते. C) जे आपल्याजवळ आहे तेच सर्वत्र आहे. D) पिंडीची पूजा सर्व जगात केली जाते. 95 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 95. पुढीलपैकी न जुळणारा शब्द ओळखा. A) दानव B) देव C) दैत्य D) राक्षस 96 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 96. ‘स्वकपोलकल्पित’ म्हणजे काय ? A) स्वतःच्या कल्पनेने रचलेले B) एकाचे सांगणे ऐकूण दुसऱ्याने लिहिलेले C) एखाद्याची आठवण करुन देणारे D) दुसऱ्याने सांगितलेले 97 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 97. ‘द्विज’ शब्दाचा अर्थ आहे. A) हात B) दात C) यांपैकी नाही D) ओठ स्पष्टीकरण :- पुढील तीन शब्दांना द्विज म्हणतात- १) दात – दाताचा जन्म दोनदा होतो.(बालपणी व म्हातारपणी) २) ब्राम्हण – आईच्या पोटी पहिल्यांदा व मुंज करतांना दुसरा जन्म ३) पक्षी – पक्षी एकदा अंडे देतो व अंड्यातून पुन्हा पिल्लू बाहेर पडते असे दोन जन्म होतात. 98 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 98. ‘वेदांत’ या शब्दास योग्य प्रकारे जुळणारा पर्याय शोधा.. A) वैदांत B) वेदान्त C) वेन्न्दान्त D) वेन्दान्त 99 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 99. आम्ही अभ्यासाला आलो, म्हणजे मग तू आम्हास ते शिकव. या वाक्यात विधेयविस्तार विभाग कोणता ? A) अभ्यासाला, म्हणजे B) आलो, शिकव C) म्हणजे, मग D) आम्हास, आम्ही 100 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 100. ‘आमचे शरीर सुदृढ व्हावे म्हणून आम्ही योगासने करतो. हे विधान कोणत्या वाक्याच्या प्रकारात येते? A) केवलवाक्य B) संयुक्तवाक्य C) विकल्पबोधक D) मिश्रवाक्य स्पष्टीकरण : उद्देश दर्शक उभयान्वयी अव्ययाने जोडलेली गेलेली वाक्ये मिश्रवाक्य असतात. 101 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 101. ‘लवाद’ या शब्दाचा अर्थ पुढील पर्यायांमधून निवडा. A) स्वतः हून मध्यस्थी करणारा B) उभयपक्षांच्या सहमतीने नेमलेला मध्यस्थ C) लादला गेलेला मध्यस्थ D) एकतर्फी निर्णय देणारा मध्यस्थ स्पष्टीकरण : लवाद – उभय पक्षांच्या सहमतीने तंटा सोडविण्यासाठी नियुक्त केलेला लोकांचा समूह. 102 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 102. पुढील विधाने वाचा : अ) कर्मणी प्रयोगात कर्म प्रथमेत असते. ब) कर्तरी प्रयोगांत क्रियापद कर्माप्रमाणे चालते. क) त्याने लवकर यावे, हे भावे प्रयोगाचे उदाहरण आहे. A) फक्त अ चूक, ब, क बरोबर B) फक्त अ बरोबर C) फक्त ब चूक, अ व क बरोबर D) फक्त क चूक, अ, ब बरोबर स्पष्टीकरण : कर्तरी प्रयोगात क्रियापद कर्त्याप्रमाणे चालते. त्याने लवकर यावे हे अकर्मक भावेप्रयोगाचे उदाहरण आहे. 103 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 103. पुढीलपैकी देशी किंवा देशज शब्द नसलेला पर्याय ओळखा A) झोप, ढेकूण, कंबर B) पोट, गुडघा, लुगडे C) सासू, दूध, ओठ D) बोका, रेडा, बाजरी स्पष्टीकरण :- बाकी सर्व देशी शब्द आहेत पण स्वसृ-सासू, दुग्ध-दूध, ओष्ट – ओठ हे सर्व संस्कृत तत्सम शब्दांपासून तयार केलेले तद्भव शब्द आहेत. 104 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 104. ‘दारोदार’ हा कोणता समास आहे ? A) कर्मधारय समास B) अव्ययीभाव समास C) उपपद तत्पुरुष समास D) नञ तत्पुरुष समास स्पष्टीकरण: स्थलवाचक, कालवाचक व रीतिवाचक सामासिक शब्द हे अव्ययीभाव समास असतात. 105 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 105. ‘अभ्यास केला असता तर तो नापास झाला नसता’ या वाक्याचा प्रकार कोणता? A) विध्यर्थी B) स्वार्थी C) आज्ञार्थी D) संकेतार्थी स्पष्टीकरण : जर – तर अर्थाने जोडलेले वाक्य संकेतार्थी असते. 106 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 106. ‘वर’ या नामाचे शब्दजाती बदलून शब्दयोगी परिवर्तन असे होईल, अचूक उदाहरण ओळखा. A) पक्षी झाडावर बसतो. B) दशरथाने कैकयीला दोन वर दिले. C) वरपिता मुलाच्या लग्नात तोऱ्यात वावरत होते. D) तू त्या राजपुत्राला वर. स्पष्टीकरण : नामाला जोडून येणारा शब्द शब्दयोगी अव्यय असतो. 107 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 107. ‘आम्ही त्या दिवशी सकाळी दहा वाजता साताऱ्यास जाण्याची खटपट केली’ या विधानातील कर्म कोणते आहे? A) सकाळी दहा वाजता B) त्या दिवशी C) आम्ही D) साताऱ्यास जाण्याची खटपट स्पष्टीकरण :वास्तविकतेत, खटपट हेच एकमेव कर्म आहे. तथापि, षष्ठी प्रत्ययाने जोडलेला शब्दसमूह एकच असल्याने पर्याय ४ हेच उत्तर आहे. 108 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 108. ‘नवरात्र’ या सामासिक शब्दाचा विग्रह कसा होईल ? A) नौ रात्रींचा समूह B) नवरात्रौत्सव C) नव रात्रींचा समूह D) नऊ रात्रींचा समूह स्पष्टीकरण : नवरात्र – नऊ रात्रींचा समूह असा होतो . सामासिक शब्दात पहिले पद हे संख्या असेल तर तो द्विगु समास होतो. 109 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 109. दिलेल्या वाक्समूहातून ‘जळत्या घराचा पोळता वासा’ या म्हणीचा अर्थ शोधून काढा. A) यापैकी एकही नाही. B) घरात बाहेर सर्वत्रच त्याला त्रास होत आहे. C) अनेक संकटांतूनही त्यातल्या त्यात मार्ग काढण्याचा त्याने प्रयत्न केला. D) अंबरच्या आयुष्याचे पूर्ण नुकसान झाले. स्पष्टीकरण : घराला आग लागली तर त्यातून जमेल तेवढे साहित्य वाचविण्याचा प्रयत्न करणे. 110 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 110. पुढीलपैकी शुद्ध शब्द ओळखा. A) तारापुर B) नागपूर C) पालमपुर D) संबळपुर स्पष्टीकरण: ग्रामवाचक पूर हा शब्द कायम दीर्घ असतो. 111 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 111. ‘गृह’ ‘हस्त’ ‘शीर्ष’ हे शब्द कोणत्या प्रकारातील आहेत ? A) फारशी B) तद्भव C) अरबी D) तत्सम स्पष्टीकरण : संस्कृतमधून जसेच्या तसे मराठीत आलेल्या शब्दांना तत्सम शब्द असे म्हणतात. 112 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 112. खालील शब्दसिद्धीचा प्रकार ओळखा.- ‘तथापि ‘ A) तत्सम B) परभाषीय C) तद्भव D) देशी स्पष्टीकरण : संस्कृत मधून जसेच्या तसे मराठीत आलेल्या शब्दांना तत्सम शब्द असे म्हणतात. 113 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 113. खालीलपैकी शुद्ध शब्द ओळखा. A) निर्भत्सना B) निभर्त्सना C) निर्भर्त्सना D) निर्भत्सना स्पष्टीकरण :- नि:+ भर्त्सना यामध्ये विसर्गचा ‘र’ होतो व ‘भ’ बरोबर संधी होते. 114 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 114. ‘भिकाऱ्याला मी एक सदरा दिला, शिवाय त्याला जेवू घातले. या विधानातील उभयान्वयी अव्ययाचा प्रकार ओळखा. A) विकल्पबोधक B) स्वरूपबोधक C) समुच्चयबोधक D) परिणामबोधक स्पष्टीकरण : एकात दुसऱ्याची भर म्हणजे समुच्चयं होय. 115 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 115. पुढीलपैकी तेलगू शब्दांचा गट ओळखा. A) अनरसा, शिकेकाई B) गुडघा, हाड C) थाली, दादर D) गुंडी, चप्पल 116 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 116. तुरंग’ या शब्दाला समानार्थी शब्द सांगा. A) घोडा B) गाढव C) ससा D) हत्ती स्पष्टीकरण : तुरग, हय, वाजी, वारु हे घोड्यासाठी समानार्थी शब्द आहेत. 117 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 117. हा असा असला, इतका ही कोणती विशेषणे आहेत ? A) क्रमवाचक B) सर्वनामसाधित C) संख्यावाचक D) गणना वाचक स्पष्टीकरण : असा असला, इतका ही ‘हा’ या सर्वनामापासून तयार केलेली विशेषणे आहेत. 118 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 118. ‘स्वतः मेल्यावाचून स्वर्ग दिसत नाही. या म्हणीचा अर्थ. A) अनुभवाशिवाय शहाणपण येत नाही. B) चिखलाशी संबंध नसलेला. C) स्वर्गात जाण्यासाठी स्वतः मरणे आवश्यक. D) मरण पावल्याशिवाय स्वर्ग दिसत नाही. स्पष्टीकरण : कोणत्याही गोष्टीचा अनुभव घेण्यासाठी प्रथम ती स्वतः करून पहावी लागते. 119 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 119. ‘अदकोस’ या उपसर्गघटित शब्दाला लागलेला उपसर्ग – – – – – भाषेतील आहे. A) मराठी B) संस्कृत C) फारसी D) कानडी स्पष्टीकरण : अद हा मराठी उपसर्ग आहे. 120 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 120. काना निराळे टाकणे म्हणजे. A) ऐकूण न ऐकल्यासारखे भासविणे. B) दुसऱ्याने न ऐकता चिंतन करणे C) दुसरीकडे लक्ष देणे D) दुर्लक्ष करणे स्पष्टीकरण:- ऐकूण न ऐकल्या सारखे भासविणे याला काना निराळे टाकणे असे म्हणतात. 121 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 121. अरेच्या’ या शब्दाचा केवलप्रयोगी अव्ययाचा प्रकार सांगा. A) आश्चर्यदर्शक केवलप्रयोगी अव्यय B) हर्षदर्शक केवलप्रयोगी अव्यय C) शोकदर्शक केवलप्रयोगी अव्ययः D) संमतिदर्शक केवलप्रयोगी अव्यय 122 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 122. क्रियेला पुढीलपैकी कोण जबाबदार असतो ? A) क्रियापद B) कर्ता C) कर्म D) विधेय 123 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 123. ‘तो नाटकात भिकंभट झाला होता’ या वाक्यातील विधिपूरक ओळखा. A) भिकंभट B) तो C) नाटकात D) वाक्यात विधिपूरक शब्द नाही स्पष्टीकरण : कर्त्याबद्दल माहिती सांगणारा शब्द कर्त्यानंतर आल्यास, तो विधानपूरक असतो. 124 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 124. पुढील विधाने वाचा. अ तो म्हणे वेडा झाला. ब राहू द्या तर मग ! वरील विधानातील अधोरेखित उद्गारवाचक अव्यये कोणत्या उपप्रकारातील आहेत ? A) संबोधनदर्शक B) आश्चर्यकारक C) व्यर्थ उद्गारवाचक D) विरोधदर्शक स्पष्टीकरण : म्हणे, आपला, बापडा, वेडे ही व्यर्थ उद्गारवाची अव्यय आहेत. कारण ज्यातून कोणताच भाव व्यक्त होत नाही त्याला व्यर्थ उद्गारवाची अव्यय म्हणतात. 125 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 125. वाक्यात उपयोग होताना काही शब्दांच्या लिंग, वचन रूपात बदल होतो. त्या बदलास – – – – – म्हणतात. A) प्रकृती B) परिवर्तन C) प्रत्यय D) विकार 126 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 126. खालील प्रांत व त्यांचे स्वदेशी शब्द यांच्या योग्य जोड्या जुळवाः प्रांत स्वदेशी शब्द अ) गुजराती १) तूप, गुढी, गुंडी ब) तमिळी २) ताळा, अनारसा, शिकेकाई क) कानडी ३) दादर, डबा, दलाल ड) तेलगू ४) चिल्लीपिल्ली, सार, मठ्ठा A) 2 1 3 4 B) 3 4 1 2 C) 4 3 2 1 D) 1 4 2 3 127 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 127. पुढील शब्दातील वर्णरचना कशी आहे? पर्यायी उत्तरांतील योग्य उत्तर शोधा. ‘कृष्णार्पण’ A) क् + ऋ + ष् + ण् + अ+र्+ प्+अ+ ण् +अ B) क्+ऋ+ष्+न्+अ+अ+र्+प्+अ+ण्+अ C) क + ऋ + ष् + ण+अ+ अ+र्+ प् + अ + ण् +अ D) क् + ऋ + ष् + ण् + अ+ अ+र्+ प्+अ+ ण् +अ स्पष्टीकरण : क् + ऋ + ष् + ण् + (आ) अ+अ+र्+प्+अ+ण्+अ 128 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 128. ‘हे कोणीही कबूल करील. या वाक्यातील उद्देश्य कोणता ? A) कबूल B) करील C) कोणीही D) हे स्पष्टीकरण : कबूल करण्याची क्रिया कोण करते : कोणीही(कर्ता) 129 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 129. पुढील विधान वाचा. प्रधानत्वसूचक उभयान्वयी अव्ययांनी जोडलेली वाक्ये ही संयुक्त वाक्य असतात; तर गौणत्वसूचक उभयान्वयी अव्ययानी – जोडलेली वाक्ये ही मिश्रवाक्य असतात. A) पूर्वार्ध बरोबर B) उत्तरार्ध बरोबर C) संपूर्ण विधान चूक D) संपूर्ण विधान बरोबर 130 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 130. ‘Environment’ या इंग्रजी शब्दास खालीलपैकी कोणता मराठी शब्द पर्यायी ठरेल ? A) वातावरण B) पर्यावरण C) गुंतवणूक D) अंतर्भाव 131 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 131. जिच्या गळ्यात गंधार आहे असं दीनानाथ म्हणायचे, तीच ही स्वरसम्राज्ञी लता या वाक्यातील गौण वाक्य कोणते ते शोधून काढा : A) सर्वच B) जिच्या गळयात गंधार आहे असं दीनानाथ म्हणायचे C) तीच ही स्वरसम्राज्ञी लता D) यापैकी नाही स्पष्टीकरण : जोडीच्या उभयान्वयी अव्ययाने जोडलेल्या वाक्यात पहिले वाक्य नेहमी गौण वाक्य असते. 132 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 132. अभ्यास केलास तर पास होशील’ या वाक्यातून कोणता अर्थ व्यक्त होतो ? A) नकारार्थ B) उद्गार्थं C) प्रश्नार्थ D) संकेतार्थ 133 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 133. खालील विधाने पहा :अ) सामान्यनामाची अनेक वचने होत नाहीत. ब) विशेषनामांची अनकवचने होतात. पर्यायी उत्तरांतून योग्य पर्यायी उत्तर सांगाः A) अ व ब बरोबर B) अ व ब चूक C) अ बरोबर D) फक्त ब बरोबर स्पष्टीकरण : सामान्यनामाची अनेकवचने होतात तर विशेषनामांची अनकवचने होत नसतात. 134 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 134. साप माझ्या समोरुन गेला. या वाक्यातील ‘समोरुन’ शब्द अव्यय आहे. A) कालवाचक क्रियाविशेषण B) आवृत्तीवाचक क्रियाविशेषण C) रीतिवाचक क्रियाविशेषण D) स्थलवाचक क्रियाविशेषण 135 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 135. ज्या नामांनी एकाच धर्मीचा म्हणजेच एका प्राण्याचा, पदार्थाचा किंवा त्यांच्या समूहाचा बोध होतो त्यांना म्हणतात. A) विशेषनामे B) सर्वनामे C) सामान्यनामे D) भाववाचक नामे स्पष्टीकरण : समान गुणधर्मावरून दिलेले नाव सामान्यनाम असते. 136 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 136. ‘अक्का’ हा शब्द कोणत्या भाषेतून आलेला आहे ? A) तेलगू B) फारसी C) कानडी D) मराठी स्पष्टीकरण : अक्का, अण्णा, ताई, विळी, कुंची, कांबळे इत्यादी शब्द कानडी आहेत. 137 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 137. ‘नवलाई, गारवा, मित्रत्व, शहाणपणा, देवत्व’ ही नामाच्या कोणत्या प्रकारात येतात? A) विशेषण B) सर्वनाम C) विशेषनाम D) भाववाचक नाम स्पष्टीकरण : काल्पनिक घटकांची नावे भाववाचक नाम असतात. 138 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 138. पुढील विधाने वाचून योग्य पर्याय निवडा. अ) शब्दयोगी अव्यये नामांना जोडून येत नाहीत. ब) शब्दयोगी अव्यये विकारी शब्द आहेत A) अ बरोबर B) ब बरोबर C) अ आणि ब बरोबर D) अ आणि ब चूक स्पष्टीकरण : अ) शब्दयोगी अव्यये नामांना जोडून येतात. ब) शब्दयोगी अव्यये अविकारी शब्द आहेत. 139 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 139. प्राचार्यांकडून विद्यार्थ्यांना दंड आकारण्यात आला’ या वाक्यातील प्रयोग ओळखा. A) नवीन कर्मणी B) शक्य कर्मणी C) कर्तृकर्मसंकर प्रयोग D) समापन भावें स्पष्टीकरण : कडून प्रत्यय नवीन कर्मणी प्रयोग दर्शवितो, 140 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 140. ‘ तू घरी जायचे होतेस’ या वाक्याचा प्रयोग ओळखा. A) कर्म – भाव संकर प्रयोग B) कर्तृ – कर्म संकर प्रयोग C) भावे प्रयोग D) कर्तृ – भाव संकर प्रयोग स्पष्टीकरण : वाक्य कर्तरी व भावे अशा दोन्ही प्रयोगांचे लक्षण दर्शविते कारण कर्ता तू असून क्रियापदाला प्रत्यय असेल व वाक्य अकर्मक असेल तर कर्ता बदलल्यास क्रियापद बदलते व कर्त्याला प्रत्यय येतो. 141 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 141. ताळा, अनरसा, किडूक मिडूक, शिकेकाई हे शब्द कोणत्या भाषेतून मराठीत आले आहेत ? A) गुजराती B) तेलगू C) मराठी D) हिंदी 142 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 142. पुढीलपैकी ‘सामान्यरूप’ नसलेला गट ओळखा. A) बहीण- बहिणीचा B) नागपूर- नागपूरास C) श्रीमान- भगवान D) सून- सुनेला 143 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 143. प्रयोगाचे रूपांतर करा. – मी चहा घेतला. (कर्मणी प्रयोग करा. A) चहा घेणे बरे असते. B) माझ्याकडून चहा घेतला गेला. C) कुणाकडूनही चहा घ्यावा. D) मी चहा घेणार होतो. स्पष्टीकरण : – 144 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 144. ऊ- कारांत नपुसकलिंगी नामाचे सामान्यरूप आकारान्त होते या नियमाला पर्यायी उत्तरांतील योग्य पर्यायी उत्तर सांगा. A) आसू – आसवाने B) नातू – नातवाचा C) कोकरू – कोकराने D) वधू – वधूचा स्पष्टीकरण : कोकरू हे नपुंसकलिंगी नाम असून ते ऊकारान्त आहे.त्याचे सामान्यरूप आकारान्त होते. 145 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 145. मराठी उपसर्ग नसलेला गट कोणता? अ अ, अन्, आड, अद ब अव, नि, पंड, फट क अनु, अप, अभि, निर ड भर, अ, नि, अद A) फक्त ड B) वरीलपैकी कोणतेही नाही C) फक्त अ आणि ब D) फक्त क स्पष्टीकरण : पर्याय क मधील उपसर्ग संस्कृत आहेत. 146 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 146. ‘जिच्या गळ्यात गांधार आहे असं दिनानाथ म्हणायचे, ती ही स्वरसम्राज्ञी लता’.हे वाक्य कोणत्या प्रकारचे आहे ? A) मिश्र वाक्य B) संयुक्त वाक्य C) यापैकी कोणतेही नाही D) केवल वाक्य स्पष्टीकरण : जोडीच्या उभयान्वयी अव्ययाने जोडलेले दोन वाक्य मिश्र वाक्य असते. 147 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 147. चहाडी करणे, भांडण करणे या अर्थाचा वाक्प्रचार ओळखा. A) कान लांब होणे B) कानामागे टाकणे C) केसाने गळा कापणे D) कलागती लावणे स्पष्टीकरण : कलागती म्हणजे भांडण. 148 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 148. पुढील विधाने वाचा.अ) भावकर्तृक क्रियापदांना स्वतंत्र, स्पष्टकर्ता नसतो. ब) अनियमित धातूना आख्यातांचे प्रत्यय लागत नाहीत. क) प्रयोजक क्रियापदात कर्ता मूळ धातूतील क्रिया स्वतःच पार पाडतो. A) फक्त ब चूक B) सर्व बरोबर C) फक्त क चूक D) फक्त अ चूक स्पष्टीकरण : १) भावकर्तृक क्रियापदात कर्ता स्पष्ट नसून तो क्रियापदातच सामावलेला असतो. २) नाही, नको, नलगे, नव्हे, नाहीत या क्रियापदामध्ये धातू नसल्याने त्यांना आख्यातांचे प्रत्यय लागत नाहीत. ३) प्रयोजक क्रियापदात कर्ता दुसऱ्याकडून क्रिया घडवून आणतो. 149 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 149. ‘मंदिर’ हां कोणत्या प्रकारातील शब्द आहे ? A) तद्भव B) परभाषीय C) तत्सम D) देशी स्पष्टीकरण : संस्कृतमधून मराठीत जसेच्या तसे आलेल्या शब्दाला तत्सम शब्द म्हणतात. 150 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 150. फिकट हिरव्या पिवळ्या रंगाची साडी’ या वाक्यात कोणती शब्दजाती अधिक प्रमाणात उपयोगात आणली आहे? A) नाम B) विशेषण C) सर्वनाम D) क्रियापद 151 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 151. ‘आमचा बापू म्हणजे महा हलक्या कानाचा माणूस आहे.’ या वाक्यातील हलक्या कानाचा माणूस या वाक्प्रचाराच्या अर्थाचा पर्याय निवडा. A) खऱ्या-खोट्याची शहानिशा न करता विश्वास ठेवणारा B) बारा पिंपळावरचा माणूस C) कोणाच्याही कानात सतत बोलणारा D) स्वतःच्याच फायद्याचा विचार करणारा स्पष्टीकरण : लवकर विश्वास ठेवणारा. 152 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 152. पुढील वाक्यातील अधोरेखित शब्द काय दर्शवितो? ‘तुमची पवळी गाय हिरवे गवत मुळीच खात नाही.’ A) विधेय विस्तार B) मुख्य उद्देश्य C) उद्देश्य विस्तार D) कर्म स्पष्टीकरण : क्रियाविशेषणे विधेय विस्तारात मोडतात. 153 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 153. व्यंजनांना अक्षरत्व येण्यासाठी काय करावे? A) दोन व्यंजनांचे एकत्रीकरण B) व्यंजनामधून स्वर काढून टाकणे C) व्यंजन व स्वर यांचे एकत्रीकरण D) दोन स्वरांचे एकत्रीकरण स्पष्टीकरण : व्यंजन + स्वर = अक्षर 154 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 154. ‘ओनामा’ या शब्दाचा समानार्थी शब्द पुढीलपैकी कोणता ? A) द्रुषित ज्वराचा एक प्रकार B) शेवटी C) अभाव D) प्रारंभ स्पष्टीकरण : ओनामा म्हणजे सुरुवात तर इतिश्री म्हणजे शेवट होय 155 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 155. फरशीवरुन चालत असताना पाय घसरुन तो पडला. वाक्यप्रकार ओळखा. A) विशेषणवाक्य B) संयुक्तवाक्य C) केवलवाक्य D) मिश्रवाक्यं स्पष्टीकरण: एकच मुख्य क्रिया असणारे वाक्य केवल वाक्य असते. 156 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 156. जोड्या जुळवा. अ) प्रथमा १) अपादान ब) पंचमी २) अधिकरण क) षष्ठी ३) कर्ता ड) सप्तमी ४) संबंध A) 1 2 3 4 B) 2 4 1 3 C) 3 1 4 2 D) 1 3 2 4 157 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 157. ‘मी उद्या पुण्यास पोहचेन’ या वाक्यातील विधेय ओळखा. A) पुण्यास B) मी C) उद्या D) पोहचेन स्पष्टीकरण : विधेय म्हणजे क्रियापद. 158 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 158. पर्यायी उत्तरांतून योग्य उत्तर सांगा ? ‘ केवल वाक्य’ A) सायकल चालवीत असताना पेंडलवरुन पाय निसटून तो पडला. B) सायकल चालविताना त्याचा पाय पेंडलवरुन निसटला म्हणून तो पडला. C) सायकल चालवीत असताना त्याचा पाय पेंडलवरुन निसटला आणि तो पडला. D) तो सायकल चालवीत होता. त्याचा पाय पेंडलवरुन निसटला. तो पडला. स्पष्टीकरण : आणि, म्हणून यासारखे योजक जोडून तयार केलेले वाक्य संयुक्त वाक्य असते. ऊन, हून, च, साठी, करिता, असतांना यासारखे प्रत्यय जोडून तयार केलेले वाक्य केवल वाक्य असते. 159 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 159. ‘तुझ्याविषयी मला अनादर नाही’ या वाक्याचे ‘होकारार्थी’ रुप तयार करा अचूक पर्याय सांगा. A) तुझ्याविषयी मला ‘औदार्य’ वाटते. B) तुझ्याविषयी मला ‘आदर’ वाटतो. C) तुझ्याविषयी मला ‘उदारत्व’ वाटते. D) तुझ्याविषयी मला ‘आधार’ वाटतो. 160 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 160. सखाराम पाटलांनी आजपर्यंत काहीही कारण नसताना तुकाराम पाटलांचे देव्हारे माजविण्याचेच काम केले आहे या वाक्यातील वाक्प्रचाराचा संदर्भानुसार अचूक अर्थ कोणता ? A) सूड उगविणे B) महत्व वाढविणे C) संबंध वाढविणे D) भांडण लावणे स्पष्टीकरण : देव्हारे मोजणे – महत्व / किंमत वाढविणे. 161 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 161. संयुक्त क्रियापद म्हणजे. A) कृदन्त धातुसाधित B) धातू क्रियादर्शक पद C) प्रयोजक क्रियापद शक्य क्रियापद D) धातूसाधित सहायक क्रियापद स्पष्टीकरण :- धातूसाधित + सहायक क्रियापद = संयुक्त क्रियापद 162 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 162. पुढील वाक्याचा प्रकार ओळखा. ‘मुलांनो, सर्वजण रांगेत उभे राहा. A) विध्यर्थ B) संकेतार्थ C) स्वार्थ D) आज्ञार्थ स्पष्टीकरण : धातुला अ / आ / ऊ प्रत्यय असेल तर ते वाक्य आज्ञार्थी वाक्य असते. 163 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 163. मधू लाडू खात असतो. या वाक्याचे रीति भविष्यकाळी रूप कोणते? A) मधूने लाडू खाल्ला असेल. B) वरीलपैकी कोणतेही नाही. C) मधू लाडू खात जाईल. D) मधू लाडू खात असे. स्पष्टीकरण : अ + जाईल / जातील – रीति भविष्यकाळ आहे 164 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 164. ‘दीपाचा चुलत सासरा म्हणजे देवमाणूस आहे.’ या वाक्यातील ‘चुलत सासरा’ हा सामासिक शब्द या समासाचे उदाहरण आहे. A) इतरेतर द्वंद्व समास B) वैकल्पिक द्वंद्व समास C) मध्यमपदलोपी समास D) समाहार द्वंद्व समास स्पष्टीकरण : नवऱ्याचा चुलता या नात्याने सासरा, यातील मधली पदे काढून टाकून फक्त दोन मुख्य शब्द एकत्र जोडले आहेत. 165 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 165. पुढील विधाने वाचा : अ) सामासिक शब्दातील तत्सम (स्व) इ-कारान्त व उ-कारान्त, शब्द पूर्वपद असताना हस्वान्तच लिहावे. ब) ई – कारान्त व ऊ-कारान्त शब्दातील उपान्त्य – इ-कार व उ-कार ऱ्हस्व लिहावे. A) फक्त अ चूक B) अ व ब बरोबर C) अ व ब दोन्ही चूक D) फक्त ब चूक 166 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 166. ‘तुम्ही कामे केलीत’, हे वाक्य कोणत्या प्रयोग प्रकारातील आहे ? A) कर्तृ-कर्मसंकर B) कर्तृ-भावसंकर C) कर्मकर्तरी D) कर्म-भावसंकर स्पष्टीकरण:- दिलेल्या वाक्यातील क्रियापद हे कर्ता व कर्म या दोन्हीनुसार बदलते; म्हणून या दोन्ही प्रयोगांची यात छटा आहे. 167 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 167. जिथे आकाश जमिनीला टेकल्यासारखे दिसते ती जागा A) समुद्र किनारा B) चौपाटी C) क्षितिज D) डोंगरकडा 168 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 168. धनवंत’ याचा विरुद्धार्थी शब्द खालीलपैकी कोणता आहे? A) धनवान B) लक्ष्मीकांत C) गरीब D) श्रीमंत 169 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 169. पथ’ या शब्दाचा समानार्थी शब्द निवडा. A) वळण B) रस्ता C) रूळ D) पूल 170 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 170. ‘मी स्वतः त्याला पाहिले’, या वाक्यातील अधोरेखित शब्द सर्वनामाच्या कोणत्या प्रकारातील आहे ? A) अनिश्चित B) संबंधी C) आत्मवाचक D) दर्शक स्पष्टीकरण आपण स्वतः, निज ही सर्वनामे नामानंतर वापरली तर स्वतः अर्थाने ती आत्मवाचक होतात. 171 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 171. खालील शब्द कोणत्या संधीचे आहेत ? घर + ई = घरी एक + एक = एकेक A) यापैकी नाही B) पूर्वरूप संधी C) पररूप संधी D) अनुरूप संधी स्पष्टीकरण : एकत्र येणाऱ्या दोन स्वरांपैकी दुसरा स्वर कायम राहत असेल, तेव्हा ती पररूप संधी असते. 172 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 172. पुढीलपैकी मराठी प्रत्यय लागून झालेली शब्दसाधिते कोणती ? A) उत्कंठित, कुलीन, नवीन B) यादव, राघव, सौभद्र C) महत्त्व, जडत्व, धनवान D) उनाडकी, भांडखोर, वेडसर स्पष्टीकरण – की, खोर, सर हे मराठी प्रत्यय आहेत. 173 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 173. ‘पोपट पेरू खातो’, या वाक्यातील कर्म कोणत्या विभक्तीत आहे ? A) प्रथमान्त B) चतुर्थ्यान्त C) द्वितीयान्त D) तृतीयान्त स्पष्टीकरण:- प्रत्यय नसणारे कोणतेही नाम प्रथमेत असते. 174 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 174. ‘देवा, मला चांगली बुद्धी दे वाक्याचा प्रकार ओळखा. A) होकारार्थी B) आज्ञार्थी C) विध्यर्थी D) उद्गारार्थी स्पष्टीकरण : वाक्याचे क्रियापद धातू असेल तर ते आज्ञार्थी वाक्य असते. तसेच आज्ञा, विनंती, आशीर्वाद इत्यादी शब्दाने सुद्धा आज्ञा व्यक्त केली जाते. 175 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 175. खालीलपैकी योग्य ‘उद्गारवाचक’ वाक्य ओळखा. A) केवढा मोठ्ठा साप आहे नाही ! B) साप खूप मोठा आहे का ? C) केवढा मोठा साप आहे D) अरे बापरे ! केवढा मोठ्ठा साप… ! स्पष्टीकरण : भावनेचा उद्गार दर्शविणारे वाक्याला उद्गारवाचक वाक्य म्हणतात. पर्याय १ मध्ये विधानार्थी वाक्य आहे तर पर्याय २ मध्ये प्रश्नार्थक वाक्य आहे. पर्याय ३ मध्ये असणारे वाक्य व्याकरणीयदृष्ट्या बरोबर नाही. म्हणून चौथा पर्याय योग्य आहे. 176 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 176. व्याकरणदृष्ट्या शुद्ध शब्द कोणता ? A) अतिद्रीय B) अतींद्रिय C) अतीद्रींय D) अतिद्रिय 177 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 177. पुढीलपैकी ‘प्रत्ययघटित’ शब्द कोणता ? A) घरोघरी B) टाकाऊ C) पंचवटी D) उपवास स्पष्टीकरण : टाक + आऊ . शब्दाच्या शेवटी काही अक्षरे जोडल्यास त्याला प्रत्यय घटीत शब्द म्हणतात. 178 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 178. पुढीलपैकी कोणते वाक्य ‘केवल वाक्य’ आहे ते शोधा. A) राजीव पेरू खातो. B) राजू व संजू उत्तीर्ण झाले. C) जर तू अभ्यास करशील तर पास होशील. D) तुला अथवा मला पैसे मिळतील. 179 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 179. ‘उन्नती’ या शब्दाला विरोधार्थी शब्द ओळखा : A) प्रगती B) विकृती C) अवनती D) अवनिती स्पष्टीकरण : उन्नती x अधोगती / अवनती 180 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 180. चाल’ या शब्दाचा समानार्थी शब्द ओळखा. A) पैजण B) चाळ C) हल्ला D) वाईट चाल 181 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 181. ‘आम्ही जातो आमुच्या गावा’ या वाक्यात विधेय कोणते आहे ? A) जातो B) आम्ही C) गावा D) आमुच्या स्पष्टीकरण : विधेय म्हणजे क्रियापद होय. 182 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 182. पुढील विधाने वाचा. अ) मूळ उद्देश्य वाक्यात नेहमी एकेरी असतो. ब) विधेय विस्तारक म्हणजे क्रियाविशेषण होय. क) संयुक्त क्रियापदामध्ये एक क्रियापद प्रत्यक्ष क्रियेचे निदर्शक असते, तर दुसरे त्याला सहाय्य करणारे असते. A) फक्त अ व ब चूक B) फक्त अ चूक C) फक्त ब चूक D) फक्त क बरोबर स्पष्टीकरण : मूळ उद्देश काही प्रसंगी एकापेक्षा अधिक घटकांचा सुद्धा असतो. 183 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 183. ‘मधू लाडू खातो.’ या वाक्याचा रीतिवर्तमानकाळ ओळखा. A) मधु लाडू खात असे. B) मधु लाडू खातो C) मधू लाडू खात जाईल. D) मधु लाडू खात असतो. स्पष्टीकरण : वर्तमानकाळात घटनेची पुनरावृत्ती होणे म्हणजे रीतिवर्तमानकाळ होय. 184 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 184. जोड्या जुळवा : अ गट ब गट अ) अव्ययीभाव समास १) महाराष्ट्र ब) तत्पुरुष समास २) चंद्रशेखर क) द्वंद्व समास ३) आमरण ड) बहुव्रीही समास ४) केरकचरा A) 3 1 4 2 B) 1 2 3 4 C) 4 2 3 1 D) 4 3 2 1 185 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 185. ‘खानदेशातील माझे शंकर मामा बहुव्रीही आहेत’ या वाक्याच्या अर्थासाठी पुढील योग्य पर्यायाची निवड करा. A) माझ्या मामांच्या अनेक मुली आहेत. B) माझ्या मामांना अनेक व्यसने आहेत. C) माझ्या मामांच्या काही सुना वेगळ्या राहतात. D) माझे मामा धान्य संपन्न गृहस्थ आहेत. स्पष्टीकरण : बहुव्रीहीचा अर्थ शेतकरी. 186 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 186. खालीलपैकी कोणता शब्द शुद्ध आहे ? A) गुणविशिष्टे B) गुणवैशिष्ट्ये C) गुणवैसिष्ट्ये D) गुणवैशिष्ट्ये 187 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 187. ‘तटिनी’ कुणाला म्हणतात ? A) ताटातूटीला B) नदीला C) अटितटी करणाऱ्याला D) तरटांनी बांधलेल्या झोपडीला स्पष्टीकरण : नदीसाठी तटिनी, तरंगिनी हे समानार्थी शब्द आहेत. 188 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 188. कष्ट करुन जीवन जगणारे’ म्हणजे : A) पीडित B) शोषित C) गरीब D) श्रमजीवी 189 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 189. खालील वाक्याचा प्रकार ओळखा. ‘दिपकला जांभळाची खूप झाडे दिसली. A) संयुक्त वाक्य B) मिश्रवाक्य C) नकारार्थी D) केवल वाक्य स्पष्टीकरण : एकच उद्देश्य व एकच मुख्य क्रिया असणारे वाक्य केवल वाक्य असते. 190 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 190. ‘मांजराच्या गळ्यात घंटा कोणी बांधायची ?’ या म्हणीचा योग्य अर्थ लिहा – A) पैशाने सर्व कामे साध्य होतात. B) धोक्याची कामे करायला कोणी पुढे येत नाही. C) अडाणी लोकात अर्धवट शहाण्याला मोठेपण लाभते. D) अवनती होऊ लागली म्हणजे सर्व बाजूनी होते. स्पष्टीकरण : धोकादायक कामे करायला कुणीही धजत नाही. 191 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 191. पर्यायी उत्तरांतील कोणते पर्यायी उत्तर गटाबाहेरचे आहे? अ) जा, ये, कर, बस, पोल हे साधित शब्द आहेत. ब) करू, कर्ता, होकार, प्रतिकार हे सिद्ध शब्द आहेत. क) प्र, परि, अप हे उपसर्ग लागून उपसर्गघटित शब्द बनतात. A) अ बरोबर B) ब चूक C) ब बरोबर D) क चूक स्पष्टीकरण : प्रश्न संदिग्ध आहे. जा, ये, कर, बस – सिद्ध शब्द. करू, कर्ता, होकार, प्रतिकार – साधित शब्द. प्रहार, परिहार, उपहार यात प्र, परि, अप – उपसर्ग. 192 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 192. अशुद्ध शब्द ओळखा. A) उत्कृष्ट B) आशिर्वाद C) अनावश्यक D) आहेर 193 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 193. ‘श्रवण’ या शब्दापासून तयार झालेले विशेषण ओळखा. A) श्रवणीय B) श्रवण C) श्रावणात D) श्रावणी स्पष्टीकरण : श्रवण + ईय = श्रवणीय 194 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 194. विधानपूरक म्हणजे काय ? अ) कर्ता आणि कर्म क्रियापद या दोन शब्दांनी विधान पूर्ण होत नाही, त्यास आणखी एका शब्दाची गरज असते त्यास पूरक म्हणतात. ब) सकर्मक धातूचे विधान कर्माशिवाय पूर्ण होत नाही म्हणून कर्मासही पूरक म्हणतात. क) क्रियापदामुळे वाक्यास पूर्णत्व येते म्हणून क्रियापदाला विधानपूरक म्हणतात. A) अ आणि ब बरोबर B) फक्त क बरोबर C) अ आणि ब चूक D) फक्त अ बरोबर 195 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 195. पुढील म्हण पूर्ण करा.‘दुहेरी बोलाची – – – – – – -.’ A) कवडी मोलाची B) एकेरी करणीची C) दुटप्पी वागणुकीची D) पै किंमतीची स्पष्टीकरण : दुहेरी बोलाची कवडी मोलाची. 196 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 196. कुत्र्याने चावा घेतला? अधोरेखित शब्दाचे नाम कोणते? A) कुत्रा B) कुत्र्याचा C) कुत्र्याने D) कुत्र्या 197 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 197. पुढीलपैकी तत्सम शब्द कोणता ? A) गाव B) वृक्ष C) घर D) काम स्पष्टीकरण : संस्कृतमधून जसेच्या तसे मराठी आलेल्या शब्दांना तत्सम शब्द म्हणतात. 198 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 198. पालथ्या घड्यावर पाणी या म्हणीच्या समानार्थी असलेली अचूक म्हण कोणती? अचूक पर्याय निवडा. A) शहाण्याला शब्दांचा मार. B) गाढवाला गुळाची चव काय? C) कुत्र्याची शेपूट वाकडे ते वाकडेच . D) रात्रभर वाचली गीता कालचा गोंधळ बरा होता. 199 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 199. ‘गणेश’ हा शब्द कोणत्या संधीचे उदाहरण आहे ? A) विसर्गसंधी B) स्वरसंधी C) विशेषसंधी D) व्यंजनसंधी स्पष्टीकरण :- गण + ईश (अ + ई = ए) गणेश ही स्वरसंधी आहे. 200 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 200. ‘काकुळतीला येऊन विनंती करणे’ या अर्थाचा वाक्प्रचार ओळखा. A) मिन्नतवारी करणे B) मीठ मिर्ची पुरवणे C) हुरळून जाणे D) उपकाराची परतफेड करणे स्पष्टीकरण : मीठ मिर्ची पुरवणे – उपजीविकेचे साधन पुरविणे, मिन्नतवारी करणे – दयनीय अवस्थेमुळे कळवळून वेदना व्यक्त करणे. 201 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 201. शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना शिकवावे’ या वाक्यातील प्रयोग ओळखा. A) अकर्मक भावे प्रयोग B) संकर प्रयोग C) सकर्मक भावे प्रयोग D) भावकर्तरी प्रयोग स्पष्टीकरण : कर्ता व कर्माला प्रत्यय असून क्रियापद या दोन्हीनुसार बदलत नसल्यास त्याला भावे प्रयोग म्हणतात. 202 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 202. ‘काळ्या दगडावरची रेघ’ म्हणजे A) खोटे न ठरणारे शब्द. B) खूप काळापर्यंत टिकणारे शब्द C) पुसून टाकता न येणारे शब्द. D) प्राचीनकाळचे दगडावरील शब्द. स्पष्टीकरण : काळ्या दगडावर असणारी रेषा कधीही नष्ट होत नाही- खोटे न ठरणारे शब्द 203 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 203. केवल वाक्याचे मिश्रवाक्य करा. आजचा हा प्रश्न तेव्हा पडला नाही. A) तेव्हा हा प्रश्न पडला नाही. B) आजचा प्रश्न तेव्हा कसा पडेल ? C) आजचा प्रश्न कधीतरी पडेल असे वाटते. D) आज हा जो प्रश्न आहे तो तेव्हा पडला नाही. 204 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 204. मूर्धन्य वर्णाचा गट ओळखा. A) च् छ् ज् झ् ञ् B) प् फ् ब् भ् म् C) ट् ठ् ड् ढ् ण् D) त् थ् द् ध् न् स्पष्टीकरण : टाळू व पडजीभ यांच्यामध्ये मूर्धा असते. – ट् ठ् ड् ढ् ण् 205 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 205. मिश्र वाक्य करा: मला ताप आला आहे, मी शाळेत जाणार नाही. A) मी शाळेत जाणार नाही कारण मला ताप आला आहे. B) ताप आला मी शाळेत जाणार नाही. C) ताप असल्यावर शाळेत जाणे बंदच की.’ D) शाळेत जाणे बंद ताप आहे मला. स्पष्टीकरण: स्वरूप, उद्देश, कारण, संकेत या गौणत्वसूचक उभयान्वयी अव्ययाने जोडलेली वाक्य मिश्रवाक्य असतात. 206 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 206. संशोधक म्हणजे : A) शोध लावणारा B) स्वयंसेवक C) सेवक D) प्राध्यापक 207 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 207. पुढील पर्यायातून अचूक शब्द लिहा A) साहाय्यक B) सहाय्यक C) सहायक D) साह्यक स्पष्टीकरण : योग्य शब्द : ‘सहायक’ 208 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 208. ‘गुरुजी म्हणाले, की पृथ्वी सूर्याभोवती फिरते’, हे मिश्रवाक्य कोणत्या प्रकारचे आहे ?- A) उद्देशबोधक B) कारणबोधक C) संकेतबोधक D) स्वरुपबोधक स्पष्टीकरण : गुरुजीचे म्हणणे गौण वाक्यात दिले आहे; म्हणून हे स्वरूपबोधक वाक्य आहे. 209 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 209. होकारार्थी वाक्याचे नकारार्थी वाक्यात रूपांतर करा. पाचशे रूपये ही देखील मोठी रक्कम आहे. A) पाचशे रूपये सामान्यांना मोठी रक्कम वाटते. B) पाचशे रूपये ही काही लहान रक्कम नव्हे. C) पाचशे रूपयाला फार मोठी रक्कम दिसते. D) रुपये पाचशे तशी मोठी रक्कम दिसते. 210 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 210. गैरहजर, सब जज्ज, अनुकरण, सुविचार हे शब्द कोणत्या प्रकारचे आहेत? A) उपसर्गसाधित शब्द B) सामासिक शब्द C) शब्दसाधित शब्द D) अभ्यस्त शब्द स्पष्टीकरण : गैर, सब, अनु- हे उपसर्ग आहेत. 211 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 211. सरदार, बिनचूक, वेदना, भरजरी या चार शब्दांपैकी कोणता शब्द उपसर्गघटीत शब्द नाही ? A) बिनचूक B) भरजरी C) वेदना D) सरदार स्पष्टीकरण : सर, बिन, भर – उपसर्ग; अना – प्रत्यय. 212 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 212. शिपायाकडून चोर पकडला गेला. या वाक्यातील प्रयोग – A) कर्तरी B) भावे C) नवीन कर्मणी D) सकर्मक कर्तरी स्पष्टीकरण :हा नवीन कर्मणी प्रयोग आहे कारण कर्त्याला कडून प्रत्यय असून कर्माला प्रत्यय नाही. 213 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 213. खालील वाक्याचे मिश्रवाक्यात रुपांतर करा. दसऱ्याला लोक आपट्याची पाने वाटतात. A) लोक दसऱ्याला आपट्याची पाने वाटतात. B) दसरा आला की लोक आपट्याची पाने वाटतात. C) लोक आपट्याची पाने दसऱ्याला वाटतात. D) दसरा येतो आणि लोक आपट्याची पाने वाटतात. 214 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 214. कर्मणीप्रयोग कर्तरीप्रयोगाचे मिश्रण होते म्हणून याला- – – – – प्रयोग म्हणतात. A) पुराण कर्मणी प्रयोग B) कर्म-भाव संकर प्रयोग C) कर्तृ-कर्म-संकर प्रयोग D) कर्तृ-भाव-संकर प्रयोग स्पष्टीकरण : कर्मणी व कर्तरी प्रयोगाची छटा असणारे वाक्य कर्तृ-कर्म प्रकारात मोडते. 215 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 215. पुढील दोन केवल वाक्यांचे वाक्य संश्लेषण करा. – मी आळस करते. माझ्या आईला ते आवडत नाही. A) माझ्या आईला माझा आळशीपणा आवडत नाही. B) माझी आळशीवृत्ती आईला आवडत नाही. C) मी आळस करते म्हणून आईला आवडत नाही. D) माझे आळस करणे माझ्या आईला आवडत नाही. स्पष्टीकरण : केवल वाक्य करताना शेवटची क्रिया कायम ठेवावी लागते व घडलेल्या क्रियेला ऊन, हून, च, णे, असाना,साठी यासारखे प्रत्यय जोडावे लागतात. 216 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 216. पुढीलपैकी कोणता शब्द ‘प्रसिद्ध’ या शब्दाचा पर्याय नाही ? A) सर्वज्ञात B) प्रख्यात C) विख्यात D) आख्यात स्पष्टीकरण : समानार्थी शब्द: प्रसिद्ध – प्रख्यात, विख्यात, सर्वज्ञात तर आख्यात म्हणजे क्रियापद होय. 217 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 217. मधूनमधून असेच घराकडे येत जा या वाक्यातील अधोरेखित शब्द कोणत्या प्रकारात मोडतो? A) अनुकरणवाचक शब्द B) पूर्णाभ्यस्त शब्द C) अंशाभ्यस्त शब्द D) यापैकी नाही स्पष्टीकरण : एक पूर्ण शब्द जसाच्या तसा पुन्हा आल्यास / शब्दाची पुनरावृत्ती झाल्यास त्याला पूर्णाभ्यस्त शब्द म्हणतात. 218 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 218. पुढील पर्यायातून अचूक शब्द निवडा: उपसर्गघटित – – – – – – A) खाणावळ B) प्रयोग C) भाजीपाला D) गटगट स्पष्टीकरण : मुख्य शब्दाला सुरुवातीला अक्षरे जोडल्यास तो उपसर्गघटित शब्द असतो तर शेवटी जोडल्यास तो प्रत्ययघटित असतो. येथे ‘योग’ या शब्दाला ‘प्र’ हा उपसर्ग लागलेला आहे. 219 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 219. पर्यायी उत्तरातून मूर्धन्य वर्ण कोणते ते सांगा ? A) क, ख, ग, B) च, छ्, ज्, C) ट्, ठ्, द, D) त, थ, द, स्पष्टीकरण : मूर्धा हे कंठ आणि टाळू यांच्यामध्ये असते. 220 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 220. ‘आजी दृष्ट काढते. वाक्यातील प्रयोग ओळखा. A) शक्यकर्मणी प्रयोग B) कर्तरी प्रयोग C) भावे प्रयोग D) कर्मणी प्रयोग स्पष्टीकरण : सकर्मक वाक्य वर्तमानकाळी असल्यास त्याला कर्तरी प्रयोग म्हणतात. 221 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 221. एखाद्या शब्दासाठी असलेला पर्याय दाखविण्यासाठी दोघांच्यामध्ये वापरल्या जाणाऱ्या चिन्हांस म्हणतात. A) अवतरण चिन्ह B) संयोग चिन्ह C) लोप चिन्ह D) विकल्प चिन्ह स्पष्टीकरण: पर्याय / विकल्प दाखविण्यासाठी विकल्प चिन्हाचा वापर करतात. 222 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 222. ‘छत्रपती शिवरायांना दिव्यदृष्टी होती’ – या वाक्यातील अधोरेखित केलेल्या शब्दाचा समास ओळखा. A) अव्ययीभाव समास B) कर्मधारय समास C) बहुव्रीही समास D) द्वंद समास स्पष्टीकरण : कर्मधारय समास म्हणजे विशेषण आणि नाम यांच्यातील संबंध दर्शवणारा समास. 223 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 223. पुढील म्हण पूर्ण करा. A) भलत्यास मारी. B) भलत्यासच टाळी C) भलत्यासच गीळी D) भलत्यासच जाळी स्पष्टीकरण : अडाणी माणसाकडून काहीतरी घोटाळा होतोच. 224 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 224. ‘पाय’ हा शब्द कोणत्या प्रकारचा आहे? A) तद्भव B) देशी C) तत्सम D) विदेशी स्पष्टीकरण :- पाद ह्या संस्कृत (तत्सम) शब्दापासून पाय शब्द आला आहे; म्हणून त्याला तद्भव शब्द म्हणतात 225 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 225. ‘अंबर’ या शब्दाचा समानार्थी शब्द ओळखा. A) अमर B) अभंग C) आकाश D) परमेश्वर स्पष्टीकरण : आकाश गगन, अंबर, नभ, तारांगण, अंतराळ, आभाळ, योम, ख, अंतरिक्ष, वितान 226 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 226. रचनेनुसार संयुक्त वाक्य कोणते? अचूक पर्याय निवडा. अ ती चार वाजता, एस. टी. ने, पुण्यास, न सांगता गेली. ब आधी नमन गणरायाला, नंतर देवाधिदेवांना. क प्रसंग कोणताही असला, तरी संतांची चित्तवृत्ती बदलत नाही. ड मुलांना समजून घ्या, मग बघा ती मोठ्यांचे कसे ऐकतात. A) फक्त ब व ड पर्याय बरोबर आहेत. B) फक्त अ व ब पर्याय बरोबर आहेत. C) फक्त ब व क पर्याय बरोबर आहेत. D) फक्त अ व क पर्याय बरोबर आहेत. स्पष्टीकरण : जर वाक्यांमध्ये एकच क्रियापद असेल तर ती केवल वाक्य असतात.उदा.अ,क. जर एकात एक भर टाकणारी दोन वाक्य असतील तर ती संयुक्त वाक्य असतात. उदा. ब,ड. 227 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 227. पुढील अक्षरातील ‘व्यंजन’ ओळखा. A) आ B) य C) इ D) अ 228 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 228. चाक’ हा शब्द कोणत्या प्रकारचा आहे ? A) तद्भव B) संस्कृत C) तत्सम D) फारशी 229 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 229. ‘संस्कृत भाषेतून मराठी भाषेत आलेले व त्या स्वरुपात राहिलेले शब्द म्हणजे- – – – – होय. गाळलेल्या जागी योग्य शब्द भरा. A) परकीय शब्द B) तद्भव शब्द C) तत्सम शब्द D) देशी शब्द. स्पष्टीकरण : संस्कृतमधून जसेच्या तसे मराठीत आलेल्या शब्दांना तत्सम शब्द असे म्हणतात. 230 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 230. गाय’ या शब्दाचे सामान्यरूप खालीलपैकी कोणता प्रत्यय लागून होते ? A) ई B) ए C) या D) आ 231 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 231. ‘स्तब्ध बसणे’ हा अर्थ व्यक्त करणारा वाक्प्रचार असणारा पर्याय निवडा : A) प्रसंग उद्भवला असतांना कच खाणे ध्येयवादी माणसाला योग्य नाही. B) अकाली पडलेली संसाराची जबाबदारी पार पाडताना सतीशचा उर फुटून गेला. C) युद्धाच्या काळात बरीच राष्ट्रे उद्ध्वस्त होतात.. D) सभेत श्रोत्यांची गर्दी पाहून वक्त्याचा उर दडपून गेला. स्पष्टीकरण : स्तब्ध बसणे – शांत बसणे 232 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 232. खालील वाक्यातील शब्दयोगी अव्यय शोधा. ‘उन्हाच्यावेळी त्या झाडाखाली गुरेढोरे उभी राहतात. A) उन्हाच्यावेळी B) गुरेढोरे C) त्या D) झाडाखाली स्पष्टीकरण : खाली, वर, मागे, पुढे ही मुळची क्रियाविशेषण अव्यय आहेत; परंतु ती जर नामाला जोडून आली तर त्याला शब्दयोगी अव्यय म्हणतात. 233 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 233. ‘अंतःकरण’ या शब्दाच्या संधीचा खालील योग्य पर्याय निवडा. A) अंतः + करण B) अत:स् + करण C) अंतर् + करण D) अंतस् + करण स्पष्टीकरण : पदाच्या शेवटी ‘र्’ येऊन त्याच्यापुढे कठोर व्यंजन आल्यास ‘र्’ चा विसर्ग होतो. 234 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 234. उच्चारभेदानुसार य्, व्, र्, ल् या वर्णांना काय म्हणतात? A) अर्धस्वर B) अर्धव्यंजन C) स्वर D) संयुक्त वर्ण स्पष्टीकरण : य्, व्, र्, ल् चा जन्म अनुक्रमे इ, उ, ऋ, लृ या स्वरांच्या उच्चारस्थानांवर होतो. 235 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 235. ‘दारु पिणे वाईट आहे’ वाक्यप्रकार ओळखा. A) मिश्र वाक्य B) संयुक्त वाक्य C) केवल वाक्य D) मिश्र संयुक्त स्पष्टीकरण: एकच क्रिया असणारे वाक्य केवल वाक्य असते. 236 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 236. पर्यायी उत्तरांतून योग्य ते पर्यायी उत्तर शोधा. ‘भाषा नदीच्या प्रवाहाप्रमाणे असते’. कारण – A) भाषेच्या प्रवाहात वळणे नसतात. B) भाषेच्या व्याकरणाच्या नियमांना मुरड घालावी लागत नाही. C) भाषेचा प्रवाह अखंड चालू नसतो. D) भाषेमध्ये बदल होत जातात. स्पष्टीकरण : भाषेमध्ये कालानुक्रमे बदल होत जातात. 237 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 237. खालीलपैकी अंशाभ्यस्त शब्द असलेला शब्दगट अचूक ओळखा. A) शेजारीपाजारी, उरलासुरला, गोडधोड इ. B) हालहाल, घरबीर, गडगड इ. C) कडकडाट, खदखदून, वटवट इ. D) लाललाल, मधूनमधून जे-जे इ. 238 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 238. पर्यायी उत्तरांतील ‘विधानार्थी वाक्य’ कोणते? A) तू गावी केव्हा जाणार आहेस. B) अरेव्वा, तू गावी जाणारच तर तू C) माझे वडील आज परगावी गेले. D) मी मुळीच गावी जाणार नाही. स्पष्टीकरण : माहिती सांगणारे वाक्य विधानार्थी वाक्य असते. 239 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 239. पुढील वाक्याच्या अर्थावरून म्हण सांगा. ‘निरुद्योगी, निरूपयोगी मनुष्य कोणालाही हवासा वाटत नाही’ A) खायला काळ भुईला भार B) दिवे लावणे C) एक ना धड भाराभर चिंध्या D) इकडचा डोंगर तिकडे करणे 240 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 240. खालील पर्यायी उत्तरांतील गटाबाहेरचा शब्द असलेले पर्यायी उत्तर कोणते? A) सुद्धा B) च C) पुढे D) ना स्पष्टीकरण : च, ना, सुद्धा ही शुद्ध शब्दयोगी अव्यय आहेत. त्यांच्यामुळे शब्दाच्या मूळ रूपात कोणताच बदल होत नाही. 241 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 241. पुढील वाक्याचे केवल वाक्य करा: ‘जे लोक बुद्धिमंत असतात ते यशस्वी होतात’ A) बुद्धिमंत यशस्वी होतातच असे नाही B) बुद्धिमान असतात म्हणून लोक यशस्वी होतात C) बुद्धिमान लोक यशस्वी होतातच असे नाही D) बुद्धिमंत लोक यशस्वी होतात स्पष्टीकरण : एकच उद्देश्य व एकच विधेय असणारे वाक्य केवल वाक्य असते. 242 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 242. साठी, कारणे, करिता, अर्थी, प्रीत्यर्थ, निमित्त यापैकी शब्दयोगी अव्यये किती आहेत ? A) फक्त एक B) यापैकी नाही C) फक्त तीन D) सर्वच स्पष्टीकरण : वरील सर्व शब्द नामाला जोडून येतात; म्हणून ते शब्दयोगी अव्यय आहेत. वरील सर्व शब्द हे हेतूवाचक शब्दयोगी अव्यय आहेत. 243 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 243. पवळी गाय दूध देते’ या वाक्यातील उद्देश्य ओळखा. A) दूध B) पवळी C) देते D) गाय 244 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 244. आडवाट, पडछाया, प्रतिदिन, भरजरी, हे शब्द मराठी व्याकरणात – – – – – – – म्हणून ओळखले जातात. A) अनुकरणवाचक शब्द B) तद्धित शब्द C) प्रत्यघटित शब्द D) उपसर्ग साधित शब्द स्पष्टीकरण : सिद्ध शब्दाच्या पूर्वी जी अक्षरे जोडली जातात त्यांना उपसर्ग म्हणतात. 245 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 245. ‘तानाजी लढत होता आणि तो पडला हे वाक्य कोणत्या प्रकारचे आहे ? A) संयुक्त B) साधे C) केवल D) मिश्र स्पष्टीकरण : समुच्चय, विकल्प, न्युनत्व, परिणाम दर्शक या उभयान्वयी अव्ययाने जोडलेले वाक्य हे संयुक्त वाक्य असते, 246 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 246. उद्देश्य व विधेय हे – – – – – – चे घटक होत. रिकाम्या जागेत अचूक पर्याय भरा. A) वाक्य प्रयोग B) अर्था C) वाक्या D) अर्थप्रकारा स्पष्टीकरण : उद्देश्य व विधेय हे वाक्यात असल्याशिवाय वाक्य पूर्ण होत नाही. 247 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 247. ज्या अक्षरात दोन किंवा अधिक व्यंजने प्रथम एकत्र येऊन शेवटी त्यात एक स्वर मिसळतो त्यास म्हणतात. A) शब्द B) जोडाक्षर C) अक्षर D) संधी स्पष्टीकरण : व्यंजन + व्यंजन + स्वर = जोडाक्षर 248 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 248. ‘हत्ती’ या शब्दाला समानार्थी शब्द निवडा : A) रवी B) सारंग C) नंदन D) मधुप स्पष्टीकरण : हत्ती नाग, गज, सारंग, कुंजर इ. 249 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 249. माणसाने स्वार्थ व – – – – – – चा विचार करावा. स्वार्थ शब्दाचा विरुद्धार्थी शब्द कोणता ? A) प्रपंच B) परमार्थ C) आप्पलपोटी D) पोटार्थ स्पष्टीकरण : स्वार्थ म्हणजे स्वतःच्या लाभासाठी केलेले कृत्य तर परमार्थ म्हणजे दुसऱ्याला फायदा होईल यासाठी केलेले कृत्य. 250 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 250. ‘पुढारी’ या शब्दाचा विरुद्ध अर्थ असलेला शब्द वापरून बनविलेले अचूक वाक्य कोणते ? A) सामान्य नागरिकांना न्याय मिळत नाही. B) त्यांचे अनुयायी खूप मोठ्या संख्येत आहेत. C) भक्त लोकांची रांग लागते, D) आजकाल नेते खूप आश्वासने देतात. स्पष्टीकरण : पुढारी x अनुयायी 251 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 251. पर्यायी उत्तरांतून पुढे दिलेल्या म्हणीचा योग्य तो अर्थ सांगा ? ‘तो पाप देणार नाही, तर पुण्य कसले देतो ?’ A) वरुन बोलायला गोड, पण मनात मात्र कपट. B) मूर्खपणामुळे कामे न होता, नुकसान मात्र होते. C) कितीही उपाय केले तरी मूळचे रुप पालटत नाही. D) अत्यंत कंजूष मनुष्य स्पष्टीकरण : कोणाला काहीही न देणारा व्यक्ती – कंजूष 252 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 252. पर्यायी उत्तरांतील विधानार्थी वाक्य कोणते ? A) तुझे वडील आज परगांवी गेले. B) आज तुझे वडील मुळीच परवागी जाणार नाहीत. C) अच्छा, म्हणजे तुझे वडील आज परगांवी गेले तर D) तुझे वडील आज परगांवी गेले काय स्पष्टीकरण : जे वाक्य फक्त माहिती सांगते ते विधानार्थी असते. 253 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 253. अठरा गुणांचा खंडोबा’ या वाक्प्रचाराचा योग्य अर्थ पुढील पर्यायातून शोधून काढा. A) साक्षर माणूस B) दरिद्री माणूस C) सज्जन माणूस D) लबाड माणूस स्पष्टीकरण : लबाड व धूर्त माणसाला अठरा गुणांचा खंडोबा असे म्हणतात. 254 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 254. खालील शब्दापैकी शुद्ध शब्द ओळखा. A) अगंतुक B) आगंतुक C) आगन्तुक D) आंगतुक 255 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 255. ‘पोपट’ या नामाचे स्त्रीलिंगी रूप कोणते होईल ? A) पोपटिणी B) मैना C) पोपट D) पोपटीण स्पष्टीकरण : पोपट साठी पोपटीण हे स्त्रीलिंगी रूप योग्य आहे कारण मैना हा वेगळ्या प्रकारचा पक्षी आहे; परंतु आयोगाने याचे उत्तर मैना असे दिलेले आहे म्हणून उत्तर मैनाच लिहावे. 256 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 256. खालीलपैकी कोणता शब्द अरबी फारसी उपसर्ग लागून तयार झाला आहे? A) आडकाठी B) उपभेद C) दररोज D) प्रगल्भ स्पष्टीकरण : दर हा फारशी उपसर्ग आहे. 257 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 257. थक्क होणे’ या शब्दाचा वाक्यात योग्य पद्धतीने उपयोग करा. A) भारतीय पुरुषांच्या बुद्धीला थकवा आला आहे. B) विध्यार्थी शिकून शिकून थक्क होतात. C) विद्यार्थिनी खेळून खेळून थक्क होतात. D) भारतीय स्त्रियांची विलक्षण बुद्धी पाहून मी आगदी थक्क होऊन गेली आहे. 258 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 258. ‘देवनागरी’ लिपी लिहिण्याची बरोबर पद्धत ओळखा : A) ‘देवनागरी’ लिपी डावीकडून उजवीकडे लिहिली जाते. B) ‘देवनागरी’ लिपी एका खाली एक अशी लिहिली जात नाही C) ‘देवनागरी’ लिपी उजीवकडून डावीकडे लिहिली जाते. D) ‘देवनागरी’ लिपी अक्षरे मोडून लिहिली जाते. 259 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 259. पुढील ‘अनुकरणवाचक शब्द’ कोणत्या शब्दाच्या जातीचा आहे? ‘सुटसुटीत’ A) क्रियापद B) नाम C) क्रियाविशेषण D) विशेषण स्पष्टीकरण : ‘सुटसुटीत’ हे विशेषण एक आहे. 260 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 260. लखूदादाने कौल लावला’ या वाक्यातील प्रयोग ओळखा. A) कर्मणी B) कर्मकर्तरी C) भावे D) संकीर्ण 261 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 261. पुढे दिलेल्या जोड्या जुळवा : अ) सर्वनामे १ ) आज, काल, तेथे, फार ब) क्रियाविशेषणे २) व, आणि, पंरतु, म्हणून अबब, अरेरे क) उभयान्वयी अव्यये ३) शाब्बास, अबब, अरेरे ड) केवलप्रयोगी अव्यय ४) मी, तू, हा, जो, कोण A) 4 2 3 1 B) 4 3 1 2 C) 4 3 2 1 D) 4 1 2 3 262 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 262. ‘अरी’ या शब्दाचा विरुद्धार्थी शब्द पुढीलपैकी कोणता? A) रवी B) सखा C) विष D) अमृत स्पष्टीकरण : अरी म्हणजे शत्रू तर याच्या विरूद्ध अर्थ मित्र, दोस्त होतो. 263 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 263. ‘पानिपतावर सव्वा लाख बांगडी फुटली’ हे विधान शब्दशक्तीचा कोणता प्रकार सूचित करते ? A) यापैकी नाही B) व्यंजना C) अभिधा D) लक्षणा स्पष्टीकरण : पानिपतावर सव्वा लाख माणसे मेली; म्हणून तेवढ्याच स्त्रिया विधवा झाल्या असा वेगळा अर्थ होतो. 264 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 264. खालील वाक्यांचे संयुक्त वाक्यात रुपांतर करा.अ साखरेची टंचाई आहे. ब भाववाढ करावी लागते. A) साखर टंचाईच्या काळात भाववाढ करावी लागते. B) भाववाढीचे कारण साखर टंचाई आहे. C) साखरेची टंचाई आहे म्हणून भाववाढ करावी लागते. D) साखरेची टंचाई भाववाढीला कारणीभूत आहे. स्पष्टीकरण : दोन केवल वाक्याचे प्रधानत्वसुचक उभयान्वयी अव्यये वापरून संयुक्त वाक्य करता येते. 265 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 265. ध्वन्यार्थ म्हणजे A) ‘व्यंजना’ शब्दशक्तीमुळे सूचित होणारा अर्थ B) ‘अभिधा’ शक्तीमुळे जाणवणारा अर्थ C) भाषेतील मूलध्वनींचा अर्थ D) ‘लक्षणा’ शब्दशक्तीमुळे जाणवणारा अर्थ स्पष्टीकरण : एकाच शब्दाला जेव्हा वेगवेगळे अर्थ असतात तेव्हा त्याला ध्वन्यार्थ म्हणतात. 266 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 266. ‘तो घरी जातो’ या वाक्यातील प्रयोग कोणता ? A) अकर्मक कर्तरी B) कर्मणी C) भावे D) सकर्मक कर्तरी स्पष्टीकरण :वाक्यात कर्म नसल्याने वाक्य अकर्मक प्रयोगाचे आहे.वाक्यं वर्तमानकाळी आहे व कर्त्याला प्रत्यय नाही त्यामुळे हा कर्तरी प्रयोग आहे.हे अकर्मक कर्तरी प्रयोगांचे वाक्य आहे. तसेच क्रियापद हे कर्त्यानुसार बदलते. 267 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 267. ‘कार्मुक’ शब्दाचा समानार्थी शब्द कोणता ? A) कौमुदी B) कोदंड C) कौमोदकी D) कामुक स्पष्टीकरण : कार्मुक म्हणजे धनुष्य किंवा कोदंड 268 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 268. ‘हात हालवत परत येणे’ या वाक्प्रचाराच्या विरुद्धार्थी वाक्प्रचार ओळखा. A) काम तडीस नेणे B) हात चोळीत येणे C) हातपाय गाळणे D) रिकामा येणे स्पष्टीकरण : रिकाम्या हाताने येणे – काम न होता परत येणे; परंतु याच्या विरूद्ध काम तडीस नेणे. 269 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 269. मेघासम तो श्याम सावळा’ या वाक्यातील अलंकार ओळखा. A) श्लेष B) रूपक C) उपमा D) यमक स्पष्टीकरण : सम, समान, सारखा, परी, प्रमाणे यासारख्या शब्दांचा वापर असेल. 270 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 270. ‘साखरभात’ हे कोणत्या समासाचे उदाहरण आहे? A) अलुक् तत्पुरुष समास B) समाहार द्वंद्व समास C) मध्यमपदलोपी समास D) कर्मधारय तत्पुरुष समास स्पष्टीकरण : साखर घालून केलेला भात यातील मधले पद लोप करून दोन मुख्यपदे एकत्र जोडले आहेत. 271 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 271. संस्कृतमध्ये क्रियापदाला – – – – – – म्हणतात. A) कृदन्त B) कार्यपद C) आख्यात D) उद्देश्य 272 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 272. ‘शरदाच्या चांदण्यात गुलमोहर मोहक दिसतो या वाक्यातील विधेयविस्तार- – – – – – – – – हा आहे. A) गुलमोहर B) मोहक C) शरदाच्या चांदण्यात D) दिसतो स्पष्टीकरण : क्रियापदाला केव्हा, कोठे, कसे ने प्रश्न विचारल्यास उत्तर विधेय विस्तार येते. 273 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 273. ‘सार’ हा शब्द कोणत्या भाषेतून आला आहे ? A) कानडी B) तामिळी C) तेलगू D) हिन्दी स्पष्टीकरण : सार, मठ्ठा, चिल्लिपील्ली – तमिळी शब्द 274 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 274. धिंडवडे निघणे’ या वाक्प्रचाराचा नेमका अर्थ कोणता ? A) मिरवणूक निघणे B) बोबडी वळणे C) फजिती होणे D) वडे तळणे 275 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 275. खालीलपैकी उपसर्गघटीत शब्द ओळखा : A) लेखक B) टाकाऊ C) आनंदित D) अतिशय स्पष्टीकरण : अतिशय यामध्ये अति हा उपसर्ग आहे. 276 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 276. ‘तो गावोगाव भटकत फिरला’ या वाक्यातील आधोरेखित शब्दातील क्रियाविशेषण अव्यय कोणते ? – A) सिद्ध क्रियाविशेषण अव्यय B) सामासिक क्रियाविशेषण अव्यय C) साधित क्रियाविशेषण अव्यय D) कालवाचक क्रियाविशेषण अव्यय स्पष्टीकरण : अव्ययीभाव समासातील स्थल, काल, रीत वाचक शब्द नेहमी क्रियाविशेषण अव्ययाचे कार्य करतात. 277 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 277. पुढीलपैकी ‘देव’ या नामाचे अनेकवचन कोणते ? A) देव B) देवी. C) देवा D) देवाला स्पष्टीकरण : ‘आ’कारान्त पुल्लिंगी नाम व्यतिरिक्त इतर पुल्लिंगी नामाचे एकवचन व अनेकवचन सारखेच असते. 278 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 278. पुढीलपैकी वेगळी जोडी ओळखा A) आरसा – आरशी B) बोकड – शेळी C) दांडा-दांडी D) लोटा – लोटी 279 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 279. खालील वाक्याचा प्रकार ओळखा.– विद्यार्थ्यांनो खाली बसा. A) होकारार्थी B) नकारार्थी C) आज्ञार्थी D) विधानार्थी 280 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 280. खालील शब्दाची योग्य वर्णरचना कोणती ते पर्यायी उत्तरांतून सांगा. ‘ईश्वर’ A) इ + श् + व्र् अ B) ई + श् + व् + अ + र् + अ C) इ + श् + व् + अ + र् + अ D) ई + श् + व् + अ स्पष्टीकरण – दिलेल्या शब्दातील व्यंजने व स्वर वेगळे करावेत. 281 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 281. विधाने वाचा. अ) द्, ध् ही कठोर व्यंजने आहेत. ब) ज्, झू ही मृदू व्यंजने आहेत. क) ग्, ह् ही अनुनासिके आहेत. A) फक्त ब बरोबर B) फक्त अ चूक C) अ व ब चूक D) अ आणि क बरोबर स्पष्टीकरण : अ) द्, ध् – मृदू व्यंजने क) ग्, ह् – कंठ्य व्यंजने 282 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 282. दिलेल्या स्पष्टीकरणासाठी योग्य वाक्प्रचार शोधा ‘भिम्याला कुस्तीत चारीमुंड्या चीत केल्यापासून त्याचा’——- A) उघडा पडणे B) इंगा जिरविणे C) ऊर दडपणे D) उधाण येणे 283 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 283. ‘रस्त्याच्या बाजूने काही माणसे चालली आहेत’ या वाक्यात आलेल्या विशेषणाच्या बाबतीत कोणते विधान बरोबर आहे? A) हे गणनावाचक संख्याविशेषण आहे. B) हे अनिश्चित संख्याविशेषण आहे. C) हे क्रमवाचक संख्याविशेषण आहे. D) हे आवृत्तिवाचक संख्याविशेषण आहे. 284 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 284. पुढील वाक्यातील आधारपूरक विधेयपूरक ओळखा. ‘हा रस्ता मोठ्या रस्त्याला मिळतो. A) हा रस्ता. B) रस्त्याला मिळतो C) मिळतो D) मोठ्या रस्त्याला स्पष्टीकरण: कोठेचे उत्तर नेहमी आधारपूरक विधेयपूरक असते. 285 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 285. पुढील शब्दाचा लाक्षणिक अर्थ सांगा. ‘घरदार सोडून निघून जाणे सर्व चीजवस्तू दान देण्यास सांगणे’. A) संन्यास घेणे B) घरावर तुळशीपत्र ठेवणे C) यापैकी कुठलेही नाही D) घर गहाण टाकणे स्पष्टीकरण : घरावर तुळशीपत्र ठेवणे – घराचा त्याग करून निघून जाणे. 286 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 286. एक विशाल मंदिर तयार झाले. या वाक्यातील अधोरेखित शब्द आहेत. A) विधेय B) उद्देश्यविस्तार C) उद्देश्य D) विधेयविस्तार 287 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 287. संगर’ शब्दाचा समानार्थी शब्द निवडा. A) संदल B) लढाई C) सागर D) नांगर स्पष्टीकरण :- समानार्थी शब्द : संगर – संग्राम, लढाई, संगर, रण, समर इ. 288 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 288. पुढीलपैकी फारशी व अरबी उपसर्ग असणारे शब्द कोणते ? A) उपवास, उद्योग, आकर्ण B) कमजोर, गैरसोय, दरमहा C) प्रबल, विज्ञान, संगम D) पडसाद, फटकळ, भरजरी स्पष्टीकरण : पड, फट, भर- मराठी उपसर्ग, कम, गैर, दर हे फारशी व अरबी उपसर्ग आहेत, उप, उत्, आ, प्र, वि, सम् हे संस्कृत उपसर्ग आहेत. 289 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 289. पुढीलपैकी तद्भव शब्द ओळखा : A) कर B) हस्त C) घाम D) जल स्पष्टीकरण : संस्कृत मधून मराठीत येणाऱ्या शब्दाच्या रूपात बदल होत असेल तर त्यास तद्भव शब्द म्हणतात. घर्म – घाम 290 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 290. ‘दुष्काळ’ या शब्दाचा विरुद्धार्थी शब्द कोणता ? A) अवर्षण B) कोरडा C) सुकाळ D) नापीक 291 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 291. पुढील वाक्यातील ‘संबंधी विशेषण’ कोणते आहे ? जो मुलगा व्यायाम करतो, तो सशक्त होतो.- A) जो B) करतो C) होतो. D) मुलगा 292 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 292. पर्यायी उत्तरांतील गटाबाहेरचा शब्द कोणता ? A) झोंबी B) धकाधकी C) धकाधक D) धकधक 293 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 293. विसर्गसंधी ओळखा. ‘मनः + राज्य’ A) मनराज्य B) मनोराज्य C) मनः राज्य D) मनाचे राज्य स्पष्टीकरण : विसर्गामागे ‘अ’ हा स्वर असून पुढे मृदू व्यंजन आल्यास विसर्गाचा ‘उ’ होऊन तो मागील ‘अ’ मध्ये मिसळून त्याचा ‘ओ’ होतो. याला विसर्ग ‘उ’ कार संधी असे म्हणतात. 294 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 294. ‘आसपास’ हे कोणत्या प्रकारचे क्रियाविशेषण आहे ? A) कालवाचक B) परिणामवाचक C) संख्यावाचक D) स्थलवाचक स्पष्टीकरण प्रश्न संदिग्ध आहे. कारण आसपास हा शब्द स्थलवाचक व कालवाचक अशा दोन्ही प्रकारे वापरता येतो. 295 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 295. पर्यायी उत्तरांतील योग्य उत्तर कोणते ? – ‘पूर्णाभ्यस्त शब्द ‘ A) अर्धामुर्धा B) उद्याबिद्या C) मधूनमधून D) गोडधोड स्पष्टीकरण : एका पूर्ण शब्दाची पुनरावृत्ती झाल्यास पूर्णाभ्यस्त शब्द तयार होतो. 296 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 296. ऊठ पुरुषोत्तमा । वाट पाहे रमा । दावी मुखचंद्रमा । सकळिकांशी । या ओवीतील अलंकार कोणता ? A) रूपक B) व्यतिरेक. C) उत्प्रेक्षा D) उपमा स्पष्टीकरण : वाक्यात तोंडाला चंद्राचे रुप दिले गेलेले आहे. 297 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 297. खालील सामासिक शब्दाचा प्रकार ओळखा. महादेव A) द्विगू B) अव्ययीभाव C) द्वंद्व D) कर्मधारय स्पष्टीकरण : विशेषण व नाम असणाऱ्या समासिक शब्दाला कर्मधारय असे म्हणतात. शब्दाची फोड महान असा देव अशी होते. 298 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 298. पुढील शब्दाला पर्याय सांगा. ‘खग’ A) जलचर B) उडता न येणारे C) आकाशात फिरणारे D) पक्षी स्पष्टीकरण : ‘ख’ -आकाश तर ‘ग’ – गमन करणारा म्हणून खग म्हणजे पक्षी होय. 299 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 299. नाकाने कांदे सोलणे’ या म्हणीचा अर्थ स्पष्ट करण्यासाठी योग्य पर्याय शोधा. A) नाकाने कांदे सोलल्यास डोळ्यात पाणी येते B) बढाया मारणे C) नापसंती दर्शविणे . D) नाक मुरडणे 300 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 300. खालील उदाहरणातून प्रत्ययसाधित शब्द ओळखा. A) संयोग संगति, संकल्प B) अनुस्वार, पराकाष्ठा, निरंतर C) बेगुमान, दररोज, कमजोर D) झगडा, कल्पना, ठेचा 301 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 301. पुढीलपैकी अव्ययसांधित विशेषणाचे योग्य उदाहरण कोणते ? A) कापड दुकान B) बोलकी बाहुली C) पुढची गल्ली D) माझे पुस्तक स्पष्टीकरण – मागे, पुढे, वर, खाली या अव्ययांना प्रत्यय जोडून त्याचा विशेषणासारखा वापर केल्यास ते अव्यय साधितविशेषण होते. 302 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 302. शब्द सिद्ध होण्याच्या क्रियेला म्हणतात. A) उपसर्गघटित B) प्रत्ययघटित C) शब्दसिद्धी D) अनुकरणवाचक स्पष्टीकरण : शब्द कसा तयार झाला आहे यालाच शब्दसिद्धी म्हणतात. 303 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 303. तपोबल, मनोरम, रजोगुण हे शब्द कोणत्या संधीची उदाहरणे आहेत. अचूक पर्याय निवडा. A) पूर्णसंधी B) व्यंजनसंधी C) विसर्गसंधी D) स्वरसंधी स्पष्टीकरण : तप: + बल, मनः + राज्य, रजः + गुण 304 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 304. खालीलपैकी कानडी शब्द ओळखा : A) रिकामटेकडा B) सार C) किल्ली D) चिल्लीपिल्ली स्पष्टीकरण : १) सार – तमिळ २)चिल्लीपिल्ली- तमिळ ३) किल्ली- कानडी ४) रिकामटेकडा- गुजराती 305 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 305. ‘देवाने’ शब्दात कोणत्या विभक्तीचा प्रत्यय आलेला आहे ? A) द्वितीया B) तृतीया C) प्रथमा D) चतुर्थी स्पष्टीकरण :१) प्रथमा – प्रत्यय नाही २) द्वितीया – स, ला, ना, ते ३) तृतीया – ने, ए, शी, ही ४) चतुर्थी – स, ला, ना, ते 306 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 306. खालील पर्यायी उत्तरांतील ‘विरुद्धार्थी शब्द’ असलेले पर्यायी उत्तर कोणते? A) अनुज – अग्रज B) भानू – भास्कर C) मित्र – रवि D) आदित्य- सविता स्पष्टीकरण : अनुज -सर्वात नंतरचा ; अग्रज – सुरुवातीचा. 307 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 307. खाली दिलेल्या शब्दसमूहासाठी योग्य शब्द शोधा. ‘लिहिता वाचता येणारा’ A) निरक्षर B) असाक्षर C) अवाक्षर D) साक्षर स्पष्टीकरण : लिहिता वाचता येणारा साक्षर तर न येणारा निरक्षर असतो. 308 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 308. ‘ती गुलाबी उषा म्हणजे परमेश्वराचे प्रेम जणू’ हे उदाहरण कोणत्या अलंकाराचे आहे? A) उत्प्रेक्षा B) रूपक C) उपमा D) अपन्हुती स्पष्टीकरण : जणू, जणू काय, गमे, वाटे, भासे, की यांसारख्या शब्दांचा वापर झाला असेल तर तो उत्प्रेक्षा अलंकार असतो. 309 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 309. पुढील वाक्यातील आघातरहित जोडाक्षर ओळखा. चिं. वि. जोशी यांचे ‘चिमणरावांचे चऱ्हाट’ हे विनोदी पुस्तक आहे. A) चिमणरावांचे B) चऱ्हाट C) विनोदी पुस्तक D) विनोद 310 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 310. स, ला, ते… ही प्रत्यये कोणत्या विभक्तीची आहेत ? A) पंचमी – षष्ठी B) द्वितीया – चतुर्थी C) षष्ठी – सप्तमी D) तृतीया चतुर्थी स्पष्टीकरण : स,ला,ते हे एकवचनी व स, ला, ना, ते हे अनेकवचनी द्वितीया व चतुर्थी या विभक्तीचे प्रत्यय आहेत. 311 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 311. पुढील विधाने वाचा. अ) कासव हळूहळू चालते. ब) मुले वर्गाबाहेर मोठमोठ्याने गप्पा मारीत उभी होती. वरील वाक्यातील विधेय विस्तार ओळखा. A) हळूहळू व गप्पा मारीत B) हळूहळू व मोठमोठ्याने गप्पा मारीत C) हळूहळू व वर्गाबाहेर मोठमोठ्याने D) हळूहळू व वर्गाबाहेर मोठमोठ्याने गप्पा मारीत. स्पष्टीकरण : केव्हा, कोठे, कसे चे उत्तर नेहमी विधेयविस्तार असते. 312 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 312. अनुरूप, अनुसार यासारखे शब्द जोडताना मागील शब्दाचे सामान्यरूप होऊन मग- – – – – संधी होते. A) अनुरूप B) पूर्वरूप C) नवरूप : D) पररूप 313 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 313. खाली दिलेल्या शब्द समूहासाठी एक शब्द लिहा. ‘तिन्ही बाजूंना पाणी किंवा समुद्र असलेला प्रदेश’ A) बेट B) अथांग C) डोह D) द्वीपकल्प 314 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 314. ‘गंगेत गवळ्यांची वस्ती’ या वाक्यात कोणती शब्दशक्ती आहे ? A) अभिधा B) योगरूढ C) लक्षणा D) व्यंजन स्पष्टीकरण : पदाच्या शेवटी ‘र्’ येऊन त्याच्यापुढे कठोर व्यंजन आल्यास ‘र्’ चा विसर्ग होतो. 315 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 315. य्, र्, ल्, व् यांची उच्चारस्थाने अनुक्रमे या स्वरांच्या उच्चारस्थानांसारखी आहेत. A) ई, ऊ, ऋ, ऌ B) ई, उ, ऋ, लृ C) इ, उ, ऋ, ऌ D) इ, ऊ, ऋ, ऌ स्पष्टीकरण : य्, र्, ल्, व् चा खरा क्रम य्, व्, र्, ल् असा आहे. 316 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 316. पर्यायी उत्तरांतून खालील शब्दांतील वर्णरचना कशी आहे ? – कृष्ण A) क् + र् + उ + ष् + ण् + अ B) क् + ऋ + ष् + न् + अ C) क् + ऋ + ष् + ण् + अ D) क् + र् + ई + ष् + ण् + अ 317 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 317. पुढीलपैकी योग्य शब्द कोणता ते लिहा? A) प्रथितयश B) प्रतिथयश C) प्रथीतयश D) प्रतीतयश 318 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 318. अण्णा, अप्पा, अक्का- ताई हे शब्द मराठीत कोणत्या भाषेतून आलेत ? A) तेलगू B) गुजराथी C) तामिळी D) कानडी 319 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 319. ‘हरि-हर’ या शब्दांतील दोन पदांमध्ये वापरलेले चिन्ह कोणते ? A) अवतरणचिन्ह B) उद्गारवाचक चिन्ह C) प्रश्नचिन्ह D) संयोगचिन्ह स्पष्टीकरण : जोड शब्द तयार करताना मध्ये वापरलेली आडवी रेषा म्हणजे संयोगचिन्ह असते. 320 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 320. अकलेचा खंदक’ म्हणजे – A) शहाण्यांनी खोदलेला खंदक B) खूप खोल खड्डा C) अतिशय मूर्ख मनुष्य D) अतिशय हुशार मनुष्य 321 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 321. पुढील वाक्यातील उभयान्वयी अव्यय कोणते ? तो गैरहजर राहिला यास्तव त्याची निवड झाली नाही. A) झाली नाही B) राहिला C) यास्तव D) त्याची • स्पष्टीकरण : वाक्यात ‘यास्तव’ हे प्रधानत्वसुचक उभयान्वयी वापरले आहे. 322 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 322. ‘तू वाईट वागतोस म्हणून तुला बोलणी खावी लागतात’ या वाक्यातील ‘म्हणून’ या अव्ययास काय म्हणतात? A) परिणामबोधक उभयान्वयी अव्यय B) कारणबोधक उभयान्वयी अव्यय C) न्यूनत्वबोधक उभयान्वयी अव्यय D) विकल्पबोधक उभयान्वयी अव्यय स्पष्टीकरण : पहिल्या घटनेचा परिणाम दुसऱ्या वाक्यात होत असेल तर ते उभयान्वयी अव्यय परिणामबोधक असते. 323 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 323. पुढील वाक्यातील काळ ओळखा. मी बालपणी लवकर उठत असे. A) पूर्ण भूतकाळ B) अपूर्ण भूतकाळ C) रीती भूतकाळ D) पूर्ण वर्तमान काळ स्पष्टीकरण : भूतकाळातील नित्य घटना किंवा नेहमीची सवय दर्शवितांना रीती भूतकाळ वापरतात. 324 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 324. पुढील विधाने वाचा. अ) मिश्रवाक्यात एक मुख्य उद्देश्य व एक मुख्य विधेय असते. ब) मिश्रवाक्यातील गौण वाक्य स्वतंत्र असते. क) मिश्रवाक्यात दोन किंवा अधिक क्रियापदे असतात. A) फक्त अ व क बरोबर B) फक्त क बरोबर C) फक्त अ बरोबर D) फक्त अ व ब बरोबर स्पष्टीकरण : मिश्र वाक्यात गौण वाक्य परावलंबी असतात कारण अर्थपूर्ण होण्यासाठी ते मुख्य वाक्यावर अवलंबून असतात. 325 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 325. समान अर्थाच्या म्हणी ओळखा. अ) कांदा पडला पेवात पिसा हिंडे गावात. ब) काखेत कळसा गावाला वळसा. क) घरोघरी मातीच्या चुली. ड) हातच्या काकणाला आरसा कशाला. A) फक्त ब, क बरोबर B) फक्त अ, क बरोबर C) फक्त अ, ब बरोबर D) फक्त अ, ड बरोबर स्पष्टीकरण : अ, ब – चा अर्थ जवळच असलेली वस्तू इतरत्र / भलतीकडेच शोधणे. क – सगळीकडे सारखी परिस्थिती असणे. 326 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 326. खालील विधानांपैकी योग्य विधान निवडा. A) उपसर्गाला स्वत:चा सूचक अर्थ असतो. B) ‘देशज’ शब्दात विदेशी शब्द अंतर्भूत असतात. C) सामासिक शब्दात दोन शब्द एकत्र येत नाहीत. D) प्रत्यय हे नेहमी शब्दाच्या/धातूच्या पूर्वी येतात. स्पष्टीकरण :- उपसर्गाला स्वतःचा असा स्वतंत्र अर्थ नसतो तरी त्यामुळे मूळ शब्दाच्या अर्थात मात्र बदल होतोच; म्हणून उपसर्गाला स्वत:चा सूचक अर्थ असतो. उदा. हार आहार, विहार, प्रहार, उपहार 327 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 327. संयुक्त वाक्याचे पृथक्करण करा.’मला राजाश्रय मिळाला होता; पण राजकृपा मात्र माझ्या वाट्याला आली नव्हती. A) पण राजाश्रय मात्र – उद्देश्य, मला राजाश्रय मिळाला होता – कर्मपूरक, माझ्या वाट्याला – उद्देश्य विस्तार, आली नव्हती – विधेय B) मला राजाश्रय- उद्देश्य, मिळाला होता-कर्मपूरक, पण राजकृपा मात्र- विधेय पूरक, माझ्या वाट्याला- कर्म विस्तार, आली नव्हती – विधेय विस्तार C) पण- उभयान्वयी अव्यय, राजश्रय, राजकृपा- उद्देश्य, मला-कर्म, मिळाला होता, आली नव्हती- विधेय, माझ्या वाट्याला-‘विधेय विस्तार D) आली नव्हती- उद्देश्य, माझ्या वाट्याला- विधेयपूरक, पण राजकृपा मात्र- कर्म विस्तार, मिळाला होता- विधेय विस्तार, मला-राजाश्रय कर्म स्पष्टीकरण : प्रश्न संदिग्ध आहे. 328 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 328. खालील शब्द कोणत्या शब्दसिद्धीतील आहे ? ‘भरदिवसा ‘ A) प्रत्ययघटित शब्द B) अभ्यस्त शब्द C) उपसर्गघटित शब्द D) सामासिक शब्द स्पष्टीकरण : ‘भर’ – उपसर्ग 329 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 329. समानार्थी म्हण ओळखा : ‘जगात बुवा अन् मनात कावा’ A) तोंड चोपडा नि मनी वाकडा B) तण खाई धन C) ढोंग धतूरा हाती कटोरा D) नाव देवाचे नि गाव पुजाऱ्याचे स्पष्टीकरण : जगात बुवा अन् मनात कावा – ढोंगी व्यक्ती 330 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 330. निंदा करणाऱ्या माणसाचा आपल्याला फार उपयोग होतो म्हणूनच म्हणतात की,- – – – – – – – A) नाक दाबले की तोंड उघडते B) निंदकाचे घर असावे शेजारी C) पुढच्यास ठेच मागचा शहाणा D) पालथ्या घागरीवर पाणी स्पष्टीकरण : निंदा केल्याने आपले दोष कळतात व प्रगतीही होते. 331 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 331. पुढीलपैकी कोणता शब्द कानडी भाषेतून मराठीत रूढ झाला आहे? A) किडूकमिडूक B) डबा C) कांबळे D) शिकेकाई 332 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 332. तीच तीच गाणी ऐकून माझे कान – – – – -. रिकामी जागा भरा. A) किटले B) टरकावले C) रक्ताळले D) तुटले स्पष्टीकरण : किटले म्हणजे उबगले 333 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 333. जोड्या जुळवा. अ) कंठ्य वर्ण १) ल्, त्, स् ब) तालव्य वर्ण २) ठ्, द्, ळ् क) दंत्य वर्ण ३) क्, ग्, ङ् ड) मूर्धन्य वर्ण ४) च्, झ्, ञ् A) 2 3 4 1 B) 3 4 1 2 C) 4 1 3 2 D) 1 2 3 4 334 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 334. ‘जर शाळेस सुटी मिळाली तर मी तुमच्याकडे येईन’ या वाक्यातील उभयान्वयी अव्ययाचा प्रकार ओळखा. A) स्वरूपबोधक B) कारणबोधक C) संकेतबोधक D) उद्देशबोधक स्पष्टीकरण : जर-तर अर्थाने जोडलेले वाक्य, संकेतदर्शक वाक्य असते. 335 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 335. त्याच्यासारखा दुसरा कोणीच नाही असा तो योद्धा होता’ या वाक्यातील अधोरेखित वाक्यखंडासाठी अचूक शब्द निवडा. A) सामान्य B) अद्वितीय C) बऱ्यापैकी D) साधारण स्पष्टीकरण : ज्याची कोणाशीही तुलना होत नाही त्याला अद्वितीय असे म्हणतात. 336 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 336. खालील वाक्यातील अधोरेखित उभयान्वयी अव्ययाचा प्रकार ओळखा. ‘माईंनी खूप त्रास काढला, म्हणून तर आता ते सुखात जगताहेत.’ A) न्यूनत्वबोधक उभयान्वयी अव्यय B) परिणामबोधक उभयान्वयी अव्यय C) उद्देशबोधक उभयान्वयी अव्यय D) स्वरूपबोधक उभयान्वयी अव्यय स्पष्टीकरण :- पहिल्या वाक्यातील घटनेचा परिणाम दुसऱ्या वाक्यात दिला आहे. 337 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 337. खालील वाक्याचा प्रयोग ओळखा, ‘थोराकडून सत्य बोलले जाते. A) कर्तरी प्रयोग B) भावे प्रयोग C) प्रधानकर्तृक कर्मणी D) नवीन कर्मणी प्रयोग स्पष्टीकरण : जर कर्त्याला ‘कडून’ प्रत्यय असेल व कर्माला प्रत्यय नसेल तर त्याला नवीन कर्मणी प्रयोग म्हणतात. 338 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 338. ‘त्वा काय शस्त्र घरिजे लघुलेकराने’ प्रयोग प्रकार ओळखा. – A) यापैकी नाही B) समापन कर्मणी C) पुराण कर्मणी D) नवीन कर्मणी स्पष्टीकरण:- प्राचीन(पुरातण) काव्यातील ज्या ओळीतील सकर्मक धातूला ‘ज’ प्रत्यय जोडलेला असतो त्याला पुराण कर्मणी प्रयोग म्हणतात. 339 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 339. खालीलपैकी कोणता शब्द क्रियापद नाही ? A) वेचणे B) पेरणे C) उपणणे D) उपरणे स्पष्टीकरण : ‘उपरणे’ हे नाम आहे तर इतर सर्व क्रियापदे आहेत. 340 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 340. मराठीतील मूळ सर्वनामापैकी लिंग व वचनाप्रमाणे बदलणाऱ्या सर्वनामांचा गट ओळखा.अ मी, तू, तो, हा, जो ब मी, तू, काय, हा, जो क कोण, काय, आपण स्वतः ड तो, कोण, मी, तू A) फक्त अ बरोबर B) फक्त ब बरोबर C) अ आणि क बरोबर D) अ आणि ब बरोबर स्पष्टीकरण : ‘मी, तू’ फक्त वचनानुसार बदलतात. ‘तो, हा, जो’ लिंग व वचनानुसार बदलतात. 341 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 341. खाली दिलेल्या कोणत्या पर्यायातील शब्दांची रूपे अनेकवचनी होतांना बदलत नाहीत? योग्य तो पर्याय लिहा. A) शत्रू, उंदीर, कवी, देव, चिकू B) नदी, बी, स्त्री, काठी, भाकरी C) ससा, कुत्रा, लांडगा, घोडा, म्हैस D) आंबा, केळ, रताळे, पपई स्पष्टीकरण :१) आंबा – आंबे, केळ – केळी, रताळे – रताळी, पपई – पपया २) शत्रू, उंदीर, कवी, देव, चिकू ३) नदी – नद्या, बी-बिया, स्त्री- स्त्रिया, काठी-काठ्या, भाकरी-भाकऱ्या ४) ससा – ससे, कुत्रा – कुत्रे, लांडगा – लांडगे, घोडा-घोडे, म्हैस – म्हशी 342 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 342. पुढील विधाने वाचा : अ) संयुक्त वाक्य तयार करताना केवल वाक्यातील क्रियापदाचे रूप बदलत नाही. ब) वाक्य जोडताना पण, परंतु, आणि, व अशा प्रधानत्वबोधक अव्ययाचा संयुक्त वाक्य तयार करताना उपयोग केला जात नाही. क) केवल वाक्याचा एकच उद्देश असतो. A) अ, ब, क तिन्हीही चूक B) अ व ब बरोबर C) केवळ अ व क बरोबर D) अ, ब व क तिन्ही बरोबर स्पष्टीकरण : संयुक्त वाक्य करताना पण, परंतु, आणि, व अशा प्रधानत्वबोधक अव्ययचा संयुक्त वाक्य तयार करताना उपयोग करतात. 343 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 343. शीतोष्ण, आत्मोन्नती’ हे शब्द शब्दसंधीच्या कोणत्या प्रकारातील आहेत? A) व्यंजनसंधी B) स्वरसंधी C) विसर्गसंधी D) यापैकी नाही स्पष्टीकरण : शीतोष्ण (अ + उ = ओ), आत्मोन्नती (अ +उ = ओ) 344 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 344. ‘विधुर’ या शब्दाला खालील कोणता शब्द समूह योग्य आहे? A) महाभारतातील एक पात्र B) ज्याची पत्नी मरण पावली असा पुरुष C) आगीशी खेळ करणारा D) दुसऱ्याच्या मनातील ओळखणारा स्पष्टीकरण : नवरा मेलेली – विधवा, बायको मेलेला – विधुर 345 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 345. ‘अंगी ताठा भरणे’ या वाक्प्रचाराचा अचूक अर्थ लिहा A) मगरूरी करणे B) राग येणे C) शिष्टाई करणे D) रोडावणे 346 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 346. पुढील शब्दाचा शब्दयोगी अव्यय प्रकार सांगा ‘प्रीत्यर्थ’ A) तुलना वाचक B) व्यतिरेकवाचक C) स्थलवाचक D) हेतुवाचक स्पष्टीकरण : करिता, साठी, कारणे, अर्थी, प्रीत्यर्थ, निमित्त, स्तव इ. हेतूवाचक शब्दयोगी अव्यय आहेत. 347 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 347. पुढील वाक्यप्रकार ओळखा. – ‘केवढी उंच इमारत ही …..!” A) होकारार्थी B) संकेतार्थी C) उद्गारार्थी D) विधानार्थी 348 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 348. ‘आमचे शरीर सुदृढ व्हावे. आम्ही योगासने करतो. या वाक्याचे मिश्रवाक्य करण्यासाठी कोणते अव्यय वापरावे लागेल ? A) म्हणजे. B) की C) पण D) म्हणून स्पष्टीकरण : उद्देश व कृती म्हणून ने जोडल्यास मिश्रवाक्य तयार होते. 349 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 349. ‘यात्रेकरूंना मंदिरात प्रवेश मिळावा’ या विधानाचा उपप्रकार ओळखा. A) विधानार्थी वाक्य B) आज्ञार्थी वाक्य C) संकेतार्थी वाक्य D) विध्यर्थी वाक्य स्पष्टीकरण : क्रियापदाला वा, वी, वे प्रत्यय असेल तर ते विध्यर्थी वाक्य असते. 350 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 350. ‘मी गावाला जात आहे’ या वाक्यातील क्रियापदाचा प्रकार सांगा. A) प्रयोजक क्रियापद B) अकर्मक क्रियापद C) संयुक्त क्रियापद D) शक्य क्रियापद स्पष्टीकरण : धातूसाधीत + सहायक क्रियापद = संयुक्त क्रियापद (दोन्ही शब्दातून एकच क्रिया दर्शविली जाते म्हणून.) 351 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 351. ‘कोणत्याही गोष्टीचा अतिरेक हा वाईट असतो’ या वाक्यासाठी योग्य म्हण निवडा. A) अंथरूण पाहून पाय पसरावे B) दाम करी काम C) अति तिथे माती D) करावे तसे भरावे स्पष्टीकरण : १) अति तिथे माती- अतिरेकाचा शेवट वाईट असतो. २) करावे तसे भरावे- जसी कर्मतसे फळ ३) दाम करी काम – पैशाने काम होते. ४) अंथरूण पाहून पाय पसरावे – आपली कुवत पाहून वर्तन करावे. 352 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 352. भावे प्रयोगात :अ क्रियापदाचे रूप कर्त्याच्या किंवा कर्माच्या लिंगवचनानुसार बदलत नाही. एकवचनी असते.ब क्रियापदाचे रूप नेहमी तृतीयपुरुषी नपुसकलिंगी क क्रियापदाचे रूप कर्त्याच्या लिंगवचनानुसार बदलते. वरीलपैकी कोणती विधाने अचूक आहेत ? A) ब आणि क B) अ आणि ब C) सर्व विधाने D) अ आणि क स्पष्टीकरण : सकर्मक भावे प्रयोगात कधीही क्रियापद कर्ता व कर्मानुसार बदलत नाही तर ते नेहमी तृतीय पुरूषी नपुंसक लिंगी एकवचनी एकारान्त तटस्थ स्वरुपाचे असते. 353 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 353. खाली दिलेल्या उदाहरणांतून कृदन्त तत्पुरुष समासाची उदाहरणे असलेला योग्य पर्याय निवडा. A) क्रीडांगण, ऋणमुक्त, राजपुत्र, घरजावई B) दररोज, दरमजल, बिनशर्त, बिनधोक C) ग्रंथकार, कुंभकार, शेतकरी, कामकरी D) मुखचंद्र, चंद्रमुखी, कमलनयन, चरणकमल स्पष्टीकरण : विग्रह केल्यावर शेवटी धातूसाधित येत असेल तर ते उपपद / कृदंत तत्पुरुष समासाचे उदाहरण असते. 354 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 354. पुढील ‘आज्ञार्थ’ क्रियापदावरून कोणत्या गोष्टीचा बोध होतो ? ‘तेवढी खिडकी लाव पाहू – – – – – A) अनुमोदन प्रश्न B) सौम्य आज्ञा C) आशीर्वाद D) प्रार्थना स्पष्टीकरण : ‘पाहू’ या सहायक क्रियापद असणाऱ्या आज्ञार्थी वाक्यात सौम्य आज्ञा असते. 355 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 355. माझ्याकडून कॉफी घेतली गेली. प्रयोग ओळखा. A) संकीर्ण प्रयोग B) कर्मणी प्रयोग C) कर्तरी प्रयोग D) भावे प्रयोग स्पष्टीकरण : कर्त्याला कडून प्रत्यय असून कर्माला प्रत्यय नसेल तर तो नवीन कर्मणी प्रयोग असतो. 356 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 356. ‘सुतोवाच करणे’ या वाक्प्रचाराचा समानार्थी वाक्प्रचार ओळखा. A) सोंग करणे B) सोक्षमोक्ष करणे C) ओनामा करणे D) समझोता करणे स्पष्टीकरण : ओनामा करणे – एखाद्या गोष्टीचा प्रारंभ करण्याची घोषणा करणे. 357 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 357. पुढील विधाने वाचा. अ) क्रियेचा भाव हाच कर्ता असतो. ब) क्रियापद तृतीयपुरुषी एकवचनी असते. क) कर्म असल्यास त्याची सप्रत्ययी द्वितीया असते. वरील लक्षणे कोणत्या प्रयोगाची आहेत? A) गौणकर्मणी B) कर्मभावसंकर प्रयोग C) भावे प्रयोग D) कर्मकर्तरी प्रयोग स्पष्टीकरण : भावे प्रयोगात क्रियापदांचे कर्ता आणि कर्मानुसार बदलत नाहीत, त्यामुळे ते तटस्थ तृतीय पुरुषी नपुंसक लिंगी एकवचने एकारान्त असतात. कर्म असल्यास, त्याला द्वितीय प्रत्यय प्राप्त होतो. 358 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 358. खालीलपैकी ‘गुळांबा’ या शब्दाचा ‘समास’ ओळखा. A) तत्पुरुष B) बहुव्रीही C) कर्मधारय D) मध्यमपदलोपी स्पष्टीकरण : गुळ घालून केलेला आंबा यातील घालून केलेला ही पदे काढून टाकून / लोप पाऊन फक्त महत्त्वाची दोन पदे एकत्र लिहिली आहेत; म्हणून हा मध्यमपदलोपी समास आहे. हा तत्पुरुष समासाचा एक उपप्रकार आहे. 359 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 359. मिश्र वाक्य ओळखा.. A) बाबा म्हणाले, की न्यूयॉर्क हे एक मोठे शहर आहे. B) तो झाडावर चढत असताना पाय घसरून पडला. C) शिपाई लढता लढता मेला. D) राजा पळून जाईल किंवा शरण येईल. स्पष्टीकरण : स्वरूप, उद्देश, कारण, संकेत इत्यादीने दर्शविणारे वाक्य मिश्रवाक्य असते. 360 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 360. विरामचिन्हांचा वापर करताना ‘संयोगचिन्हाचा वापर करण्यात येतो’ अ) दोन शब्द जोडताना. ब) संबोधनाकरिता वापर केला जातो. क) दुसऱ्याचे मत अप्रत्यक्षपणे सांगण्यासाठी. ड) ओळीच्या शेवटी शब्द अपुरा राहिल्यास. योग्य उत्तर कोणते? A) ब बरोबर B) अ, ड बरोबर C) ब, ड बरोबर D) अ, क बरोबर स्पष्टीकरण : संयुक्त शब्द तयार करताना व ओळीच्या शेवटी शब्द तुटल्यास संयोग चिन्ह वापरतात. 361 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 361. अठरा गुणांचा खंडोबा या वाक्प्रचाराच्या विरुद्ध अर्थाचा वाक्प्रचार कोणता ? अचूक पर्याय निवडा. A) पोटाचा पाईक B) अल्लाची गाय C) उफारट्या काळजाचा D) उंटावरचा शहाणा स्पष्टीकरण : अठरा गुणांचा खंडोबा – लबाड व्यक्ती 362 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 362. उद्गगारातील भाव सौम्य असतो म्हणून केवलप्रयोगी अव्ययानंतर खालील कोणते विरामचिन्ह वापरले जाते? A) पूर्णविराम B) अर्धविराम C) अपसारणचिन्ह D) स्वल्पविराम स्पष्टीकरण : ‘उद्गारातील भाव सौम्य असल्यास स्वल्पविराम देतात तर तीव्र असल्यास उद्गारवाचक चिन्ह देतात.’ 363 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 363. ‘परवड’ या शब्दाचा योग्यप्रकारे वापर खालीलपैकी कोणत्या वाक्यात केला आहे ? A) महागाईमुळे त्याला वस्तू घेणे परवडत नाही. B) परवडल्यावरच त्याने बैल विकला. C) पगार नसल्याने खाण्या-पिण्याची त्याची परवड होत आहे. D) पर- वडाचा आपल्याला काय उपयोग ? स्पष्टीकरण : परवड म्हणजे अडचण/ हेळसांड 364 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 364. ‘अभिधा शक्तीचे’ उदाहरण असलेले वाक्य पर्यायी उत्तरांतील कोणते आहे ? A) काय गाढव आहे ! B) मला फार भूक लागली. C) ‘मुलांनो, आता दिवे लागणीची वेळ झाली.’ D) शेजारच्या गावी आम्ही नदीवरून जातो. स्पष्टीकरण : सरळ अर्थाला अभिधा म्हणतात. 365 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 365. भारूड हा रचनाप्रकार कोणी रूढ केला ? A) संत तुकाराम B) संत ज्ञानेश्वर C) संत जनाबाई D) संत एकनाथ स्पष्टीकरण – भारूड हा प्रकार संत एकनाथाशी संबंधीत आहे. 366 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 366. ‘त, थ, द, ध, न, ल, स’ ही सात व्यंजने आहेत. A) मूर्धन्य वर्ण B) दन्त्य वर्ण C) औष्ठ्य वर्ण D) तालव्य वर्ण स्पष्टीकरण : या व्यंजनांचा उच्चार करतांना जिभेचा दाताला स्पर्श होतो. 367 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 367. मराठी शब्दातील अन्त शेवटचा वर्ण ‘अ’ हा निभृत म्हणजे अर्धवट किंवा अपूर्ण उच्चारला जातो. याप्रमाणे कोणता शब्द योग्य नाही? A) पान B) कपाट C) करवत D) जवळ 368 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 368. ‘रक्षक, वंदना, श्रवणीय, रसिक ही कोणते प्रत्यय लागून बनलेली धातुसाधिते आहेत ? A) मराठी प्रत्यय व त्यापासून बनलेली B) गुजाराती प्रत्यय व `त्यापासून बनलेली C) फारसी प्रत्यय व त्यापासून बनलेली D) संस्कृत प्रत्यय व त्यापासून बनलेली स्पष्टीकरण : संस्कृत प्रत्यय – अक, अना, ईय, ईक 369 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 369. “त्याने मला शिवाजी मंदिरात बोलावले, परंतु आपण आलाच नाहीत !” या वाक्यातील ‘आपण’ हा शब्द कोणते सर्वनाम दर्शविते? A) सामान्य सर्वनाम B) दर्शक सर्वनाम C) सर्वपुरुषवाचक सर्वनाम D) समुदायवाचक सर्वनाम स्पष्टीकरण : हा शब्द तिनही पुरुषात वापरु शकतो. 370 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 370. जेव्हा पाऊस पडतो तेव्हा मोर नाचतात. या वाक्याचा प्रकार ओळखा. A) केवल वाक्य B) संयुक्त वाक्य C) आज्ञार्थी वाक्य D) मिश्र वाक्य 371 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 371. ‘तोंडी लावणे’ हा सामासिक शब्द समासाच्या कोणत्या प्रकारातला आहे? A) द्विगू B) उपपद तत्पुरुष C) अलुक तत्पुरुष D) कर्मधारय स्पष्टीकरण : अलुक म्हणजे लोप न पावणारे. ‘तोंडी लावणे’ यामध्ये तोंड याचा सप्तमीचा ‘ई’ प्रत्यय सामासिक शब्द तयार करताना लोप पावलेला नाही; म्हणून याला अलुक तत्पुरूष समास म्हणतात. 372 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 372. खालीलपैकी प्रत्ययघटीत शब्द ओळखा : A) हररोज B) रमणीय C) सरकार D) फटफजिती स्पष्टीकरण : रमणे या मूळ शब्दाला ‘ईय’ हा प्रत्यय जोडला आहे. 373 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 373. पुढील चार पर्यायातून अचूक अर्थाचा शब्द शोधून काढा : राम A) द्रव्य, सीता B) मृत्यू, पैसा C) शक्ती, मरण D) सामर्थ्य, रुपया 374 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 374. मराठीतील तत्सम इकारान्त व उकारान्त शब्द ———लिहावेत. A) दीर्घान्त B) शीर्षबिंदू देऊन C) अनुस्वार न देता D) र्हस्वान्त स्पष्टीकरण : उदा. कवी, वधू 375 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 375. ‘तो नेहमीच उशिरा येत असतो.’ वाक्यातील काळ ओळखा. A) रीती भूतकाळ B) साधा वर्तमानकाळ C) रीती भविष्यकाळ D) रीती वर्तमानकाळ स्पष्टीकरण : घटनेची पुनरावृत्ती म्हणजे रीतीकाळ होय. रीतीकाळ होण्यासाठी संयुक्त क्रियापद लागते. रीती वर्तमानकाळ रचना : अ+ असतो / असते/ असतात. 376 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 376. आवृत्तीदर्शक क्रियाविशेषण अव्यये ओळखा. A) झटकन, पटकन, पटापट, खटाखट B) गल्लोगल्ली, गावोगाव, घरोघर, हरघडी C) वारंवार, क्षणोक्षणी, दररोज, पुनःपुन्हा D) सभोवती, सभोवार, अलिकडे, पलिकडे स्पष्टीकरण : जर क्रियाविशेषणे घटनेची पुनरावृत्ती दर्शविणारी असतील तर ती आवृत्तीदर्शक असतात. 377 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 377. उतावळा नवरा गुडघ्याला बाशिंग ‘ या म्हणीतून कोणत्या स्वभावदोषावर टीका केली आहे? – A) स्वार्थीपणा B) बेजबाबदारपणा C) उतावळेपणा D) नटवेपणा 378 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 378. खालील वाक्यांपैकी शब्दयोगी अव्ययाचा उचित प्रयोग असलेले वाक्य ओळखा: A) पतंग वर जात होता. B) देशासाठी प्राण अर्पण करणारे हुतात्मे होत. C) सूर्य ढगामागे लपला. D) मागे या ठिकाणी विहीर होती. 379 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 379. खालीलपैकी समाहार द्वंद्व समासाचे उदाहरण कोणते ? A) पीतांबर B) नवरात्र C) नास्तिक D) मीठभाकर स्पष्टीकरण : सामासिक शब्दात असणाऱ्या वस्तुंसारख्याच इतर वस्तुंचाही विग्रह करताना उल्लेख करावा लागतो तेव्हा तो समाहार द्वंद्व समास असतो. नास्तिक – नत्र बहुव्रीही समास, नवरात्र – द्विगु समास, पीतांबर- कर्मधारय समास 380 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 380. पर्यायी उत्तरातील शब्दसमूहातून खाली दिलेल्या शब्दाकरिता योग्य ते उत्तर शोधा. – ‘शाखाचक्रमण’ A) उडत उडत केलेले वाचन B) वेदाच्या विवक्षित शाखेचा अभ्यास केलेला. C) ऋग्वेदाच्या शाकल व बाष्कल शाखा D) चिंतनमनन करुन केलेले वाचन स्पष्टीकरण : अभ्यास पूर्ण व मन लावून न केलेले वाचन यालाच उडत उडत केलेले वाचन असे म्हणतात 381 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 381. ‘गुळगुळीत’ या शब्दाचा विरुद्धार्थी शब्द ओळखा. A) पारदर्शी B) ओबडधोबड C) रेखीव D) खरखरीत 382 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 382. माझ्या नणंदेच्या सासूने तिला उभ्या वर्षात एकदाही माहेरी पाठविले नाही’ या वाक्यातील विधेय ओळखा. A) सासूने B) पाठविली नाही C) नणंद D) उभ्या वर्षात एकदाही माहेरी स्पष्टीकरण : क्रियापदाला संस्कृतमध्ये विधेय म्हणतात. 383 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 383. ‘मी आता मुक्याचे व्रत सोडणार नाही’ या वाक्यातील शब्दशक्ती ओळखा. A) लक्षण लक्षणा B) सारापो लक्षणा C) लक्षणामूल व्यंजना D) अभिधामूल व्यंजना 384 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 384. कापणे, मिटणे, समजणे, स्मरणे या क्रियापदांचा प्रकार कोणता? A) सकर्मक क्रियापद B) अकर्तृक क्रियापद C) द्विकर्मक क्रियापद D) उभयविध क्रियापद स्पष्टीकरण : जी क्रियापदे सकर्मक व अकर्मक अशा दोन्ही प्रकारे वापरता येतात ती उभयविध क्रियापदे असतात. 385 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 385. ‘जी’ या स्त्रीलिंगी सर्वनामाचा विकार होऊन सप्तमीचे विभक्तीयुक्त रूप काय होईल? A) जिला, जीस / जिस. B) जिचा, जिचे, जिच्या C) जीत / जित, जिच्यात D) जी स्पष्टीकरण : सप्तमीचे प्रत्यय त, ई, आ आहेत… 386 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 386. खालील वाक्याचा योग्य तो प्रयोग ओळखा. ‘तू घरी जायचे होतेस’ – A) कर्तृ – कर्म संकर प्रयोग B) कर्म – भाव संकर प्रयोग C) कर्तृ – भाव संकर प्रयोग D) भाव – कर्तरी प्रयोग स्पष्टीकरण : जर अकर्मक वाक्याचा कर्ता तू असून क्रियापदाला प्रत्यय असेल तर तो कर्तृ – भावसंकर असतो. 387 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 387. पुढीलपैकी ऊष्म वर्ण ओळखा: A) अ, आ B) ह् C) श्, ष, स् D) क्, ख्, ग् स्पष्टीकरण : अ,आ- स्वर, ह- महाप्राण, श, ष, स्- ऊष्मे तर क, ख, गु- व्यंजने 388 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 388. ‘दोन्हीकडून सारख्याच अडचणीत सापडणे या अर्थाची म्हण A) इकडे आड तिकडे विहीर B) इकडे वारा तिकडे झरा. C) दुष्काळात तेरावा महिना. D) इकडे नदी तिकडे समुद्र 389 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 389. ‘व्यंगार्थ’ सूचित करणाऱ्या शब्दशक्तीला म्हणतात. A) लक्षणा B) व्यंजना C) यापैकी नाही D) अभिधा स्पष्टीकरण : व्यंग, दोष, नावे ठेवणे तसेच द्विअर्थ व काव्य निर्मिती ही व्यंजना शब्दशक्तीची लक्षणे आहेत. 390 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 390. सन्मती’ या शब्दाचा विग्रह शोधा. A) सन + मती B) सदा + सती C) सत् + न्मती D) सत् + मती 391 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 391. वचनभेदाप्रमाणे बदलणारी सर्वनामे किती आहोत? पर्यायी उत्तरांतील योग्य पर्यायी उत्तर कोणते? A) सहा B) चार C) पाच D) सात स्पष्टीकरण : तो, हा, जो, तू, मी. 392 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 392. ‘हाजीर तो वजीर’ या म्हणीचे समर्पक उदाहरण कोणते ? A) ज्याला पोहता येते तो पोहणारच् असे नाही. B) अभ्यास केला की उत्तीर्ण होणारच असे नाही.. C) जो वेळेला हजर असतो त्याचा फायदा होतो. D) जो कष्ट करतो त्याला यश मिळते, असे नाही. स्पष्टीकरण : जो वेळेवर येतो त्याचे काम होते. 393 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 393. खालीलपैकी कोणता शब्द पोर्तुगीज भाषेतून आला आहे ? A) अर्ज B) हापूस C) सामना D) अण्णा स्पष्टीकरण : १) हापूस – पोर्तुगीज २)अर्ज- अरबी३) सामना – फारसी ४) अण्णा – कानडी 394 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 394. लेखनामध्ये अर्धविरामासाठी कोणते चिन्ह वापरतात ? A) – B) : C) ? D) ; 395 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 395. ‘विपत्काल’ या शब्दाची संधी खालीलपैकी कोणत्या पोट शब्दांनी केली जाते? A) विप + त्काल B) विपद् + काल C) वि + पद्काल D) विपत् + काल स्पष्टीकरण : स्पर्श व्यंजन गटातील अनुनासिक सोडून, कोणत्याही व्यंजनाच्या पुढे कठोर व्यंजन आल्यास, त्यातील पहिले व्यंजन लोप पावते व त्याच्या आडव्या रांगेतील पहिले व्यंजन येते. याला प्रथम व्यंजन संधी म्हणतात. 396 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 396. खालीलपैकी कोणता शब्द पुल्लिंगी आहे ? A) नदी B) सरोवर C) कुंड D) झरा 397 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 397. खालील व्यंजनगटातील ‘तालव्य’ चा गट ओळखा. A) ट् ठ् ड् ढ् ण् B) त्, थ्, द्, ध्, न् C) च् छ् ज् झ्, ञ् D) प्, फ्, ब्, भू, म् स्पष्टीकरण : मुख्य टाळूवर स्पर्श करून उच्चारल्या जाणाऱ्या ध्वनींना तालव्य म्हणतात. 398 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 398. पुढीलपैकी संकेतार्थी वाक्य ओळखा. A) उद्या पाऊस येईल – शाळेला सुट्टी होईल. B) उद्या पावसामुळे शाळेला सुट्टी होईल. C) उद्या पाऊस आला तर शाळेला सुट्टी होईल. D) उद्या पाऊस आल्यामुळे शाळेला सुट्टी होईल. स्पष्टीकरण : जर-तर अर्थाने जोडलेले वाक्य संकेतार्थी असते. 399 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 399. आम्हां मुलांना कोण विचारतो ? या वाक्यातील अधोरेखित शब्दाची अचूक शब्दजात सांगा ? A) संबंधी विशेषण B) प्रश्नार्थक विशेषण C) सार्वनामिक विशेषण D) दर्शक विशेषण स्पष्टीकरण : आम्ही या सर्वनामपासून तयार केलेले आम्हां हे विशेषण असल्याने हे सार्वनामिक विशेषण शब्दजात आहे. 400 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 400. ‘अब्द’ या शब्दाचा पर्यायी शब्द ओळखा. A) लक्ष स्पष्टीकरण अब्द या शब्दाचे ढग, मेघ इत्यादी पर्यायी शब्द आहेत. B) शंभर C) मेघ D) अक्ष 401 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 401. तद्भव शब्द असलेला अचूक शब्दांचा गट कोणता? योग्य पर्याय निवडा. अ घास, ओठ, काम, दूध ब सार, डबा, गुढी, तपास क परंतु, ग्रंथ, नदी, कर्म ड घर, गाव, कोवळा, घाम A) पर्याय ब व ड़ बरोबर आहेत. B) पर्याय क व ड बरोबर आहेत… C) पर्याय अ व ड बरोबर आहेत. D) पर्याय अ व ब बरोबर आहेत. स्पष्टीकरण : ग्रास -घास, ओष्ठ – ओठ, कर्म- काम, दूग्ध- दूध, गृह – घर, ग्राम- गाव, कोमल – कोवळा, धर्म – घाम 402 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 402. पुढीलपैकी ‘तत्सम’ नसलेला शब्द ओळखा. A) वृक्ष B) भाऊ C) कन्या D) धर्म 403 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 403. पुढील वाक्प्रयोग कोणत्या व्यवसायावरून आला आहे ? – शल्यचिकित्सा A) संगणक B) पर्यटन C) संगीत D) वैद्यकीय 404 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 404. पुढील शब्दातील ‘तत्सम’ शब्द ओळखा. A) पिता B) अप्पा C) घमेले D) ढेकूण 405 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 405. चंद्र या शब्दास समानार्थी शब्द वापरुन बनविलेली अचूक वाक्ये कोणती? अ इंदूचे घर आकाशी आहे. ब तो पहा शशी घरावर आला. क अरे हिमांशू आज इकडे कुठे ? ड आज सुधाकर उशिरा आला. A) पर्याय अ, ब, क, ड सर्व चूक आहेत. B) पर्याय अ, ब, क व ड अचूक आहेत. C) पर्याय अ, ब व क अचूक आहेत ड चूक D) पर्याय ब व ड अचूक आहेत, बाकी दोन्ही चूक. स्पष्टीकरण : इंदू, शशी, हिमांशू, सुधाकर हे चंद्रासाठी समानार्थी शब्द आहेत. 406 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 406. ‘स्त्री’ या शब्दाचा पर्यायवाची शब्द लिहा : A) माता B) वनिता C) विनिता D) ममता 407 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 407. सूर्य अस्तास गेला’ याचा व्यंग्यार्थ कोणता ? अ) संध्या स्नानाची वेळ झाली. ब) अभ्यासाची वेळ झाली. क) चोरी करण्याची तयारी करण्याची वेळ झाली. ड) गुरे घरी नेण्याची वेळ झाली. A) फक्त अ, ब चूक बाकी दोन्ही बरोबर B) फक्त ‘अ, ब बरोबर बाकी दोन्ही चूक • C) सर्व बरोबर D) सर्व चूक स्पष्टीकरण : वरील सर्व पर्याय बरोबर आहेत. कारण सूर्य मावळला – याचा अर्थ व्यक्तीनुसार वेगवेगळा घेतला जातो. 408 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 408. पुढील वाक्यातून ‘केवल वाक्य’ शोधा A) मी शाळेस जाणार नाही, कारण मला ताप आला आहे B) मला ताप आला आहे मी शाळेत जाणार नाही C) मला ताप आला आहे, म्हणून मी शाळेत जाणार नाही D) मला ताप आल्यामुळे मी शाळेत जाणार नाही स्पष्टीकरण : केवल वाक्य करताना शेवटची क्रिया कायम ठेवून इतर क्रियापदांना ऊन,मुळे, साठी, हून, च, असताना यासारखे प्रत्यय जोडून केवल वाक्य करतात. 409 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 409. ‘ञ्’ ह्या वर्णाचा प्रकार कोणता? A) अनुनासिक B) तालव्य C) नासिक्य D) दंततालव्य स्पष्टीकरण :- ‘ञ्’ हा वर्ण अनुनासिक गटात मोडतो. 410 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 410. पुढे दिलेल्या वाक्यांतून साधित क्रियापद असलेल्या वाक्याचा अचूक पर्याय निवड: A) विद्यार्थ्यांनी अभ्यास केला पाहिजे. B) जुन्या आठवणीने माझे डोळे पाणवले. C) शिक्षक मुलांना शिकवतात. D) सचिनने चौकार मारला. स्पष्टीकरण : पाणी या नामापासून पाणावले हे क्रियापद 411 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 411. जे खरे असेल ते तू बोलावेस. वाक्य प्रकार ओळखा. A) केवल वाक्य B) संयुक्त वाक्य C) मिश्र वाक्य D) साधे वाक्य स्पष्टीकरण : जोडीच्या उभयान्वयी अव्ययाने जोडलेले वाक्य मिश्र वाक्य असते. 412 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 412. ‘रक्षक’ या धातूसाधितातील संस्कृत प्रत्यय कोणता ? A) अक B) क C) रक्ष D) क्षक स्पष्टीकरण : रक्ष + अक = रक्षक 413 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 413. म्हणीचा योग्य तो अर्थ लिहा, ‘कोल्हा काकडीला राजी’ A) कोल्ह्याला काकडी आवडते. B) कोल्ह्याने काही खाल्ले तरी आनंदी होतो. C) कोल्हा आणि काकडी यांचे नाते जुळते. D) क्षुद्र माणसे क्षुद्र वस्तूना भाळतात. स्पष्टीकरण : लहान लोक लहान गोष्ट मिळाली तरी खुश होतात. 414 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 414. ‘गोड’ या शब्दाचे भाववाचक नाम कोणते? A) गोड B) मधुर C) रसाळ D) गोडवा स्पष्टीकरण : गोड गोडवा /गोडी/ गोडपणा 415 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 415. ‘पापात्मके पापे नरका जाईजे’ हे उदाहरण प्रयोगाचे आहे. A) प्राचीन कर्मणी B) प्रधानकर्तृक कर्मणी C) समापन कर्मणी D) नवीन कर्मणी स्पष्टीकरण : प्राचीन काव्यातील सकर्मक धातूला ज प्रत्यय असल्यास तो प्राचीन / पुराण कर्मणी प्रयोग असतो. 416 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 416. ‘काल म्हणे मुलांनी गडबड केली’ या विधानातील अव्ययाचा प्रकार ओळखा. A) व्यर्थ उद्गारवाची अव्यय B) यापैकी एकही नाही C) प्रशंसादर्शक D) संबोधनदर्शक स्पष्टीकरण : म्हणे, आपला, बापडा, वेडे ही व्यर्थ उद्गारवाची अव्यय आहेत. कारण त्यातून कोणताच भाव व्यक्त होत नाही. 417 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 417. ‘तो फार हळू बोलतो.’ या वाक्यातील क्रियाविशेषण अव्यय ओळखा. A) तो B) हळू C) बोलतो D) फार स्पष्टीकरण : क्रियापदाबद्दल अधिक माहिती सांगणारा व लिंग, वचन, विभक्तीमुळे न बदलणारा शब्द क्रियाविशेषण अव्यय असतो 418 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 418. पुढील वाक्यात योग्य केवल प्रयोगी अव्यय’ लिहा – …..! किती उंच मनोरा हा.. ! A) अबब ! B) अरेरे! C) इश्श ! D) अयाई ! 419 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 419. पर्यायी उत्तरांतील कोणत्या शब्दाचे सामान्यरुप होत नाही ? A) वेडी B) लोकरी C) भली D) खरी स्पष्टीकरण : वेगळा व साजेसा अर्थ घ्यावा लागत असेल तर ती शब्दशक्तीची लक्षणा असते. 420 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 420. पुढील विधाने वाचा. अ) उपसर्ग अव्ययरूप असतात ते मूळ शब्दांचा अर्थ फिरवतात. ब) उपसर्गाचा वापर वाक्यात स्वतंत्रपणे करता येतो. क) धातूंना जोडल्या जाणाऱ्या प्रत्ययाला ‘कृत्’ म्हणतात. A) अ व ब बरोबर B) अ व क बरोबर C) फक्त अ बरोबर D) फक्त क बरोबर स्पष्टीकरण : उपसर्ग हा वाक्याचा एक भाग आहे, त्याला स्वतंत्रपणे वापरता येत नाही. 421 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 421. खालील परप्रांतीय भारतीय शब्द कोणत्या प्रांतातून आले आहेत ते सांगा. ‘चिल्ली पिल्ली, सार, मठ्ठा’ A) कानडी B) तेलगू C) गुजराती D) तामिळी 422 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 422. त्या आजारी माणसाला आता थोडे बसवते या वाक्यातील अधोरेखित शब्द कोणते क्रियापद आहे ? A) प्रायोजक क्रियापद B) अनियमीत क्रियापद C) शक्य क्रियापद D) गौण क्रियापद स्पष्टीकरण : कर्त्याला एखादी क्रिया शक्य असते तेव्हा ते शक्य क्रियापद असते. 423 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 423. ‘आम्ही जातो आमुच्या गावा’ या वाक्याचा प्रकार प्रकार कोणता? A) मिश्र वाक्य B) केवल वाक्य C) संयुक्त वाक्य D) यापैकी नाही स्पष्टीकरण : एकच मुख्य क्रिया असणाऱ्या वाक्याला केवल वाक्य म्हणतात. 424 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 424. मूळ शब्दातील अन्त्य स्वर ऱ्हस्व असला तर सामान्यरूपाच्या वेळी तो- – – – – – होतो A) दीर्घ होतो. B) हस्व होतो C) दोन्ही प्रकारे लिहिता येतो D) वरीलपैकी कोणतेही नाही 425 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 425. देशीशब्दाचा योग्य तो गट ओळखा. A) घर, सासू, सासरा, गाव B) बाजरी, वांगे, ढेकूण, चिमणी C) अर्ज, बटाटा, कोबी, अत्तर D) भीती, पृथ्वी, चाक, आग स्पष्टीकरण :महाराष्ट्रीयन लोकांच्या मूळ बोलीभाषेतून आलेल्या पर्याय २ मधील शब्दांना देशी शब्द म्हणतात. 426 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 426. कोणत्याही क्षेत्रात हळूहळू होणाऱ्या इष्ट बदलास म्हणतात. A) परिवर्तन B) प्रगती C) उत्क्रांती D) क्रांती स्पष्टीकरण : क्रांती – जलद होणारा बदल. उत्क्रांती – हळूहळू होणारा बदल. 427 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 427. ‘मागून जन्मलेला’ या शब्दाला समूहदर्शक शब्द निवडा : A) अष्टावधानी B) अपूर्व C) अग्रज D) अनुज स्पष्टीकरण : सुरुवातीला जन्मलेला अग्रज तर मागून/नंतर जन्मलेला अनुज असतो. 428 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 428. ‘मेषपात्र’ या शब्दाचा अर्थ सांगा. A) बावळट माणूस B) कर्तबगार माणूस C) श्रीमंत माणूस D) निरुद्योगी माणूस 429 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 429. जोड्या लावाः अ) देशी शब्द १) जा, ये, दगड, गोड ब) तत्सम शब्द २) माता, पिता, बंधू, उत्सव क) सिद्ध शब्द ३) अपयश, गैरसमज, आडवाट ड) उपसर्गघटित शब्द ४) डोंगर, दगड, गुडघा A) 1 4 3 2 B) 3 1 2 4 C) 4 2 1 3 D) 2 3 1 4 430 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 430. ‘भगीरथ प्रयत्न’ या म्हणीच्या समानार्थी म्हण कोणती ते पर्यायातून अचूक निवडा. अ) अति नेटाने केलेले प्रयत्न ब) बादरायण संबंध क) बारभाई कारभार ड) लंकेची पार्वती A) फक्त अ बरोबर B) ड, क, ब, अ चूक C) फक्त क चूक D) वरीलपैकी सर्व बरोबर स्पष्टीकरण : प्रश्न संदिग्ध आहे कारण “भगीरथ प्रयत्न” या शब्दाचा अर्थ खूप मोठ्या प्रयत्नाने मोठे कार्य साध्य करणे असा होतो. 431 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 431. ‘अशा प्रकारचे अनेक विचार आकाशातील सृष्टीचे सौंदर्य पाहून त्याचे मनन करणाऱ्याच्या मनात येतील. या वाक्यातील ‘विधेयविस्तार’ ओळखा. A) येतील B) आकाशातील सृष्टीचे सौंदर्य पाहून त्याचे मनन करणाऱ्याच्या मनात C) अशा प्रकारचे अनेक D) विचार स्पष्टीकरण : क्रियापदाला केंव्हा, कोठे, कसे ने प्रश्न विचारल्यास विधेयविस्तार उत्तर येते.जे घडत आहे त्याबद्दल अधिक माहिती देण्यासाठी जेव्हा आपण क्रियापदामध्ये शब्द जोडतो तेव्हा विधेय विस्तार असतो. 432 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 432. ‘आम्ही गहू खातो’, या वाक्याचा अर्थ कोणत्या शब्दशक्तीद्वारे घ्यावा लागतो? A) व्यंजना B) लक्षणा C) अभिधा D) आर्थीव्यंजना स्पष्टीकरण : वेगळाच योग्य असा अर्थ घ्यावा लागत असेल व मनात शंका येत असेल कि हे कसे शक्य आहे? तेव्हा ती शब्दशक्ती लक्षणा असते. 433 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 433. वर, खाली, पुढे, मागे हे कोणत्या जातीचे शब्द आहेत? A) उभयान्वयी B) क्रियाविशेषण C) विशेषण D) केवलप्रयोगी 434 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 434. विरुद्धार्थी शब्द लिहा. – अग्रज A) पूर्वज B) मनोज C) वंशज D) अनुज स्पष्टीकरण :- ‘अग्रज’ म्हणजे आधि जन्मलेला तर ‘अनुज’ म्हणजे शेवटी जन्मलेला. 435 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 435. ‘गोडवा’ या शब्दाचा प्रकार सांगा. A) नाम B) सर्वनाम C) विशेषण D) भाववाचक नाम 436 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 436. ‘चला पानावर बसा’ या वाक्यातील शब्दशक्ती ओळखा. A) लक्षार्थ B) व्यंगार्थ C) वाच्यार्थ D) संकेतार्थ स्पष्टीकरण :- मूळ अर्थापेक्षा वेगळाच अनुरूप अर्थ घ्यावा लागत असेल तर ती शब्दशक्ती ‘लक्षणा’ असते. येथे पानावर बसा म्हणजे जेवायला बसा असा अर्थ होतो. 437 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 437. खालील साधित शब्दाचा प्रकार ओळखा ‘प्रतिक्रिया’ A) उपसर्गघटित शब्द B) प्रत्ययघटित शब्द C) सामासिक शब्द D) अभ्यस्त शब्द स्पष्टीकरण : क्रिया या मुख्य शब्दाच्या सुरूवातीस ‘प्रति’ हा उपसर्ग जोडला. 438 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 438. ‘पृथकत्ववाचक’ संख्याविशेषणाचे उदाहरण कोणते? A) एकेक मुलगा B) पाचवी खेप C) थोडी विश्रांती D) छपन्न मोती स्पष्टीकरण :- वेगवेगळे गट दर्शविणे म्हणजे पृथक्करण करणे होय. 439 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 439. प्रज्ञा थंडीच्या मोसमात डिंकाचे – मेथीचे लाडू खात असते’, – या वाक्याचा काळ ओळखण्यासाठी खाली दिलेल्या पर्यायातून योग्य तो पर्याय निवडा. A) अपूर्ण वर्तमानकाळ B) रीतिभूतकाळ C) रीतिवर्तमानकाळ D) रीतिभविष्यकाळ स्पष्टीकरण : कोणत्याही काळातील घटनेची पुनरावृत्ती रीतिकाळातून दर्शवितात. 440 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 440. राजूला भूक लागली. तो इतरांच्या आधी जेवला. या वाक्यांचे रचनेनुसार केवळ वाक्यात रूपांतर कसे होईल? योग्य पर्याय निवडा. A) भूक लागल्यामुळे राजू इतरांच्या आधी जेवला. B) राजू नेहमी भूक लागली, की इतरांच्या आधी जेवतो. C) राजूला भूक लागली, म्हणून तो इतरांच्या आधी जेवला. D) राजू इतरांच्या आधी जेवला, कारण त्याला भूक लागली होती. स्पष्टीकरण : मूळे, असतांना, करीता, ऊन, हून, च, साठी हे प्रत्यय वापरून केवल वाक्य तयार करतात. 441 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 441. पुढीलपैकी कोणता शब्द ‘समुदायवाचक’ आहे ? A) घर B) कळप C) लोखंड D) पाणी स्पष्टीकरण : समान गुणधर्म असणारे घटक एकत्र आल्यास त्यांच्या समूहाला दिलेले नाव समुदायवाचक असते. 442 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 442. वाक्याच्या शेवटी तपशील द्यावयाचा असल्यास कोणते विरामचिन्ह वापरतात ? A) संयोगचिन्ह B) स्वल्पविराम C) अपूर्णविराम D) अर्धविराम स्पष्टीकरण : (:) 443 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 443. हलाहल’ या शब्दाचा अर्थ काय ? A) विष B) अमृत C) नांगर D) हाल 444 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 444. पुढीलपैकी तद्भव शब्द कोणता ? A) ढेकूण B) दगड C) दूध D) हाड स्पष्टीकरण : दगड, ढेकूण, हाड हे देशी शब्द आहेत.दुग्ध पासून दूध हा तद्भव शब्द तयार होतो. 445 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 445. पुढीलपैकी कानडी शब्द कोणते ? A) दादर, डबा, रिकामटेकडा B) तपास, दाम, करोड C) ताळा, अनरसा, शिकेकाई D) ताई, भाकरी, तूप स्पष्टीकरण : १) दादर, डबा, रिकामटेकडा – गुजराती २) ताई, भाकरी, तूप- कानडी ३) ताळा, अनरसा, शिकेकाई – तेलगू ४) तपास, दाम, करोड हिंदी 446 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 446. ‘आरती सुरू झाल्यावर घंटानाद सुरू झाला. या वाक्याचा प्रकार ओळखा. A) मिश्र वाक्य B) केवल वाक्य C) विधानार्थी वाक्य D) संयुक्त वाक्य स्पष्टीकरण : वाक्यात एकच कर्ता व एकच क्रियापद असेल तर ते वाक्य केवल वाक्य असते. 447 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 447. ‘तो शाळेत पायी गेला’ या वाक्यातील अधोरेखित शब्दाच्या विभक्तीचा कारकार्थ ओळखा. A) कर्ता B) करण C) अपादान D) अधिकरण स्पष्टीकरण : ‘पायी’ यातील ‘ई’ प्रत्यय सप्तमीचा आहे; परंतु पाय साधन असल्याने कारकार्थ मात्र करण होतो. 448 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 448. तुम्ही पुढे व्हा, मी आलोच या विधानातील काळ ओळखा . तर तो उपमा अलंकार असतो. A) अपूर्ण वर्तमानकाळ B) संनिहित भविष्यकाळ C) वर्तमानकाळ D) भूतकाळ स्पष्टीकरण : आज्ञा व कृती अशी दोन वाक्य असतील तर आज्ञेनंतर कृती नेहमी लगतच्या भविष्यकाळात घडेल असे दाखवतात. म्हणून याला संनिहित भविष्यकाळ म्हणतात. 449 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 449. पर्यायी उत्तरांतील शुद्ध शब्द कोणता ? A) जीज्ञासुवृत्ती B) जिज्ञासुव्रती C) जिज्ञासुवृत्ती D) जिज्ञासूवृत्ती 450 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 450. वाक्य म्हणजे – A) अर्थपूर्ण बोलणे B) अर्थहीन बोलणे C) शब्दांचा समूह D) अक्षरांचा समूह 451 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 451. शोक, तिरस्कार, आश्चर्य, अशा मनोधर्माचा उल्लेख येतो, तेव्हा अशा शब्दाच्या शेवटी कोणते चिन्ह येते? A) उद्गारवाचक चिन्ह B) प्रश्नचिन्ह C) स्वल्पविराम चिन्ह D) पूर्णविराम चिन्ह स्पष्टीकरण : उद्गारवाचक वाक्य हे एक भावनाप्रधान पूर्ण असल्याने त्याच्या शेवटी उद्गारवाचक चिन्ह असते. 452 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 452. ‘हसरा मुलगा’ या वाक्यातील ‘हसरा’ या शब्दातील ‘रा’ हा प्रत्यय कोणत्या अर्थाचा आहे? A) क्रियावाचक B) युक्तार्थक C) योग्यार्थक D) कर्तृवाचक स्पष्टीकरण : कर्तृवाचक प्रत्यय – धातूला प्रत्यय जोडून तयार होणारा शब्द हा धातुसाधित नाम तयार होत असेल तर 453 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 453. आम्ही सकाळी फिरायला जातो. अधोरेखित शब्दाच्या सर्वनामाचा प्रकार कोणता ? A) द्वितीय पुरुषवाचक सर्वनाम B) सामान्य सर्वनाम C) प्रथम पुरुषवाचक सर्वनाम D) दर्शक सर्वनाम स्पष्टीकरण : बोलणाऱ्याचे सर्वनाम प्रथमपुरुषवाचक असते. 454 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 454. पुढील वाक्य कोणत्या वाक्य प्रकाराचे आहे ? ‘आम्ही आमुच्या गावी जायचे का ?” A) नकारार्थी वाक्य B) संयुक्त वाक्य C) केवल वाक्य D) मिश्र वाक्य स्पष्टीकरण : एकच उद्देश्य व एकच विधेय असणारे वाक्य केवल वाक्य असते. 455 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 455. नास्तिक, नापसंत, अनादर, अपुरा, अयोग्य – ही पदे कोणत्या समासाची आहेत? A) नञ तत्पुरुष समास B) द्विगु समास C) अलुक् तत्पुरुष समास D) कर्मधारय समास स्पष्टीकरण : अ, अन, न, ना अशा अभावदर्शक उपसर्गांनी सुरु होणारे शब्द नञ तत्पुरुष समासाची उदाहरणे असतात. 456 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 456. ‘कसाई’ हा शब्द कोणत्या भाषेतून मराठीत आलेला आहे ? A) फार्सी B) कन्नड C) पोर्तुगीज D) अरबी 457 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 457. त्याची गोष्ट लिहून झाली’ या विधानातील प्रयोग ओळखा. A) शक्य कर्मणी B) पुराण कर्मणी C) नवीन कर्मणी D) समापन कर्मणी स्पष्टीकरण : कर्त्याला प्रत्यय लागला असून कर्माला नाही व क्रियापद कर्मानुसार बदलत असते. तसेच ऊन / हून + झाला / झाली / झाले असे समाप्ती दर्शविणारे आहे. म्हणून हा समापण कर्मणी प्रयोग आहे. 458 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 458. पुढीलपैकी कोणता शब्द विसंगत आहे ? A) आकाश B) सौदामिनी C) तडित D) विद्युत स्पष्टीकरण : तडित, विद्युत, सौदामिनी हे विजेसाठी समानार्थी शब्द आहेत 459 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 459. उंबराचे फूल म्हणजे A) विघ्न B) दुःख C) दुर्मिळ वस्तू D) आनंद स्पष्टीकरण : पूर्वी उंबराला फूल नसते असा समज होता. यावरून दुर्मिळ वस्तू किंवा न मिळणारी वस्तू यासाठी उंबराचे फूल हा वाक्प्रचार झाला आहे. 460 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 460. खालीलपैकी शुद्ध शब्द ओळखा : A) लूटूपुटू B) लुटूपुटू C) लुटुपुटू D) लुटूपुटू स्पष्टीकरण : सलग चार ऊकार आल्यास पहिला-दुसरा, पहिला-दुसरा अशी रचना असते. अपवाद- लुटुलुटु, दुडुदुडु 461 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 461. जर दोन किंवा अधिक केवल वाक्ये प्रधानत्व बोधक अव्ययानी जोडली तर – – – – – – वाक्य तयार होते. A) उभयान्वयी अव्यय B) केवल C) मिश्र D) संयुक्त स्पष्टीकरण : संयुक्त वाक्य म्हणजे समुच्चय, विकल्प, न्यूनत्व तसेच परिणामबोधक उभयान्वयी अव्ययांनी जोडलेली वाक्ये. 462 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 462. खालील पर्यायी उत्तरांतील ‘विधानपूरक शब्द नसलेले वाक्य’ कोणते? A) पेरू पिकलेला निघाला. B) श्रीमंत रागावलेले दिसतात. C) माधव चांगला आहे. D) राजनच्या घराचे दार उघडले. स्पष्टीकरण : चांगले, पिकलेले आणि राग असे शब्द आहेत जे काहीतरी किंवा कोणीतरी कसे आहे याचे वर्णन करतात. विषयाबद्दल अधिक सांगणारा शब्द जर विषयाच्या नंतर आला तर त्याला विधानपूरक असे म्हणतात. 463 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 463. भाववाचक नाम’ ओळखा, A) झाड B) शरद C) पुस्तक D) उंची 464 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 464. चूक की बरोबर अ) विकृत शब्दांना तत्सम शब्द म्हणतात. ब) सिद्ध शब्द तद्भव शब्द नसतात. क) रूढीमुळे अर्थ प्राप्त झालेल्या शब्दांना रूढ शब्द म्हणतात. A) क बरोबर B) अ बरोबर C) क चूक D) ब चूक स्पष्टीकरण : विकृत शब्द – तद्भव असतात, सिद्ध शब्द तद्भव सुद्धा असू शकतात. रूढीमुळे मिळालेल्या अर्थाला रूढार्थ असे म्हणतात. 465 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 465. जोड्या जुळवा. अ गट ब गट अ) नामसाधित क्रियाविशेषणे १) निजल्यावर, खेळताना ब) विशेषणसाधित क्रियाविशेषणे २) दररोज, शास्त्रदृष्ट्या क) धातुसाधित क्रियाविशेषणे ३) सकाळी, प्रथमतः ड) समासघटित क्रियाविशेषणे ४) मोठ्याने, सर्वत्र A) 3 4 1 2 B) 3 1 4 2 C) 4 2 3 1 D) 1 3 4 2 466 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 466. ‘ताई भावाला ओवाळते’ यांतील ‘ताई’ हा शब्द मूळ कोणत्या भाषेतील आहे? A) गुजराथी B) कानडी C) संस्कृत D) मराठी स्पष्टीकरण :- ताई, अक्का, अण्णा हे शब्द कानडी भाषेतील आहेत. 467 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 467. प्रश्नार्थी वाक्याचे विधानार्थी वाक्य करा. ‘कुणी कोडे माझे उकलील का ?” A) कोडे उकलण्यासाठीच असते. B) माझे कोडे कोणी उकलणार नाही. C) कोडे कुठे उकलत असते का ? D) कुणी कोडे उकलण्याचा संबंध नाही. 468 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 468. ‘नानामामांनी आपल्या मुलीला शाळेत घातली’ या वाक्याचा प्रयोग ओळखा. A) कर्तृ-भाव संकर प्रयोग B) कर्तृ-कर्म संकर प्रयोग C) भाव कर्तरी प्रयोग D) कर्म-भाव संकर प्रयोग स्पष्टीकरण : कर्ता व कर्माला प्रत्यय असला तरी क्रियापद कर्मानुसार घेतले आहे. 469 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 469. विशेषणाचा प्रकार ओळखा. ‘काळा घोडा’ A) संबंधी विशेषण B) संख्यावृत्तिवाचक विशेषण C) गुणवाचक विशेषण D) संख्यावाचक विशेषण 470 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 470. ‘विद्यार्थ्याला’ या शब्दातील सामान्यरूप कोणते ? A) विद्यार्थ्या B) विद्यार्थी C) विद्या + अर्थी. D) विध अर्थी स्पष्टीकरण : नामाला जोडलेला प्रत्यय काढल्यास शिल्लक राहिलेला शब्द सामान्यरूप असतो. 471 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 471. विधायकच्या विरुद्ध A) वैधानिक B) विघातक C) संकट D) विनायक स्पष्टीकरण : भूतकाळातील नियमीत घडणाऱ्या घटना रीती भूतकाळाने दर्शवितात. 472 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 472. ‘मागच्या वर्षी याच वेळेला आपण भेटलो होतो’ या वाक्यातील विधेयविस्तार. A) मागच्या वर्षी B) आपण भेटलो C) याच वेळेला D) मागच्या वर्षी याच वेळेला स्पष्टीकरण : विधेयविस्तार हे केव्हा, कोठे, कसे यांसारख्या प्रश्नांचे उत्तर देते. 473 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 473. खाली मराठी व्याकरणातील संधीचे काही प्रकार व त्यांची उदाहरणे दिलेली आहे. संधी उदाहरण अ) सजातीय स्वरसंधी १) वाङ्निश्चय ब) अनुनासिक संधी २) घामोळे क) पूर्वरूप संधी ३) गुरुपदेश ड) पररूप संधी ४) खिडकीत” A) 2 1 4 3 B) 3 1 2 4 C) 2 1 3 4 D) 3 1 4 2 474 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 474. ‘लवण’ या शब्दाला खालील कोणता शब्द समानार्थी आहे? A) लावण्य B) मीठ C) लावणी D) पीठ स्पष्टीकरण : मीठ, लवण, सैंधव हे समानार्थी शब्द आहेत. 475 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 475. अतिशय सुंदर, देखणी वास्तू असे ताजमहलाचे वर्णन करता येईल.- या वाक्यातील अधोरेखित शब्दांसाठी एक शब्द निवडा. A) अप्रतिम B) साधी C) प्राचीन D) चांगली स्पष्टीकरण : सुंदर व देखणी या शब्दसमूहासाठी अप्रतिम हा शब्द आहे. 476 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 476. यांपैकी कोणता तत्पुरुष समासाचा प्रकार नाही ? A) द्वंद्व B) उपपद C) विभक्ती D) नञ् स्पष्टीकरण : तत्पुरुष समासाचे प्रकार – विभक्ती, अलुक, उपपद, नञ्, कर्मधारय, द्विगु, मध्यमपद लोपी 477 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 477. ‘मज्जन’ या शब्दाचा समानार्थी शब्द कोणता? A) स्नान B) मनाई C) मगज D) दात घासण्याचे चूर्ण स्पष्टीकरण : मज्जन चा अर्थ अंघोळ 478 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 478. खालीलपैकी ‘शुद्ध शब्दयोगी अव्यय ओळखा. A) गावोगावी B) मांडवाखाली C) कुत्रा सुद्धा D) घराच्या बाहेर स्पष्टीकरण : जे शब्दयोगी अव्यय नामाला जोडले असता त्या नामाचे सामान्यरूप होत नाही. त्याला शुद्ध शब्दयोगी अव्यय म्हणतात. च, ना, मात्र, पण, देखील सुद्धा ही शुद्ध शब्दयोगी अव्यय आहेत. 479 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 479. अरबी परभाषेतून पुढीलपैकी कोणता शब्द मराठीत आला ? A) अर्ज B) भाकरी C) बटाटा D) सामना स्पष्टीकरण : अर्ज- अरबी, भाकरी- कानडी, सामना फारसी, बटाटा-पोर्तुगीज 480 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 480. क्रियाविशेषण अव्यये ही : अ) क्रियेबद्दल विशेष माहिती सांगतात. ब) क्रियाविशेषण विकारी असतात. क) एका वाक्याची दुसऱ्या वाक्याशी सांगड घालतात. A) फक्त क बरोबर B) फक्त अ बरोबर C) अ आणि ब बरोबर D) अ आणि क बरोबर स्पष्टीकरण : क्रियाविशेषणे ही क्रियापदाबद्दल अधिक माहिती सांगतात. क्रियाविशेषणे विकारी असतात तर क्रियाविशेषण अव्यय हे अविकारी असते. 481 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 481. व्याकरणातील ‘लिंग’ या शब्दाचा समानार्थी शब्द कोणता? A) खुन B) खून C) खुण D) खूण 482 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 482. पुढील विधाने वाचून योग्य पर्याय निवडा : अ) अकारान्त पुल्लिंगी नामाचे सामान्यरूप आ-कारान्त होते. ब) अकारान्त स्त्रीलिंगी नामाचे एकवचनात सामान्यरूप ए – कारन्त होते. A) केवळ ब बरोबर B) अ आणि ब बरोबर C) अ आणि ब चूक D) केवळ अ बरोबर स्पष्टीकरण : देव-देवाचा, वीट- विटेचा 483 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 483. ‘स्वल्प’ या शब्दाचा विग्रह ओळखा. A) सवः अल्प B) सु + अल्प C) स्वः + अल्प D) स + उ + अल्प स्पष्टीकरण : ‘उ’ पुढे कोणताही स्वर आल्यास ‘उ’ चा ‘व’ होतो व पुढील स्वर त्यात मिसळतो. 484 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 484. ‘जो, जी, जे’ हे कोणत्या प्रकारची सर्वनामे आहेत ? A) संबंधी सर्वनाम B) दर्शक सर्वनाम C) प्रश्नार्थक सर्वनाम D) पुरुषवाचक सर्वनाम स्पष्टीकरण : जो,जी, जे ही संबंधी सर्वनामे आहेत कारण ती पुढील वाक्यांतील तो, ती, ते शी संबंध दर्शवितात. 485 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 485. ‘ञ’ हे अनुनासिक कोणत्या उच्चारण प्रकारातील आहे? A) दंत्य B) मूर्धन्य C) कंठ्य D) तालव्य स्पष्टीकरण : ‘ञ’ चा उच्चार टाळूला स्पर्श करून होतो म्हणून हा वर्ण तालव्य आहे. 486 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 486. ‘गैर’ हा कोणता भाषेतील उपसर्ग नाही? अ) संस्कृत उपसर्ग ब) अरबी उपसर्ग क) मराठी उपसर्ग ड) फारशी उपसर्ग A) फक्त ब बरोबर बाकी सर्व चूक B) ब, क, ड बरोबर अ चूक C) अ, ब, ड बरोबर क चूक D) अ, ब, क बरोबर ड चूक स्पष्टीकरण : गैर हा फारशी उपसर्ग आहे. 487 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 487. पर्यायी उत्तरांत ‘चतुर्थी विभक्तीचे अपादान कारकार्थ’ असलेले वाक्य कोणते ? A) त्याच्या नाकाला धार लागली आहे. B) तुझ्या हातून हे काम होणार नाही. C) मी रात्री घरी परतेन. D) त्याचे लिहून झाले. स्पष्टीकरण : अपादान – दूर जाणे. नाकाला धार लागली – नाकातून पाणी वाहणे. 488 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 488. पुढील शब्द कोणत्या ‘शब्दसिद्धी’ प्रकारचा आहे? – ‘मस्तक’ A) देशी B) परकीय C) तद्भव D) तत्सम स्पष्टीकरण : मस्तक पासून माथा हा तद्भव शब्द 489 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 489. खालीलपैकी अर्धस्वर ओळखा. A) अ B) ल् C) ल् D) ऋ स्पष्टीकरण :- य्, र्, लू व् हे अर्धस्वर आहेत. 490 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 490. ‘व’ या वर्णाचा उच्चार ——– होतो. A) दंतोष्ठ्य B) दंत तालव्य C) कंठतालव्य D) मूर्धन्य स्पष्टीकरण :व हा व्यंजन उच्चारताना वरच्या दातांचा खालच्या ओठांना स्पर्श होतो. 491 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 491. हिरवा’ या विशेषणास सामान्यरूपाचा झालेला विकार ओळखा. A) हिरवा भाजीपाला सर्वांना आवडतोच असे नाही B) हिरवा भाजीपाला चटकन विकला जातो. C) हिरव्या भाजीपाल्याकडे कोणाचेही लक्ष जाते.. D) हिरवा भाजीपाला सर्वांना आवडतो. 492 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 492. पुढील वाक्यातील क्रियापदाचा प्रकार ओळखा. ‘श्रीशांत क्रिकेट खेळतो! A) संयुक्त क्रियापद B) अकर्मक क्रियापद C) साधित क्रियापद D) सकर्मक क्रियापद स्पष्टीकरण : दिलेल्या वाक्यात क्रिकेट हे कर्म असल्याने क्रियापद सकर्मक आहे. 493 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 493. पुढील विधाने वाचा. अ) कर्मणीप्रयोगात कर्म प्रथमेत असते. ब) कर्मणी प्रयोगात क्रियापद सकर्मक असते. क) ती अभ्यास करते, हे भावेप्रयोगाचे उदाहरण आहे. A) अ आणि क बरोबर B) ब आणि क चूक C) अ आणि ब बरोबर D) अ आणि ब चूक स्पष्टीकरण :’ती अभ्यास करते’ हे – सकर्मक क्रियापदाच्या प्रयोगाचे उदाहरण आहे. तसेच ‘कर्मणी’ नावाच्या प्रयोगात क्रियापद सकर्मकपणे असतात. 494 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 494. ‘तू फारच चतुर आहेस या वाक्याचे योग्य उद्गारार्थी वाक्य कोणते ? A) फार चतुर आहेस ! तू B) तू ! फार चतुर C) किती चतुर आहेस तू ! D) छान चतुर आहेस तू स्पष्टीकरण : विधानार्थी वाक्याचे उद्गारार्थी वाक्य करताना तीव्र भावना व्यक्त करणारे शब्द वापरावे व शेवटी उद्गारवाचक चिन्ह द्यावे. 495 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 495. कथेकरी म्हणजे A) कथावाला B) कथा लिहिणारा C) कथा सांगणारा D) गोष्टीवाला स्पष्टीकरण : ‘कृ’ या धातुपासून ‘कर’ हा शब्द तयार झाला असून त्याचा अर्थ करणारा / सांगणारा असा होतो. 496 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 496. पुढील विधाने वाचा. अ) तत्सम शब्द संस्कृतमधून रूपबदल न होता येतात पण अनेकदा त्यांच्या अर्थात बदल होतो. ब) देशी शब्दांची सरल व्युत्पत्ती सांगता येते. A) अ आणि ब बरोबर B) अ आणि ब चूक C) फक्त ब बरोबर D) फक्त अ बरोबर स्पष्टीकरण : देशी शब्दांची सरल व्युत्पत्ती सांगता येत नाही. 497 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 497. खाली दिलेल्या शब्दांच्या यादीतून एकाच अर्थाचे शब्द तीन वेगवेगळ्या लिंगात आढळतात. योग्य पर्याय लिहा. A) लोटा, लोटी, लाटणे B) रुमाल, पागोटे, पगडी C) कन्या, दुहिता, पोरगी, बेटी D) झरा, ओढा, नदी स्पष्टीकरण : तो- रूमाल, ते पागोटे, ती – पगडी 498 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 498. जोड्या जुळवा. अ) कन्नड शब्द १) टाळे, तूप, गदारोळ ब) देशी शब्द २) जाहीर, मंजूर, मालक क) तेलगू शब्द ३) कोलदांडा, गोंधळ, गुढी ड) अरबी शब्द ४) पोपट, जोंधळा, खेटर A) 3 4 1 2 B) 3 1 4 2 C) 4 2 3 1 D) 2 4 3 1 499 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 499. खालील वाक्समूहातील म्हण ओळखा : ‘ज्ञानेश्वराव, इथली माणसं साधी आहेत. त्यांना घोळात घ्यायला दोन गोड शब्द देखील पुरतील. दादागिरी करण्याची गरज नाही. गुळानं मरतो तिथे विष कशाला रामराव म्हणाले. ज्ञानेश्वररावानी मान डोलावली. A) दादागिरी करण्याची गरज नसे B) गुळानं मरतो तिथे विष कशाला C) गोड शब्द पूरे D) घोळात घ्यायला..गोड शब्द 500 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 500. त्याचे अक्षर अतिशय सुंदर आहे’ या विधानार्थी वाक्याचे उद्गारार्थी बनवा. A) काय वाईट अक्षर आहे त्याचे… ! B) काय रूक्ष अक्षर आहे त्याचे…..! C) काय भयंकर अक्षर आहे त्याचे D) काय सुंदर अक्षर आहे त्याचे … ! 501 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 501. ‘त्याने निबंध लिहिला’ या वाक्याचे साधे वर्तमानकाळी रूप लिहा. A) तो निबंध लिहित जाईन. B) तो निबंध लिहित असेन. C) तो निबंध लिहीन. D) तो निबंध लिहितो. स्पष्टीकरण : एकट्या क्रियापदाचा कोणता तरी एक साधा काळ असतो. ता, तो, ती, ते ने क्रियापदाचा शेवट झाल्यास तो साधावर्तमानकाळ असतो. तर ला लो, ली ने झाल्यास तो साधा भूतकाळ असतो व ईल ने झाल्यास तो साधा भविष्यकाळ असतो. 502 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 502. पर्यायी उत्तरांतील कोणते धातुसाधित गटाबाहेरचे आहे ? A) तूट B) लाभ C) कर D) फोड स्पष्टीकरण : कर, तूट, फोड – धातू, लाभ-नाम 503 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 503. एकाच आईच्या पोटी ज्यांचा जन्म झाला आहे असे : A) गणगोत B) आप्तस्वकीय C) आप्तेष्ट D) सहोदर स्पष्टीकरण : सह म्हणजे बरोबर तर उदर म्हणजे पोट. 504 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 504. खाली दिलेल्या वाक्प्रचारातून वेगळ्या अर्थाच्या वाक्प्रकचाराचा अचूक पर्याय ओळखा. A) जीव भांड्यात पडणे B) जीव मेटाकुटीस येणे C) जीव टांगणीला लागणे D) जीवास घोर लागणे स्पष्टीकरण : पर्याय १, २, ३ चा अर्थ – जीव त्रासणे . पर्याय ४ – काळजी नाहीशी होणे. 505 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 505. खालीलपैकी कोणता शब्द अरबी भाषेतून आला आहे? A) करोड B) अत्तर C) मेहनत D) गाजर स्पष्टीकरण : करोड – हिंदी, गाजर- कानडी, अत्तर- फारशी 506 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 506. खालीलपैकी कोणते वाक्य मिश्रवाक्य आहे ? A) तो रडत रडत झोपला. B) यापैकी कोणताही पर्याय योग्य वाटत नाही. C) जे चकाकते ते सारे सोने नसते. D) अलिकडे मी तुम्हाला एकदाही फोन केलेला नाही. स्पष्टीकरण : जोडीच्या उभयान्वयी अव्ययातून बनलेले वाक्य मिश्रवाक्य असते. 507 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 507. ‘तलाव’ या शब्दाला खालील कोणते शब्द समानार्थी आहेत? A) क्षीर, नीर B) तरंगिणी, सरिता C) कासार, तडाग D) अवनी, कुंजर स्पष्टीकरण : तलाव – तडाग, सरोवर, तटाक, सारस 508 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 508. ‘थेंबे थेंबे तळे साचे’ या म्हणीतून कोणत्या गोष्टीचे महत्त्व सुचवले आहे ? A) बचत B) परिश्रम C) पाणी D) पैसे स्पष्टीकरण : किरकोळ बचतीतूनच मोठा संचय होत जातो. 509 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 509. पुढीलपैकी कोणता शब्द अभ्यस्त नाही ते सांगा? A) अतिशय B) हळूहळू C) घरघर D) दगड बिगड स्पष्टीकरण : एका पूर्ण शब्दाची किंवा काही अक्षरांची पुनरावृत्ती झाली असलेल्या शब्दाला अभ्यस्त शब्द असे म्हणतात. 510 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 510. खालील क्रियापदाच्या योग्य जोड्या लावा. अ गट ब गट अ) सकर्मक क्रियापद १) आज भाऊबीज आहे. ब) द्विकर्मक क्रियापद २) ते लाकडी धनुष्य मोडले क) अकर्मक क्रियापद ३) तिने भिकाऱ्याला पैसा दिला ड) उभयविध क्रियापद ४) गवळी धार काढतो. A) 4 3 1 2 B) 1 2 3 4 C) 4 3 2 1 D) 2 4 3 1 स्पष्टीकरण : सकर्मक क्रियापद – क्रिया करणारा एक व ती सहन करणारा दुसराच असतो. द्विकर्मक क्रियापद – एकाच वाक्यात दोन कर्म असतात.तसेच दान जाणारे प्रत्यक्ष कर्म तर दान घेणारे अप्रत्यक्ष कर्म असते. अकर्मक क्रियापद – जर वाक्यातील कर्त्याला ने प्रत्यय जोडून वाक्य भूतकाळी होत नसेल तर ते अकर्मक क्रियापद असते. उभयविध क्रियापद – जे क्रियापद सकर्मक व अकर्मक अशा दोन्ही प्रकारे वापरता येते त्याला उभयविध क्रियापद म्हणतात. 511 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 511. पुढील विधाने वाचा. अ) कोबी म्हणून एक भाजी आहे. ब) ती म्हणाली की मी तुमचीच आहे. वरील वाक्यातील अधोरेखित उभयान्वयी अव्ययांचा प्रकार ओळखा. A) उद्देशबोधक B) संकेतबोधक C) कारणबोधक D) स्वरूपबोधक स्पष्टीकरण :एखाद्या घटकाचे किंवा व्यक्तीचे म्हणणे काय आहे हे स्पष्ट करणारी उभयान्वयी अव्यय स्वरुपबोधक असते. 512 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 512. ‘पांढरे स्वच्छ दात मुखास शोभा देतात’ – या वाक्यातील कर्म व कर्मविस्तार ओळखा. A) मुखास B) पांढरे C) दात D) मुखास शोभा स्पष्टीकरण : संस्कृत मधून जसेच्या तसे मराठीत आलेल्या शब्दांना तत्सम शब्द असे म्हणतात. 513 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 513. शब्दांच्या जाती किती ? A) आठ B) चार C) दोन D) पाच 514 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 514. ‘आपली पाठ आपणास दिसत नाही’ – या वाक्यातील ध्वन्यार्थ पुढे दिलेल्या पर्यायातून निवडा. A) स्वत:चे दोष स्वत:लाच दिसत नाही. B) एकाचे दुसऱ्याशी न जमणे. C) आपलेच सगे सोयरे आपल्याला ओळखत नाही. D) आपल्या भावाचे कृत्य आपणास समजत नाही. स्पष्टीकरण : आपली पाठ आपणास दिसत नाही याचा अर्थ असा कि आपले दोष / उणीवा आपल्याला स्वतःलाच कळत नसतात. 515 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 515. गाळलेला शब्द भरा. ‘अव्ययालाच – – – – – – – म्हणतात. A) अविकारी शब्द B) पद C) विकृती D) विकारी शब्द स्पष्टीकरण : क्रियाविशेषण अव्यय, शब्दयोगी अव्यय, उभयान्वयी अव्यय, केवलप्रयोगी अव्यय यांना अविकारी शब्द तर नाम,विशेषण, सर्वनाम, क्रियापद यांना विकारी शब्द असे म्हणतात. 516 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 516. ‘मी तुम्हाला एकही अक्षर बोललो नाही? या वाक्यातील उद्देश्य कोणते ? A) तुम्हाला B) मी C) अक्षर D) एकही स्पष्टीकरण : ज्याच्या बद्दल वाक्य माहिती सांगते त्याला उद्देश्य (कर्ता) म्हणतात. 517 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 517. ‘कवी’ या शब्दाचे अनेकवचन – – – – – – A) कविवर्य B) कवी C) महाकवी D) कवयित्री स्पष्टीकरण : ‘आ’कारान्त पुल्लिंगी नाम व्यतिरिक्त इतर पुल्लिंगी नामाचे एकवचन व अनेकवचन सारखेच असते. 518 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 518. ‘भगिनीमंडळ’ हा शब्द खालीलपैकी कोणत्या शब्दप्रकारातील आहे? A) तद्भव B) देशी C) तत्सम D) हिंदी 519 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 519. पर्यायी उत्तरांतील अंशाभ्यस्त शब्दांतील गटाबाहेरचा अंशाभ्यस्त शब्द कोणता ? A) गोडधोड B) कामकाज C) कागदपत्र D) साजशृंगार स्पष्टीकरण : पर्याय १, २ व ४ – परभाषिक अंशाभ्यस्त शब्द आहेत. गोडधोड – मराठी अंशाभ्यस्त शब्द 520 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 520. ‘मांजर उंदीर पकडते’ या वाक्यातील प्रयोग ओळखा. A) कर्मणी B) कर्तरी C) भावे D) संकर स्पष्टीकरण : कर्त्याला प्रत्यय नाही व वाक्य वर्तमानकाळी आहे तसेच वाक्यात कर्म आहे; म्हणून वाक्य सकर्मक कर्तरी प्रयोगाचे आहे. 521 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 521. खालीलपैकी ‘घर्षक’ व्यंजन कोणते ? A) स् B) च C) ग D) प 522 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 522. योग्य पर्याय निवडा. अ) अभिधा, लक्षणा व व्यंजना या तीन शब्दशक्ती आहेत. ब) यातून अनुक्रमे वाच्यार्थ लक्ष्यार्थ व व्यंगार्थ असे तीन अर्थ प्रगट होतात. A) अ चूक, ब बरोबर B) अ बरोबर, ब चूक C) अ आणि ब दोन्ही चूक D) अ आणि ब बरोबर 523 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 523. पुढील शब्दाचे अनेकवचनी रूप कोणते ? – युवती A) युवत्या B) व्युत्या C) युवती D) यापैकी कोणतेच नाही स्पष्टीकरण : युवती, तरूणी या शब्दांचे एकवचनी व अनेकवचनी रूप सारखेच आहे. 524 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 524. पुढील वाक्यातील कर्ता कोणता? ‘त्या कन्येला बिंदिया शोभते. A) कन्येला B) त्या C) शोभते D) बिंदिया स्पष्टीकरण : शोभणारे कोण – बिंदिया म्हणून 525 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 525. खालील म्हणीसाठी विरुद्धार्थी म्हण ओळखा. ‘झाडाला लागले कानवले अन् आडाला लागले गुळवणी’ A) भ्रमाचा भास नि हिंगाचा वास B) मनात मनोरे पुढेताट कोरे C) भरवशाच्या म्हशीला टोणगा D) हा सूर्य हा जयंद्रथ 526 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 526. खालीलपैकी ‘मारामारी करणे’ हा अर्थ कोणत्या वाक्प्रचाराचा आहे ? A) हाती हात घेणे B) दोनाचे चार हात होणे C) दोन हात करणे D) हात पसरणे 527 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 527. समानार्थी वाक्प्रचार द्या. बभ्रा करणे A) काखा वर करणे B) खो घालणे C) डांगोरा पिटणे D) टाके ढिले करणे 528 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 528. ‘एखाद्याचा डाव त्याच्यावरच उलटविण्याचे कृत्य’ या अर्थासाठी अचूक म्हण ओळखा. A) कुडीचा दांडा गोतास काळ B) आपलेच दात आपलेच ओठ C) खाई त्याला खवखवे D) गुरुची विद्या गुरुला फळली. स्पष्टीकरण : एखाद्याने शिकविलेले डावपेच त्याच्यावरच वापरणे / उलटवणे. 529 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 529. विशेषणसाधित क्रियाविशेषण असलेले वाक्य कोणते ? अचूक पर्याय निवडा. अ सुनिलला हजारदा सांगून झाले. ब दिवसा सुनिल इकडेच असतो. क सुनिल उभ्या उभ्या येऊन गेला. ड सुनिलला एकवार सांगून पाहावे. A) पर्याय ब व ड बरोबर आहेत. B) पर्याय अ व ड बरोबर आहेत. C) पर्याय अ व क बरोबर आहेत. D) पर्याय अ व ब बरोबर आहेत. स्पष्टीकरण : हजार व एक ही संख्याविशेषणे आहेत. 530 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 530. ज्या वाक्यातील कर्त्याच्या किंवा कर्माच्या लिंग वचनाप्रमाणे क्रियापद बदलत नाही. त्यास – – – – – म्हणतात. A) कर्तरीप्रयोग B) संकीर्णप्रयोग C) कर्मणी प्रयोग D) भावेप्रयोग स्पष्टीकरण : भावे प्रयोग म्हणजे कर्ता किंवा कर्माच्या लिंग, वचनाप्रमाणे क्रियापदाचे रूप बदलत नसणे. 531 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 531. समोरासमोर, हालहाल, एकेक या शब्दांचा प्रकार ओळखा. A) अनुकरणवाचक अभ्यस्त शब्द B) पूर्णाभ्यस्त शब्द C) अंशाभ्यस्त शब्द D) यापैकी नाही स्पष्टीकरण : पूर्ण शब्दाची पुनरावृत्ती पूर्णाभ्यस्त शब्द बनवते. 532 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 532. अनुस्वारापुढे पहिल्या पाच वर्ण वर्गातील व्यंजन आल्यास त्याचा उच्चार त्या व्यंजनाच्या वर्गातील – अनुनासिका सारखा होतो. A) तिसऱ्या B) पहिल्या C) दुसऱ्या D) शेवटच्या स्पष्टीकरण : अनुस्वाराच्या पुढील अक्षर स्पर्श व्यंजन गटातील असेल तर त्या अनुस्वाराचा उच्चार पुढे येणाऱ्या अक्षराच्या गटातील पाचव्या / शेवटच्या स्थानच्या अनुनासिकाप्रमाणे होतो. 533 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 533. ‘सरदार व जमिनदार यांचे वर्चस्व असणारे राज्यशासन’ या शब्दसमूहाला खाली योग्य शब्द सांगा. A) सामंतशाही B) जमिनदारशाही C) सावकारशाही D) राजेशाही 534 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 534. आम्ही गहू खातो’ या वाक्यातून प्रकट होणारा अर्थ कोणता ? A) वाच्यार्थ B) लक्ष्यार्थ C) व्यंग्यार्थ D) विरुद्धार्थ 535 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 535. आंबा’ हा शब्द प्रकारात मोडतो. A) तद्भव B) तत्सम C) कृदन्त D) बोली स्पष्टीकरण :- ‘आंम्र’ – तत्सम शब्द 536 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 536. खाली दिलेल्या वाक्यांतून ‘सार्वनामिक विशेषण’ असलेल्या वाक्याचा योग्य पर्याय लिहा. A) रत्नाला आठवीचा वर्ग शिकविण्यासाठी आला. B) आक्काला चौदा भाषा येतात. C) प्रभाला आता साठावे वर्ष लागले. D) तिच्या सर्व साड्या म्हणजे भरजरी शालूच आहेत. स्पष्टीकरण : तिच्या सर्व साड्या – यातील ‘तिच्या’ हे ‘ती’ पासून तयार केलेले सर्वनाम आहे. 537 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 537. ‘ळ’ वर्ण कोणत्या प्रकारचा आहे? A) महाप्राण B) स्वतंत्र C) उष्मे D) स्पर्श स्पष्टीकरण : MPSC आयोगाने ‘ळ’ हा वर्ण स्वतंत्र वर्ण आहे… असे जरी उत्तर दिले होते पण tax assistant परीक्षेत याचे उत्तर द्रविडीयन भाषागटातून घेतलेला वर्ण असे आहे. 538 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 538. ‘एके दिवशी युद्ध बंद झाल्याची बातमी येऊन धडकली,’ या वाक्यातील विधेयविस्तार कोणते ? A) बातमी B) येऊन, एके दिवशी C) धडकली D) युद्ध बंद झाल्याची स्पष्टीकरण : केव्हा, कोठे, कसे ने प्रश्न विचारल्याने विधेयविस्तार उत्तर येते. तसेच क्रियापदाबद्दल अधिक माहिती सांगणाऱ्या शब्दांना विधेय विस्तार म्हणतात. 539 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 539. संन्याशाच्या लग्नाला शेंडीपासून सुरूवात’ या म्हणीचा योग्य अर्थ असलेला पर्याय ओळखा A) वेगवेगळ्या ठिकाणी वेगवेगळी परिस्थिती. B) एखाद्या गोष्टीचा आरंभ मूळापासून करणे. C) एकही गोष्ट व्यवस्थित नसणे D) थोडे थोडे करण्याने काम पूर्ण होते. 540 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 540. पुढील वाक्यातील प्रयोग ओळखा. मला तो धंदा सोडावा लागला. A) कर्मणी प्रयोग B) कर्तरी प्रयोग C) भावे प्रयोग D) संकर प्रयोग 541 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 541. i) पतंग झाडावर अडकला होता. ii) पंतग वर जात होता. A) विधान नं i शब्दयोगी अव्ययाचे उदाहरण आहे. B) विधान नं i क्रियाविशेषण अव्ययाचे उदाहरण आहे. C) विधान नं ii क्रियाविशेषण अव्ययाचे उदाहरण आहे. D) विधान नं ii शब्दयोगी अव्ययाचे उदाहरणआहे A) फक्त a व c बरोबर B) फक्त d बरोबर C) फक्त b बरोबर D) फक्त d चूक स्पष्टीकरण : i) पतंग झाडावर अडकला होता. – शब्दयोगी अव्यय ii) पंतग वर जात होता. – क्रियाविशेषण अव्यय 542 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 542. खालीलपैकी कोणता शब्द ‘पुराणमतवादी’ या शब्दाशी सुसंगत आहे ? A) कर्मठ – प्रतिगामी B) पुरोगामी C) पुराणे सांगणारा D) पुराणे वाचणारा स्पष्टीकरण : जुने विचार व चालीरीति यांना चिकटून असणारा म्हणजे कर्मठ किंवा प्रतिगामी होय. 543 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 543. ‘आई मुलाला हसविते’ या वाक्यात हसविते हे – – – – – – क्रियापद आहे. A) संयुक्त B) प्रयोजक C) शक्य D) करणरुप स्पष्टीकरण : क्रिया बाह्यघटकाकडून घडवून आणले असेल तर ते प्रयोजक क्रियापद असते. 544 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 544. पुढीलपैकी कोणता शब्द परभाषीय आहे ? A) गाडगे B) लेकरू C) दगड D) डोंगर स्पष्टीकरण : डोंगर, दगड, लेकरू 545 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 545. पुढीलपैकी विध्यर्थी वाक्य ओळखा : A) मुले घरी गेली B) मला परीक्षेत पहिला वर्ग मिळावा C) पाऊस पडला तर हवेत गारवा आला असता D) मुलांनो, चांगला अभ्यास करा स्पष्टीकरण : ज्या वाक्यातून इच्छा व्यक्त केली जाते व क्रियापदाला वा / वी / वे प्रत्यय असतो ते वाक्य विध्यर्थी असते. 546 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 546. शेजाऱ्यांशी चांगल्या तऱ्हेने वागण्याची पद्धत म्हणजे A) नातेधर्म B) शेजारधर्मं C) पाजारधर्म D) गोतेधर्म स्पष्टीकरण : धर्म म्हणजे गुण, रीत किंवा पद्धत. 547 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 547. पुढीलपैकी ‘करणरूपी’ वाक्य कोणते ? A) माझे वडील आज परगावी गेले B) अबब ! केवढी प्रचंड आग ही ! C) जे चकाकते, ते सोने नसते D) गोविंदा अभ्यास करतो स्पष्टीकरण : करणरूपी वाक्यालाच होकारदर्शक वाक्य म्हणतात. 548 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 548. पुढील शब्द हा कोणत्या संधीचे उदाहरण आहे ? – शरत्काल A) स्वरसंधी B) विसर्गसंधी C) हलसंधी D) व्यंजनसंधी स्पष्टीकरण : शरद् + काल = शरत्काल ही प्रथम व्यंजन संधी आहे. 549 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 549. मिश्रवाक्याचे उपप्रकार व उदाहरणे यांच्या जोड्या जुळवा. अ) स्वरूपबोधक १) व्याकरण म्हणजे भाषेच्या रचनेचे शास्त्र होय. ब) कारणबोधक २) दादा आले म्हणजे आपण निघू. क) उद्देशबोधक ३) परीक्षेत पहिला क्रमांक मिळावा म्हणून त्याने खूप अभ्यास केला. ड) संकेतबोधक ४) आम्ही हाच साबण वापरतो कारण तो स्वदेशी आहे. A) 1 4 3 2 B) 2 1 3 4 C) 1 4 2 3 D) 4 3 1 2 550 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 550. चांगला मुलगा परीक्षेत पास होतो. या वाक्यातील विशेषणाचा प्रकार ओळखा. A) उत्तर विशेषण B) सार्वनामिक विशेषण C) अधिविशेषण D) विधिविशेषण स्पष्टीकरण : चांगला हे गुणविशेषण असून ते नामापूर्वी वापरलेले आहे; म्हणून ते अधिविशेषण होते. 551 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 551. पुढील पर्यायातून अचूक शब्द निवडा. अंशाभ्यस्त A) लाडीगोडी B) खुशी C) लाल लाल D) छी छी स्पष्टीकरण : शब्द पूर्णपणे जसाच्या तसा न येता एखादे अक्षर बदलून येणे याला अंशाभ्यस्त शब्द म्हणतात. 552 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 552. ‘जी माणसे गर्विष्ठ असतात त्यांच्यावर अपमानित होण्याची पाळी येते’, या अर्थाची योग्य म्हण निवडा. A) शहाण्याला शब्दाचा मार B) नावडतीचे मीठ आळणी C) गर्वाचे घर खाली D) हसतील त्याचे दात दिसतील 553 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 553. ‘कुणी कोडे माझे उकलील का’ – या वाक्याचे होकारार्थी वाक्य करा. A) यापैकी नाही B) माझे कोडे सगळे उकलणार C) माझे कोडे मी उकलणार D) माझे कोडे कुणी उकलणार नाही 554 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 554. खालील शब्दसमूह अचूक शब्दाने पूर्ण करा. माणसांचा जमाव तसे सैनिकांचे A) पलटण B) पथक. C) तुकडी D) तिन्ही बरोबर 555 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 555. उद्देश्यांग म्हणजे काय ? A) यापैकी नाही B) कर्म व त्याबद्दलची विशेष माहिती C) क्रियापद व त्याबद्दलची विशेष माहिती D) कर्ता व त्याबद्दलची विशेष माहिती स्पष्टीकरण :- उद्देश्यांग – कर्ता व त्यापूर्वी कर्त्याबद्दल माहिती सांगणारा शब्द. 556 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 556. पुढील शब्द कोणत्या उपसर्गाचे आहेत? – अजाण, अबोल, अनोळखी A) मराठी B) फारसी C) संस्कृत D) अरबी 557 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 557. व्याकरणिक दृष्ट्या लेखन शुद्ध वाक्याचा पर्याय निवडा. A) आत्मविश्वासासारखी दुसरी दैवी शक्ती नाही. B) सगळी दुनिया आपल्यासाठी संपली आता C) ही मानवी जीवनातील फार मोठी शोकांतिका आहे. D) सर्व प्रगतीच्या मूळाशी सार्वजनिक धोरणे मूलभूत असतात. 558 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 558. ‘काळजाचा लचका तुटणे’ या वाक्प्रचाराचा विरुद्धार्थी वाक्प्रचार ओळखा. A) मनात विकल्प येण B) मन मोहरून जाणे C) मनोरथ पूर्ण होणे D) मनात मांडे खाणे स्पष्टीकरण : विधायक – चांगले निर्माण करणारा. विघातक – विध्वंसक करणारा. 559 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 559. ‘सूर्य बराच वर आला आहे, पण तो ढगांनी व्यापला आहे. या वाक्याचा प्रकार ओळखा. A) केवल वाक्य B) स्वार्थी वाक्य C) मिश्र वाक्य D) संयुक्त वाक्य स्पष्टीकरण: समुच्चय, विकल्प, न्यूनत्व, परिणाम दर्शक उभयान्वयी अव्ययाने जोडलेली वाक्य ही संयुक्त वाक्य असतात. दिलेल्या वाक्यात न्युनत्व बोधक उभयान्वयी अव्यय आहे. 560 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 560. खालीलपैकी शुद्ध शब्द कोणता ? A) नीलिमा B) नीलीमा C) निलीमा D) निलिमा 561 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 561. ‘सुधाने निबंध लिहिला असेल. या वाक्याचा काळ ओळखा: A) रीती भविष्यकाळ B) अपूर्ण भविष्यकाळ C) साधा भविष्यकाळ D) पूर्ण भविष्यकाळ स्पष्टीकरण : आ + असेल = पूर्ण भविष्यकाळ 562 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 562. परिणामबोधक संयुक्त वाक्य ओळखा. A) वाटेत मोटार नादुरुस्त झाली म्हणून मला येण्यास उशीर झाला. B) विजा चमकू लागल्या आणि पावसाला सुरुवात झाली. C) लोक आपली स्तुति करोत किंवा निंदा करोत. D) मरावे परि कीर्तीरूपे उरावे. स्पष्टीकरण : मोटार नादुरुस्त होण्याचा परिणाम उशीर होणे हा आहे. 563 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 563. अयोग्य जोडी निवडा A) मित्र-शत्रू B) क्षर-अक्षर C) कमाल – किमान D) अनल – अग्नी स्पष्टीकरण : समानार्थी शब्द : विस्तव – अनल व अग्नी. तर इतर जोड्या या विरुद्धार्थी शब्दाच्या आहेत. 564 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 564. चंदन करणे’ – या वाक्प्रचाराचा अर्थ सांगा. A) सेवा करणे B) नाश करणे C) आनंद फुलवणे D) सत्कर्म करणे स्पष्टीकरण : चंदन करणे – नष्ट करणे 565 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 565. ‘पोटात ठेवणे’ या वाक्प्रचाराचा अर्थ- – – – – – A) मौन धारण करणे B) पोटाशी धरणे C) गुप्तता ठेवणे D) आधार देणे स्पष्टीकरण : पोटात ठेवणे म्हणजे रहस्य उघड न करणे. 566 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 566. संयुक्त वाक्य करा. – मला ताप आला आहे, मी शाळेत जाणार नाही. A) ताप आला मी शाळेत जाणार नाही. B) शाळेत जाणे बंद ताप आहे मला. C) ताप आला कसा मी शाळेत जाणार. D) मला ताप आला आहे म्हणून मी शाळेत जाणार नाही. 567 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 567. पुढील वाक्याचे ‘चालू वर्तमानकाळी’ रूप लिहा. – त्याने अभ्यास केला. A) तो अभ्यास करतो. B) तो अभ्यास करीत असतो. C) तो अभ्यास करीत आहे. D) त्याने अभ्यास करावा. 568 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 568. खालील वाक्यातील शब्दयोगी अव्यय कोणते ? – जाईच्या मांडवावर सूर्याची सोनेरी किरणे पसरली. A) पसरली B) मांडवावर C) सूर्याची D) सोनेरी 569 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 569. महान राष्ट्र – महाराष्ट्र या शब्दाचा समास ओळखा. A) तत्पुरुष B) बहुव्रीही C) कर्मधारय D) अव्ययीभाव स्पष्टीकरण :- विशेषण व नाम असणारा सामासिक शब्द कर्मधारय समासाचे उदाहरण देतो. 570 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 570. दिलेल्या पर्यायांमधून पुढील म्हणीचा अर्थ ओळखा. ‘केळीवर नारळी आणि घर चंद्रमौळी’ A) अत्यंत कष्ट करणे B) भरपूर श्रीमंत असणे C) अत्यंत गरीब स्थिती असणे D) खूप आराम असणे स्पष्टीकरण : केळीवर नारळी आणि घर चंद्रमौळी – अत्यंत दारिद्र्य / गरिबी 571 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 571. खालील वाक्यातील अधोरेखीत शब्दाचा ध्वन्यार्थ ओळखा. शिवाजी महाराजांचा सगळा राज्यकारभार अतिशय पारदर्शक होता. A) स्वच्छ B) मार्गदर्शक C) आदर्श D) रेखीव 572 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 572. शुद्ध शब्द ओळखा. A) नीलिमा B) निलीमा C) निलिमा D) नीलीमा 573 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 573. खालील विधानातील क्रियाविशेषणाचा प्रकार ओळखा : ‘तो इतका मोठ्याने बोलला, की त्याचा आवाज बसला.’ A) उद्देशदर्शक B) कालदर्शक C) कारणदर्शक D) रीतिदर्शक स्पष्टीकरण : आयोगाने ‘की’ या उभयान्वयी अव्ययाचे उत्तर कारणदर्शक क्रियाविशेषण असे दिले आहे; परंतु प्रत्यक्षात मोठ्याने हे क्रियाविशेषण आहे व ते रीतीवाचक आहे 574 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 574. पुढीलपैकी कोणत्या वाक्प्रचाराचा अर्थ बरोबर नाही ? A) आभाळाला कवेत घेणे – मिठी मारणे B) देणे घेणे नसणे – संबंध नसणे C) जीव गलबलणे – गहिवरणे D) सोने होणे – सार्थक होणे स्पष्टीकरण : २) आभाळाला कवेत घेणे – मोठी व आवाक्याबाहेरची गोष्ट पार पाडणे 575 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 575. खालील वाक्यात कोणत्या प्रकारच्या सर्वनामाचा वापर केला आहे ? ‘आम्ही समजतो, तुमच्या मनात काय आहे ते. A) ‘ दर्शक सर्वनाम B) पुरुषवाचक सर्वनाम C) प्रश्नार्थक सर्वनाम D) संबंधी सर्वनाम स्पष्टीकरण : आम्ही – प्रथम पुरुषवाचक, तुम्ही – द्वितीय पुरुषवाचक 576 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 576. अशुद्ध शब्द ओळखा. A) भूगोल B) परिक्षा C) पाश्चात्य D) आध्यात्मिक स्पष्टीकरण : परि + ईक्षा = परीक्षा 577 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 577. पुढीलपैकी व्याकरणदृष्ट्या चुकीचा शब्द ओळखा : A) उत्सृष्ट B) उत्स्फूर्त C) उन्मूलन D) उत्तुंग स्पष्टीकरण : योग्य शब्द : ‘उत्तुंग’ 578 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 578. सुता, तनया, आत्मजा, नंदिनी या शब्दांसाठी योग्य अर्थ दर्शविणारा शब्द कोणता? अ माता ब धरणी क लक्ष्मी ड मुलगी A) फक्त ड पर्याय अचूक आहे. B) फक्त ब व क पर्याय अचूक आहेत. C) फक्त अ पर्याय अचूक आहे. D) फक्त ब व ड पर्याय अचूक आहेत. स्पष्टीकरण : समानार्थी शब्द 579 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 579. खालील उभयान्वयी अव्यये व त्यांचे उपप्रकार यांच्या योग्य जोड्या जुळवा. ‘अव्यये’ ‘उपप्रकार’ अ) स्वरूपदर्शक १) म्हणून ब) समुच्चय बोधक २) पण क) उद्देश दर्शक ३) आणि ड) न्यूनत्वबोधक ४) म्हणजे A) २ ४ ३ १ B) ४ २ १ ३ C) ३ १ ४ २ D) ४ ३ १ २ 580 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 580. ‘आता विश्वात्मके देवे’ यांत ‘देवे’ शब्दाची विभक्ती कोणती? A) सप्तमी B) षष्ठी C) तृतीया D) द्वितीया स्पष्टीकरण – मूळ शब्द देव या शब्दाला ‘ए’ हा तृतीयेचा प्रत्यय लागला आहे. 581 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 581. ‘चुरमुरे खात बसणे’ या वाक्प्रचाराचा बरोबर अर्थ कोणता? अ) खजील होणे ब) पदरी काही हि न पडणे क) मात करणे ड) मन खिन्न होणे A) फक्त ब, क चूक B) फक्त अ, ब चूक C) फक्त अ, ब बरोबर D) फक्त अ, ब, क बरोबर 582 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 582. खालील वाक्यखंडासाठी पुढीलपैकी कोणता शब्द योग्य पर्याय ठरेल ? जिंकण्याची दुर्दम्य इच्छा असलेला. A) विजिगिशा B) विजिगीषू C) सदाविजेता D) विजयंता स्पष्टीकरण : विजयाची इच्छा असणारा – विजिगीषू. युद्धासाठी तत्पर असणारा – युतुत्सू. 583 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 583. ‘ड्’ आणि ‘ढ’ ही कोणती व्यंजने आहेत ती ओळखा. A) कठोर व्यंजने B) उष्मे व्यंजने C) मृदू व्यंजने D) महाप्राण व्यंजने स्पष्टीकरण : स्पर्श व्यंजन गटातील आडव्या रांगेतील पहिली दोन व्यंजने कठोर (ट् ठ्) तसेच तिसरे व चौथे व्यंजन मृदू (ड् ढ्) व शेवटचे अनुनासिक असते. (ण्) 584 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 584. ‘झटून अभ्यास केला की यश हमखास मिळते. या वाक्याचा प्रकार सांगा. A) भविष्यकाळ B) केवल वाक्य C) साधा वर्तमानकाळ D) संयुक्त वाक्य स्पष्टीकरण: समुच्चय, विकल्प, न्युनत्व, परिणाम या उभयान्वयी अव्ययाने जोडले वाक्य हे संयुक्त वाक्य असते. 585 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 585. पुढील वाक्यातील योग्य वाक्य शोधा. A) मराठी पुस्तकांचे प्रदर्शन प्रचंड सुरु B) प्रचंड मराठी पुस्तकांचे प्रदर्शन C) मराठी पुस्तकांचे सुरु प्रचंड प्रदर्शन D) मराठी पुस्तकांचे प्रचंड प्रदर्शन सुरु. स्पष्टीकरण : प्रचंड हे विशेषण असल्याने ते प्रदर्शन या नामापूर्वी योग्य आहे.. 586 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 586. खालील पर्यायी उत्तरांतील ‘तत्सम शब्द ‘ कोणता ? A) दूध B) झोप C) मस्तक D) इंजेक्शन स्पष्टीकरण : दूध- तद्भव, झोप- देशी, इंजेक्शन- इंग्रजी, मस्तक – तत्सम 587 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 587. ‘अभिषेक खेळत होता आणि तो पडला.’ वाक्याचा प्रकार सांगा. अ) केवल ब) मिश्र क) संयुक्त ड) साधे A) ब आणि ड बरोबर बाकी सर्व चूक B) फक्त क बरोबर बाकी सर्व चूक C) फक्त ब बरोबर बाकी सर्व चूक D) अ आणि क बरोबर बाकी सर्व चूक स्पष्टीकरण : आणि, व ने जोडलेली वाक्य संयुक्त वाक्य असतात. 588 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 588. ‘चार दिवस सासूचे चार दिवस सुनेचे’ या म्हणीचा अर्थ काय ? A) सासू-सुनेने आपापल्या कामाची वाटणी करून घेणे. B) प्रत्येकाला काही दिवस अधिकार मिळतात. C) सासू व सून या दोघींचेही चुकतेच. D) सासू आणि सुन यांचे अजिबात पटत नाही. स्पष्टीकरण : प्रत्येकाला कधी ना कधी चांगले दिवस येतात. 589 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 589. ‘पांथस्थ आहे मी या जीवनाचा’ या पंक्तीतील ‘पांथस्त’ या शब्दाचा अर्थ : A) भुकेला B) तहानलेला C) वाटसरू D) पथारी स्पष्टीकरण : पांथस्थ म्हणजे मार्गावर असलेला वाटसरू. 590 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 590. ‘गोरगरिबांचे रक्त शोषणाऱ्या या समाजातील जळवा ठेचून काढल्या पाहिजेत.’- या वाक्यातील शब्दशक्ती ओळखा. A) लक्ष्यार्थ B) व्यंगार्थ C) सरलार्थ D) वाच्यार्थ स्पष्टीकरण : व्यंजना शब्दशक्ती – नावे ठेवणे, व्यंग दाखविणे आणि एकाच शब्दाचा अनेक अर्थांनी वापर करून व्यक्त केली जाते. 591 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 591. रिकाम्या जागी योग्य शब्द सांगा. वर्तमानपत्रातला – – – – – – त्यांची मानहानी करणारा होता. A) परिच्छेद B) वरीलपैकी नाही C) वाक्यांश D) मजकूर 592 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 592. खालील म्हणीचा अर्थ पुढील पर्यायी उत्तरातून शोधा. – ‘ताकापुरते रामायण’ A) तर्काने कोणतीही गोष्ट चटकन ओळखता येते. B) गरज भागावी म्हणून जायचे, तर दुसरे कारण का सांगावयाचे ? C) स्वार्थासाठी खुशामत. D) वरुन दिसणाऱ्या गोष्टीचे गुण दिसून आल्याशिवाय राहत नाही. स्पष्टीकरण : एखाद्याकडून काही मिळवण्यासाठी, त्याची खुशामत करणे हे एक उत्तम मार्ग आहे. 593 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 593. पुढील जोडशब्दातील योग्य पोटशब्द कोणते? ‘वाग्विहार’ A) वाङ् + विहार B) वाञ् + विहार C) वाक् + विहार D) वाग् + विहार स्पष्टीकरण : स्पर्श व्यंजन गटातील कठोर व्यंजनापुढे अनुनासिकाखेरीज स्वर किंवा मृदू व्यंजन आल्यास त्याच्या जागी त्याच वर्गातील तिसरे व्यंजन येऊन संधी होते. याला ‘तृतीय व्यंजन संधी’ असे म्हणतात. 594 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 594. खालीलपैकी रीति भूतकाळाचे वाक्य कोणते? A) तो रोज व्यायाम करत असतो. B) तो रोज व्यायाम करत असे. C) तो रोज व्यायाम करत होता. D) तो रोज व्यायाम करतो. स्पष्टीकरण : भूतकाळीतील घटनेची पुनरावृत्ती होत असल्यास तो रीति भूतकाळ असतो. 595 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 595. पुढील वाक्याचे संयुक्त वाक्य करा. ‘मेघ दाटून आले -धो-धो पाऊस पडला.’ A) मेघ दाटून आल्यानंतर धो-धो पाऊस पडला. B) मेघ दाटून आले आणि धो-धो पाऊस पडला. C) मेघ दाटून आल्यामुळे धो-धो पाऊस पडला D) मेघ दाटून आल्यावर धो-धो पाऊस पडला. स्पष्टीकरण : आणि, व, पण, परंतु, किंतू यासारख्या प्रधानत्व सूचक उभयान्वयी अव्ययाने जोडलेली वाक्य संयुक्त वाक्य असतात. 596 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 596. पर्यायी उत्तरांतील ‘तद्भव शब्द’ ओळखा. A) भगवान B) कान C) प्रीति D) जल स्पष्टीकरण : कर्ण- कान 597 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 597. पर्यायी उत्तरांतील योग्य शुद्धशब्द कोणता ? A) अभीनीवेश B) अभिनिवेश C) अभिनेवेश D) अभीनिवेश 598 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 598. केवढी उंच इमारत ही ! या उद्गारार्थी वाक्याचे विधानार्थी वाक्यात वाक्य परिवर्तन कसे होईल? अ ही इमारत खूप उंच आहे. ब ही इमारत उंचच उंच आहे… क शेजारील इमारतीपेक्षा ही इमारत उंच आहे. ड ही तर फार उंच इमारत आहे. A) फक्त क उत्तर बरोबर आहेत. B) फक्त अ उत्तर बरोबर आहेत. C) फक्त अ आणि ब उत्तर बरोबर आहेत. D) फक्त अ आणि ड उत्तर बरोबर आहेत. 599 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 599. ‘र्’ या व्यजनाची जोडाक्षरे लिहिण्याच्या किती पद्धती आहेत? A) एक B) तीन C) दोन D) चार स्पष्टीकरण : चक्र, गर्व, पुन्य, राष्ट्र या चार प्रकारात लिहिता येते. 600 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 600. जोड्या जुळवा. अ) दर्शक सर्वनामे १) कोणत्याही नामाचा वा पदार्थाचा बोध होत नाही. ब) प्रश्नार्थ कसर्वनामे २) जवळचा व लांबचा प्राणी वा पदार्थ दाखवतात. क) अनुसंबंधी सर्वनामे ३) प्रश्न विचारण्याच्या कामी येतात. ड) अनिश्चित सर्वनामे ४) एकाच वाक्यात दोन नामाना जोडून येतात. A) 4 3 1 2 B) 1 3 2 4 C) 2 3 4 1 D) 2 4 3 1 601 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 601. ‘कोबी’ हा शब्द कोणत्या भाषेतून मराठीत आला ? A) पोर्तुगीज B) इंग्रजी C) हिंदी D) कानडी 602 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 602. पुढीलपैकी मराठी प्रत्यय लागून झालेला तद्धित शब्द कोणता? A) उत्कंठित B) धार्मिक C) जडत्व D) शिष्टाई स्पष्टीकरण : शिष्ट हे विशेषण असून त्याला ‘आई’ हा प्रत्यय जोडला आहे. शिष्ट + आई धातूला प्रत्यय जोडून तयार केलेले शब्द जर पूर्ण क्रिया दर्शवित नसतील तर ते कृदन्त असते; परंतु इतर जातीचे शब्द जसे नाम, विशेषण यांच्यापासून तयार केलेल्या शब्दाला तद्धिते म्हणतात. 603 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 603. ‘केवढी उंच ही इमारत !’ या वाक्याचे विधानार्थी वाक्यात परिवर्तन करा ? A) ही इमारत किती उंच आहे ? B) ही इमारत उंच असावी का ? C) ही इमारत उंच आहे का ? D) ही इमारत खूप उंच आहे. 604 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 604. चूक की बरोबर सांगा: अ) आपण जी लिपी वापरतो तिला बाळबोध लिपीही म्हणतात. ब) देवनागरी लिपी उभ्या, आडव्या, तिरप्या, गोलसर अशा रेषांनी बनलेली असते. क) देवनागरी लेखकाच्या उजवीकडून डावीकडे लिहिली जाते. A) फक्त ब बरोबर B) फक्त क चूक C) फक्त अ बरोबर D) फक्त अ चूक 605 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 605. ‘आपण बी पेरतो. नंतर कोंब फुटतो’ या वाक्यसमुहाचे एक वाक्य तयार करा. A) बी पेरले तर कोंब फुटतो. B) बी पेर, म्हणजे कोंब फुटेल. C) बी पेरले म्हणून कोंब फुटतो D) बी पेरल्यानंतर कोंब फुटतो.. 606 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 606. ‘भित्यापाठी ब्रह्मराक्षस’ या म्हणीचा योग्य अर्थ शोधा. A) जीव पट्टिशी जाणे B) भित्र्या माणसावर संकटे कोसळणे C) भीती न वाटणे D) घाबरणे स्पष्टीकरण : म्हणीचा अर्थ : ज्या व्यक्तीला भीती वाटते त्या मागेच जास्त संकटे असतात. 607 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 607. ‘मिश्यांना तूप लावणे’ या वाक्प्रचाराचा योग्य पर्याय शोधा. A) सशक्त असणे. B) उगीच ऐट करणे C) शक्तीमान नसणे. D) फजिती होणे. 608 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 608. वाक्याचा प्रकार ओळखा. – काल फार पाऊस पडला. A) नकारार्थी B) विधानार्थी-होकारार्थी C) प्रश्नार्थक D) उद्गारवाचक 609 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 609. खालील गटातील शब्दयोगी अव्यये नसलेला गट ओळखा. A) च, ही, मात्र, देखील सुद्धा B) घरावर टेबलाखाली, ढगामागे C) कडून, पेक्षा, साठी, वर D) अथवा, किंवा, वा, अगर, की स्पष्टीकरण : अथवा, किंवा, वा, अगर, की हे सर्व उभयान्वयी अव्यये आहेत. 610 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 610. विधाने वाचा : अ) न, म ही अनुनासिके आहेत. ब) द, ध ही कठोर व्यंजने आहेत. क) प, फ ही मृदू व्यंजने आहेत. A) अ व क बरोबर B) फक्त अ चूक C) अ व ब चूक D) फक्त अ बरोबर स्पष्टीकरण : प, फ, ही कठोर व्यंजने आहेत तर द, ध ही मृदू व्यंजने आहेत. 611 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 611. पुढील शब्दसिद्धीचा प्रकार ओळखा: ‘धडपड’ A) अंशाभ्यस्त B) पूर्णाभ्यस्त C) अनुकरणवाचक D) यापैकी कोणताही नाही स्पष्टीकरण : एक पूर्ण शब्द जसाच्या तसा पुन्हा आल्यास तो पूर्णाभ्यस्त शब्द असतो; परंतु काही अक्षरे बदलून आल्यास अंशाभ्यस्त शब्द होतो. 612 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 612. खाली दिलेल्या कोणत्या पर्यायी उत्तरात आत्मवाचक सर्वनाम असणारे वाक्य आहे? A) धीराने उभा राहणाराच लोकोत्तर लाभाचा धनी होतो. B) सावित्रीबाईच सारं काम आटोपलं होतं. C) त्यांनी माझ्याकडून काम करवून घेतलं. D) मनुष्याचा सर्वात मोठा शत्रू तो स्वतः असतो. स्पष्टीकरण :- स्वतः या शब्दाचा वापर कर्त्यानंतर केल्यास त्याला आत्मवाचक सर्वनाम म्हणतात. 613 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 613. खालील शब्दसमूहातील विसंगतशब्द कोणता ? A) खो-खो B) हुतुतू C) आट्या-पाट्या D) मैदान स्पष्टीकरण : हुतुतू, खो-खो, आट्या-पाट्या ही खेळाची नावे आहेत तर मैदान हे खेळ खेळण्यासाठी असते; म्हणून मैदान हा विसंगत घटक आहे. 614 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 614. ‘कोल्हा’ या शब्दातून कोणता लक्षार्थ घेतला जातो. अचूक पर्याय सांगा. A) माळ्याचा मका खाणारा B) कोल्हा एक जंगली प्राणी आहे. C) माणसाचा धूर्त, लबाड स्वभाव D) जंगलातील धूर्त प्राणी स्पष्टीकरण : शब्दशक्ती व्यंजना 615 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 615. ‘अ’ कार विल्हेनुसार पुढील शब्दांची मांडणी करा. अ) तिडीक ब) तितिक्षा क) तिळतीळ ड) तिरीमिरी A) ब, अ, क, ड B) क, अ, ब, ड C) ड. अ, क, ब D) अ,ब,ड. क स्पष्टीकरण :- प्रथम शब्दांची फोड करून व्यंजने व स्वर वेगळी करावीत व वर्णमालेतील वर्णाच्या क्रमांकानुसार या वर्णाने क्रम द्यावा. तिडीक, तितिक्षा, तिरीमिरी, तिळतीळ. 616 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 616. वारूडचे मधुर सावकार बाबारावांचे एका अपघातात निधन झाले. त्यावेळी झालेल्या शोकसभेत उपस्थित मंडळी त्यांच्या कार्याबद्दल भरभरून बोलत होते. या प्रसंगासाठी कोणती म्हण लागू पडते? A) भरवशाच्या म्हशीला टोणगा B) कुणाची म्हैस कुणाला उठबस C) म्हशीची शिंगे म्हशीला जड नसतात. D) मेलेल्या म्हशीला मणभर दूध स्पष्टीकरण : मेलेल्या म्हशीला मणभर दूध – मेल्यावर गुणगान करणे. 617 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 617. ‘तो घोड्यास पळवतो. या वाक्यातील पळवतो या क्रियापदाचा उपप्रकार कोणता? A) सिद्ध क्रियापद B) प्रयोजक क्रियापद C) शक्य क्रियापद D) सहाय धातू स्पष्टीकरण : क्रिया बाहेरील घटकाकडून घडवून आणली जात असेल तर ते प्रयोजक क्रियापद असते. 618 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 618. ‘जो झाडे लावतो, वाढवितो तोच खरा उपासक होय.’ या वाक्याचा प्रकार ओळखा. A) मिश्र वाक्य B) संयुक्त वाक्य C) होकारार्थी वाक्य D) विधानार्थी वाक्य 619 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 619. ‘प्रगती’ या शब्दाचा विरुद्धार्थी शब्द ओळखा. A) उन्नती B) अधोगती C) अवनती D) सन्मती स्पष्टीकरण : प्रगती – भरभराट होणे तर अधोगती – -हास होणे. 620 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 620. प्रकृती तोळामासा असल्याने मला आईला फार जपावे लागते. या वाक्यातील ‘तोळामासा’ या शब्दाचा अर्थ काय ? A) पुन्हा पुन्हा तुलना करणारी B) मासे खाण्यात पटाईत C) वरीलपैकी कोणताही नाही D) अतिशय नाजुक स्पष्टीकरण : कमकुवत शरीर यष्ठीसाठी तोळामासा शब्दप्रयोग करतात. 621 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 621. पुढील विधाने वाचा. अ) होकारार्थी वाक्यांना करणरूपी वाक्ये म्हणतात. ब) वाक्यात अट असेल तर त्यास आज्ञार्थी वाक्य म्हणतात. क) क्रियापदाच्या रूपावरुन शक्यता, योग्यता, इच्छा या विषयीचा बोध झाल्यास त्यांना स्वार्थी वाक्ये म्हणतात. A) फक्त क बरोबर B) फक्त अ व क बरोबर C) फक्त अ बरोबर D) अ, ब, क बरोबर स्पष्टीकरण : ब) वाक्यात अट असल्यास ते संकेतार्थी वाक्य असते. क)क्रियापदाच्या रूपावरून शक्यता, योग्यता, इच्छा किंवा कोणत्याही प्रकारच्या अनुमानाबद्दलचा बोध झाल्यास त्यांना विध्यर्थी वाक्य म्हणतात. 622 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 622. ‘ताई’ हा शब्द खालीलपैकी कोणत्या प्रकारातील आहे? A) तद्भव B) देशी C) परप्रान्तीय D) तत्सम 623 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 623. अव्ययीभाव सामासाची उदाहरणे ओळखा. A) कृतघ्न, आगलाव्या, भाजीविक्या, शेषशायी B) दरमजल, जागोजाग, पदोपदी, पावलोपावली C) तोंडपाठ, कंबरपट्टा, अनिष्ट, काळमांजर D) गायरान, व्याहीभोजन, विद्याभ्यास, पाणकोंबडा स्पष्टीकरण :स्थळ, काळ आणि रीतदर्शक सामासिक शब्द अव्ययीभाव समासात समाविष्ट केले जातात. 624 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 624. ‘बाराराशी’ या विशेषणाचा प्रकार सांगा. A) गुणवाचक विशेषण B) क्रमवाचक विशेषण C) संख्यावृत्तीवाचक विशेषण D) संख्यावाचक विशेषण स्पष्टीकरण : नामाबाद्दल अधिक माहिती सांगणाऱ्या शब्दाला विशेषण म्हणतात. विशेषणाचे गुणविशेषण, संख्याविशेषण सार्वनामिक विशेषण असे तीन प्रकार पडतात म्हणून ‘बारा’ हे संख्याविशेषण आहे. 625 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 625. आडकाठी’ या शब्दाचा विरुद्धार्थी शब्द कोणता ? A) विरोध B) मोकळीक C) सुलभ D) अडचण 626 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 626. गाळलेल्या जागी योग्य शब्द लिहा. राजीव, पंकज, अंबुज, A) सारस B) सुधा C) सरोज D) पीयूष स्पष्टीकरण : राजीव, पंकज, अंबुज़, पद्म, सरोज = कमळ 627 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 627. खालील वाक्प्रचाराचा अर्थ सांगा. – पाचावर धारण बसणे. A) पंचप्राण धारण करणे. B) मनात संख्या मोजणे. C) ऐसपैस बसणे. D) खूप भयभीत होणे. 628 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 628. ‘ए’ कारान्त पुल्लिंगी नामाचे ‘या’ कारान्त सामान्यरूप कसे होते. पुढील उदाहरणांपैकी योग्य उत्तर ओळखा. A) कुत्रा – कुत्र्यास- कुत्र्या B) पाणी – पाण्या पाण्याने पाण्यांनी – C) साने – सान्या – सान्यांनी D) केळे केळ्या – केळ्याला स्पष्टीकरण : साने हे व्यक्तीचे आडनाव आहे. 629 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 629. पुढील विधाने वाचा. अ) धातूला प्रत्यय लागूनही क्रिया अपूर्ण आहे असे दर्शविणाऱ्या शब्दांना अपूर्ण क्रियापदे म्हणतात. ब) अकर्मक क्रियापदनां कर्माची आवश्यकता नसते. क) काही क्रियापदाना दोन कर्मे असतात. A) सर्व बरोबर B) फक्त ब चूक C) फक्त क चूक D) फक्त अ चूक स्पष्टीकरण : अ) धातूला प्रत्यय लागूनही क्रिया पूर्ण नाही असे दर्शविणाऱ्या शब्दांना धातू साधीते / कृदन्ते म्हणतात. 630 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 630. पुढीलपैकी कोणता प्रकार कृदन्ताचा नाही? A) ऊ-कृदन्त B) क – कृदन्त C) ला- कृदन्त D) णे-कृदन्त स्पष्टीकरण : पर्याय १, २ व ३ धातूला जोडून धातूसाधिते, कृदन्ते तयार करता येतील. 631 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 631. खालीलपैकी कोणत्या गटातील शब्द देशी आहेत? A) डहाळी, ढेकूण, धोंडा B) पोशाख, सामान, हकिकत C) पगार, कोबी, हापूस D) विळी, चाकरी, किल्ली स्पष्टीकरण :१) पगार, कोबी, हापूस – पोर्तुगीज २) विळी, चाकरी, किल्ली – कानडी ३) पोशाख, सामान, हकिकत – फारशी ४) डहाळी, ढेकूण, धोंडा – देशी 632 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 632. कोणताही प्रत्यय न लागलेल्या पदाची विभक्ती कोणती मानतात ? A) प्रथमा B) तृतीया C) संबोधन D) षष्ठी स्पष्टीकरण : ज्या नामाला विभक्ती प्रत्यय नसतो त्याची विभक्ती प्रथमा असते; परंतु कारकार्थ वाक्यात ते नाम कोणत्या उद्देशाने वापरले आहे त्यावरून ठरतो. 633 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 633. पुढीलपैकी उद्गारार्थी वाक्य कोणते ? A) त्याचे अक्षर अतिशय सुंदर आहे. B) यापैकी कोणताच पर्याय योग्य वाटत नाही. C) अतिशय सुंदर त्याचे अक्षर आहे D) काय अक्षर आहे त्याचे ! स्पष्टीकरण : वाक्यातील भावना तीव्र असल्यास ते वाक्य विधानार्थी असते. 634 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 634. ‘निष्पाप’ या शब्दाची संधी ओळखा : A) नि: पाप B) निष्प + आप C) निष + पाप D) निष् + पाप स्पष्टीकरण : जर विसर्गाच्या पुढे क, ख, प, फ असेल तर विसर्गाचा ष होतो. 635 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 635. पुढीलपैकी तत्सम शब्द कोणते ? A) जल, ग्रंथ, परंतु B) दगड, धोंडा, डोके C) पोट, चिमणी, रेडा D) भाऊ, कोवळा, सासू- स्पष्टीकरण : संस्कृत मधून जसेच्या तसे मराठी आलेल्या शब्दांना तत्सम शब्द असे म्हणतात. 636 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 636. “हा शर्ट मी अंदाजानं आणलाय, पण सुदैवानं तुला अगदी छान बसतो आहे! अधोरेखित शब्दाचा वाक्यप्रकार ओळखा. A) अंगात मुरणे B) अंगी लागणे C) अंगाला होणे स्पष्टीकरण : अंगाला होणे म्हणजे अंगात छान बसणे. D) अंगावर येणे 637 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 637. हे रमेशचे अक्षर चांगले आहे का? या वाक्याचे रूपांतर उद्गारार्थी वाक्यात कसे होईल? A) हे रमेशचे अक्षर ! B) हे रमेशचे अक्षर आहे ! C) काय अक्षर हे रमेशचे ! D) हे अक्षर रमेशचे ! 638 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 638. चूक की बरोबर. अ) कर्तरी प्रयोगात क्रियापदाचे रूप कर्त्याच्या लिंग-वचन- पुरुषानुसार बदलते. ब) कर्तरी प्रयोगात क्रियापदाचे रूप कर्माच्या लिंग-वचनानुसार बदलते. A) केवळ ब बरोबर B) अ आणि ब बरोबर C) अ आणि ब चूक D) केवळ अ बरोबर स्पष्टीकरण : ब) कर्तरी प्रयोगात क्रियापदाचे रूप कर्त्याच्या लिंग – वचनानुसार बदलत असते. 639 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 639. खालील वाक्यातील अधोरेखित शब्दाचे वाक्य पृथक्करणातील स्थान ओळखा – ‘या कृत्याबद्दल आम्ही येथे जमलेले सर्व लोक आपले मनःपूर्वक अभिनंदन करितो. A) विधेय B) उद्देश्य विस्तार C) कर्म D) उद्देश्य स्पष्टीकरण : कर्त्याबद्दल अधिक माहिती सांगणारा शब्द कर्त्यापूर्वी आल्यास त्याला उद्देश्य विस्तार म्हणतात. 640 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 640. योग्य विधान ओळखा. A) उपसर्गघटित, प्रत्ययघटित, अभ्यस्त, सामासिक शब्द हे सिद्ध शब्दाचे प्रकार आहेत. B) पूर्णाभ्यस्त शब्द, अंशाभ्यस्त शब्द, अनुकरणवाचक शब्द हे अभ्यस्त शब्दाचे प्रकार आहेत. C) उपसर्ग स्वतंत्रपणे वापरता येतात. D) उपसर्गाचा क्वचित, स्वतंत्रपणे उपयोग होतो. स्पष्टीकरण : उपसर्ग स्वतंत्रपणे वापरले जात नाहीत. उपसर्गघटीत, प्रत्ययघटीत, अभ्यस्त व सामासिक शब्द हे साधीत शब्दांचे प्रकार आहेत. 641 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 641. ‘चीनच्या आक्रमणामुळे भारतीयांच्या अंगाचा तिळपापड होतो’ या वाक्यातील ध्वन्यर्थ ओळखा. A) निराश होणे. B) पापड खाणे C) रागाने बेफाम होणे D) दुःख होणे. स्पष्टीकरण : तिळपापड होणे म्हणजे खूप राग येणे. 642 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 642. ‘गुलाब’ ‘बारदान’ ‘गालीचा’ ‘अबू’ हे शब्द कोणत्या भाषेतील आहेत ? A) कन्नड B) फारशी C) यापैकी नाही D) अरबी 643 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 643. ‘धनुर्वात’ ही संधी कशी सोडवली जाईल? A) धनुर + वात B) धनु + वात C) धनुर् + वात D) धनुः + वात् स्पष्टीकरण : विसर्गाच्या मागे अ / आ सोडून कोणताही स्वर असेल व पुढे मृदू वर्ण असेल तर विसर्गाचा ‘र्’ होतो. 644 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 644. ‘दुहेरी’ हा शब्द संख्याविशेषणाच्या कोणत्या पोटप्रकारातील आहे ? A) क्रमवाचक . B) गणनावाचक C) पृथकत्ववाचक D) आवृत्तिवाचक. स्पष्टीकरण : दुहेरी, तिहेरी, चौपट, दुप्पट हे शब्द त्या वस्तुची पुनरावृत्ती दर्शवितात 645 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 645. ‘मंदा तू पुढे जा, हा मी आलोच’ या वाक्यातील ‘हा’ हे सर्वनाम असून, त्याचा वापर क्रियाविशेषणासारखा केला आहे. या विधानाबाबत उत्तराचा खालील योग्य पर्याय निवडा. A) या विधानाचा उत्तरार्ध चूक आहे. B) हे संपूर्ण विधान बरोबर आहे. C) हे संपूर्ण विधान चूक आहे. D) या विधानाचा पूर्वार्ध चूक आहे. स्पष्टीकरण : पर्याय १, २ व ४ – परभाषिक अंशाभ्यस्त शब्द आहेत. गोडधोड – मराठी अंशाभ्यस्त शब्द 646 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 646. पुढील प्रसंगावरून म्हण ओळखा. मुलीचं लग्न ! म्हटलं आपले दोघे भाऊ आहेत आपल्या पाठीशी खंबीर वाणसामान उधारीवर घ्यायचं तर दुकानदारही आपलाच ! झालेच तर, काही कमी जास्त लागलं- सवरलं तर आपले मित्रही हात देणारे आहेत; पण ऐन वेळी यातल्या एकाचाही उपयोग झाला नाही. म्हणतात ना, A) दाम करी काम बिवी करी सलाम B) सारा गाव मामाचा, एक नाही कामाचा C) नाचता येईना अंगण वाकडे D) एक ना धड भाराभर चिंध्या 647 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 647. पुढीलपैकी फारसी प्रत्यय लागून तयार झालेली तद्धित शब्द कोणता ? A) मासलेवाईक B) मजुरी C) सावकारी D) पहारेकरी स्पष्टीकरण : ‘मजुर’ या नामाला ‘ई’ हा फारशी प्रत्यय जोडून मजुरी हा तद्धित शब्द तयार झाला. 648 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 648. ‘देह जावो अथवा राहो ! पांडुरंगी दृढ भावो’ या संतवचनात – – – – – – या उभयान्वयी अव्ययाचा वापर केला आहे. A) न्यूनत्वबोधक B) उद्देशबोधक C) विकल्पबोधक D) कारणबोधक स्पष्टीकरण : अथवा, वा, किंवा ही विकल्पदर्शक उभयान्वयी अव्यय आहेत. 649 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 649. ठरावीक काळाने प्रसिद्ध होणारे A) साप्ताहिक B) दैनिक C) पाक्षिक D) नियतकालिक 650 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 650. पुढील विधानांपैकी योग्य विधान निवडा. अ इ, उ, ऋ याबद्दल अनुक्रमे य, व, र असे आदेश होतात त्यांना संप्रसारण म्हणतात. ब य, व, र याबद्दल अनुक्रमे इ, उ, ऋ आल्यास यणादेश यण् + आदेश असे म्हणतात. A) अ `चुकीचे आहे परंतु ब बरोबर आहे. B) अ बरोबर आहे परंतु ब चुकीचे आहे. C) दोन्हींही विधाने चुकीचे आहे… D) दोन्ही विधाने बरोबर आहेत. स्पष्टीकरण : १) दीर्घत्व संधी नियम :- अ / आ + अ / आ आ, इ / ई + इ / ई = ई, उ / ऊ + उ / ऊ = ऊ २) गुणादेश नियम :- अ / आ + इ / ई = ए, अ / आ + उ / ऊ = ओ, अ / आ + ऋ = =अर् ३) वृद्ध्यादेश नियम :- अ / आ + ए / ऐ = ऐ, अ / आ + ओ / औ = औ ४) य्, व्, र् ऐवजी अनुक्रमे इ, उ, ऋ असे बदल होतात. तेव्हा त्याला संप्रसारण म्हणतात. नियम – ५) इ / ई, उ / ऊ, ऋ / ऋ च्या पुढे विजातीय स्वर आल्यास या स्वरात अनुक्रमे य्, व्, र् असे बदल होतात. याला यणादेश असे म्हणतात. 651 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 651. वाक्यातील अधोरेखित क्रियापदाचा प्रकार ओळखा. चेंडू सीमारेषेबाहेर जाऊन स्थिरावला. A) शक्य क्रियापद B) साधित क्रियापद C) संयुक्त क्रियापद D) प्रयोजक क्रियापद स्पष्टीकरण :- स्थिर हे विशेषण असल्याने क्रियावाचक धातू सोडून इतर शब्दांपासून तयार केलेल्या क्रियापदाला साधित क्रियापद म्हणतात. 652 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 652. खालीलपैकी कोणत्या शब्दास षष्ठी विभक्ती प्रत्यय लागला आहे ? A) देवाला B) देवाने C) देवाचा D) देवा 653 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 653. ‘अर्ज’ हा शब्द मराठीत कोणत्या भाषेतून आला आहे. A) हिंदी B) अरबी C) कानडी D) फारसी 654 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 654. ‘एवढी यात्रा कधी पाहिली नव्हती’ या विधानार्थी वाक्याचे पुढीलपैकी योग्य उदगारार्थी वाक्य ओळखा. A) हत् ! कधी नव्हती पाहिली एवढी यात्रा. B) बाप रे ! एवढी यात्रा कधी पाहिली नव्हती. C) वाः वाः ! एवढी यात्रा कधी पाहिली नव्हती. D) छे: छे:! कधी नव्हती पाहिली एवढी यात्रा. 655 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 655. एकदा मी माझ्या मित्राला व्याख्यानाला नेले. संपूर्ण व्याख्यानात तो मोबाईलवर गेम खेळत होता. तेव्हाच मी समजलो की- A) दिव्याखाली अंधार B) सगळे मुसळ केरात C) गाढवाला गुळाची चव काय ? D) पालथ्या घड्यावर पाणी 656 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 656. ‘बंधुता’ हा शब्द शब्दसिद्धिच्या कोणत्या प्रकारातील आहे? A) उपसर्गघटित B) प्रत्ययघटित C) अभ्यस्त D) सामासिक शब्द स्पष्टीकरण : बंधु + ता – भाववाचक नाम आहे. 657 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 657. ‘काल मी मावळणारा सूर्य पाहिला. या वाक्यातील ‘मावळणारा’ या विशेषणाचा प्रकार कोणता ? A) क्रमवाचक विशेषण B) गुण विशेषण C) साधित विशेषण D) सिद्ध विशेषण स्पष्टीकरण : धातूसाधित विशेषण 658 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 658. ‘मनकवडा’ या शब्दातील योग्य शब्दसमूह असणारी अचूक वाक्यरचना कोणती? A) तो स्वतःच्या मनाचे बोलतो. B) तो दुसऱ्याच्या मनातील इच्छा पूर्ण करतो. C) तो दुसऱ्याला आपल्या मनातील गोष्टी सांगतो. D) तो दुसऱ्याच्या मनातले जाणणारा आहे… स्पष्टीकरण : मनकवडा – दुसऱ्याच्या मनात काय आहे हे ओळखणारा. 659 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 659. पुढील पर्यायातून अचूक शब्द निवडा. मराठी प्रत्यय व त्यापासून बनविलेला धातुसाधित. A) जल B) चराई C) मंदिर D) अत्तर स्पष्टीकरण : ‘चर’ या धातूला ‘आई’ हा मराठी प्रत्यय जोडलेला आहे. 660 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 660. स्पष्टीकरणासाठी योग्य वाक्प्रचार शोधा. एखाद्या क्षुल्लक गोष्टीमुळे अखेरीस सर्व श्रमांवर———- A) सुताने स्वर्गाला जाणे B) पाणी पडणे C) पाणी पाजणे D) खापर फुटणे 661 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 661. खालीलपैकी ‘शुद्ध शब्दयोगी’ अव्यय ओळखा : A) वृक्षाखाली B) देवळाच्या बाहेर C) शहरोशहरी D) गायसुद्धा स्पष्टीकरण : पण सुद्धा, देखील, ही हे शुद्ध शब्दयोगी अव्यय आहेत.ज्या अव्ययांमुळे मागील शब्दाचे सामान्यरुप होत नाही, त्यांना शुद्ध शब्दयोगी अव्यय म्हणतात. 662 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 662. खालील वाक्यातील काळ ओळखा.’मधू लाडू खात जाईल. A) साधा भविष्काळ B) पूर्ण भविष्यकाळ C) रीती भविष्यकाळ D) अपूर्ण भविष्यकाळ स्पष्टीकरण : अ + जाईल / जातील = रीती भविष्यकाळ 663 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 663. i तानाजी लढता लढता मेला ii आकाशात जेव्हा ढग जमतात तेव्हा मोर नाचू लागतो iii मी रोज सकाळी पहाटे उठतो व एक तासभर शाळेचा अभ्यास करतो iv मुलांनी वडिलांची आज्ञा पाळावीअ विधान नं i केवल वाक्याचें उदाहरण आहे ब विधान नं ii संयुक्त वाक्याचे उदाहरण आहे क विधान नं iii मिश्र वाक्याचे उदाहरण आहे ड विधान नं iv आज्ञार्थी वाक्याचे उदाहरण आहे A) फक्त ब बरोबर B) फक्त ड चूक C) फक्त अ बरोबर D) फक्त क बरोबर स्पष्टीकरण : i) तानाजी लढता लढता मेला. – केवल वाक्य ii) आकाशात जेव्हा ढग जमतात तेव्हा मोर नाचू लागतो. – मिश्रवाक्य iii) मी रोज सकाळी पहाटे उठतो व एक तासभर शाळेचा अभ्यास करतो. – संयुक्त वाक्य iv) मुलांनी वडिलांची आज्ञा पाळावी. – विध्यर्थी वाक्य 664 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 664. पर्यायी उत्तरांतील प्रश्नार्थक वाक्य ओळखा. A) माझे वागणे तुला माहित आहे. B) माझे वागणे तुला माहीत नाही असे नाही. C) माझे वागणे तुला नव्याने का सांगायला हवे. D) ओहो, माझे वागणे तुला माहिती आहे तर 665 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 665. पर्यायी उत्तरांतील ‘संयुक्त वाक्य’ ओळखा. A) जेव्हा मी बाहेर जाण्याच्या तयारीला लागलो तेव्हा आठ वाजण्याचा सुमार असावा. B) सकाळी आठ वाजले आणि मी बाहेर जाण्याच्या तयारीला लागलो. C) सकाळी आठ वाजता मी बाहेर जाण्याच्या तयारीत होतो. D) सकाळी आठ वाजण्याचा सुमार असावा. मी बाहेर जाण्याच्या तयारीत होतो. स्पष्टीकरण : आणि, व, पण, परंतु, किंवा, अथवा यासारख्या उभयान्वयी अव्ययांनी जोडलेले वाक्य संयुक्त वाक्य प्रकारात मोडतात. 666 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 666. ‘सहलीस जाताना कात्रजजवळ उजाडले.’ प्रयोग ओळखा. A) कर्तरी प्रयोग B) भावे प्रयोग C) शक्य कर्मणी प्रयोग D) नवीन कर्मणी प्रयोग स्पष्टीकरण : हा भावकर्तरी प्रयोग असून तो भावे प्रयोगाचा उपप्रकार आहे. यामध्ये क्रियापदातच कर्ता सामावलेला असतो. 667 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 667. ‘शास्रार्थ करणे’ या वाक्प्रचाराचा अर्थ ओळखा. A) निकराने प्रयत्न करणे B) निश्चित करणे C) योग्य-अयोग्य काय त्याचा विचार करणे D) क्षमा करणे स्पष्टीकरण : शास्त्रार्थ करणे हा वाक्प्रचार चांगले किंवा वाईट असा विचार करणे या अर्थाने वापरतात. 668 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 668. त्याने काम चांगल्या रीतीने केले असते, तर नोकरी कशाला गेली असती? या वाक्याचा प्रकार ओळखा. A) प्रश्नार्थक वाक्य B) संकेतार्थी वाक्य C) संयुक्त वाक्य D) विद्यर्थी वाक्य स्पष्टीकरण : जर-तर ने जोडलेली वाक्य संकेतार्थी असतात. 669 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 669. खालील इंगजी शब्दासाठी योग्य मराठी प्रतिशब्द कोणता? ‘ENROLMENT A) नावनोंदणी B) अंतर्भाव C) सामावेश D) नावनिर्देश 670 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 670. भाववाचक नाम ओळखा. A) नंदनवन B) समिती C) सातपुडा D) वकिली स्पष्टीकरण : वकील पासून वकिली हा शब्द तयार होतो, सातपुडा – विशेषनाम, नंदनवन – सामान्यनाम, समिती – समूहवाचक नाम 671 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 671. खालीलपैकी कोणता शब्द ‘घर’ या अर्थाचा नाही ? A) गेह B) गोठा C) सदन D) गृह 672 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 672. ‘पाठ चोरणे’ या वाक्यप्रचाराचा अर्थ ओळखा. A) मदत न करणे B) मदत करणे C) कुचरपणा करणे D) मुळीच न दिसणे 673 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 673. ‘नीरव’ या शब्दाचा संधी विच्छेद कसा होतो? A) नि+ रव B) नी: + रव C) निः+ रव D) नी + रव 674 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 674. विरुद्धार्थी शब्द लिहा. – आपला A) परका B) स्वत:चा C) सर्वांचा D) आमचा 675 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 675. देवनागरी लिपी लिहिण्याची पद्धत स्पष्ट करणारे वाक्य शोधा, A) देवनागरी लिपी लिहिण्याची पद्धत उजवीकडून डावीकडे अशी आहे. B) देवनागरी लिपी लिहिण्याची पद्धत डावीकडून उजवीकडे अशी आहे. C) देवनागरी लिपी लिहिण्याची पद्धत वरून खाली अशी आहे. D) देवनागरी लिपी लिहिण्याची पद्धत वर्तुळाकार आहे. 676 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 676. अर्धी रक्कम, पाव हिस्सा, पाऊण माप’ ही संख्यावाचक विशेषणाच्या कोणत्या प्रकारात मोडतात? A) अपूर्णांकसूचक संख्याविशेषण B) साकल्यवाचक संख्याविशेषण C) पूर्णांकसूचक संख्याविशेषण D) अनिश्चित संख्यासूचक विशेषण 677 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 677. तो नेहमी उशिरा येऊन झटपट काम करतो या वाक्यातील क्रियाविशेषण अ नेहमी – सातत्यदर्शक क्रियाविशेषण ब उशिरा – कालवाचक क्रियाविशेषण क झटपट – रीतिवाचक क्रियाविशेषण ड काम – गतिवाचकं क्रियाविशेषण व प्रकार कोणता? A) फक्त ब व ड पर्याय अचूक आहेत. B) फक्त अ पर्याय अचूक आहे. C) फक्त अ व ब पर्याय अचूक आहेत. D) फक्त अ व क पर्याय अचूक आहेत स्पष्टीकरण : उशिरा हे क्रियाविशेषण आहे. 678 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 678. पुढीलपैकी ‘ला’ आख्यात ओळखा. A) बसावा B) बस् C) बसतो D) बसला स्पष्टीकरण : ता, तो, ती, ते (वर्तमानकाळ ) – प्रथम ताख्यात, ला, लो, ली, ले-लाख्यात, ईल- इलाख्यात 679 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 679. कोणतेही विशेषनाम- – – – – असते. A) सामान्यनाम B) अनेकवचनी C) वचनहीन D) एकवचनी स्पष्टीकरण : विशेषनामाचे अनेकवचन होत नाही; परंतु त्याचा सामान्यनाम म्हणून वापर केला तरच त्याचे अनेकवचन होते 680 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 680. पर्यायी उत्तरांतील कोणते वाक्य मिश्रवाक्य आहे, ते सांगा. A) तू जे बोलतोस ते तुला शोभत नाही. B) मामांनी मला जत्रेतून एक पतंग आणला आणि ताईला एक बाहुली आणली C) ईश्वर निर्मळ आहे. मी त्याला वंदन करतो. D) ईश्वराचे स्वरूप निर्विकार आहे. स्पष्टीकरण : १) केवल वाक्य २) संयुक्त वाक्य ३) जोडीच्या उभयान्वयी अव्ययाने जोडलेली वाक्य मिश्र वाक्य आहेत.४) दोन स्वतंत्र वाक्य आहेत. 681 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 681. ‘नपुंसक’ शब्दाचा समास ओळखा: A) द्विगु समास B) द्वंद्व समांस C) नञ बहुव्रीही समास D) विभक्ती बहुव्रीही समास स्पष्टीकरण : पुंसक नसलेला असा 682 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 682. त्याचा धाकटा मुलगा आज क्रिकेटच्या सामन्यात चांगला खेळला’ या वाक्यातील उद्देश्य ओळखा A) आज B) मुलगा C) खेळला D) चांगला स्पष्टीकरण : वाक्य ज्याच्याबद्दल माहिती सांगते तो उद्देश्य (कर्ता) असतो. 683 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 683. पुढील अधोरेखित शब्दांचा क्रियाविशेषण अव्ययाचा प्रकार ओळखा – ‘मामा येथे क्वचित येतात! A) स्थलवाचक क्रियाविशेषण अव्यय B) कालवाचक क्रियाविशेषण C) रीतिवाचक क्रियाविशेषण D) परिमाण दर्शक क्रियाविशेषण अव्यय स्पष्टीकरण – प्रमाण दर्शविणाऱ्या शब्दांना परिमाणदर्शक क्रियाविशेषण म्हणतात. 684 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 684. ‘ऐवजी ‘ या शब्दयोगी अव्ययाचा उपप्रकार ओळखा. A) विनिमयवाचक B) कैवल्यावाचक C) तुलनावाचक D) विरोधवाचक स्पष्टीकरण : एकत्र येणाऱ्या दोन स्वरांपैकी दुसरा स्वर कायम रहात असेल तर ती पररूप संधी होते. उदा. कर + ऊन 685 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 685. शुद्ध शब्दाचा पर्याय निवडा. A) महात्म B) महात्म्य C) माहात्म D) माहात्म्य 686 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 686. नामाचा प्रकार ओळखा. – समुद्र A) समुदायवाचक नाम B) भाववाचक नाम C) विशेषनाम D) सामान्यनाम स्पष्टीकरण : समान गुणधर्मावरून दिलेले नाव सामान्य नाम असते. 687 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 687. खालीलपैकी कोणता शब्द पोर्तुगीज भाषेतून आला आहे? A) खेडूत B) तिकीट C) अहंकार D) साबण 688 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 688. ‘अज’ या शब्दाचा एक अर्थ आहे बोकड ; तर दुसरा अर्थ कोणत? A) ईश्वर B) राक्षस C) गाढव D) माणूस स्पष्टीकरण : अज हा शब्द ईश्वरासाठीही वापरला जातो. 689 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 689. पहिले पद संख्यावाचक असून त्यावरून समूहाचा बोध होत असेल तर तो – – – – – – समास होतो. A) द्वन्द्व B) कर्मधारय C) बहुव्रीही D) द्विगू 690 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 690. ज्या सामासिक शब्दात पहिले पद महत्त्वाचे असते, त्या समासास म्हणतात. A) बहुव्रीही समास B) तत्पुरुष समास C) अव्ययीभाव समास D) कर्मधारय समास स्पष्टीकरण : सामासीक शब्दातील पदावरून समासाचे चार प्रकार पडतात. १) पहिले पद महत्त्वाचे – अव्ययीभाव समास २) दुसरे पद महत्त्वाचे तत्पुरुष ३) दोन्ही पदे महत्त्वाची – इंद्र ४) दोन्ही पदे महत्त्वाची नसून तिसराच बोध होतो – बहुव्रीही समास 691 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 691. मला बाजार गप्पांमध्ये स्वारस्य नाही या वाक्यातील ध्वन्यार्थ ओळखा. A) बाजारात मिळणारा रस न आवडणे B) गप्पांची आवड असणे C) निंदा नालस्तीत रस नसणे D) गप्पांची आवड नसणे 692 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 692. ‘कटी’ या शब्दाचा अर्थ A) कापणे B) कंबर C) अबोला धरणे D) झोपडी स्पष्टीकरण : कटी म्हणजे कंबर होय. 693 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 693. त्याचा धाकटा मुलगा आज क्रिकेटच्या सामन्यात चांगला खेळला. या वाक्यातील उद्देश्य विस्तार कोणता?. अ त्याचा धाकटा ब मुलगा क क्रिकेटच्या सामन्यात ड चांगला खेळला A) पर्याय ब व ड अचूक आहेत. B) पर्याय फक्त अ अचूक आहे. C) पर्याय फक्त क अचूक आहे. D) पर्याय अ व क अचूक आहेत. स्पष्टीकरण : कर्त्यापूर्वी कर्त्याविषयी माहिती सांगणारा शब्द ‘उद्देश्यविस्तार’ असतो. 694 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 694. ‘अनासक्ती या शब्दाच्या विरुद्धार्थी शब्द कोणता ? A) नासक्ती B) आसक्ती C) सक्ती D) सक्तीविना स्पष्टीकरण : अनासक्ती – इच्छा, लालसा नसणारा, आसक्ती – इच्छा, लालसा असणारा. 695 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 695. पुढील विधाने वाचा : अ गंगा, सिंधू, तापी ही नद्यांची नावे विशेषनामे आहेत. परंतु नदी सामान्यनाम असून जातीवाचक आहे. ब स्वाधीन, हिमांश, लक्ष्मण ही मुलांची नावे विशेषनामे नाहीत. परंतु मुलगा हे सामान्यनाम असून ते व्यक्तिवाचक आहे. क सामान्यनामाचे अनेकवचन होत नाही. ड विशेषनामाचे अनेकवचन होते. A) फक्त अ चूक B) विधान अ व ब चूक C) सर्व बरोबर D) विधान ब, क, ड चूक स्पष्टीकरण : सामान्यनाम जातीवाचक असते व फक्त सामान्यनामाचे अनेकवचन होते. 696 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 696. तो वेळेवर घरी आला नाही’ या वाक्याचे होकारार्थी रूप कसे होईल ? A) त्याला घरी येण्यास उशीर झाला. B) यापैकी काहीही नाही. C) तो वेळेवर घरी आला होता. D) त्याला घरी येण्यास उशीर झाला नाही. 697 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 697. ‘पुस्तक’ हा शब्द मराठी व्याकरणात कोणत्या लिंगप्रकारात येतो ? A) पुल्लिंग B) स्त्रीलिंग C) नपुंसकलिंग D) यापैकी कोणत्याच नाही स्पष्टीकरण : नामासाठी वापरल्या जाणाऱ्या सर्वनामावरून त्याचे लिंग ठरवितात. तो- पुल्लिंगी, ती स्त्रिलिंगी, ते नपुंसकलिंगी पुस्तक या शब्दासाठी आपण ‘ते’ हे सर्वनाम वापरतो म्हणून ते नपुसकलिंगी आहे. 698 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 698. घोडा’ या शब्दाचे योग्य सामान्यरूप कोणते ? A) घोड B) घोडे C) घोड्याला D) घोडी स्पष्टीकरण : नामाला विभक्तीचा प्रत्यय जोडताना त्याच्या मूळरूपात जो बदल करावा लागतो त्याला सामान्यरूप असे म्हणतात. 699 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 699. ‘दुसऱ्याच्या अंकित असणारा’ या शब्दसमूहासाठी खाली दिलेल्या शब्द- समूहातील लागू पडणाऱ्या शब्दसमूहाचा अचूक पर्याय लिहा. A) उंटावरचा शहाणा B) बोकेसंन्याशी C) ताटाखालचे मांजर D) पाताळयंत्री स्पष्टीकरण : ताटाखालचे मांजर – दुसऱ्याच्या तंत्राने वागणारा. 700 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 700. ‘बोल लावणे’ या वाक्प्रचाराला योग्य अर्थ सांगा. अ) बोलत राहणे ब) दोष देणे क) बोलायला लावणे ड) चूक सांगणे A) फक्त ड बरोबर बाकी सर्व चूक B) अ, ब बरोबर C) फक्त ड बरोबर बाकी सर्व चूक D) क, ड बरोबर बाकी सर्व चूक स्पष्टीकरण : बोल लावणे – दुसऱ्याला दोष देणे 701 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 701. पुढील विधाने वाचा. अ) रामाने कबूतरे मोजून पाहिली. ब) ती पंधराच होती. वरील दोन वाक्यांचे संयुक्त वाक्य ओळखा. A) रामाने कबूतरे मोजली तेव्हा ती पंधरा होती. B) रामाने कबूतरे मोजली ती पंधरा होती. C) रामाने पंधरा कबूतरे मोजली. D) रामाने कबूतरे मोजली पण ती पंधराच होती. स्पष्टीकरण :कमीपणा दर्शविण्यासाठी पण, परंतु, बाकी यासारख्या उभयान्वयी अव्ययाचा संयुक्त वाक्यात उपयोग केला जातो. 702 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 702. स्वातंत्र्य युद्धाच्या काळात देशभक्तांनी भोगलेला तुरुंगवास म्हणजे राष्ट्रहितासाठी दिलेली अग्निपरीक्षाच होती. या विधानातील अग्निपरीक्षा या शब्दातून कोणता अर्थ व्यक्त होतो? A) वाच्यार्थ B) लक्ष्यार्थ C) वाक्यार्थ D) शब्दार्थ स्पष्टीकरण: अग्निपरीक्षा – खूप हालअपेष्टा सहन करून मिळविलेली एखादी गोष्ट. 703 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 703. ‘मानमोहर’ शब्दाचा समानार्थी शब्द कोणता ? A) मानपान B) मानपत्र C) मानवंदना D) आदरसत्कार स्पष्टीकरण : सन्मानपत्र म्हणजे मानमोहर 704 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 704. स्वर्गवास, पोटशूळ, पाणकोंबडा, घरधंदा, कलाकुशल या सामासिक शब्दांचा समास कोणता ? A) अलुक् तत्पुरुष B) सप्तमी तत्पुरुष C) उपपद तत्पुरुष D) चतुर्थी तत्पुरुष स्पष्टीकरण : स्वर्गातील वास, पोटातील शूळ, पाण्यातील कोंबडा, घरातील धंदा, कलेत कुशल 705 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 705. उदाहरण व त्याकरिता वापरलेला वाक्प्रचार यांचा विसंगत वापर कोणत्या पर्यायी उत्तरात केला आहे ? A) त्यांनी त्याला चांगलेच पाणी पाजले. B) त्यांनी त्याच्यावर इतके उपकार केले, की कृतज्ञ बनून त्याने त्यांचा पाणउतारा केला. C) मालाची शहानिशा करूनच माल ताब्यात घ्या. D) त्या दोघांचे चांगलेच मेतकूट जमले आहे. स्पष्टीकरण :- १) कृतज्ञ – केलेल्या उपकाराची जाणीव ठेवणारा, २) शहानिशा करणे – खात्री करणे. ३)मेतकूट जमणे गट्टी जमणे, ४) पाणी पाजणे – पराभव करणे. 706 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 706. कर्तव्यदक्ष शब्दाचा समानार्थी शब्द कोणता ? A) कर्तव्याला जागणारा B) वरील तिन्ही C) कर्तव्य परायण. D) कर्तव्यतत्पर स्पष्टीकरण : कर्तव्यदक्ष म्हणजे कर्तव्य निष्ठेने पार पाडणारा. 707 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 707. पुढील शब्दरूपे मराठी व्याकरणात कोणत्या प्रकारची आहेत ?- बोलताना, लिहिताना A) विशेषण B) नाम C) वचन D) कृदन्त स्पष्टीकरण : धातूला प्रत्यय जोडून तयार केलेला शब्द जर पूर्ण क्रिया दर्शवित नसेल तर ते धातूसाधित किंवा कृदंत असते. 708 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 708. खालील शब्दसमूहासाठी सार्थ ठरेल असा शब्द कोणता ?’देशासाठी वा समजासाठी ज्याने प्राण वेचले तो A) धर्मात्मा B) लोहपुरुष C) हुतात्मा D) महापुरुष स्पष्टीकरण : देशासाठी प्राणार्पण करणारा हुतात्मा असतो. 709 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 709. ‘विजा चमकू लागल्या आणि पावसाला सुरूवात झाली’ या संयुक्त वाक्याचा प्रकार कोणता? A) विकल्पबोधक B) परिणामबोधक C) समुच्चयबोधक D) न्यूनत्वबोधक स्पष्टीकरण : उभयान्वयी अव्यय हे समुच्चय बोधक आहेत. ते एकात दुसऱ्याची भर दर्शवितात. 710 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 710. समानार्थी नसलेला शब्द सांगा. A) थाट B) मार्ग C) वाट D) पथ 711 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 711. पर्यायी उत्तरांतील ‘विध्यर्थी क्रियापद’ असलेले वाक्य कोणते? A) माझ्याच्याने ते काम होणार नाही. B) अवकाळी पाऊस आला. C) सर्वांनी पंक्तीत येऊन बसा. D) अंगी धैर्य असणाऱ्यांनीच कार्य करावे. स्पष्टीकरण : वा, वी, वे प्रत्यय असेल तर ते विध्यर्थी क्रियापद असतात. 712 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 712. समानार्थी शब्द सांगा हिरमोड A) पदरमोड B) विरस C) अपयश D) वाईट वळण स्पष्टीकरण : हिरमोड म्हणजे विरस, अपेक्षाभंग होय. 713 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 713. खालील म्हणीच्या रिकाम्या जागी योग्य पर्याय भरा बळी तो पिळी. A) मान B) कान C) हात D) नाक स्पष्टीकरण : बळी तो कान पिळी – बलवान माणसे गरीबांना छळतात. 714 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 714. पर्यायी उत्तरांतील ‘संकेतार्थी वाक्य’ ओळखा. A) तुम्ही आलात तर मी सुद्धा तुमच्या घरी येईन. B) वारा आला आणि पाऊस गेला. C) अडीच रूपयाचे बी पेरून दोन पैशांचीही भाजी मिळाली नाही. D) हे तत्व साध आहे. स्पष्टीकरण : जर-तर चे वाक्य संकेतार्थी असते. 715 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 715. शब्दांची जात बदलून वाक्य रचना करा. ‘त्याच्या डोळ्यात पाणी आले. A) त्याचे डोळे पाणावले. B) त्याच्या डोळ्यात पाणी येते. C) त्याच्या डोळ्यांना धारा लागतात. D) त्याच्या डोळ्यातून पाणी वाहते. 716 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 716. ‘गाडी फार वेगाने आली. या वाक्याचे उद्गारार्थी रूपांतर ओळखा. A) गाडी किती वेगाने आली हो! B) वा! गाडी फार वेगाने आली. C) काय ! गाडी फार वेगाने आली ? D) बाप रे ! किती वेगाने आली गाडी. 717 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 717. वाक्यातील क्रियापदाचा प्रकार ओळखा. ‘वैभव पुस्तक वाचत आहे.’ A) अकर्तृक क्रियापद B) संयुक्त क्रियापद C) सकर्मक क्रियापद D) अकर्मक क्रियापद 718 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2015 718. पर्यायी उत्तरांतील ‘मिश्रवाक्य’ कोणते? A) उद्या सुट्टी मिळेल आणि मी तुझ्या घरी येईन. B) उद्या सुट्टी मिळेल. मी तुझ्या घरी येईन. C) उद्या सुट्टी मिळाली तर मी तुझ्या घरी येईन. D) उद्या सुट्टी मिळाल्यावर मी तुझ्या घरी येईन. स्पष्टीकरण : जर-तर चे वाक्य मिश्रवाक्य असते. 719 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 719. राम आणि लक्ष्मण यांच्यात कारण नसताना दुही माजविण्याचे काम लोक करीत आहेत. या वाक्यातील वाक्प्रचार कोणता ? अचूक सांगा. अ दुही करणे ब दुही माजणे क भांडण लावणे ड मतभेद होणे A) फक्त अ पर्याय अचूक आहे. B) फक्त अ, ब आणि ड पर्याय C) फक्त अ आणि क पर्याय अचूक आहेत. D) फक्त ब पर्याय अचूक आहे. स्पष्टीकरण : दुही माजणे – कलह/ भांडण निर्माण होणे. 720 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 720. खालीलपैकी कोणता शब्द शुद्धलेखन नियमांनुसार अचूक आहे? A) ऊच्चैःश्रवा B) उच्चैश्रवा C) उच्चैःश्रवा D) उच्चैश्रावा 721 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 721. ‘गरिबीमुळे आपण दुसऱ्यासाठी काही करु शकलो नाही, तरी हरकत नाही; परंतु आपले बोलणे तरी गोड असावे, वृत्ती विनम्र असावी’ या विधानासाठी पुढील योग्य म्हणीची निवड करा. A) गुळ नाही पण गुळाची वाचा तरी असावी B) साखरेचे खाणार त्याला देव देणार C) साखर हातावर, कातर मानेवर D) मुंगी होऊन साखर खावी. स्पष्टीकरण : माणसाच्या बोलण्यावरून बऱ्याच गोष्टी समजू शकतात. 722 / 770 Category: MES(Civil) Marathi Grammar 2012 722. ‘गतिमानता हा जगाचा नियम आहे, तसच बदलत जाणं हा माणसाच्या मनाचा धर्म आहे.’ वाक्याचा प्रकार ओळखा. A) मिश्रवाक्य B) संयुक्त वाक्य C) केवलवाक्य D) साधेवाक्य स्पष्टीकरण : प्रत्यक्षात वाक्य जसे – तसे ने जोडले आहे. उभयान्वयी जोडीच्या अव्ययाने जोडलेले वाक्य मिश्रवाक्य असते. 723 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 723. खाली दिलेल्या पर्यायी उत्तरांतील ‘पररूप संधी’ असलेले योग्य पर्यायी उत्तर कोणते? A) जाऊन B) करून C) होऊ D) घेईल स्पष्टीकरण : एकत्र येणाऱ्या दोन स्वरांपैकी दुसरा स्वर कायम रहात असेल तर ती पररूप संधी होते. उदा. कर + ऊन 724 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 724. ‘वर – पिता मुलाच्या लग्नात तोऱ्यात वावरत असतो. अधोरेखित शब्दाची शब्दजात सांगा. A) सर्वनाम B) क्रियापद C) नाम D) विशेषण स्पष्टीकरण : पिता या शब्दाबद्दल वर हा शब्द विशेष माहिती सांगतो; म्हणून तो विशेषण आहे. 725 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 725. वाक्यात आश्चर्य, आनंद, खेद अशा मनोधर्माचा उल्लेख येतो, तेव्हा वाक्याच्या शेवटी कोणते चिन्ह वापरतात ? A) प्रश्नचिन्ह B) पूर्णविराम C) स्वल्पविराम D) उद्गारवाचक स्पष्टीकरण : भावनादर्शक वाक्याच्या शेवटी उद्गारवाचक चिन्ह असते. 726 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 726. ‘तट्टीका’ या संधीचा विग्रह करा. A) तत् + टीका B) त्रा + टीका C) ततः + टीका D) त् + ट् + ई + का स्पष्टीकरण – ही व्यंजन संधी असून ‘त’ पढे ‘ट’ आल्यास ‘त’ चा सडा ‘ट’ होतो. 727 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 727. शब्दाचा प्रकार ओळखा.- सौंदर्य A) सर्वनाम B) क्रियापद C) क्रियाविशेषण D) भाववाचक नाम 728 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 728. पुढील वाक्याचे केवलवाक्य करा. ‘आरती सुरू झाली, घंटानाद सुरू झाला.’ अ) आरती सुरू झाली व घंटानाद सुरू झाला. ब) जेव्हा आरती सुरू झाली तेव्हा घंटानाद सुरू झाला. क) आरती सुरू झाली आणि घंटानाद सुरू झाला ड) आरती सुरू झाल्यावर घंटानाद सुरू झाला. A) फक्त ड आणि ब बरोबर B) फक्त अ आणि ब बरोबर C) फक्त क बरोबर बाकी चूक D) फक्त ड बरोबर बाकी चूक स्पष्टीकरण : केवल वाक्यात फक्त एकच मुख्य क्रिया असते. 729 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 729. अवतीभोवती शोध घेऊन तो लवकर परतला. – या वाक्यातील कर्ता कोणता ? A) शोध B) परतला C) लवकर D) तो 730 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 730. केवल वाक्य म्हणजे A) एकच कर्ता व एकच क्रियापद यांनी स्वयंपूर्ण बनलेले वाक्य B) एक मुख्य वाक्य व त्यावर अवलंबून असलेले दुसरे वाक्य C) अनेक वाक्यांचे एकत्रिकरण केलेले वाक्य D) उभयान्वयी अव्ययाने जोडलेली एकापेक्षा अधिक वाक्य 731 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 731. सामान्यरूप असलेली शब्दजोडी ओळखा. अ) नदी – नदीला ब) भरभर- भाराभर क) साठा – साठये ड) देखील – देखलेपण A) सर्व बरोबर B) अ बरोबर C) अ आणि ड चूक D) ब आणि क बरोबर स्पष्टीकरण : नामाला प्रत्यय जोडल्यास त्याचे सामान्यरूप होत असते. 732 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 732. ‘अलीकडे मी तुम्हाला एकही पत्र लिहिले नाही’ या वाक्यातील उद्देश्य कोणते ? A) तुम्हाला B) अलीकडे C) पत्र D) मी 733 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 733. पुढील शब्दबंधाचा नेमका अर्थ काय ? तुकारामबुवाची मेख. A) अनाकलनीय व गूढतापूर्ण गोष्ट B) फार सोपी व सुलभ गोष्ट C) तुकारामाचे अभंग श्रेष्ठ आहेत D) तुकारामाने ठोकलेली खुंटी 734 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 734. विधानार्थी करा – ‘या तान्ह्या मुलाची काळजी करायला नको ?” A) तान्ह्या मुलाची काळजी का, करावी ? B) या तान्ह्या मुलाची काळजी करायला हवी. C) या तान्ह्या मुलाची काळजी करावी का ? . D) या तान्ह्या मुलाची काळजी कोणीही करते का ? स्पष्टीकरण : प्रश्न नकारदर्शक असल्यास उत्तर होकारदर्शक असते. 735 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 735. कर्णापासून कान यासारख्या शब्दांना काय म्हणतात ? A) परभाषीय शब्द B) तत्सम शब्द C) देशी शब्द D) तद्भव शब्द स्पष्टीकरण : संस्कृत शब्दापासून बदल होऊन मराठीत आलेल्या शब्दांना तद्भव शब्द म्हणतात. 736 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 736. पुढील मराठी शब्दासाठी इंग्रजी भाषेतील पर्यायी शब्द कोणता ?मूळ वेतन A) Total pay B) Extra payment C) Special pay D) Basic pay 737 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 737. खालीलपैकी देशी शब्द ओळखा. A) 1 पीठ B) बटाटा C) अण्णा D) खाना स्पष्टीकरण : पीठ – देशी, अण्णा – कानडी, बटाटा – पोर्तुगीज, खाना – फारसी 738 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 738. पुढील वाक्याचा प्रकार ओळखा: जे चकाकते ते सोने नसते A) मिश्र वाक्य B) संयुक्त वाक्य C) प्रधान वाक्य D) केवळ वाक्य स्पष्टीकरण : जोडीच्या उभयान्वयी अव्ययाने जोडलेले वाक्य ‘मिश्र वाक्य’ असते. 739 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 739. पुढीलपैकी मराठी उपसर्ग असलेले शब्द कोणते? A) अपयश, अपमान, अपकार B) अतिशय, अधिपती, अध्ययन C) अवमान, अवकृपा, अवनत D) अजाण, अदपाव, अवजड स्पष्टीकरण : अ, अद, अव हे मराठी उपसर्ग आहेत. 740 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2014 740. तो गाणे गातो’ या वाक्यातील प्रयोग ओळखा A) भावे B) कर्मणी C) कर्तरी D) कोणताही नाही स्पष्टीकरण : कर्त्याला प्रत्यय नाही व वाक्य वर्तमानकाळी आहे. तसेच क्रियापद हे कर्त्यानुसार बदलते; म्हणून 741 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 741. दोन विजातीय स्वर एकत्र येऊन एक —- निर्माण होते. A) संयुक्त स्वर B) दीर्घ स्वर C) संयुक्त व्यंजन D) ह्रस्व स्वर स्पष्टीकरण : दोन सजातीय वर्ण एकत्र आणि दीर्घ वर्ण तयार होतात. जर दोन विभिन्न वर्ण एकत्र आले तर संयुक्त वर्ण तयार होतो. उदाहरणार्थ, अ + आ = आ, अ + इ = ए (संयुक्त वर्ण दीर्घ उच्चार असतो). 742 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 742. खालील म्हणीच्या अर्थासाठी अचूक पर्याय निवडा. ‘तोफेच्या तोंडी देणे’ A) तोंड फिरवणे B) तोंड काळे करणे C) त्रास देणे D) संकटात लोटणे स्पष्टीकरण :- मुद्दामहून संकटात लोटणे – तोफेच्या तोंडी देणे. 743 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 743. भावे प्रयोगाचे लक्षण नसलेले उदाहरण कोणत्या पर्यायी उत्तरात आहे? A) ती शाळेला जाते. B) शिक्षकांनी विद्यार्थ्यांना शिकवावे. C) आज सारखे गडगडते. D) त्याने आता घरी जावे. स्पष्टीकरण : सकर्मक वाक्यात कर्ता व कर्माला प्रत्यय असेल तर तो सकर्मक भावे प्रयोग असतो. अकर्मक वाक्यात कर्त्याला प्रत्यय असेल तर तो अकर्मक भावे प्रयोग असतो. ज्या वाक्यात क्रियापदच कर्ता सुचविते ते वाक्य भावकर्तरी प्रयोगाचे असते. हा एक भावे प्रयोगाचाच उपप्रकार आहे. 744 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 744. खालीलपैकी शुद्ध शब्द कोणता ? A) मन:स्थीती B) मनस्थिति C) मनस्थिती D) मनःस्थिती 745 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 745. तो आला’ या वाक्यातील क्रियापदाचे आख्यात ओळखा. A) ताख्यात B) लाख्यात C) उख्यात D) ईलाख्यात 746 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(2) 746. पासून व पलीकडे या शब्दयोगी अव्ययांचा उपयोग कोणत्या विभक्ती कार्यासाठी केला आहे? अचूक पर्याय निवडा. A) पंचमी व सप्तमी B) संबोधन व द्वितीया C) तृतीय व षष्ठी D) द्वितीय, चतुर्थी व पंचमी 747 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 747. अमितला प्राचार्यांनी जाब विचारण्यासाठी बोलावले अमित बिनधास्त त्यांना सामोरा गेला यालाच म्हणतात – A) गुढग्याला बाशिंग B) अति शहाणा त्याचा बैल रिकामा C) कर नाही त्याला डर नाही D) उथळ पाण्याला खळखळाट फार स्पष्टीकरण : ज्याने काही चूक केली नाही त्याला घाबरण्याची गरज नाही. 748 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 748. ‘AGREEMENT” या इंग्रजी शब्दास पर्यायी मराठी शब्द कोणते ? A) परवानापत्र B) बंधन C) करार D) पारपत्र 749 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 749. ‘कमळ’ या शब्दाचा समानार्थी नसलेला शब्द ओळखा. A) वायस B) पद्म C) नलिनी D) नीरज स्पष्टीकरण : वायस – कावळा 750 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 750. ‘शरदाच्या चांदण्यात गुलमोहर मोहक दिसतो.’ या वाक्यातील ‘विधानपूरक’ ओळखा. A) चांदणे B) मोहक C) शरद D) गुलमोहर स्पष्टीकरण : कर्त्याबदल अधिक माहिती सांगणारा शब्द कर्त्यानंतर आला तर तो विधानपूरक असतो. 751 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 751. पुढील शब्दांपैकी अशुद्ध शब्द कोणता ? कीर्ती, नवीन, दूध, तिक्ष्ण A) नवीन B) तिक्ष्ण C) कीर्ती D) दूध स्पष्टीकरण :- तीक्ष्ण 752 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2017(1) 752. खालील विधाने वाचून ‘जीवन’ या शब्दाचा एकापेक्षा जास्त अर्थ व्यक्त करणारा पर्याय निवडा. अ) हे जीवन सुंदर आहे. ब) वास्तवाला अनुभवणे आवश्यक आहे. क) पाणी आपल्यासाठी आवश्यक आहे. ड) लौकिकता सर्वश्रेष्ठ आहे. A) अ, क B) यापैकी काहीही नाही C) अ, ब D) अ, ड स्पष्टीकरण : जीवन- आयुष्य, पाणी 753 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 753. पुढील शब्द समूहाचा समूह दर्शक शब्द लिहा. ‘जाणून घेण्याची इच्छा असणारा’ अ) हुशार ब) जिज्ञासू क) अभ्यासू ड) जागृत A) ब बरोबर इतर सर्व चूक B) ब आणि क बरोबर इतर सर्व चूक C) ड बरोबर इतर सर्व चूक D) अ आणि ब बरोबर इतर सर्व चूक 754 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 754. पुढील वाक्यातील अधोरेखित शब्दाची शब्दजात सांगा. आमच्या गावात बरेच पाटील आहेत. A) भाववाचक नाम B) सामान्य नाम C) विशेषनाम D) विशेषण स्पष्टीकरण : विशेषनामाचे अनेकवचन केल्यास त्याचे सामान्यनाम होते. 755 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 755. आम्ही’ या सर्वनामाचा प्रकार सांगा, A) सामान्य नाम B) पुरुषवाचक सर्वनाम C) दर्शक सर्वनाम D) संबंधी सर्वनाम 756 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 756. खालीलपैकी कोणते विधान योग्य आहे ? A) प्रा. काळे तर्कशास्त्र चांगले शिकवित होते. B) चांगले तर्कशास्त्र प्रा. काळे शिकवित होते. C) तर्कशास्त्र चांगले प्रा. काळे शिकवित होते. D) प्रा. काळे चांगले तर्कशास्त्र शिकवित होते. स्पष्टीकरण : चांगले हे क्रियाविशेषण असल्याने ते फक्त तिसऱ्या पर्यायात योग्य रितीने वापरलेले आहे. 757 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2016 757. पदार्थवाचक नावे ओळखा. A) दूध, साखर, कापड, सोने B) स्वर्ग, देव, अप्सरा, नंदनवन C) पुस्तके, चेंडू, कागद, लेखणी D) कलप, वर्ग, सैन्य, घड स्पष्टीकरण : जे घटक लिटर, मिटर, लि. ग्रॅ. मध्ये मोजतात त्यांना पदार्थवाचक नामे असे म्हणतात. 758 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 758. लिंगाचे मुख्य प्रकार किती ? A) दोन B) चार C) तीन D) पाच 759 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 759. ‘माया’ या शब्दाचे विविध अर्थ दर्शविणारे चारही अचूक शब्द कोणत्या पर्यायी उत्तरात आहेत ? A) धन, संपत्ती, प्रेम, वात्सल्य B) वात्सल्य, जिव्हाळा, मद, मत्सर C) मोह, माया, क्रोध, प्रेम D) पैसा, संपत्ती, धन, जमीन 760 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 760. ‘क्ष’ आणि ‘ज्ञ’ ही – – – – आहेत. A) अल्पप्राण B) यापैकी कोणतेही नाही C) जोडाक्षरे D) महाप्राण स्पष्टीकरण : क्षू, ज्ञ्- संयुक्त व्यंजने, क्ष, ज्ञ – जोडाक्षरे 761 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 761. संकेताचा अर्थ निघण्याच्या क्रियेस ————म्हणतात. A) स्वार्थी B) आज्ञार्थी C) विध्यर्थी D) संकेतार्थी 762 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 762. ‘तात्कालिक’ हा शब्द शब्दसिद्धीच्या कोणत्या उपप्रकारातील आहे? A) अभ्यस्त B) धातुसाधित C) शब्दसाधित D) उपसर्ग घटित 763 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 763. त्याचा मोठा भाऊ गावी गेला. या वाक्याचा प्रकार ओळखा.. A) होकारार्थी B) विधानार्थी C) प्रश्नार्थी D) उद्गार्थी स्पष्टीकरण : कोणतेही माहिती सांगणारे वाक्य हे विधानार्थी वाक्य असते. 764 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2012 764. अयोग्य पर्याय ओळखा. A) सुत B) सूत C) दोरा D) धागा स्पष्टीकरण: सुत म्हणजे मुलगा. 765 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2017 765. ‘ऋणानुबंधाच्या गोष्टी बोलता-बोलता रात्र केव्हा उलटून गेली हे कळलेच नाही’ – या वाक्यातील ‘ऋणानुबंध’ या शब्दाचे अर्थ खाली दिलेले आहेत. त्यातील लागू न पडणारा एक अर्थ निवडा व त्याचा पर्याय लिहा. A) अतिशय सूक्ष्म व गुप्त गोष्टी B) ईश्वरी सूत्र C) योगायोग D) चालू सुखदुःखांचा पूर्व जन्माशी असलेला संबंध 766 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2010 766. पुढील म्हणीच्या अर्थाचा अचूक पर्याय कोणता? – ‘रंग जाणे रंगारी’ A) रंग आणि रंगाऱ्याचे नाते घनिष्ठ असते. B) ज्याची विद्या त्यालाच माहित C) रंगाचा संबंध नेहमी रंगायाशी येतो D) रंग जाणे अन् रंगारी जाणे. 767 / 770 Category: ASO Marathi Grammar 2014 767. ‘आवश्यक तेथे मदत न करता, ज्याला गरज नाही त्याला मदत करणे’ या अर्थाची खालील म्हण ओळखा. A) मनसुबे केले नि दिवस निघून गेले. B) मानेवर गळू नि पायाला जळू C) भरवश्याच्या म्हशीला टोणगा. D) भाताला तांदूळ नि पाण्याला उधाण. 768 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 768. शब्दजाती बदलून वाक्य लिहा. – श्रीमंत माणसांना गर्व असतो. (विशेषणाचे नाम करुन लिहा A) श्रीमंत माणसे गर्विष्ठ असतात. B) श्रीमंत माणसे गर्वाने पछाडतात. C) श्रीमंत नेहमी गर्व करतात. D) श्रीमंतांना गर्व असतो. स्पष्टीकरण : विशेषणाचे नाम करताना मूळ नाम काढूण टाकावे व त्याऐवजी विशेषण वापरावे. 769 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2011 769. ‘उगीचच्याउगीच’ ‘खालच्याखाली’ हे शब्द अभ्यस्त शब्दांच्या कोणत्या प्रकारातील आहेत ? A) पूर्णाभ्यस्त B) अंशाभ्यस्त C) अनुकरणवाचक D) अर्धअभ्यस्त स्पष्टीकरण: एका पूर्ण शब्दाची पुनरावृत्ती होते. 770 / 770 Category: PSI Marathi Grammar 2013 770. खालील वाक्यातील प्रयोग ओळखा. ‘त्याने आता घरी जावे’. A) अकर्मक कर्तरी प्रयोग B) सकर्मक प्रयोग C) सकर्मक कर्तरी प्रयोग D) अकर्मक भावे प्रयोग स्पष्टीकरण : कर्त्याला प्रत्यय आहे; म्हणून कर्तरी प्रयोग होत नाही. कर्म नाही म्हणून कर्मणी प्रयोग होत नाही; म्हणून हा अकर्मक भावे प्रयोग आहे. Loading…MPSC is all about Patience…. Your score is LinkedIn Facebook Twitter BACK HOME PAGE
