‘NAVIC’ प्रणाली स्थान निर्देशांक प्रणाली आहे, जी भारतीय अंतराळ संशोधन संघटनेने (इस्रो) विकसित केली आहे. या प्रणालीचा उद्देश भारताच्या भौगोलिक क्षेत्रात स्थानिक सेवांसाठी अचूक स्थान निर्देशांक माहिती प्रदान करणे आहे. NAVIC प्रणालीमध्ये किमान 7 उपग्रहांचा समावेश आहे, जे स्थायीपणे पृथ्वीच्या कक्षेत फिरत आहेत आणि जीपीएसपेक्षा अधिक अचूकता प्रदान करण्यास सक्षम आहेत. यामुळे, युजर्सना त्यांच्या स्थानाची अचूक माहिती मिळविण्यात मदत होते. हे विशेषतः ग्रामीण आणि दुर्गम भागांमध्ये उपयोगी ठरते, जिथे इतर स्थान निर्देशांक प्रणालींचा वापर करताना अडचणी येऊ शकतात. त्यामुळे स्थान निर्देशांक प्रणाली हा पर्याय बरोबर आहे.

IIT मद्रास ही 6G तंत्रज्ञानावर संशोधन करणारी भारतातील प्रमुख संस्था आहे. IIT मद्रासने 6G तंत्रज्ञानाच्या विकासासाठी विविध संशोधन प्रकल्प आणि कार्यक्रम सुरू केले आहेत, ज्यामध्ये अत्याधुनिक नेटवर्किंग तंत्रज्ञान, आर्टिफिशियल इंटेलिजेंस, मशीन लर्निंग आणि सिग्नल प्रोसेसिंग यांचा समावेश आहे. या संस्थेत तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात उच्च दर्जाचे संशोधन करण्यासाठी सक्षम व अनुभवी संशोधक कार्यरत आहेत, जे 6Gच्या भविष्यातील अनुप्रयोग आणि संभाव्यता अन्वेषण करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतात. 6G तंत्रज्ञान विविध उद्योगांसाठी आणि समाजासाठी मोठ्या प्रमाणात फायदे देण्याची क्षमता आहे, त्यामुळे IIT मद्रास या क्षेत्रात एक महत्त्वपूर्ण केंद्र बनले आहे.

ISRO ने महिला अंतराळवीर प्रशिक्षणासाठी 'व्योममित्र' या रोबोटचे नाव वापरले आहे. व्योममित्र हा एक अत्याधुनिक रोबोट आहे जो मानवाच्या प्रमाणे अंतराळातील वातावरणात कार्य करण्यासाठी तयार केला गेला आहे. या रोबोटद्वारे महिला अंतराळवीरांचे प्रशिक्षण अधिक प्रभावीपणे दिले जाईल, तसेच विविध तांत्रिक कौशल्ये आत्मसात करण्यास मदत होईल. व्योममित्र हा मानवाच्या समकक्ष येऊन अंतराळातील विविध कार्ये पार करण्यासाठी सक्षम आहे, त्यामुळे यामुळे ISRO च्या अंतराळ मोहिमांना एक नवीन दिशा मिळेल. यामुळे या प्रश्नासाठी बरोबर पर्याय 'व्योममित्र' आहे, कारण हा रोबोट विशेषतः महिला अंतराळवीरांच्या प्रशिक्षणासाठी विकसित करण्यात आला आहे.

ISRO चा ‘RISAT-2BR2’ उपग्रह रडार इमेजिंगसाठी आहे. हा उपग्रह विशेषतः पृथ्वीवरील भूपृष्ठाची उच्च गुणवत्तेची चित्रे काढण्यासाठी वापरला जातो, ज्यामध्ये विविध स्थानिक परिस्थिती आणि पर्यावरणीय बदलांचे निरीक्षण करणे शक्य होते. रडार तंत्रज्ञानामुळे हा उपग्रह रात्री आणि धूसर वातावरणात देखील कार्यरत राहतो, ज्यामुळे ते अधिक कार्यक्षम बनते. यामुळे कृषी, आपत्ती व्यवस्थापन, संसाधन व्यवस्थापन यांसारख्या अनेक क्षेत्रांमध्ये महत्त्वपूर्ण माहिती उपलब्ध होते. इतर पर्याय जसे हवामान निरीक्षण, समुद्रसर्वेक्षण आणि जैवविविधता उपग्रहाच्या मुख्य कार्याशी संबंधित नाहीत, त्यामुळे रडार इमेजिंग हा योग्य पर्याय आहे.

राष्ट्रीय जैवविविधता मिशन (NBM) हे कार्य DBT म्हणजेच जैव तंत्रज्ञान विभागाच्या अंतर्गत चालते. DBT हा भारत सरकारचा एक विभाग आहे जो जैवविविधता, जैव तंत्रज्ञान, आणि संबंधित संशोधनाद्वारे जैवविविधतेच्या संवर्धनासाठी काम करतो. NBM चा उद्देश जैवविविधतेचे संरक्षण, संवर्धन, आणि टिकाऊ वापर वाढवणे आहे, ज्यामुळे पर्यावरणीय समतोल राखला जाऊ शकतो. DBT चा या मिशनमध्ये महत्त्वाचा सहभाग आहे कारण तो वित्तीय, तांत्रिक, आणि धोरणात्मक मदतीसाठी आवश्यक असलेल्या साधनांची उपलब्धता सुनिश्चित करतो. इतर पर्यायांचा विचार करता, ते जैवविविधता मिशनच्या कार्यात थेट संबंधित नाहीत, म्हणून बरोबर उत्तर DBT आहे.

मारबर्ग विषाणू रोगाचा नैसर्गिक यजमान आफ्रिकन वटवाघुळ आहे. या वटवाघुळांचा विषाणूच्या प्रसारामध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका आहे, कारण त्यांच्यात हा विषाणू नैसर्गिकरित्या आढळतो. आफ्रिकन वटवाघुळांच्या शरीरात हा विषाणू राहील्याने, ते इतर प्राण्यांमध्ये आणि मानवांमध्ये या रोगाचे संक्रमण करण्यास मदत करू शकतात. तसेच, अनेक संशोधनांनी दर्शविले आहे की, या वटवाघुळांमुळे मानवांमध्ये मारबर्ग विषाणूच्या प्रकरणांची संख्या वाढली आहे. त्यामुळे, आफ्रिकन वटवाघुळ हा पर्याय बरोबर आहे आणि यामुळे रोगाच्या प्रसाराच्या संदर्भात यजमान म्हणून त्यांची महत्त्वपूर्णता सिद्ध होते.

डिजी केरळ उपक्रमाचा उद्देश संपूर्ण डिजिटल साक्षरता प्राप्त करणे आहे. हा उपक्रम केरळ सरकारने सुरू केला असून, त्याद्वारे नागरिकांना डिजिटल तंत्रज्ञानाचा उपयोग करण्यात सक्षम बनवले जात आहे. यामध्ये ऑनलाइन सेवांचा वापर, डिजिटल व्यवहार, आणि माहिती तंत्रज्ञानाची समज यांचा समावेश आहे, ज्यामुळे लोकांना युगानुयुगीन तंत्रज्ञानाशी जोडण्यात येते. डिजिटल साक्षरतेमुळे शिक्षण, व्यवसाय, आणि सरकारी सेवा अधिक सुलभ आणि सुलभ होतात. त्यामुळे, डिजी केरळ उपक्रमामुळे समाजातील सर्व स्तरांमध्ये डिजिटल साक्षरता वाढत आहे, ज्यामुळे आर्थिक विकास आणि सामाजिक समावेशाच्या दिशेने महत्त्वाचे पाऊल उचलले जात आहे.

भारतात विकसित 'सेमीकंडक्टर मिशन' मायक्रोचिप्सशी संबंधित आहे. हा उपक्रम भारतात सेमीकंडक्टर उत्पादन क्षमता वाढवण्याच्या उद्देशाने सुरु करण्यात आलेला आहे, ज्यामुळे स्थानिक उद्योगांना प्रोत्साहन मिळेल आणि देशात तंत्रज्ञानाची आत्मनिर्भरता वाढेल. मायक्रोचिप्स हे आधुनिक तंत्रज्ञानाचे महत्त्वाचे घटक आहेत, ज्यांचा वापर इलेक्ट्रॉनिक उपकरणे, स्मार्टफोन, संगणक, आणि विविध औद्योगिक प्रणालींमध्ये केला जातो. सेमीकंडक्टर मिशनचा उद्देश म्हणजे भारतात उच्च दर्जाच्या मायक्रोचिप्सच्या उत्पादनासाठी आवश्यक तंत्रज्ञान, संशोधन आणि विकासाला चालना देणे. त्यामुळे मायक्रोचिप्स हा पर्याय योग्य आहे.

2024 मध्ये भारताने विकसित केलेला ‘YUKTI 3.0’ प्रकल्प नवउद्यम प्रोत्साहनाच्या उद्देशाने आहे. या प्रकल्पाचे मुख्य लक्ष्य भारतीय नवउद्यमींना आणि स्टार्टअप्सना विविध संसाधने, मार्गदर्शन आणि आर्थिक सहाय्य प्रदान करणे आहे, ज्यामुळे त्यांच्या व्यवसायाच्या वाढीस आणि विकासास मदत होईल. यामुळे नवोदित उद्योजकांना त्यांच्या कल्पना साकार करण्यासाठी आवश्यक असलेली संधी उपलब्ध होते. ‘YUKTI 3.0’ चा उद्देश भारतीय अर्थव्यवस्थेतील नवउद्यमी क्षेत्राची प्रगती साधणे आहे, जे रोजगार निर्मिती आणि आर्थिक वाढीसाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे. इतर पर्यायांचा विचार करता, त्यांचा यथार्थता संदर्भात काहीही संबंध नाही, त्यामुळे बरोबर उत्तर नवउद्यम प्रोत्साहन आहे.

भारताने विकसित केलेले पहिले ‘कृत्रिम बुद्धिमत्ता नियमावली’ इलेक्ट्रॉनिक्स आणि IT मंत्रालयाने प्रकाशित केली आहे. या नियमावलीचा उद्देश कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या सुरक्षित, नैतिक आणि जबाबदार वापराला प्रोत्साहन देणे आहे. हे नियम भारतात कृत्रिम बुद्धिमत्तेच्या विकासास दिशा देतात आणि तंत्रज्ञानाच्या वापराद्वारे समाजाच्या कल्याणासाठी योगदान देण्याचे आश्वासन देतात. या नियमावलीत विविध क्षेत्रांमध्ये AI चा वापर सुरक्षित आणि प्रभावीपणे कसा करावा यासंदर्भातील मार्गदर्शक तत्त्वे समाविष्ट आहेत. त्यामुळे, इलेक्ट्रॉनिक्स आणि IT मंत्रालयाचे काम खूप महत्त्वाचे आहे, कारण यामुळे भारतातील तंत्रज्ञानाच्या विकासात एक नवा अध्याय सुरू होतो.

‘SHUNYA’ हे तंत्रज्ञान भारतात ऊर्जा कार्यक्षम इमारतींकरिता विकसित झाले आहे. या तंत्रज्ञानाचा मुख्य उद्देश्य म्हणजे इमारतींच्या ऊर्जा वापरात कमी करणे आणि ऊर्जा कार्यक्षमता वाढवणे. 'SHUNYA' तंत्रज्ञानामुळे इमारतींची उर्जा वापरण्याची पद्धत सुधारली जाते, ज्यामुळे वीज आणि इतर संसाधनांचे संरक्षण होते. यामुळे पर्यावरणाचे संरक्षण तसेच आर्थिक बचत देखील होते. ऊर्जा कार्यक्षम इमारती तयार करण्यासाठी हे तंत्रज्ञान अत्यंत उपयुक्त ठरते, आणि त्यामुळे इमारतींच्या उर्जेच्या वापरात सुधारणा करण्यास मदत करते. इतर पर्याय या संदर्भात योग्य नाहीत, कारण ते 'SHUNYA' च्या मुख्य कार्यक्षेत्राशी संबंधित नाहीत.

'SWAYATT' पोर्टलचा उपयोग स्टार्टअप आणि MSME वस्तूंची विक्री साठी केला जातो. हा पोर्टल भारतीय स्टार्टअप्सना आणि लघुउद्योगांना त्यांच्या उत्पादनांची प्रदर्शनी आयोजित करण्याची आणि त्यांची विक्री वाढविण्याची संधी प्रदान करतो. या पोर्टलवर विविध उत्पादने उपलब्ध आहेत, ज्यामुळे ग्राहकांना सुलभपणे खरेदी करता येते. यामुळे उद्योगांना त्यांच्या व्यवसायाची वाढ करण्यास आणि नवीन बाजारपेठांमध्ये प्रवेश मिळविण्यास मदत मिळते. 'SWAYATT' पोर्टलने स्टार्टअप्सच्या विकासाला चालना दिली आहे आणि MSME क्षेत्राला सशक्त बनवले आहे. त्यामुळे या पोर्टलचा मुख्य उपयोग स्टार्टअप आणि MSME वस्तूंची विक्री यासाठी आहे, जे बरोबर उत्तर आहे.

भारतात 'Digilocker' अंतर्गत सायबरसुरक्षेसाठी विकसित झालेला नवीन प्रोटोकॉल SecureDL 2.0 आहे. हा प्रोटोकॉल डिजिटल दस्तऐवजांच्या सुरक्षिततेसाठी अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करतो, ज्यामुळे वापरकर्त्यांच्या माहितीची सुरक्षा सुनिश्चित होते. SecureDL 2.0 चा मुख्य उद्देश डेटा ट्रान्सफरदरम्यान अधिक सुरक्षितता प्रदान करणे, तसेच वापरकर्त्यांना त्यांच्या दस्तऐवजांचे व्यवस्थापन अधिक सहजतेने करण्याची सुविधा देणे आहे. या प्रोटोकॉलच्या अंमलबजावणीमुळे 'Digilocker' चा वापर करणाऱ्या नागरिकांना त्यांच्या कागदपत्रांची सुरक्षितता आणि गोपनीयता वाढवण्यास मदत मिळेल. त्यामुळे, SecureDL 2.0 हा सायबर सुरक्षा क्षेत्रात एक महत्त्वाचा आणि आवश्यक उपाय आहे.

इंडियन सायबर क्राईम कोऑर्डिनेशन सेंटर (I4C) मनी लाँडरिंग प्रतिबंधक कायदा (PMLA) अंतर्गत समाविष्ट आहे. हा कायदा सायबर गुन्ह्यांना रोखण्यासाठी आणि मनी लाँडरिंगच्या घटनांवर नियंत्रण ठेवण्यासाठी महत्त्वाचा आहे. I4C चा उद्देश सायबर गुन्ह्यांविरोधातील लढाईला अधिक प्रभावी बनवणे आणि देशभरातील सायबर सुरक्षा प्रणाली मजबूत करणे हा आहे. या केंद्राच्या माध्यमातून सायबर गुन्ह्यांची माहिती गोळा करण्यासाठी एकत्रित प्रयत्न केले जातात, तसेच सायबर सुरक्षा धोके ओळखण्यासाठी आणि त्यावर उपाययोजना करण्यासाठी सहकार्य साधले जाते. त्यामुळे, या संदर्भात मनी लाँडरिंग प्रतिबंधक कायदा (PMLA) योग्य पर्याय आहे, जो सायबर गुन्ह्यांवर लक्ष केंद्रित करतो.

भारताचे पहिले स्वदेशी क्वांटम कम्प्युटर TIFR (टाटा इन्स्टिट्यूट ऑफ फंडामेंटल रिसर्च) ने तयार केले आहे. हे भारतातील क्वांटम संगणनाच्या क्षेत्रात एक महत्त्वाचे टप्पा आहे, ज्यामुळे भारताला या अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाच्या विकासात महत्त्वपूर्ण स्थान मिळाले आहे. TIFR ने या प्रकल्पात संशोधन आणि विकासाच्या माध्यमातून उच्च दर्जाचे गणितीय मॉडेल्स आणि तंत्रज्ञानात्मक ज्ञान वापरले आहे, ज्यामुळे क्वांटम संगणकाची निर्मिती शक्य झाली आहे. या प्रकल्पामुळे भारताच्या तंत्रज्ञान आणि संशोधन क्षमतांमध्ये वाढ झाली आहे, विशेषतः संगणक विज्ञान आणि क्वांटम फिजिक्सच्या क्षेत्रात. त्यामुळे, TIFR हा यासाठी योग्य पर्याय आहे.

LOX-मिथेन इंजिनमध्ये ऑक्सिडायझर म्हणून द्रव ऑक्सिजन वापरला जातो. LOX म्हणजेच 'लिक्विड ऑक्सिजन', जो एक अत्यंत प्रभावी ऑक्सिडायझर आहे आणि मिथेनसह संयोग करून इंधनाच्या ज्वलन प्रक्रियेत महत्त्वाची भूमिका निभावतो. या संयोजनामुळे उच्च कार्यक्षमता आणि कमी प्रदूषण होते, ज्यामुळे आधुनिक रॉकेट तंत्रज्ञानात LOX-मिथेन इंजिनांचा वापर वाढत आहे. द्रव ऑक्सिजन आणि मिथेन यांचा वापर केल्याने ऊर्जा उत्पादन अधिक प्रभावी होते आणि यामुळे अवकाश संशोधन क्षेत्रात नवीन संधी उपलब्ध होत आहेत. त्यामुळे, द्रव ऑक्सिजन हा पर्याय योग्य आहे, कारण तो ऑक्सिडायझर म्हणून वापरण्यात येतो.

राष्ट्रीय हरित हायड्रोजन मिशनचा उद्देश भारताला हरित हायड्रोजन उत्पादनासाठी जागतिक केंद्र बनवणे हा आहे. हरित हायड्रोजन म्हणजे जलविद्युत शक्तीच्या वापराचे उत्पादन, ज्यामुळे वातावरणातील कार्बन उत्सर्जन कमी होते आणि ऊर्जा क्षेत्रातील स्वच्छता साधता येते. भारतातील अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून हरित हायड्रोजन उत्पादन वाढवणे देशाच्या ऊर्जा आवश्यकतांचा समावेश करून एक दीर्घकालीन पर्यावरणीय दृष्टिकोन साधण्यास मदत करेल. यामुळे भारत आंतरराष्ट्रीय स्तरावर हरित हायड्रोजनच्या उत्पादनात एक महत्त्वपूर्ण स्थान मिळवू शकेल, ज्यामुळे आर्थिक विकासाला चालना मिळेल आणि जागतिक ऊर्जा भूमिकेत भारताचे स्थान मजबूत होईल. त्यामुळे 'भारताला हरित हायड्रोजन उत्पादनासाठी जागतिक केंद्र बनवणे' हा पर्याय योग्य आहे.

CSIR ने विकसित केलेले 'वात्सल्य' हे उत्पादन नवजात बालकांच्या ताप नियंत्रणासाठी आहे. हे उत्पादन नवजात बालकांच्या तापाच्या समस्या कमी करण्यासाठी विशेषतः तयार करण्यात आले आहे, ज्यामुळे त्यांचे आरोग्य सुरक्षित राहील. नवजात बालकांमध्ये तापाची समस्या गंभीर असू शकते, त्यामुळे यावर वेळेत उपाय करणे आवश्यक आहे. 'वात्सल्य' यामुळे ताप कमी करण्याच्या प्रक्रियेत मदत होते, जेणेकरून बालकांना आवश्यक असलेली काळजी मिळू शकेल. हा पर्याय योग्य आहे कारण तो CSIR च्या उद्देशाशी संबंधित आहे, जिथे त्यांनी नवजात बालकांच्या आरोग्याच्या संदर्भात विशेष लक्ष दिले आहे आणि यामुळे त्यांच्या जीवनाला सुरक्षितता मिळवून देण्याचा प्रयत्न केला आहे.

‘Vikram-S’ हे रॉकेट सब-ऑर्बिटल प्रकारात मोडते. सब-ऑर्बिटल रॉकेट्स म्हणजे ते पृथ्वीच्या कक्षेत प्रवेश न करता एक विशिष्ट उंची गाठतात आणि त्यानंतर पुन्हा पृथ्वीवर परत येतात. 'Vikram-S' रॉकेटचा उद्देश मुख्यतः उपग्रहांवर प्रयोगात्मक लघुप्रकल्पांची चाचणी घेणे आहे. या प्रकारच्या रॉकेट्सना लघु प्रयोगांसाठी व संशोधनासाठी महत्त्वपूर्ण मानले जाते, कारण ते कमी खर्चात उंच उड्डाणे करण्याची संधी देतात. त्यामुळे, 'Vikram-S' रॉकेटच्या सब-ऑर्बिटल श्रेणीत येण्यामुळे भारतीय अवकाश संशोधन क्षेत्रात नवीन प्रयोग व संशोधनाची उमेद वाढली आहे. यामुळे हा पर्याय योग्य आहे.

'iRASTE' हे स्मार्ट रोड टेक्नॉलॉजी प्रकल्प सर्वप्रथम नागपूरमध्ये राबवण्यात आला. हा प्रकल्प भारतीय तंत्रज्ञान संस्थेने (IIT) विकसित केलेल्या तंत्रज्ञानावर आधारित आहे, जो रस्त्यांवरील वाहतुकीच्या सुरक्षेला वाढवण्यासाठी आणि वाहतूक व्यवस्थापन सुधारण्यासाठी डिझाइन केला आहे. नागपूरमध्ये या प्रकल्पाचे कार्यान्वयन करण्यात आल्यामुळे, स्थानिक प्रशासनाला रस्त्यांवरील विविध समस्यांवर प्रभावीपणे नियंत्रण ठेवता आले आहे. यामध्ये स्मार्ट सिग्नल्स, शहरी नेव्हिगेशन आणि ट्राफिक मॉनिटरिंग यांसारखी तंत्रज्ञानांचा समावेश आहे, ज्यामुळे नागपूर शहरातील वाहतूक व्यवस्थापन अधिक सुलभ आणि सुरक्षित बनले आहे. म्हणून, नागपूर हा पर्याय योग्य आहे.

जगातील सर्वात मोठा एड्रेनल ट्यूमर सफदरजंग रुग्णालय, दिल्ली येथे काढण्यात आला आहे. या रुग्णालयातील वैद्यकीय तज्ञांनी अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करून या ट्यूमरचे यशस्वी ऑपरेशन केले, ज्यामुळे रुग्णाच्या आरोग्यावर सकारात्मक परिणाम झाला. सफदरजंग रुग्णालय हे भारतातील प्रमुख सरकारी रुग्णालयांपैकी एक आहे आणि येथे विविध प्रकारच्या जटिल शस्त्रक्रिया सुत्रीत करण्यात येतात. या यशामुळे रुग्णालयाची वैद्यकीय क्षमता आणि तज्ञांची कौशल्यता अधोरेखित झाली आहे. दिल्लीतील या रुग्णालयाने या क्षेत्रात एक महत्त्वाचे स्थान मिळवले असून, डॉक्टरांच्या अति मेहनतीमुळे अनेक रुग्णांना जीवनदान मिळाले आहे, ज्यामध्ये हा ट्यूमर काढण्याचा प्रकरण समाविष्ट आहे.

'ANIC-ARISE' हा उपक्रम भारतात स्टार्टअपसाठी आहे. हा उपक्रम विशेषतः नवोदित उद्योजकांना आणि स्टार्टअप्सना त्यांच्या विचारांना व व्यवसायाला सुसज्ज करण्यासाठी आवश्यक असलेली मदत प्रदान करतो. यामध्ये विनियामक सहाय्य, वित्तीय सहाय्य, तांत्रिक मार्गदर्शन, आणि एकत्रित कार्य करण्याची संधी यांचा समावेश आहे. यामुळे स्टार्टअप्सना त्यांच्या उत्पादनांची चाचणी घेता येते आणि बाजारात प्रवेश करण्यास मदत मिळते. 'ANIC-ARISE' ने स्टार्टअप्सच्या विकासाला एक नवा आयाम दिला आहे, ज्यामुळे भारतात उद्योजकतेला प्रोत्साहन मिळत आहे. यामुळे, दिलेल्या पर्यायांमध्ये बरोबर पर्याय 'स्टार्टअपसाठी' हा आहे, कारण हा उपक्रम विशेषतः त्यांच्या गरजांसाठी डिझाइन केलेला आहे.

झू-विन डिजिटल पोर्टल रेबीज आणि सर्पदंशाविरोधातील लसींच्या उपलब्धतेसाठी आहे. हे पोर्टल विशेषतः प्राण्यांपासून होणाऱ्या रोगांच्या लसीकरणासाठी विकसित केले गेले आहे, जेणेकरून लोकांना आवश्यक तेव्हा या लसींवर सुलभता आणि तात्काळ प्रवेश मिळावा. विशेषतः रेबीज आणि सर्पदंश या गंभीर स्थितींमध्ये लसींचे महत्त्व मोठे असते, कारण या रोगांमुळे जीवनाला धोका निर्माण होऊ शकतो. त्यामुळे हे पोर्टल या लसींच्या वितरणात सुधारणा आणण्यास मदत करते. इतर पर्याय कोविड-19, मलेरिया आणि टायफॉइड लसींच्या संदर्भात आहेत, परंतु झू-विन पोर्टल विशेषतः रेबीज आणि सर्पदंशाविरोधातील लसींवर केंद्रित आहे, ज्यामुळे बरोबर उत्तर हेच आहे.

'Skyroot Aerospace' या स्टार्टअपने यशस्वीरित्या 'विक्रम-S' रॉकेट प्रक्षिप्त केला. या रॉकेटच्या प्रक्षेपणाने भारतीय व खासगी अंतराळ क्षेत्रात एक महत्त्वाची पायरी गाठली आहे. 'विक्रम-S' हा भारतातील पहिला खासगी रॉकेट आहे, ज्याने भारतीय तंत्रज्ञानाच्या विकासात आणि अंतराळाच्या अन्वेषणात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. या प्रक्षेपणामुळे 'Skyroot Aerospace' ने मोठा मान मिळवला असून, हे भारतीय युवा उद्योजकतेच्या यशस्वीतेचे उदाहरण आहे. यामुळे भारताच्या अंतराळ तंत्रज्ञान क्षेत्रात खासगी क्षेत्राची वाढती भूमिका आणि क्षमता स्पष्ट होते. त्यामुळे 'विक्रम-S' चं प्रक्षेपण भारताच्या अंतराळ धोरणात एक महत्त्वपूर्ण टप्पा ठरला आहे.

राष्ट्रीय क्वांटम मिशन अंतर्गत भारतातील सर्वात शक्तिशाली क्वांटम संगणकाचे नाव QpiAI-इंडस आहे. या संगणकाच्या विकासामुळे भारताला क्वांटम संगणनाच्या क्षेत्रात महत्त्वपूर्ण प्रगती साधता येईल. QpiAI-इंडस अत्याधुनिक तंत्रज्ञानावर आधारित आहे आणि यामुळे वैज्ञानिक संशोधन, डेटा विश्लेषण आणि अत्यंत जटिल गणनांसाठी उत्कृष्ट साधन उपलब्ध होणार आहे. त्यामुळे विविध उद्योगांमध्ये क्रांतिकारी बदल घडवून आणण्याची क्षमता यामध्ये आहे. भारताच्या तंत्रज्ञानातील या नवनवीन वाढीमुळे देशाच्या जागतिक स्पर्धात्मकतेत सुधारणा होईल. QpiAI-इंडस च्या विकासाने भारताला क्वांटम संगणकांच्या क्षेत्रात जागतिक स्तरावर एक महत्त्वाची भूमिका निभावण्याची संधी उपलब्ध होईल.

ISRO चा ‘Chandrayaan-3’ यशस्वीपणे उतरणारा भाग विक्रम लँडर होता. विक्रम लँडर हा चंद्राच्या दक्षिण ध्रुवावर उतरून चंद्राच्या पृष्ठभागावर विविध प्रयोग आणि निरीक्षणे करण्यासाठी डिझाइन केलेला होता. यामध्ये लँडिंगच्या प्रक्रियेसाठी अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाचा वापर करण्यात आला होता, ज्यामुळे तो चंद्रावर यशस्वीरित्या उतरला. विक्रम लँडरच्या यशस्वी लँडिंगने भारतास चंद्रावर उतरलेल्या देशांच्या यादीत स्थान मिळवले आहे आणि हे भारतीय अंतराळ संशोधन संस्थेसाठी एक ऐतिहासिक क्षण आहे. त्यामुळे, विक्रम लँडर हा पर्याय योग्य आहे, कारण तो चांद्रयान-3 मिशनच्या यशाचा मुख्य भाग आहे.

'डिजिटल ट्विन टेक्नॉलॉजी' म्हणजे वस्तूंची डिजिटल प्रतिकृती. या तंत्रज्ञानाने भौतिक वस्तू, प्रणाली किंवा प्रक्रियांची अद्ययावत आणि नॅव्हिगेटेबल डिजिटल मॉडेल तयार होते. यामुळे वापरकर्ते वस्तूंच्या कार्यप्रणालीचा, कार्यक्षमतेचा आणि भविष्यातील समस्यांचा अभ्यास करू शकतात. विविध उद्योगांमध्ये, जसे की उत्पादन, आरोग्यसाजी, वाहतूक आणि स्मार्ट शहारांमध्ये, या तंत्रज्ञानाचा वापर वाढत आहे. डिजिटल ट्विन बनवणे म्हणजे भौतिक वस्तूंची वास्तविक वेळातील माहिती मिळवणे, ज्यामुळे निर्णय प्रक्रिया अधिक प्रभावी होते. त्यामुळे, 'वस्तूंची डिजिटल प्रतिकृती' हा पर्याय योग्य आहे, कारण तो यथार्थपणे डिजिटल ट्विन तंत्रज्ञानाची व्याख्या करतो.

भारतातील ‘मिशन कर्मयोगी’ तंत्रज्ञान शासकीय प्रशिक्षणाशी संबंधित आहे. या योजनेचा मुख्य उद्देश सरकारी कर्मचाऱ्यांच्या कार्यक्षमतेत सुधारणा करणे आणि त्यांना अधिक सक्षम बनवणे आहे. मिशन कर्मयोगी अंतर्गत, कर्मचारी प्रशिक्षण कार्यक्रम, डाटाबेस आणि तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून त्यांच्या कौशल्यांचे वर्धन केले जाते. यामुळे प्रशासनात पारदर्शकता आणि कार्यक्षमता वाढते, जेणेकरून सरकार अधिक प्रभावीपणे नागरिकांच्या सेवेत राहील. शासकीय प्रशिक्षणाच्या संदर्भात हा उपक्रम महत्त्वपूर्ण आहे कारण तो सरकारी यंत्रणेत सुधारणा करण्यासाठी आवश्यक आहे. त्यामुळे, ‘मिशन कर्मयोगी’ चा बरोबर पर्याय शासकीय प्रशिक्षण आहे, जो भारतीय प्रशासनाच्या आधुनिकतेसाठी एक महत्त्वाचा पाऊल आहे.

भारत सरकारचा ‘iDEX’ उपक्रम संरक्षण नवकल्पनेशी संबंधित आहे. हा उपक्रम भारतीय संरक्षण क्षेत्रातील नवकल्पनांना प्रोत्साहन देण्यासाठी तयार करण्यात आला आहे, ज्यामुळे तंत्रज्ञान विकास आणि नवोन्मेषाला चालना मिळते. iDEX अंतर्गत, स्टार्टअप्स आणि उद्योजकांना संरक्षण तंत्रज्ञानाच्या क्षेत्रात नवीन विचार आणि उत्पादनांच्या विकासासाठी आवश्यक साधने आणि संसाधने उपलब्ध केली जातात. यामुळे भारताच्या संरक्षण क्षमतेत सुधारणा होण्यास मदत होते आणि देशाच्या स्वयंपूर्णतेच्या दिशेने एक महत्त्वाचा टप्पा ठरतो. या उपक्रमामुळे युवा शास्त्रज्ञ आणि तंत्रज्ञांना संरक्षण क्षेत्रात काम करण्याची संधी मिळते, त्यामुळे हा पर्याय योग्य आहे.

भारतात विकसित करण्यात आलेले ‘UDAN’ तंत्रज्ञानाचे उपयोगक्षेत्र स्मार्ट ड्रोन डिलिव्हरी आहे. UDAN म्हणजे 'उडे देश का आम नागरिक' हे संकल्पनेवर आधारित आहे, ज्यात स्मार्ट ड्रोनचा वापर नागरिकांना आवश्यक सेवा आणि वस्तू जलद व प्रभावीपणे पोहोचवण्यासाठी केला जातो. या तंत्रज्ञानामुळे दुर्गम आणि ग्रामीण भागातही वस्तूंची डिलिव्हरी करण्यात मदत होते, ज्यामुळे विकासाची गती वाढते. स्मार्ट ड्रोन डिलिव्हरी हा पर्याय बरोबर आहे कारण हा एक अत्याधुनिक उपाय आहे जो वाहतूक क्षेत्रात नव्या क्षितिजांचा शोध घेत आहे, विशेषतः जेव्हा सामान्य नागरिकांना सोयीसाठी वस्तूंची आवश्यकता असते. त्यामुळे, हा पर्याय योग्य आहे.

भारताचे पहिले स्वदेशी MRI मशीन SAMEER (Society for Applied Microwave Electronics Engineering & Research) संस्थेत विकसित करण्यात आले आहे. SAMEER ही संशोधन संस्था आहे जी इलेक्ट्रॉनिक क्षेत्रातील विविध तंत्रज्ञानांमध्ये कार्यरत आहे. MRI मशीनचा विकास भारतीय तंत्रज्ञानाची प्रगती दर्शवतो आणि या क्षेत्रात आत्मनिर्भरतेचे महत्त्व अधोरेखित करतो. SAMEER च्या कार्यामुळे महत्त्वाच्या वैद्यकीय उपकरणांची निर्मिती केली गेली आहे, ज्यामुळे भारतीय आरोग्य सेवेत सुधारणा झाली आहे. त्यामुळे, SAMEER हा बरोबर पर्याय आहे कारण या संस्थेने MRI मशीनच्या विकासात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे, आणि भारताला या तंत्रज्ञानात स्वयंपूर्ण बनवले आहे.

प्लास्टिक आइस VII हा एक विशेष प्रकारचा घटक आहे जो 450-600K तापमान आणि 0.1-6 GPa दाबाच्या स्थितीत तयार होतो. या स्थितीत, हायड्रोजनचे बंधन अत्यंत मजबूत आणि स्थिर असतात, ज्यामुळे प्लास्टिक आइस VII निर्माण होतो. हा प्रकारच्या आइसच्या निर्माण प्रक्रियेमध्ये तापमान आणि दाबाचे योग्य संतुलन अत्यंत महत्त्वाचे आहे. या स्थितीत, प्लास्टिक आइस VII ची क्रिस्टल संरचना अद्वितीय असते, ज्यामुळे त्यात विशेष भौतिक गुणधर्म असतात. त्यामुळे, यामध्ये दिलेल्या पर्यायांमध्ये बरोबर उत्तर हेच आहे, जे प्लास्टिक आइस VII च्या निर्मितीसाठी आवश्यक असलेले तापमान आणि दाब दर्शवते.

‘CMI’ म्हणजे चंद्र माती निरीक्षण या क्षेत्राशी संबंधित निर्देशांक आहे. चंद्र माती निरीक्षणाचा उद्देश चंद्राच्या पृष्ठभागावर असलेल्या विविध घटकांचे निरीक्षण करणे आणि त्याचे विश्लेषण करणे आहे. या निर्देशांकामुळे चंद्राच्या भूगर्भीय संरचना, खनिजांच्या उपस्थिती, तसेच चंद्राच्या पर्यावरणीय परिस्थितींचा अभ्यास करणे शक्य होते. यामुळे संपूर्ण विश्वातील खगोलशास्त्रज्ञ आणि भूवैज्ञानिकांना चंद्राच्या गूढतेचा अभ्यास करण्याची संधी मिळते. चंद्र माती निरीक्षण हे चंद्रावरच्या भविष्यातील संशोधन आणि मिशन्ससाठी अत्यंत महत्त्वाचे आहे, ज्यामुळे चंद्रावरील संसाधनांचा वापर आणि मानवी वसाहतींचे संभाव्य स्थान म्हणजे काय हे समजून घेणे शक्य होते. त्यामुळे, बरोबर उत्तर चंद्र माती निरीक्षण आहे.

भारतात 'AICTE' कडून मान्यता मिळालेल्या पहिल्या पूर्णपणे AI आधारित अभ्यासक्रमाचे नाव B.Tech in AI and Data Science आहे. या अभ्यासक्रमाचे उद्दिष्ट विद्यार्थ्यांना आर्टिफिशियल इंटेलिजेंस आणि डेटा सायन्सच्या क्षेत्रात आवश्यक कौशल्ये शिकवणे आहे. हा अभ्यासक्रम उद्योगाच्या गरजा लक्षात घेऊन विकसित केला गेला आहे, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांना कामाच्या बाजारात स्पर्धात्मक राहण्यासाठी मदत मिळते. AI आणि डेटा सायन्स हे आजच्या डिजिटल युगातील अत्यंत महत्त्वाचे क्षेत्र आहेत आणि या अभ्यासक्रमामुळे विद्यार्थ्यांना यासाठी आवश्यक ज्ञान व कौशल्ये प्रदान केली जातात. त्यामुळे, B.Tech in AI and Data Science हा अभ्यासक्रम विद्यार्थ्यांना भविष्यातील करिअरच्या दृष्टीने एक महत्त्वाचा पाऊल आहे.

DRDO चा 'D4' रोबोटचा वापर बॉम्ब निकामीकरणासाठी केला जातो. हा रोबोट अत्याधुनिक तंत्रज्ञानाने सुसज्ज असून, तो धोकादायक वस्तूंचे परीक्षण आणि निकामीकरण करण्यास सक्षम आहे. त्याच्या मदतीने, सुरक्षा संस्था सुरक्षिततेसाठी आव्हानात्मक परिस्थितींमध्ये काम करू शकतात. 'D4' रोबोट विशेषतः अशा ठिकाणी वापरला जातो जिथे मानवांना धोका संभवतो आणि त्याच्या कार्यक्षमता मुळे कार्यक्षेत्रातील जोखमी कमी होतात. यामुळे, बॉम्ब निकामीकरण हा योग्य पर्याय आहे, कारण इतर पर्यायांमध्ये रोबोटच्या भूमिकेसाठी योग्य संदर्भ नाही. 'D4' चे उपयोग हे तांत्रिकदृष्ट्या अत्याधुनिक असून, यामुळे सुरक्षा व्यवस्था अधिक सक्षम झाली आहे.

भारतात 'सौर-ऊर्जा आधारित हायड्रोजन स्टेशन' प्रथम लडाख येथे सुरू झाले. लडाखच्या दुर्गम भागात या स्टेशनच्या स्थापनेमुळे नवी आणि शाश्वत ऊर्जा स्रोतांचा वापर करणारे एक महत्त्वाचे पाऊल उचलेले आहे. हायड्रोजन उत्पादनासाठी सौर ऊर्जा वापरण्याने पर्यावरणीय समस्या कमी होण्यास मदत होते, कारण हायड्रोजन एक स्वच्छ ऊर्जा स्रोत आहे. लडाखमध्ये अशा प्रकल्पांमुळे स्थानिक विकासाला गती मिळेल आणि ऊर्जा क्षेत्रात नव्या तंत्रज्ञानाचा अवलंब होईल. त्यामुळे, 'लडाख' हा पर्याय योग्य आहे, कारण तो भारतात या अभिनव हायड्रोजन स्टेशनच्या पहिल्या स्थापनेचे अचूक स्थान दर्शवतो.

भारतातील पहिले 'DNA स्टोरेज सिस्टम' IISc बेंगळुरूमध्ये विकसित झाली. या प्रकल्पात वैज्ञानिकांनी डीएनए तंत्रज्ञानाचा वापर करून डेटा संग्रहणाची एक नवे आणि प्रभावी पद्धत तयार केली आहे. डीएनए स्टोरेज प्रणाली अत्यंत लहान आकारात विशाल डेटा संचयित करण्याची क्षमता देते, ज्यामुळे भविष्यातील डेटा आकडेवारीच्या समस्यांना उत्तम उपाय मिळेल. या तंत्रज्ञानामुळे डेटा संग्रहणाची पारंपारिक पद्धतींची मर्यादा ओलांडता येईल आणि माहितीच्या जतनासाठी अधिक सुरक्षित व दीर्घकालीन उपाय उपलब्ध होतील. त्यामुळे बेंगळुरूतील IISc हे संशोधनाचे महत्त्वाचे केंद्र बनले आहे आणि या क्षेत्रात भारताला जागतिक स्तरावर एक मजबूत स्थान मिळवून देत आहे.

भारताचे पहिले स्वदेशी HPV टेस्ट किट गर्भाशय मुखाचा कर्करोगासाठी आहे. गर्भाशय मुखाचा कर्करोग हा महिलांमध्ये सर्वाधिक आढळणारा कर्करोग आहे आणि HPV विषाणू याचा मुख्य कारण आहे. या टेस्ट किटद्वारे HPV विषाणूच्या उपस्थितीची तपासणी केली जाते, ज्यामुळे गर्भाशय मुखाच्या कर्करोगाच्या संभाव्य जोखमीची पूर्वीच माहिती मिळवता येते. एखाद्या व्यक्तीला HPV च्या संपर्कात आले तरी तिला कर्करोग होण्याची शक्यता असते, म्हणून या टेस्ट किटचे महत्त्व वाढते. या टेस्ट किटच्या विकासामुळे भारतात कर्करोगाच्या निदानात सुधारणा होईल आणि उपचाराच्या प्रक्रियेस मदत मिळेल, त्यामुळे गर्भाशय मुखाचा कर्करोग हा पर्याय योग्य आहे.

जगातील पहिले 3D-प्रिंटेड रेल्वे स्टेशन जपानमध्ये आहे. हे स्टेशन आधुनिक तंत्रज्ञानाच्या वापरामुळे तयार करण्यात आले आहे, जे पारंपरिक बांधकाम पद्धतींना एक नवीन दिशा दर्शवते. 3D प्रिंटिंग तंत्रज्ञानामुळे कमी वेळात आणि कमी खर्चात बांधकाम शक्य झाले आहे, ज्यामुळे यामध्ये कार्यक्षमता आणि टिकाऊपणात वाढ झाली आहे. जपानमध्ये या प्रगत तंत्रज्ञानाचा वापर केल्याने ते जागतिक स्तरावर एक उदाहरण स्थापन करतात. त्यामुळे, जपान हा बरोबर उत्तर आहे, कारण तो जगातील पहिले 3D-प्रिंटेड रेल्वे स्टेशन असलेला देश आहे.

जगातील पहिला व्यावसायिक जैवसंगणक कॉर्टिकल लॅब्ज कंपनीने तयार केला. हा संगणक विशेषतः जैविक प्रणालींचे मॉडेलिंग आणि समजून घेण्यासाठी डिझाइन करण्यात आलेला आहे, ज्यामुळे विविध जैविक प्रक्रियांचे विश्लेषण करणे आणि सिम्युलेशन करणे शक्य होते. कॉर्टिकल लॅब्जने या क्षेत्रात महत्त्वाची भूमिका बजावली असून, त्यांच्या तंत्रज्ञानामुळे वैज्ञानिक संशोधनाला नवे आयाम मिळाले आहेत. जैवसंगणकांमुळे जैविक माहितीवर आधारित डेटा प्रक्रिया करण्याची क्षमता वाढली आहे, ज्यामुळे जीवनशास्त्र, औषधनिर्मिती आणि इतर संबंधित क्षेत्रांमध्ये मोठा प्रगती झाला आहे. त्यामुळे कॉर्टिकल लॅब्जचा इतिहासात एक विशेष स्थान आहे, जो त्यांच्या नावावर असलेल्या या अनोख्या शोधामुळेच आहे.

'SAGAR SAMRAT' हे भारताचे पहिले ऑफशोअर ड्रिलिंग संबंधी जहाज आहे. हे जहाज भारतीय समुद्रशास्त्र आणि तेल व गॅस उद्योगात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावते. ऑफशोअर ड्रिलिंगच्या माध्यमातून ते समुद्राच्या तळावर तेल आणि नैसर्गिक वायू शोधण्यासाठी आणि त्याची काढणी करण्यासाठी वापरले जाते. भारताच्या ऊर्जा सुरक्षेसाठी हे जहाज अत्यंत आवश्यक आहे, कारण यामुळे देशाच्या ऊर्जा गरजांची पूर्तता करण्यात मदत होते. 'SAGAR SAMRAT' च्या यशस्वी कार्यामुळे भारताच्या समुद्री संशोधन क्षमतेत वाढ झाली असून, हे जहाज तंत्रज्ञान आणि नाविक कौशल्यांचा उत्कृष्ट नमुना आहे. यामुळे भारतीय नौदल आणि औद्योगिक क्षेत्रातही नाविन्य आणले आहे.

टाइप 5 मधुमेहाचा प्रमुख कारण तीव्र कुपोषण आहे. या प्रकारच्या मधुमेहामध्ये शरीरातील इन्सुलिनच्या उत्पादनात कमी होणे किंवा इन्सुलिनचा उपयोग कमी होणे यामुळे रक्तातील साखरेची पातळी वाढते. तीव्र कुपोषणामुळे शरीरास आवश्यक असलेल्या पोषण तत्वांचा अभाव होते, ज्यामुळे इन्सुलिनच्या कार्यक्षमतेवर परिणाम होतो. त्यामुळे, हे महत्त्वाचे आहे की व्यक्तीला संतुलित आहार मिळावा, अन्यथा तीव्र कुपोषणामुळे टाइप 5 मधुमेहाची शक्यता वाढू शकते. त्यामुळे, तीव्र कुपोषण हा पर्याय बरोबर आहे, कारण तो मधुमेहाच्या या प्रकाराच्या विकासात एक महत्त्वाचा घटक आहे.

2024 मध्ये निर्माण झालेल्या 'स्मार्ट रेल्वे कंट्रोल सिस्टम' ची चाचणी उत्तर रेल्वेमध्ये झाली. या स्मार्ट सिस्टममुळे रेल्वे प्रवास अधिक सुरक्षित आणि प्रभावी होणार आहे. उत्तर रेल्वेने या प्रणालीच्या चाचणीसाठी आवश्यक सर्व यांत्रिक आणि तांत्रिक साधनांची व्यवस्था केली होती, ज्यामुळे रेल्वेच्या गाड्या अधिक समन्वयाने चालवता येतील. यामुळे प्रवाशांची सुरक्षा वाढेल आणि गाड्यांच्या वेळापत्रकाची अचूकता सुधरेल. या योजनेमुळे भारतीय रेल्वेच्या सुविधांमध्ये एक महत्त्वपूर्ण सुधारणा होणार आहे, ज्यामुळे प्रवासाचा अनुभव अधिक आरामदायक आणि सुरक्षित होईल. त्यामुळे, उत्तर रेल्वे हे बरोबर उत्तर आहे कारण येथे या प्रणालीची चाचणी करण्यात आली.