'अभिधा शक्तीचे' उदाहरण असलेले वाक्य 'मला फार भूक लागली.' हे वाक्य आहे, कारण अभिधा शक्ती म्हणजे शब्दांचे थेट आणि स्पष्ट अर्थ व्यक्त करणे. या वाक्यात 'मला' आणि 'भूक लागली' या शब्दांनी स्पष्टपणे एक विचार व्यक्त केला आहे, म्हणजेच व्यक्तीला भूक लागली आहे. इतर पर्यायांमध्ये थोडी गहनता किंवा अप्रत्यक्ष अर्थ आहे, जसे 'काय गाढव आहे!' मध्ये त्याचा अर्थ थेट नाही, तर थोडा उपहासात्मक आहे. 'शेजारच्या गावी आम्ही नदीवरून जातो.' व 'मुलांनो, आता दिवे लागणीची वेळ झाली.' या वाक्यांमध्येदेखील अभिधा शक्तीचे स्पष्ट उदाहरण नाही. त्यामुळे 'मला फार भूक लागली.' हाच योग्य पर्याय आहे.

'सूर्य अस्तास गेला' या वाक्याचा व्यंग्यार्थ सर्व पर्यायांमध्ये योग्य आहे कारण याचा अर्थ विविध संदर्भात घेतला जाऊ शकतो. 'संध्या स्नानाची वेळ झाली' हे एक सामान्य अर्थ आहे कारण सूर्य अस्त होत असताना संध्याकाळची वेळ असते. 'अभ्यासाची वेळ झाली' हे देखील खरे आहे, कारण रात्रीचे अध्ययन केले जात असल्याने सूर्य अस्त झाल्यावर अभ्यासाला सुरुवात केली जाते. 'चोरी करण्याची तयारी करण्याची वेळ झाली' यामध्ये एक सामाजिक संदर्भ आहे, ज्या वेळेस अंधारात चोरी करणे अधिक सोयीचे असते. 'गुरे घरी नेण्याची वेळ झाली' हे देखील प्रमाण आहे, कारण बहुतेक वेळा गुरांना रात्री घरी आणले जाते. त्यामुळे सर्व पर्याय योग्य आहेत.

'चला पानावर बसा' या वाक्यातील शब्दशक्ती लक्षार्थ आहे. 'लक्षार्थ' म्हणजे वाक्याच्या अर्थाच्या संदर्भात शब्दांचा उपयोग. या वाक्यात 'चला' आणि 'बसा' हे क्रियापद आहेत आणि 'पानावर' हे स्थान दर्शवणारे शब्द आहेत. या वाक्यातील एकंदर अर्थाबद्दल विचार केला असता, तो 'बसण्याच्या क्रियेवर' आणि 'पानावर' स्थानावर लक्ष केंद्रित करतो. त्यामुळे वाक्याचे मुख्य उद्दिष्ट सांगणारा वाचकाला निर्देश देतो. इतर पर्यायांचा संदर्भ या वाक्यातील शब्दशक्तीच्या विश्लेषणात लागू होत नाही, म्हणून 'लक्षार्थ' हा पर्याय योग्य आहे.

'व्यंगार्थ' सूचित करणाऱ्या शब्दशक्तीला "व्यंजना" असे म्हणतात. व्यंजना म्हणजे असा अर्थ जो शब्दाच्या प्रत्यक्ष अर्थापेक्षा वेगळा असतो, आणि त्यात एक गूढता अथवा सूचकता असते. उदाहरणार्थ, एखाद्या गोष्टीवर थट्टा करणे किंवा तीव्र अर्थ व्यक्त करणे, हे व्यंजनेचे मुख्य लक्ष असते. "अभिधा" म्हणजे शब्दाचा थेट अर्थ, "लक्षणा" म्हणजे गुणविशेष सांगणारा अर्थ, आणि "यापैकी नाही" हा पर्याय तर स्पष्ट आहेच की तो योग्य नाही. त्यामुळे, 'व्यंगार्थ' सूचित करणारा पर्याय म्हणजे "व्यंजना," कारण यामध्ये सूचकता आणि गूढता दोन्ही समाविष्ट असतात.

'पानिपतावर सव्वा लाख बांगडी फुटली' हे विधान लक्षणा शब्दशक्तीचा प्रकार आहे. लक्षणा म्हणजे जेव्हा एखाद्या शब्दाचा किंवा वाक्याचा सरळ अर्थ न घेता, त्यामागील दुसरा अर्थ घ्यावा लागतो. इथे 'सव्वा लाख बांगडी फुटली' याचा अर्थ सव्वा लाख स्त्रिया विधवा झाल्या असा होतो. प्रत्यक्ष बांगड्या फुटल्या, असा अर्थ न घेता त्या विधानाचा लाक्षणिक अर्थ घ्यावा लागतो. त्यामुळे हे उदाहरण लक्षणा शब्दशक्तीचे आहे, कारण यात मूळ अर्थाला बाधा न आणता दुसरा अर्थ व्यक्त केला जातो, जो त्या विधानाच्या संदर्भात अधिक समर्पक आहे.

'त्याने आपले कर उंचावून सर्वांना अभिवादन केले' या वाक्यात 'कर' हा शब्द विविध अर्थांनी वापरला जातो. 'कर' म्हणजे हाताचा अंगठा किंवा कडा असा अर्थ असू शकतो, परंतु हा शब्द 'कर' किंवा 'करणे' या अर्थानेही वापरला जातो, जेव्हा तो क्रियापदाच्या संदर्भात येतो. वाक्यात 'कर' हा शब्द अभिवादन करण्याच्या क्रियेला संदर्भित आहे, त्यामुळे याचा अर्थ 'हात' असा घेतला जातो. अन्य पर्याय जसे की 'त्याने', 'उंचावून', आणि 'आपले' हे सर्व एकसारखे अर्थ देतात आणि वाक्यातील क्रियेला थेट संबोधत नाहीत, त्यामुळे ते एकाच अर्थाने मर्यादित राहतात. म्हणूनच, 'कर' हा बरोबर उत्तर आहे कारण त्याला विविध अर्थ असलेले संदर्भ आहेत.

'साप' हा शब्द उच्चारल्याबरोबर आपल्या डोळ्यासमोर एक सरपटणारा प्राणी येतो, त्यामुळे 'अभिधा' हा पर्याय योग्य आहे. अभिधा म्हणजे शब्दाचा थेट अर्थ, ज्यामध्ये शब्दाच्या उच्चारणाबरोबर त्याचा वास्तविक अर्थ किंवा संदर्भ डोळ्यासमोर येतो. यामध्ये शब्दाचे स्पष्ट आणि सुस्पष्ट चित्रण होते, जे प्राणी किंवा वस्तूशी संबंधित असते. 'लक्षणा' ही एक प्रकारची अर्थविस्तार दर्शवणारी बाब आहे, परंतु ती थेट अर्थ व्यक्त करत नाही. 'व्यंजना' हा जटिल अर्थ दर्शवतो, जो प्रत्यक्ष शब्दाचा अर्थ नसून त्यात सूक्ष्मता असते. 'यापैकी नाही' हा पर्याय स्पष्टपणे नकारात्मक आहे, जो प्रश्नाच्या संदर्भात लागू होत नाही. त्यामुळे 'अभिधा' हा योग्य आणि थेट अर्थ दर्शवणारा पर्याय आहे.

'आम्ही गहू खातो' या वाक्याचा अर्थ 'लक्षणा' या शब्दशक्तीद्वारे घ्यावा लागतो कारण लक्षणा म्हणजे वाक्यातील अर्थाच्या विशिष्ट गुणधर्माच्या आधारावर अर्थ घेणे. या वाक्यात 'आम्ही' आणि 'गहू' यांचा वापर करताना 'गहू' हा अन्न म्हणून दर्शवला जातो, ज्यामुळे 'खाणे' क्रियेसोबत संबंधित अर्थ स्पष्ट होते. लक्षणा म्हणजे एक विशेषणात्मक अर्थ जो वाक्यातील घटकांचा विशिष्ट गुणधर्म दर्शवतो, ज्यामुळे वाक्याच्या संपूर्ण अर्थामध्ये तीव्रता येते. 'आर्थीव्यंजना', 'अभिधा' आणि 'व्यंजना' यांचे अर्थ लक्षणात्मक अर्थाशी संबंधीत नाहीत, त्यामुळे 'लक्षणा' हा योग्य पर्याय आहे.

'स्वातंत्र्य युद्धाच्या काळात देशभक्तांनी भोगलेला तुरुंगवास म्हणजे राष्ट्रहितासाठी दिलेली अग्निपरीक्षाच होती.' या विधानात 'अग्निपरीक्षा' या शब्दातून 'लक्ष्यार्थ' व्यक्त झाला आहे. लक्ष्यार्थ म्हणजे शब्दाचा गहन अर्थ, जो त्या शब्दाने दर्शविलेल्या मूळ विचाराशी संबंधित आहे. 'अग्निपरीक्षा' या शब्दाचा वापर स्वातंत्र्यसैनिकांच्या त्याग, संघर्ष आणि बलिदानाच्या संदर्भात केला जात आहे, जे त्यांचे राष्ट्रहितासाठीचे समर्पण दर्शवतो. या शब्दाने केवळ तुरुंगवासाचे वर्णन केलेले नाही, तर त्यामागील गहन भावना आणि हेतू व्यक्त केला आहे. त्यामुळे 'लक्ष्यार्थ' हा योग्य पर्याय आहे, कारण तो त्या शब्दाच्या गहन अर्थाशी संबंधित आहे.

'जीवन' या शब्दाचा एकापेक्षा जास्त अर्थ व्यक्त करणाऱ्या पर्यायांमध्ये 'अ' आणि 'क' योग्य आहेत. 'अ' विधानात "हे जीवन सुंदर आहे" या वाक्यात जीवनाचे एक सकारात्मक, सुंदर स्वरूप व्यक्त केले आहे, ज्यामुळे जीवनाचा भावनात्मक आणि सौंदर्यात्मक अर्थ समोर येतो. 'क' विधानात "पाणी आपल्यासाठी आवश्यक आहे" यामध्ये जीवनासाठी आवश्यक असलेल्या मूलभूत गोष्टींचा संदर्भ दिला आहे, जे जीवनाच्या अस्तित्त्वासाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. त्यामुळे या दोन्ही विधानांद्वारे 'जीवन' शब्दाची विविधता आणि महत्त्व व्यक्त होते. 'ब' आणि 'ड' या विधानांमध्ये जीवनाच्या अर्थाशी थेट संबंध नसून, त्यामुळे त्यांना योग्य पर्याय मानले जाऊ शकत नाही. त्यामुळे बरोबर पर्याय 'अ, क' आहे.

'गंगेत गवळ्यांची वस्ती' या वाक्यात 'लक्षणा' या शब्दशक्तीचा उपयोग झाला आहे. लक्षणा म्हणजे शब्दाच्या अर्थाला जोडणारे किंवा स्पष्ट करणारे गुणसूत्र. या वाक्यात 'गंगेत' आणि 'गवळ्यांची वस्ती' यांचा अर्थ स्पष्ट करण्यासाठी 'गंगेत' हा शब्द वस्तीच्या ठिकाणाचे लक्षण दर्शवतो. यामुळे वाक्याची संकल्पना स्पष्टपणे व्यक्त केली जाते. त्यामुळे, 'लक्षणा' हा बरोबर पर्याय आहे. इतर पर्याय जसे की 'अभिधा', 'व्यंजन', आणि 'योगरूढ' हे वाक्याच्या अर्थाशी संबंधित नाहीत आणि त्यामुळे योग्य नाहीत. 'लक्षणा' शब्दशक्तीच्या वापरामुळे वाक्य अधिक अर्थपूर्ण बनते.

'अभिधा, लक्षणा व व्यंजना' या तीन शब्दशक्तींचा उल्लेख योग्य आहे, कारण या तीनही शब्दशक्ती भाषाशास्त्रात महत्त्वाच्या आहेत. अभिधा म्हणजे शब्दाचा मूळ अर्थ, लक्षणा म्हणजे शब्दाच्या अर्थाची व्याख्या किंवा लक्षण, आणि व्यंजना म्हणजे अर्थाचा अप्रत्यक्ष संकेत. यामुळे या तीन शक्तींमुळे वाचनाचा समृद्ध अर्थ समजतो. याचबरोबर, 'अनुक्रमे वाच्यार्थ लक्ष्यार्थ व व्यंगार्थ' यामध्ये वाच्यार्थ म्हणजे शब्दाचा थेट अर्थ, लक्ष्यार्थ म्हणजे त्या शब्दाचा संदर्भित अर्थ, आणि व्यंगार्थ म्हणजे त्या शब्दाचा उपमा किंवा संकेतात्मक अर्थ. त्यामुळे दोन्ही वाक्ये बरोबर आहेत आणि 'अ आणि ब बरोबर' हा पर्याय योग्य आहे.

'मी आता मुक्याचे व्रत सोडणार नाही' या वाक्यातील शब्दशक्ती 'अभिधामूल व्यंजना' आहे. अभिधामूल व्यंजना म्हणजे कोणत्याही वाक्यातील शब्दांचा थेट अर्थ किंवा संदर्भ स्पष्ट करणारे तत्व. या वाक्यात 'मी' म्हणजे बोलणारा व्यक्ती, 'आता' म्हणजे वर्तमानकाळातील कृती, 'मुक्याचे व्रत' म्हणजे विशेष निर्णय किंवा व्रत, आणि 'सोडणार नाही' म्हणजे ठराविक कृती करण्याचे ठाम वचन. या सर्व शब्दांचा अर्थ थेट व स्पष्ट आहे, त्यामुळे हे वाक्य अभिधामूल व्यंजना म्हणून ओळखले जाते. इतर पर्यायांमध्ये लक्षणामूल व्यंजना, लक्षण लक्षणा आणि सारापो लक्षणा यांचा अर्थ व वाक्याच्या संदर्भाशी असंबद्ध आहे.

'मला बाजार गप्पांमध्ये स्वारस्य नाही' या वाक्यातील ध्वन्यार्थ म्हणजे वाचनातून किंवा ऐकण्यातून समजून घेतलेल्या अर्थाचा वेगळा स्तर आहे. 'निंदा नालस्तीत रस नसणे' हा पर्याय बरोबर आहे कारण बाजारातील गप्पांमध्ये सहसा निंदा, चर्चा किंवा नकारात्मक गोष्टींचा समावेश असतो. त्यामुळे 'स्वारस्य नाही' हा अर्थ यामध्ये व्यक्त होत असल्याने हा पर्याय योग्य आहे. दुसरे पर्याय, जसे 'गप्पांची आवड असणे' किंवा 'गप्पांची आवड नसणे', हे वाक्याच्या थेट अर्थाशी संबंधीत आहेत, पण ध्वन्यार्थ म्हणून ते योग्य नाहीत. बाजारातील गप्पांमुळे निर्माण होणाऱ्या नकारात्मकतेकडे हा पर्याय लक्ष वेधतो, ज्यामुळे तो अधिक योग्य ठरतो.

'आम्ही गहू खातो' या वाक्यातून प्रकट होणारा अर्थ लक्ष्यार्थ आहे कारण या वाक्यातील शब्दांचे थेट अर्थ स्पष्टपणे व्यक्त केले आहेत. 'आम्ही' म्हणजे बोलणारे लोक, 'गहू' म्हणजे एक विशेष अन्नपदार्थ आणि 'खातो' म्हणजे ग्रहण करण्याची क्रिया. त्यामुळे या वाक्यात वाचकास किंवा श्रोत्यास गहू खाण्याबद्दल थेट माहिती दिली जात आहे. लक्ष्यार्थ म्हणजे वाचनात किंवा ऐकण्यात जो अर्थ थेट समजला जातो. हे लक्षात घेतल्यास, 'लक्ष्यार्थ' हा पर्याय बरोबर आहे कारण तो वाक्याच्या मुख्य अर्थाशी थेट संबंधित आहे, ज्यात कोणतीही छुपी किंवा गुप्त भावना नाही.

'शिवाजी महाराजांचा सगळा राज्यकारभार अतिशय पारदर्शक होता' या वाक्यात 'पारदर्शक' या शब्दाचा ध्वन्यार्थ 'स्वच्छ' आहे. येथे 'पारदर्शक' शब्दाने राजकारणातील स्पष्टता आणि प्रामाणिकपणा दर्शविला आहे. याचा अर्थ म्हणजे राज्यकारभारात कोणत्याही प्रकारची गुप्तता नाही, सर्व गोष्टी स्पष्टपणे समोर येतात. या अर्थाने 'स्वच्छ' हा शब्द योग्य आहे, कारण तोही कोणत्याही अस्पष्टतेशिवाय, स्पष्टता दर्शवतो. इतर पर्याय 'रेखीव', 'मार्गदर्शक' आणि 'आदर्श' हे शब्द 'पारदर्शक'च्या अर्थास पुरेसे व्यक्त करत नाहीत. त्यामुळे 'स्वच्छ' हा योग्य उत्तर आहे, कारण तो वाक्यातील संदर्भास अनुकूल आहे.

'कोल्हा' या शब्दातून 'माणसाचा धूर्त, लबाड स्वभाव' हा लक्षार्थ घेतला जातो. कोल्हा हा एक जंगली प्राणी असला तरी त्याच्या संदर्भात अधूनमधून माणसांच्या धूर्त व लबाड स्वभावाचे प्रतीक म्हणून वापरला जातो. या प्राण्याच्या गुणधर्मांमुळे, त्याच्या चतुराईला आणि चपळतेला माणसाच्या धूर्तपणाचे उदाहरण मानले जाते. त्यामुळे 'कोल्हा' या शब्दाचा वापर खास करून माणसांच्या स्वभावातील धूर्ततेसाठी केला जातो. इतर पर्याय, जसे की 'जंगलातील धूर्त प्राणी', 'माळ्याचा मका खाणारा' आणि 'कोल्हा एक जंगली प्राणी आहे', हे सर्व काही योग्य असले तरीही, ते एकूणच संदर्भाच्या आधारे 'कोल्हा' शब्दाचा मूळ अर्थ स्पष्ट करत नाहीत. त्यामुळे 'माणसाचा धूर्त, लबाड स्वभाव' हा योग्य पर्याय आहे.