3 भारताचा इतिहास धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 1 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 1. खालीलपैकी कोणत्या व्यक्ती हिंदूमहासभेशी संबधित नव्हत्या ? अ) स्वामी विवेकानंद ब) प. मदन मोहन मालवीय क) डॉ. मुंजे ड) स्वामी दयानंद सरस्वती (राज्यसेवा मुख्य 2022) A) फक्त अ,ब आणि क बरोबर आहेत B) फक्त अ आणि ब बरोबर आहेत C) फक्त अ आणि ड बरोबर आहेत D) फक्त अ आणि क बरोबर आहेत फक्त अ आणि ड बरोबर आहेत. स्वामी विवेकानंद आणि स्वामी दयानंद सरस्वती हे आध्यात्मिक गुरू होते जे हिंदूमहासभेशी संलग्न नव्हते. प. मदन मोहन मालवीय आणि डॉ. मुंजे हे हिंदू राष्ट्रवादी नेते होते जे हिंदूमहासभेशी निगडीत होते. 2 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 2. पुढीलपेकी कोणते विधान चुकीचे आहे ? अ) जे कोणी जाहीर करीत असे की,” मी हिंदू नाही, मी मुसलमान नाही व ख्रिश्चन नाही” त्याला नेटिव्ह मॅरेज ॲक्ट लागू व्हावयाचा. ब) एकपत्नीत्व बंधनकारक होते. (ASO पूर्व 2016) A) फक्त ब चुकीचे आहे B) फक्त अ चुकीचे आहे C) अ आणि ब चुकीचे आहे D) अ आणि ब चुकीचे नाहीत पर्याय "अ आणि ब चुकीचे नाहीत" हा बरोबर आहे कारण दोन्ही विधाने "नेटिव्ह मॅरेज ॲक्ट" अंतर्गत योग्य आहेत. नेटिव्ह मॅरेज ॲक्ट पारित झाला तो 1872 साली. हा कायदा हिंदू, मुसलमान आणि ख्रिश्चन यांव्यतिरिक्त असलेल्या लोकांना लागू होता आणि त्यामध्ये एक पत्नीत्व बंधनकारक होते. 3 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 3. थिऑसॉफीकल सोसायटीची स्थापना कोणी केली ? (वनसेवा पूर्व 2012) A) महात्मा ज्योतीराव फुले B) ॲनी बेझंट आणि लोकमान्य टिळक C) जी.के. गोखले आणि एन.सी कोळेकर D) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर ॲनी बेझंट आणि लोकमान्य टिळक यांनी 1875 मध्ये थिऑसॉफीकल सोसायटीची स्थापना केली. ही सोसायटी आध्यात्मिकतेचा अभ्यास आणि जागतिक भ्रातृभांवाच्या तत्त्वांचा प्रचार करण्यासाठी समर्पित आहे. जी.के. गोखले आणि एन.सी कोळेकर, महात्मा ज्योतीराव फुले आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांचा थिऑसॉफीकल सोसायटीच्या स्थापनेशी काहीही संबंध नव्हता. 4 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 4. खालील जोड्या जुळवा. अ) साम्राज्यवादी विचारसरणी ब) केंब्रिज विचारसरणी क)राष्ट्रवादी विचारसरणी ड) साम्यवादी विचारसरणी 1. वेलेंटाईन चिरॉल 2. अनिल सिअल 3. आर.सी. मुजूमदार 4. आर.पी. दत्त (Excise पूर्व 2017) A) 4 3 2 1 B) 2 1 4 3 C) 3 4 1 2 D) 1 2 3 4 पर्याय 1 2 3 4 बरोबर आहे कारण: * वेलेंटाईन चिरॉल (अ) ब्रिटिश साम्राज्यवादी विचारसरणीचा प्रतिनिधी होता. * अनिल सिअल (ब) केंब्रिज लहान परंपरा विचारसरणीचा प्रतिपादक होता. * आर.सी. मुजूमदार (क) एक भारतीय राष्ट्रवादी इतिहासकार होता. * आर.पी. दत्त (ड) साम्यवादी विचारसरणीशी संबंधित होता. 5 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 5. चुकीची जोडी ओळखा. (कर सहाय्यक 2015) A) पुरोगामी स्री संघटना - पुणे B) स्री मुक्ती संघटना - मुंबई C) महिला दक्षता समिती - कोलकाता D) प्रोग्रेसीव वुमन्स ऑर्गनायझेशन – हैद्राबाद महिला दक्षता समिती - कोलकाता ही एक चुकीची जोडी आहे कारण हे सगळे संघटना महाराष्ट्राशी संबंधित आहेत आणि महिला दक्षता समिती हि बंगालमधील, कोलकाता येथील एक संघटना आहे. 6 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 6. ब्रहम प्रतिनिधी सभा पुढीलपैकी कोणी संघटित केली होती ? (Excise मुख्य 2017) A) केशवचंद्र सेन B) मानवेंद्र रॉय C) देवेंद्रनाथटागोर D) राजनारायण बोस केशवचंद्र सेन हे ब्रहम प्रतिनिधी सभा (ब्राह्म समाज ऑफ इंडिया)चे संस्थापक होते. ते एक भारतीय सुधारक होते ज्यांनी समाजात एकेश्वरवाद, तर्कवाद आणि सामाजिक न्याय प्रसारित केला. त्यांनी 1861 मध्ये ब्रह्म प्रतिनिधी सभेची स्थापना केली, जी भारतीय पुनरुत्थान चळवळीच्या प्रमुख संस्थांपैकी एक बनली. 7 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 7. ब्रहम प्रतिनिधी सभा पुढीलपैकी कोणी संघटित केली होती ? (Excise मुख्य 2017) A) राजनारायण बोस B) मानवेंद्र रॉय C) केशवचंद्र सेन D) देवेंद्रनाथटागोर 8 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 8. खालीलपैकी कोणत्या व्यक्ती हिंदूमहासभेशी संबधित नव्हत्या ? अ) स्वामी विवेकानंद ब) प. मदन मोहन मालवीय क) डॉ. मुंजे ड) स्वामी दयानंद सरस्वती (राज्यसेवा मुख्य 2022) A) फक्त अ,ब आणि क बरोबर आहेत B) फक्त अ आणि ड बरोबर आहेत C) फक्त अ आणि ब बरोबर आहेत D) फक्त अ आणि क बरोबर आहेत 9 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 9. स्री मुक्तीकरणाबाबत कोणत्या दोन वैधानिक तरतूदी चुकीच्या आहेत ? अ) सन 1856 मध्ये विधवा पुनर्विवाहन करु शकत. ब) सन 1872 मध्ये विशेष विववाह अधिनियम नागरी विवाह मानायचा. क) सन 1938 मध्ये हिंदू स्रिया विभक्त होऊ शकत व पोटगी मागू शकत. ड) सन 1946 मध्ये हिंदू स्रियांना संपत्तीचा हक्क मिळाला. (राज्यसेवा मुख्य 2013) A) ब आणि ड B) अ आणि ब C) क आणि ड D) अ आणि क 10 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 10. राममोहन रॉय यांच्या मृत्यूनंतर - - - - - - - - - हे ब्रहमोसमाजाची आठवडयाची प्रार्थना घेत असत. (ASO पूर्व 2016) A) राजनारायण बोस B) रामचंद्र विद्याबागिश C) देवेंद्रनाथ टागोर D) केशवचंद्र सेन राममोहन रॉय यांच्या मृत्यूनंतर रामचंद्र विद्याबागिश यांनी ब्रहमोसमाजाची आठवड्याची प्रार्थना घेतली कारण ते रॉय यांचे निकटचे सहकारी होते आणि ब्रह्म समाजाचे संस्थापक सदस्य होते. ते समाजाचे प्रमुख नेते आणि विचारवंत होते, ज्यांनी रॉयच्या विचारांचे प्रसार करण्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. 11 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 11. खालील विधानांचा विचार करा व उत्तराचा योग्य पर्याय निवडा. अ) भारतातील विविध नविन घडामोडी परंपरागत आणि मनाने प्रजा असलेल्या समाजास बदलण्याची लोकशाहीची कल्पना स्विकारुन चळवळ करण्याची हाक देत होत्या. ब) हे कार्य कठीण आणि विस्मयकारक होते. (राज्यसेवा पूर्व 2018) A) दोन्ही विधाने बरोबर व विधान ब विधान अ चे योग्य स्पष्टीकरण आहे. B) दोन्ही विधाने बरोबर परंतु विधान ब विधान अ चे योग्य स्पष्टीकरण नाही. C) विधान अ बरोबर पण विधान ब चूक. D) दोन्ही विधाने चुकीची आहेत. दोन्ही विधाने बरोबर परंतु विधान ब विधान अ चे योग्य स्पष्टीकरण नाही. विधान अ भारतातील विविध नविन घडामोडी आणि लोकशाहीची कल्पना स्वीकारण्याचे आवाहन यांच्यामधील संबंधाचे स्पष्टीकरण देते. तर विधान ब हे कार्य कठीण आणि विस्मयकारक होते हे सांगते, जे विधान अ चे योग्य स्पष्टीकरण नाही. 12 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 12. थिओसॉफील सोसायटी विषयी पुढीलपैकी काय खरे आहे ? अ) थिऑसॅफिकल सोसायटीच्या मान्यतेनुसार प्राचीन हिंदुधर्म हा जगातील सर्वात मोठा आध्यात्मिक धर्म होय. ब) थिऑसॉफी म्हणजे सर्व धर्माचा तौलनिक अभ्यास करणे होय. (राज्यसेवा मुख्य 2019) A) अ बरोबर ब चूक B) दोन्ही बरोबर C) दोन्ही चूक D) अ चूक व ब बरोबर दोन्ही पर्याय बरोबर आहेत कारण: * थिओसॉफील सोसायटीने प्राचीन हिंदुधर्माला जगातील सर्वात मोठा आध्यात्मिक धर्म म्हणून मान्यता दिली. * थिओसॉफी हे सर्व धर्मांचा तौलनिक अभ्यास आहे, ज्याचा हेतू त्यांच्या अंतर्निहित तत्त्वांचा शोध घेणे आहे. 13 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 13. इ.स. 1871 पासून इंग्रजानी प्रत्येक दहा वर्षाने जनगणना घेण्यास सुरु केली कारण त्यांना खालीलपैकी कोणती माहिती मिळणार होती. अ) लोकांचा धर्म ब) लोकांची जात क) लोकांचा व्यवसाय ड) लोकांचे दारिद्र्य (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) अ,ब आणि क फक्त B) अ आणि ब फक्त C) ब आणि ड फक्त D) सर्व बरोबर आहेत 14 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 14. स्वामी दयानंदाच्या आर्य समाजाचे वर्णन लढाऊ हिंदू धर्म (Aggressive Hinduism) असे कोणी केले ? (सहाय्यक पूर्व 2012) A) सरोजिनी नायडू B) वरील सर्व C) ॲनी बेझंट D) भगिनी निवेदिता भगिनी निवेदितांचे आर्य समाजाचे वर्णन "लढाऊ हिंदू धर्म" असे होते. कारण त्यांना असे वाटत होते की आर्य समाजाने हिंदू धर्मात सामाजिक सुधारणे आणि राष्ट्रवादाच्या भावनेला प्रोत्साहन देण्यासाठी आक्रमक भूमिका घेतली आहे. 15 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 15. ब्राहमो समाज ( काही सदस्यांच्या अमुलाग्र सुधारणांच्या पाठपुराव्यामुळे) 1866 मध्ये दोन भागात विभागला गेला. ते दोन भाग होते. अ) देवेंद्रनाथ टागोरांचा ब्राम्हो समाज ऑफ इंडिया ब) केशवचंद्र सेन यांचा आदी ब्राम्हो समाज वरीलपैकी कोणते विधान /विधाने बरोबर आहे? (STI पूर्व 2013) A) अ बरोबर आहे परंतु ब चूक B) न अ बरोबर न ब C) ब बरोबर आहे परंतु अ चूक D) दोन्ही अ व ब बरोबर 16 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 16. पुढीलपेकी कोणते विधान चुकीचे आहे ? अ) जे कोणी जाहीर करीत असे की,” मी हिंदू नाही, मी मुसलमान नाही व ख्रिश्चन नाही” त्याला नेटिव्ह मॅरेज ॲक्ट लागू व्हावयाचा. ब) एकपत्नीत्व बंधनकारक होते. (ASO पूर्व 2016) A) अ आणि ब चुकीचे आहे B) फक्त ब चुकीचे आहे C) अ आणि ब चुकीचे नाहीत D) फक्त अ चुकीचे आहे 17 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 17. पुढील वाक्यात कोणाचे वर्णन केले आहे ? अ) ती गांधीजीची कट्टर अनुयायी होती. ब) ती ब्रिटिश आरमार प्रमुखाची मुलगी होती. क) ती मीरा बेन या लोकप्रिय नावाने ओळखली जात असे. (राज्यसेवा पूर्व 2018) A) सिस्टर निवेदिता B) मिस कार्पेटर C) मिस स्लाद D) मिस नाइटिंगेल मिस स्लाद हा पर्याय बरोबर आहे कारण वाक्य "ती ब्रिटिश आरमार प्रमुखाची मुलगी होती" या परिचयाशी जुळतो. मिस स्लाद ही ब्रिटिश आरमार प्रमुखाची मुलगी होती, तर इतर पर्याय सिस्टर निवेदिता, मिस कार्पेटर आणि मिस नाइटिंगेल या इतर व्यक्ती आहेत ज्यांचा उल्लेख वाक्यात केलेला नाही. 18 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 18. विरेसलिंगम यांनी दक्षिण भारतात कोणत्या सामाजिक चळवळीला चालना दिली ? (राज्यसेवा मुख्य 2022) A) थिऑसफिकल सोसायटी B) प्रार्थना समाज C) आर्य समाज D) ब्राहमो समाज प्रार्थना समाज हा विरेसलिंगम यांनी चालविलेला एक सामाजिक सुधार चळवळ होती जो दक्षिण भारतात केंद्रित होता. हा चळवळ एकेश्वरवाद, जातिव्यवस्थेचा विरोध आणि स्त्रियांचा दर्जा सुधारण्याचा पुरस्कार करत होता. 19 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 19. ब्राम्होसमाज स्थापन करण्यापूर्वी राजा राममोहन रॉय यांनी इ.स. १८१५ साली आत्मीय सभा स्थापन केली. त्यावेळी त्यांच्या बरोबर खालील कोणते सहकारी होते ? अ) द्वारकानाथ टागोर, प्रसन्नकुमार टागोर ब) डॉ. राजेंद्रलाल मिश्रा,राजा कली क) शंकर घोषाल, आनंद प्रसाद बॅनर्जी ड) केशवचंद्र सेन, देवेंद्रनाथटागोर (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) अ आणि ड फक्त B) अ, ब आणि क फक्त C) ब, क आणि ड फक्त D) ड फक्त अ, ब आणि क फक्त बरोबर आहे कारण आत्मीय सभा या रूढीचालीत पद्धतीवर टीका करण्याच्या उद्देशाने राजा राममोहन रॉय यांनी 1815 मध्ये स्थापन केली होती. या सभेचे सदस्य होते: द्वारकानाथ टागोर, प्रसन्न कुमार टागोर, डॉ. राजेंद्रलाल मिश्रा, राजा कली आणि शंकर घोषाल. केशवचंद्र सेन आणि देवेंद्र नाथ टागोर हे नंतर ब्रह्मोसमाजाशी संबंधित होते परंतु त्यावेळी ते आत्मीय सभेचे सदस्य नव्हते. 20 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 20. आर्यबांधव समाज - - - - - - - - - येथे होता. (राज्यसेवा मुख्य 2017) A) पुणे B) कोल्हापूर C) औंध D) नागपूर 21 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 21. बाल समाज, बांधव समाज आणि समर्थ शिवाजी समाज हे काय होते ? (राज्यसेवा मुख्य 2017) A) क्रांतीकारी संघटना B) व्यायाम शाळा C) सामाजिक संघटना D) धार्मिक संघटना 22 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 22. ब्राहमो समाज ( काही सदस्यांच्या अमुलाग्र सुधारणांच्या पाठपुराव्यामुळे) 1866 मध्ये दोन भागात विभागला गेला. ते दोन भाग होते. अ) देवेंद्रनाथ टागोरांचा ब्राम्हो समाज ऑफ इंडिया ब) केशवचंद्र सेन यांचा आदी ब्राम्हो समाज वरीलपैकी कोणते विधान /विधाने बरोबर आहे? (STI पूर्व 2013) A) दोन्ही अ व ब बरोबर B) न अ बरोबर न ब C) अ बरोबर आहे परंतु ब चूक D) ब बरोबर आहे परंतु अ चूक पर्याय "न अ बरोबर न ब" बरोबर आहे. ब्राह्मो समाज 1878 मध्ये दोन भागात विभागला गेला, 1866 मध्ये नव्हे, जरूर. देवेंद्रनाथ टागोरांचा ब्राह्मो समाज आणि केशवचंद्र सेन यांचा साधरण ब्राह्मो समाज असे ते दोन विभाग होते. 23 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 23. खालील विधाने विचारात घ्या. अ) 1915 साली हिंदू महासभा स्थापन झाली. ब) दिल्ली येथे हिंदू महासभेचे पहिले अधिवेशन झाले. क) हिंदू महासभेची सलग सहा अधिवेशने वि.दा. सावरकर यांच्या अध्यक्षतेखाली झाली. वरीलपैकी कोणती विधाने बरोबर आहेत ? (राज्यसेवा मुख्य 2020) A) अ आणि क B) ब आणि क C) अ आणि ब D) वरील सर्व 24 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 24. आर्य समाजाविषयी कोणती विधाने योग्य आहेत ? अ) स्वामी श्रध्दानंदानी दलितोद्वार सभा स्थापन केली. ब) त्यांच्या शिक्षणसंस्थामध्ये पौर्वात्य व पाश्चिमात्य शिक्षण क्रमाचा समन्वय साधला गेला नाही. क) स्वामी श्रध्दानंद व पंडित गुरुदत्त हे पंजाबमधील नेते आर्य समाजाची अनुयायी होते. ड) अनाथ व विधवा स्रियांसाठी आश्रम उभारले. (वनसेवा मुख्य 2019) A) अ आणि ब B) अ,क आणि ड C) ब फक्त D) क आणि ड 25 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 25. पुढील दोन विधानांचा विचार करा. अ) पुर्वी किमान काही ठिकाणी मातृसत्ताक पध्दती होती व स्रिया श्रेष्ठ समजल्या जायच्या परंतु नंतर जसा मानवी समाजाचा विकास झाला तसा या परिस्थितीत फरक पडला. ब) कामाच्या वाटणीची संकल्पना त्यास कारणीभूत आहे. आता सांगा की - (PSI पूर्व 2013) A) प्रथम विधान बरोबर व दुसरे प्रथम विधानाकरता कारण आहे. B) प्रथम विधान बरोबर परंतु दुसरे प्रथम विधानकारता कारण नाही. C) प्रथम अथवा द्वितीय कोणतेही विधान बरोबर नाही. D) प्रथम अयोग्य त्यामुळे दुस-याबाबत प्रथमचया कारणाचा प्रश्न उद्भवत नाही. पर्याय "प्रथम विधान बरोबर व दुसरे प्रथम विधानाकरता कारण आहे" हा बरोबर आहे कारण: प्रथम विधान हे इतिहासात मातृसत्ताक व्यवस्थेच्या अस्तित्वाचे वर्णन करते. कामाच्या वाटणीची संकल्पना (दुसरे विधान) ही मातृसत्ताकाचा नंतरच्या काळात पितृसत्ताकात रूपांतर होण्याचे एक कारण मानले जाते. हे कारण असे आहे की कामाची वाटणी पुरुषांना शिकार आणि युद्ध सारखे अधिक शारीरिकदृष्ट्या मागणी करणारे कार्य करण्यास परवानगी देते, ज्यामुळे ते सामाजिक पदानुक्रमात अधिक शक्तिशाली बनले. 26 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 26. ब्राह्मो समाजाची स्थापना कोणी केली ? (PSI पूर्व 2012) A) राजाराम मोहन रॉय B) हेन्री डेरोझिओ C) पंडित ईश्वरचंद्र विद्यासागर D) महर्षी धोंडो केशव कर्वे राजाराम मोहन रॉय बरोबर उत्तर आहे कारण त्यांनी 1828 मध्ये ब्राह्मो समाजाची स्थापना केली होती. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण ते इतर सामाजिक आणि धार्मिक सुधारणा चळवळींशी संबंधित आहेत. 27 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 27. राष्ट्रीय काँग्रेसच्या अस्पृश्यतेच्या प्रथेला विरोध करण्यासाठीच्यासमितीचे चिटणीस कोण होते ? (राज्यसेवा मुख्य मे 2022) A) वासुदेवराव आकृत B) आत्माराम रणछोड C) स्वामी आनंद D) रघुनाथ हरी गद्रे स्वामी आनंद हे राष्ट्रीय काँग्रेसच्या अस्पृश्यतेच्या प्रथेविरुद्धच्या समितीचे चिटणीस होते. 1917 मध्ये काँग्रेसने भारतमधील अस्पृश्यता दूर करण्यासाठी समिती स्थापन केली. आनंद हे चार सदस्यीय समितीचे चिटणीस होते ज्यामध्ये आत्माराम रणछोड, वासुदेवराव आकृत आणि रघुनाथ हरी गद्रे यांचा समावेश होता. अस्पृश्यता दूर करण्यासाठी प्रचार करणे आणि त्याविरुद्ध काम करणे ही समितीची जबाबदारी होती. 28 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 28. स्वामी विवेकानंद यांनी रामकृष्ण मिशनची स्थापना कोणत्या वर्षी केली ? (STI पूर्व 2012) A) 1897 B) 1898 C) 1895 D) 1896 29 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 29. “आईला भेटण्यास अगर बापला प्रसन्न करण्यासा ज्याप्रमाणे मध्यस्थांची जरुरी नसते. त्याप्रमाणे परमेश्वराची प्रार्थना करण्यास पुरोहिताची आवश्यकता नसते “ हे तत्व कोणत्या समाजाचे आहे ? (राज्यसेवा मुख्य 2013) A) सत्यशोधक समाज B) आर्य समाज C) ब्राहमो समाज D) प्रार्थना समाज सत्यशोधक समाज हे एक सामाजिक सुधार चळवळ होती ज्याने ब्राह्मणांच्या भोपळेपणाचा आणि धार्मिक मध्यस्थांच्या गरजेचा विरोध केला होता. या चळवळीचा प्रमुख तत्त्वज्ञान म्हणजे "आईला भेटण्यास अगर बापला प्रसन्न करण्यासाच्याप्रमाणे परमेश्वराची प्रार्थना करण्यास पुरोहिताची आवश्यकता नसते." हे तत्त्व अंधश्रद्धा आणि पुरोहितशाहीविरुद्ध त्यांच्या स्थितीला प्रतिबिंबित करते. 30 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 30. थिऑसॉफीकल सोसायटीची स्थापना कोणी केली ? (वनसेवा पूर्व 2012) A) ॲनी बेझंट आणि लोकमान्य टिळक B) महात्मा ज्योतीराव फुले C) जी.के. गोखले आणि एन.सी कोळेकर D) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर 31 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 31. भारतीय स्रियांचे राष्ट्रीय मंडळ ही संघटना - - - - - - - - - यांनी स्थापन केली. (Agri पूर्व 2018) A) कनुबेन मेहता B) मेहरीबाई टाटा C) तापीबाई हर्डीकर D) सरलादेवी चौधुराणी 32 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 32. गुरुद्वारातील भ्रष्ट मंहताच्या विरोधात 1920 च्या दशकात- - - - - - - - - सुरु केली होती. (राज्यसेवा मुख्य 2017) A) अकाली चळवळ B) कुका चळवळ C) निरंकारी चळवळ D) नामधारी चळवळ अकाली चळवळ 33 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 33. चुकीची जोडी ओळखा. (राज्यसेवा पूर्व 2015) A) शिवाचे मंदीर - भूमरा B) शिवाच्याकोरीव मूर्ती असलेले गुंफा मंदिर – उदयगिरी टेकडया C) विष्णूचे मंदिर - टीग्वा D) पार्वतीचे मंदीर - नाच्छा 34 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 34. ब्राह्मणोत्तर चळवळीचा हेतू काय होता ? अ) समाजातील ब्राह्मणांच्या वर्चस्वाला विरोध न करणे. ब) कनिष्ठ जातीच्या लोकांना सन्मानाचे स्थान देणे. क) बहुजन समाजाचे राजकीय संघटन घडवून आणणे. ड) ब्राम्हणेतरांना सामाजिक,आर्थिक व शैक्षणिक क्षेत्रात स्थान मिळावे. वरीलपैकी कोणते विधान बरोबर आहे ? (राज्यसेवा मुख्य 2012) A) अ आणि ब B) ड फक्त C) ब, क आणि ड D) ब आणि क पर्याय ब, क आणि ड बरोबर आहे कारण ते ब्राह्मणोत्तर चळवळीचे उद्दिष्ट अचूकपणे सांगतात: * कनिष्ठ जातीच्या लोकांना सन्मानाचे स्थान देणे * बहुजन समाजाचे राजकीय संघटन घडवून आणणे * ब्राम्हणेतरांना सामाजिक,आर्थिक व शैक्षणिक क्षेत्रात स्थान मिळावे 35 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 35. जोड्या जुळवा. अ) पंडीत राम कुमार विद्यारत्न ब) कृष्ण कुमार मित्र क) पंडित शिवनाथ शास्री ड) द्वारकानाथ गांगुली 1) बंगाली या वृत्तपत्रासाठी इंग्रजीत लेख लिहीत 2) ब्राम्हो मिशनरी होते. 3) बंगाली वृत्तपत्र संजीवनीचे संपादक 4) ‘कुली काहिनी’ लिहिले (राज्यसेवा पूर्व 2019) A) 1 2 3 4 B) 2 1 4 3 C) 4 3 2 1 D) 3 4 1 2 पर्याय 4 3 2 1 बरोबर आहे कारण: * द्वारकानाथ गांगुली यांनी 'कुली काहिनी' लिहिली होती. * पंडित शिवनाथ शास्री हे ब्राम्हो मिशनरी होते. * कृष्ण कुमार मित्र हे बंगाली वृत्तपत्र 'संजीवनी'चे संपादक होते. * पंडीत राम कुमार विद्यारत्न बंगाली या वृत्तपत्रासाठी इंग्रजीत लेख लिहीत होते. 36 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 36. खालील विवरणावरुन व्यक्ती ओळखा. अ) संस्कृतचे महान पंडित,तरीही पाशाचत्य विचारांचा स्वीकार. ब) तत्वबोधिनी सभेमध्ये सहभाग क) संस्कृत कॉलेज मध्ये पाश्चात्य विद्योचे अध्यापन सुरु केले. ड) विधवा पुनर्विवाहासाठी प्राचीन धर्मग्रंथ व शास्राचा आधार दिला. (राज्यसेवा पूर्व 2017) A) सुरेन्द्रनाथ बॅनजी B) केशवचंद्र सेन C) न्यायमूर्ती रानडे D) ईश्वरचंद्र विद्यासागर 37 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 37. सात स्वदेशी शृंखला असे जाती व्यवस्थेचे वर्णन कोणी केले आहे ? (महाराष्ट्र कृषिसेवा पूर्व 2016) A) म.गाधी B) लोकमान्य टिळक C) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर D) वि.दा. सावरकर व्ही.डी. सावरकर यांनी जाती व्यवस्थेचे वर्णन 'सात स्वदेशी शृंखला' असे केले आहे, कारण त्यांच्या मते ही व्यवस्था सात सामाजिक शृंखलांनी बनलेली होती जी भारतीय समाजाला बांधून ठेवत होती. या सात शृंखलांमध्ये अंतर्विवाह बंदी, भोजन बंदी, धार्मिक बंदी, स्पर्श बंदी, व्यवसाय बंदी, सामाजिक सातत्याचे नियम आणि निवास बंदी यांचा समावेश होता. 38 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 38. भारतीय स्रियांचे राष्ट्रीय मंडळ ही संघटना - - - - - - - - - यांनी स्थापन केली. (Agri पूर्व 2018) A) मेहरीबाई टाटा B) कनुबेन मेहता C) सरलादेवी चौधुराणी D) तापीबाई हर्डीकर मेहरीबाई टाटा यांनी भारतीय स्रियांचे राष्ट्रीय मंडळ ही संघटना स्थापन केली. 1925 मध्ये स्थापन झालेल्या या संघटनेचा उद्देश भारतीय महिलांच्या हक्कांसाठी आवाज उठवणे आणि त्यांना सशक्त करणे हा होता. 39 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 39. ईश्वरचंद्र विद्यासागर यांचे सर्वात जास्त उल्लेखनीय कार्य पुढील कोणत्या क्षेत्रात होते ? (राज्यसेवा मुख्य 2013) A) हुंडा प्रथा नष्ट करणे B) विवाह वय C) सती प्रथा नष्ट करणे D) विधवा पुर्नविवाह ईश्वरचंद्र विद्यासागर यांचे सर्वात जास्त उल्लेखनीय कार्य विधवा पुर्नविवाह हा होता. त्यांनी 1856 मध्ये विधवा पुर्नविवाहाचा कायदा पास करण्यासाठी कठोर परिश्रम घेतले, ज्यामुळे विधवा महिलांना पुन्हा लग्न करण्याची परवानगी मिळाली. या कायद्यामुळे भारतीय समाजात एक क्रांतिकारी परिवर्तन आले आणि विधवा महिलांना त्यांचा अधिकार मिळवून दिल्यामुळे स्त्रियांच्या अधिकारांच्या चळवळीमध्ये एक महत्त्वाचा मैलचा दगड ठरला. 40 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 40. जोड्या लावा. समाज 1. ब्राहमो समाज 2. आर्य समाज 3. प्रार्थना समाज 4. थिऑसफिकल सोसायटी तत्वज्ञान अ) विश्वबंधुत्वाची भावना ब) परमेश्वर कोणताही ग्रंथ लिहित नाही. क) एकेश्वरवाद ड) परमेश्वर अवतार घेत नाही. (तांत्रिक सहा. विमा संचलनालय 2013) A) 1 - ड, 2 - क, 3 - ब, 4 - अ B) 1 - ब, 2 - अ, 3 - ड, 4 - क C) 1 - अ, 2 - ब, 3 - क, 4 - ड D) 1 - क, 2 - ड, 3 - ब, 4 - अ 41 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 41. स्वामी विवेकानंद यांनी रामकृष्ण मिशनची स्थापना कोणत्या वर्षी केली ? (STI पूर्व 2012) A) 1898 B) 1895 C) 1897 D) 1896 1897 हे उत्तर बरोबर आहे कारण स्वामी विवेकानंद यांनी 1 मे 1897 रोजी कलकत्यामध्ये रामकृष्ण मिशनची स्थापना केली होती. 42 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 42. सात स्वदेशी शृंखला असे जाती व्यवस्थेचे वर्णन कोणी केले आहे ? (महाराष्ट्र कृषिसेवा पूर्व 2016) A) वि.दा. सावरकर B) म.गाधी C) लोकमान्य टिळक D) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर 43 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 43. - - - - - - - - - मनुष्य वंशाचा पाळणा आहे. मनूभषेचे जन्मस्थान आहे, इतिहासाची जननी आहे, आख्यायिकेची आजी आहे व परंपराची मोठी आजी आहे मार्क ट्वेन कोणत्या देशाबाबत बोलत आहेत. (राज्यसेवा मुख्य 2013) A) इंग्लंड B) भारत C) ग्रीस D) अमेरीका 44 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 44. अखिल भारतीय हिंदू महासभेचे वार्षिक अधिवेशन 19 ऑगस्ट 1923 रोजी - - - - - - - - - येथे भरले होते. त्याचे अध्यक्ष मदन मोहन मालवीय होते. (राज्यसेवा मुख्य 2020) A) पंजाब B) काशी C) हरिद्वार D) लखनौ काशी हा बरोबर उत्तर आहे कारण अखिल भारतीय हिंदू महासभेचे पहिले वार्षिक अधिवेशन 19 ऑगस्ट 1923 रोजी काशी येथे भरले होते. मालवीय यांची अधिवेशनाची अध्यक्षता होती. 45 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 45. थिओसॉफील सोसायटी विषयी पुढीलपैकी काय खरे आहे ? अ) थिऑसॅफिकल सोसायटीच्या मान्यतेनुसार प्राचीन हिंदुधर्म हा जगातील सर्वात मोठा आध्यात्मिक धर्म होय. ब) थिऑसॉफी म्हणजे सर्व धर्माचा तौलनिक अभ्यास करणे होय. (राज्यसेवा मुख्य 2019) A) अ चूक व ब बरोबर B) दोन्ही चूक C) अ बरोबर ब चूक D) दोन्ही बरोबर 46 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 46. भारत सेवक समाज या संस्थेशी खालीलपैकी कोण संबधित होते ? अ) गोपाळ कृष्ण गोखले ब) श्रीनिवास शास्री, पंडीत ह्रदयनाथ कुंझरु क) ठाकुरबप्पा, ना.भ.जोशी,काकासाहेब लिमये ड) डॉ. भांडारकर, गंगाराम भाऊ मस्के (Forest मुख्य 2018) A) अ,ब व क फक्त B) अ,ब व ड फक्त C) ब,क व ड फक्त D) अ, क व ड फक्त 47 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 47. स्री मुक्तीकरणाबाबत कोणत्या दोन वैधानिक तरतूदी चुकीच्या आहेत ? अ) सन 1856 मध्ये विधवा पुनर्विवाहन करु शकत. ब) सन 1872 मध्ये विशेष विववाह अधिनियम नागरी विवाह मानायचा. क) सन 1938 मध्ये हिंदू स्रिया विभक्त होऊ शकत व पोटगी मागू शकत. ड) सन 1946 मध्ये हिंदू स्रियांना संपत्तीचा हक्क मिळाला. (राज्यसेवा मुख्य 2013) A) अ आणि ब B) अ आणि क C) क आणि ड D) ब आणि ड हिंदू स्रियांना संपत्तीचा हक्क 1937 च्या हिंदू महिला अधिकार कायद्याद्वारे मिळाला होता, 1946 मध्ये नव्हे. तसेच, 1938 चा हिंदू विवाहाचे विघटन कायदा हिंदू स्रियांच्या विभक्त होण्याच्या आणि पोटगी मागण्याच्या अधिकाराशी संबंधित आहे. 48 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 48. खालीलपैकी कोणी “Age of Consent Act 1891” मधील प्रस्तावानुसार मुलीच्या विवाहाच्या योग्य वयाची सीमा 10 वर्षावरुन 12 वर्ष करण्यास विरोध केला ? (ASO मुख्य 2012) A) गोपाळकृष्ण गोखले B) बाळ गंगाधर टिळक C) महादेव गोंविद रानडे D) स्वामी विवेकानंद बाळ गंगाधर टिळक हे "Age of Consent Act 1891" मधील प्रस्तावानुसार मुलीच्या विवाहाच्या योग्य वयाची सीमा 10 वर्षावरून 12 वर्ष करण्यास विरोध करणारे एकमेव व्यक्ती होते. त्यांचा विश्वास होता की ही सीमा वाढवणे मुलींसाठी हानिकारक असेल कारण ते त्यांना लहान वयातच विवाहात पाठवण्याचे कारण बनू शकते, ज्यामुळे त्यांचे शिक्षण आणि सामान्य आरोग्य बिघडू शकते. 49 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 49. जातीयवादाची सुरुवात- - - - - - - - - या ब्रिटिश इतिहासकारांनी ज्याने भारतीय इतिहासाच्या प्राचीन काळाला हिंदु काळ व मध्ययुगीन काळाला मुस्लिम काळ असे संबोधले होते,त्यांनी केली असे म्हणावे लागेल. (STI पूर्व 2015) A) व्हि.ए.स्मित B) चार्ल्स इमरसन्स C) ॲरनॉल्ड टॉयनबी D) जेम्स मील 50 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 50. अजन एलायजा सॉलोमन हे ज्यू धर्मीय गृहस्थ- - - - - - - - - च्या व्यवस्थापक मंडळाचे सदस्य होते. (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) डिप्रेस्ड क्लासेस मिशन B) प्रार्थना समाज C) ब्राहमो समाज D) सत्यशोधक समाज 51 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 51. स्तंभ अ आणि स्तंभ ब यांच्या योग्य जोड्या जुळवा. (सूर्यकूल उत्पत्ती) अ) तेजोमेघ परिकल्पना ब)उल्का-उत्पत्ती परिकल्पना क) ग्रहकण परिकल्पना ड) भरती परिकल्पना (संशोधक) 1) जेम्स जीन्स 2) मुल्टन 3) लॉकीयर 4) लाप्लास (राज्यसेवा पूर्व 2019) A) 1 2 4 3 B) 3 2 4 1 C) 4 3 2 1 D) 2 1 3 4 पर्याय 4 योग्य आहे कारण तो सूर्यकूल उत्पत्ती सिद्धांतांना त्यांच्या संबंधित संशोधकांसह जोडतो: * **लॅप्लासची ग्रहकण परिकल्पना** (ड): पिएर-सिमोन लॅप्लासने मांडली. * **लॉकीयरची उल्का-उत्पत्ती परिकल्पना** (ब): नॉर्मन लॉकीयरने मांडली. * **जेम्स जीन्स आणि मुल्टनची तेजोमेघ परिकल्पना** (अ): जेम्स जीन्स आणि फॉरेस्ट रे मुल्टनने मांडली. * **भरती परिकल्पना** (क) हे लॉपासच्या ग्रहकण परिकल्पनेचे प्रारंभिक स्वरूप आहे, जे त्याने स्वतःच मागे घेतले होते. 52 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 52. जोड्या जुळवा. अ) पंडीत राम कुमार विद्यारत्न ब) कृष्ण कुमार मित्र क) पंडित शिवनाथ शास्री ड) द्वारकानाथ गांगुली 1) बंगाली या वृत्तपत्रासाठी इंग्रजीत लेख लिहीत 2) ब्राम्हो मिशनरी होते. 3) बंगाली वृत्तपत्र संजीवनीचे संपादक 4) ‘कुली काहिनी’ लिहिले (राज्यसेवा पूर्व 2019) A) 3 4 1 2 B) 4 3 2 1 C) 2 1 4 3 D) 1 2 3 4 53 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 53. खालील विवरणावरुन व्यक्ती ओळखा. अ) संस्कृतचे महान पंडित,तरीही पाशाचत्य विचारांचा स्वीकार. ब) तत्वबोधिनी सभेमध्ये सहभाग क) संस्कृत कॉलेज मध्ये पाश्चात्य विद्योचे अध्यापन सुरु केले. ड) विधवा पुनर्विवाहासाठी प्राचीन धर्मग्रंथ व शास्राचा आधार दिला. (राज्यसेवा पूर्व 2017) A) केशवचंद्र सेन B) ईश्वरचंद्र विद्यासागर C) न्यायमूर्ती रानडे D) सुरेन्द्रनाथ बॅनजी ईश्वरचंद्र विद्यासागर हे बरोबर उत्तर आहे कारण त्यांचे विवरण खालीलप्रमाणे आहे: * ते संस्कृतचे महान पंडित होते, परंतु त्यांनी पाश्चात्य विचारांचा स्वीकार केला. * ते तत्वबोधिनी सभेमध्ये सक्रिय सहभागी होते. * त्यांनी संस्कृत कॉलेजमध्ये पाश्चात्य विद्यांचे अध्यापन सुरू केले. * त्यांनी विधवा पुनर्विवाहाच्या समर्थनासाठी प्राचीन धार्मिक आणि कायदेशीर ग्रंथांचा आधार दिला. 54 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 54. - - - - - - - - - या मिथिलेतील बंगाली कवीला हिंदू राज्यकर्त्यांचे आणि बंगालच्या सुलतानाचे प्रोत्साहन मिळाले होते. (राज्यसेवा पूर्व 2017) A) चंडीदास B) रविंद्रनाथटागोर C) देवेंद्रनाथटागोर D) विद्यापती ठाकूर 55 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 55. राममोहन रॉय यांच्या मृत्यूनंतर - - - - - - - - - हे ब्रहमोसमाजाची आठवडयाची प्रार्थना घेत असत. (ASO पूर्व 2016) A) रामचंद्र विद्याबागिश B) राजनारायण बोस C) केशवचंद्र सेन D) देवेंद्रनाथ टागोर 56 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 56. - - - - - - - - - यांच्या मते वेद हे अपौरुषेय नाहीत. (PSI/ASO/STI संयुक्त 2017) A) महात्मा फुले B) दयानंद सरस्वती C) महात्मा गांधी D) लोकमान्य टिळक महात्मा फुले यांनी वेद हे अपौरुषेय नाहीत असे मानले होते. त्यांचा विश्वास होता की वेद हे मानवाने तयार केलेले होते, देवाने दिलेले नाहीत. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण महात्मा गांधी, लोकमान्य टिळक आणि दयानंद सरस्वती यांचा असा विश्वास नव्हता. 57 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 57. - - - - - - - - - यांच्या मते वेद हे अपौरुषेय नाहीत. (PSI/ASO/STI संयुक्त 2017) A) महात्मा गांधी B) लोकमान्य टिळक C) महात्मा फुले D) दयानंद सरस्वती 58 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 58. दादासाहेब फाळके हे केवळ चित्रपट निर्मातेच होते असे नाही तर त्या व्यतिरिक्त ते पुढीलपैकी कोण होते ? अ) रंगभूषाकार, नेपथ्यकार होते. ब) छाया चित्रकार होते. क) कथाकार, नृत्यतज्ञ होते. ड) अभिनेते होते. (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) अ आणि ड फक्त B) अ आणि ब फक्त C) ब आणि क फक्त D) क आणि ड फक्त दादासाहेब फाळके हे केवळ चित्रपट निर्मातेच नव्हते तर ते रंगभूषाकार आणि नेपथ्यकार देखील होते. या दोन्ही बाबी त्यांच्या रंगभूमीवरील कारकिर्दीतून आल्या. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण त्यांनी त्या क्षेत्रांमध्ये काम केले नाही. 59 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 59. स्वामी दयानंदाच्या आर्य समाजाचे वर्णन लढाऊ हिंदू धर्म (Aggressive Hinduism) असे कोणी केले ? (सहाय्यक पूर्व 2012) A) ॲनी बेझंट B) वरील सर्व C) सरोजिनी नायडू D) भगिनी निवेदिता 60 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 60. खालील जोड्या जुळवा. अ) साम्राज्यवादी विचारसरणी ब) केंब्रिज विचारसरणी क)राष्ट्रवादी विचारसरणी ड) साम्यवादी विचारसरणी 1. वेलेंटाईन चिरॉल 2. अनिल सिअल 3. आर.सी. मुजूमदार 4. आर.पी. दत्त (Excise पूर्व 2017) A) 1 2 3 4 B) 2 1 4 3 C) 3 4 1 2 D) 4 3 2 1 61 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 61. विरेसलिंगम यांनी दक्षिण भारतात कोणत्या सामाजिक चळवळीला चालना दिली ? (राज्यसेवा मुख्य 2022) A) प्रार्थना समाज B) आर्य समाज C) थिऑसफिकल सोसायटी D) ब्राहमो समाज 62 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 62. आत्मीय सभा कोठे स्थापन करण्यात आली होती ? (STI पूर्व 2012) A) मद्रास B) मुंबई C) दिल्ली D) कलकत्ता कलकत्ता हे उत्तर बरोबर आहे कारण आत्मीय सभा ही एक साहित्यिक संस्था होती जी 1876 मध्ये कलकत्ता येथे बांग्ला भाषेच्या संवर्धनासाठी स्थापन करण्यात आली होती. ही संस्था संस्कृतच्या जागी बांग्ला भाषेला प्रोत्साहन देण्यात अग्रणी होती. मद्रास, दिल्ली किंवा मुंबई येथे अशी कुठलीही साहित्यिक संस्था स्थापन झाली नाही. 63 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 63. खालील दोन विधानापैकी कोणते योग्य आहे. अ) सन 1929 मध्ये मान्यता दिलेल्या गेलेल्या शारदा कायद्या प्रमाणे 14 वर्षापेक्षा कमी वयाची मुलगी व 18 पेक्षा कमी वयाचा मुलगा लग्न करु शकत नव्हता. ब) सन 1891 मध्ये मान्यता दिलेल्या कायद्याने आंतरजातीय व आंतरसमाजीय विवाहास मंजूरी दिली. (राज्यसेवा मुख्य 2014) A) केवळ अ योग्य B) न अ योग्य न ब C) दोन्ही अ व ब योग्य D) केवळ ब योग्य पर्याय अ योग्य आहे कारण शारदा कायदा हा 1929 मध्ये मान्य करण्यात आला होता आणि त्याद्वारे लग्नासाठी किमान वय मुलींसाठी 14 वर्षे आणि मुलांसाठी 18 वर्षे ठेवण्यात आले होते. विधानात कायद्याचे मान्यता वर्ष योग्य प्रकारे नमूद केले आहे. 64 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 64. चुकीची जोडी ओळखा. (राज्यसेवा पूर्व 2015) A) पार्वतीचे मंदीर - नाच्छा B) शिवाचे मंदीर - भूमरा C) शिवाच्याकोरीव मूर्ती असलेले गुंफा मंदिर – उदयगिरी टेकडया D) विष्णूचे मंदिर - टीग्वा शिवाच्याकोरीव मूर्ती असलेले गुंफा मंदीर उदयगिरी टेकडयांवर आहे, तर शिवाचे मंदीर भूमऱ्यावर आहे. त्यामुळे बरोबर उत्तर पर्याय आहे. 65 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 65. ‘स्री पुरुष तुलना’ या पुस्तकात स्रियांवरील अत्याचाराला - - - - - - - - - यांनी वाचा फोडली. (राज्यसेवा मुख्य 2014) A) पंडिता रमाबाई B) आंनदीबाई जोशी C) रुखमाबाई D) ताराबाई शिंदे ताराबाई शिंदे यांचे 'स्री पुरुष तुलना' हे पुस्तक 1882 मध्ये प्रकाशित झाले, ज्यामध्ये त्यांनी स्रियांवरील सामाजिक अत्याचारांवर जोरदार हल्ला केला. त्यांनी बालविवाह, पडदा प्रथा, पुरुष प्रधानता आणि सती सारख्या अन्यायकारक प्रथांवर प्रश्न उपस्थित केले आणि स्त्री शिक्षणाची आवश्यकता आणि लिंग समानतेची वकिली केली. त्यांचे हे लेखन स्त्रीवादी चळवळीत एक महत्त्वाचा प्रेरणा स्त्रोत ठरला आणि स्रियांना त्यांच्या अधिकारांसाठी लढण्यासाठी प्रोत्साहित केले. 66 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 66. अयोग्य जोडी निवडा. (STI पूर्व 2013) A) रविंद्रनाथ टागोर - तत्वबोधिनी सभा B) राजा राममोहन रॉय - आत्मीय सभा C) श्रीधरलु नायडू - वेद समाज D) शिवनारायण अग्निहोत्री – देव समाज 67 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 67. आर्यबांधव समाज - - - - - - - - - येथे होता. (राज्यसेवा मुख्य 2017) A) नागपूर B) औंध C) पुणे D) कोल्हापूर आर्यबांधव समाज नागपूर येथे स्थापन झाला होता. कारण हा समाज 1921 मध्ये डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी नागपूर येथे स्थापन केला होता. ही घटना डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या जीवनाचा महत्त्वाचा टप्पा मानली जाते, कारण त्यांनी या समाजाच्या माध्यमातून भारतीय समाजात व्याप्त जातीयतेविरुद्ध प्रबळ आवाज उठवला. 68 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 68. आर्य समाजाविषयी कोणती विधाने योग्य आहेत ? अ) स्वामी श्रध्दानंदानी दलितोद्वार सभा स्थापन केली. ब) त्यांच्या शिक्षणसंस्थामध्ये पौर्वात्य व पाश्चिमात्य शिक्षण क्रमाचा समन्वय साधला गेला नाही. क) स्वामी श्रध्दानंद व पंडित गुरुदत्त हे पंजाबमधील नेते आर्य समाजाची अनुयायी होते. ड) अनाथ व विधवा स्रियांसाठी आश्रम उभारले. (वनसेवा मुख्य 2019) A) ब फक्त B) क आणि ड C) अ,क आणि ड D) अ आणि ब पर्याय "क आणि ड" बरोबर आहे कारण: * पंडित गुरुदत्त आणि स्वामी श्रध्दानंद हे पंजाबमधील नेते आर्य समाजाचे अनुयायी होते. * आर्य समाजाने अनाथ आणि विधवा महिलांसाठी आश्रम स्थापन केले. "अ" आणि "ब" हे पर्याय चुकीचे आहेत कारण स्वामी श्रध्दानंदांनी दलितोद्वार सभा स्थापन केली नाही आणि त्यांच्या शिक्षणसंस्थांमध्ये पौर्वात्य आणि पाश्चिमात्य शिक्षण क्रमाचा समन्वय साधला गेला होता. 69 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 69. खालील दोन विधानापैकी कोणते योग्य आहे. अ) सन 1929 मध्ये मान्यता दिलेल्या गेलेल्या शारदा कायद्या प्रमाणे 14 वर्षापेक्षा कमी वयाची मुलगी व 18 पेक्षा कमी वयाचा मुलगा लग्न करु शकत नव्हता. ब) सन 1891 मध्ये मान्यता दिलेल्या कायद्याने आंतरजातीय व आंतरसमाजीय विवाहास मंजूरी दिली. (राज्यसेवा मुख्य 2014) A) केवळ ब योग्य B) दोन्ही अ व ब योग्य C) न अ योग्य न ब D) केवळ अ योग्य 70 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 70. इ.स. 1871 पासून इंग्रजानी प्रत्येक दहा वर्षाने जनगणना घेण्यास सुरु केली कारण त्यांना खालीलपैकी कोणती माहिती मिळणार होती. अ) लोकांचा धर्म ब) लोकांची जात क) लोकांचा व्यवसाय ड) लोकांचे दारिद्र्य (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) अ,ब आणि क फक्त B) ब आणि ड फक्त C) अ आणि ब फक्त D) सर्व बरोबर आहेत पर्याय "अ, ब आणि क फक्त" बरोबर आहे. इंग्रजांनी जनगणना केली कारण त्यांना लोकांची धार्मिक, जातीय आणि व्यावसायिक माहिती मिळवायची होती. या माहितीचा वापर प्रशासकीय उद्देश आणि समाजाचे वैशिष्ट्यपूर्ण चित्रण करण्यासाठी केला गेला. दारिद्र्याची माहिती जनगणनेचा प्राथमिक उद्देश नव्हता. 71 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 71. राष्ट्रीय काँग्रेसच्या अस्पृश्यतेच्या प्रथेला विरोध करण्यासाठीच्यासमितीचे चिटणीस कोण होते ? (राज्यसेवा मुख्य मे 2022) A) स्वामी आनंद B) रघुनाथ हरी गद्रे C) आत्माराम रणछोड D) वासुदेवराव आकृत 72 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 72. दादासाहेब फाळके हे केवळ चित्रपट निर्मातेच होते असे नाही तर त्या व्यतिरिक्त ते पुढीलपैकी कोण होते ? अ) रंगभूषाकार, नेपथ्यकार होते. ब) छाया चित्रकार होते. क) कथाकार, नृत्यतज्ञ होते. ड) अभिनेते होते. (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) अ आणि ब फक्त B) ब आणि क फक्त C) अ आणि ड फक्त D) क आणि ड फक्त 73 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 73. अखिल भारतीय हिंदू महासभेचे वार्षिक अधिवेशन 19 ऑगस्ट 1923 रोजी - - - - - - - - - येथे भरले होते. त्याचे अध्यक्ष मदन मोहन मालवीय होते. (राज्यसेवा मुख्य 2020) A) हरिद्वार B) पंजाब C) लखनौ D) काशी 74 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 74. अजन एलायजा सॉलोमन हे ज्यू धर्मीय गृहस्थ- - - - - - - - - च्या व्यवस्थापक मंडळाचे सदस्य होते. (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) ब्राहमो समाज B) सत्यशोधक समाज C) प्रार्थना समाज D) डिप्रेस्ड क्लासेस मिशन सत्यशोधक समाज हा एक समाजसुधारक चळवळ होती जी महाराष्ट्रात 1873 मध्ये ज्योतिबा फुले यांनी स्थापन केली होती. अजन एलायजा सॉलोमन हे ज्यू धर्मीय गृहस्थ हे सत्यशोधक समाजाचे सदस्य होते. ते समाजाच्या व्यवस्थापक मंडळावर होते आणि ज्योतिबा फुले यांच्या सहाय्यकांमध्ये होते. त्यांचे समाजाच्या कार्यात सक्रिय योगदान होते. 75 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 75. भारत सेवक समाज या संस्थेशी खालीलपैकी कोण संबधित होते ? अ) गोपाळ कृष्ण गोखले ब) श्रीनिवास शास्री, पंडीत ह्रदयनाथ कुंझरु क) ठाकुरबप्पा, ना.भ.जोशी,काकासाहेब लिमये ड) डॉ. भांडारकर, गंगाराम भाऊ मस्के (Forest मुख्य 2018) A) ब,क व ड फक्त B) अ,ब व क फक्त C) अ,ब व ड फक्त D) अ, क व ड फक्त पर्याय अ, ब आणि क बरोबर आहे कारण भारत सेवक समाज या संस्थेची सह-स्थापना गोपाळ कृष्ण गोखले, श्रीनिवास शास्त्री आणि पंडित ह्रदयनाथ कुंझरु यांनी केली होती. ठाकुरबप्पा, ना.भ. जोशी आणि काकासाहेब लिमये हे भारत सेवक समाजाशी संबंधित नव्हते, तर ते प्रजासमाजवादी पक्षाशी संबंधित होते. डॉ. भांडारकर आणि गंगाराम भाऊ मस्के हे भारत सेवक समाजाशी संबंधित नव्हते, तर ते शिक्षण आणि समाजकार्याशी संबंधित होते. 76 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 76. चुकीची जोडी ओळखा. (कर सहाय्यक 2015) A) स्री मुक्ती संघटना - मुंबई B) प्रोग्रेसीव वुमन्स ऑर्गनायझेशन – हैद्राबाद C) पुरोगामी स्री संघटना - पुणे D) महिला दक्षता समिती - कोलकाता 77 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 77. गुरुद्वारातील भ्रष्ट मंहताच्या विरोधात 1920 च्या दशकात- - - - - - - - - सुरु केली होती. (राज्यसेवा मुख्य 2017) A) कुका चळवळ B) निरंकारी चळवळ C) नामधारी चळवळ D) अकाली चळवळ 78 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 78. बाल समाज, बांधव समाज आणि समर्थ शिवाजी समाज हे काय होते ? (राज्यसेवा मुख्य 2017) A) क्रांतीकारी संघटना B) धार्मिक संघटना C) सामाजिक संघटना D) व्यायाम शाळा हे क्रांतिकारी संघटना होत्या ज्यांनी ब्रिटिश राजवटीविरुद्ध लढा दिला होता. 79 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 79. खालील विधानांचा विचार करा व उत्तराचा योग्य पर्याय निवडा. अ) भारतातील विविध नविन घडामोडी परंपरागत आणि मनाने प्रजा असलेल्या समाजास बदलण्याची लोकशाहीची कल्पना स्विकारुन चळवळ करण्याची हाक देत होत्या. ब) हे कार्य कठीण आणि विस्मयकारक होते. (राज्यसेवा पूर्व 2018) A) दोन्ही विधाने बरोबर परंतु विधान ब विधान अ चे योग्य स्पष्टीकरण नाही. B) विधान अ बरोबर पण विधान ब चूक. C) दोन्ही विधाने बरोबर व विधान ब विधान अ चे योग्य स्पष्टीकरण आहे. D) दोन्ही विधाने चुकीची आहेत. 80 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 80. सामाजिक व धार्मिक सुधारणा घडवून आणण्यासाठी राजा राममोहन रॉय यांनी खालीलपैकी कोणत्या संस्थेची स्थापना केली. (लिपिक टंकलेखन पूर्व परिक्षा 2017) A) ब्राह्मो समाज B) सत्यशोधक समाज C) प्रार्थना समाज D) आर्य समाज ब्राह्मो समाज ही राजा राममोहन रॉय यांनी स्थापन केलेली संस्था होती. त्याचा उद्देश सामाजिक आणि धार्मिक सुधारणा आणणे, अंधश्रद्धा आणि बहुदेववाद दूर करणे आणि एकेश्वरवादाला प्रोत्साहन देणे हा होता. या संस्थेने स्त्री शिक्षण, सती प्रथा नाबूदी आणि विधवा पुनर्विवाहासारख्या प्रगतीशील सुधारणांना पाठिंबा दिला. 81 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 81. ब्राह्मो समाजाची स्थापना कोणी केली ? (PSI पूर्व 2012) A) महर्षी धोंडो केशव कर्वे B) हेन्री डेरोझिओ C) राजाराम मोहन रॉय D) पंडित ईश्वरचंद्र विद्यासागर 82 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 82. सामाजिक व धार्मिक सुधारणा घडवून आणण्यासाठी राजा राममोहन रॉय यांनी खालीलपैकी कोणत्या संस्थेची स्थापना केली. (लिपिक टंकलेखन पूर्व परिक्षा 2017) A) आर्य समाज B) ब्राह्मो समाज C) प्रार्थना समाज D) सत्यशोधक समाज 83 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 83. खालीलपैकी कोणी “Age of Consent Act 1891” मधील प्रस्तावानुसार मुलीच्या विवाहाच्या योग्य वयाची सीमा 10 वर्षावरुन 12 वर्ष करण्यास विरोध केला ? (ASO मुख्य 2012) A) गोपाळकृष्ण गोखले B) बाळ गंगाधर टिळक C) स्वामी विवेकानंद D) महादेव गोंविद रानडे 84 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 84. महात्मा फुलेंच्या सत्यशोधक समाजाचे प्रमुख, सक्रिय कार्यकर्ते कोण होते ? (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) डॉ. विश्राम धोले, कृष्णराव भालेकर, नारायण मेघाजी लोखंडे, मामा परमानंद B) कृष्णराव भालेकर, नारायण मेघाजी लोखंडे, डॉ विश्राम धोले, हरी चिपळूणकर C) नारायण मेघाजी लोखंडे, डॉ. विश्राम धोले, हरी चिपळूणकर, मामा परमानंद D) कृष्णराव भालेकर, डॉ. विश्राम धोले, मामा परमानंद, हरी चिपळूणकर कृष्णराव भालेकर, नारायण मेघाजी लोखंडे, डॉ. विश्राम धोले आणि हरी चिपळूणकर हे महात्मा फुलेंच्या सत्यशोधक समाजाचे प्रमुख आणि सक्रिय कार्यकर्ते होते. या आघाड्यांनी सामाजिक सुधारणा आणि अंधश्रद्धेविरुद्ध लढ्यात महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. 85 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 85. हिंदू महासभेचा अतिशय सनसनाटी कार्यक्रम म्हणजे साडेचार लाख - - - - - - - - - ज्यांनी इस्लामचा स्विकार केला होता आणि ज्यांना पूर्वीच्या धर्मात येण्याची इच्छा होती त्यांना पुन्हा धर्मात आणणे हा होता. (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) चौहान राजपूत B) 4. गौतम राजपूत C) राठोड राजपूत D) मलकाना राजपूत 86 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 86. हिंदू महासभेचा अतिशय सनसनाटी कार्यक्रम म्हणजे साडेचार लाख - - - - - - - - - ज्यांनी इस्लामचा स्विकार केला होता आणि ज्यांना पूर्वीच्या धर्मात येण्याची इच्छा होती त्यांना पुन्हा धर्मात आणणे हा होता. (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) 4. गौतम राजपूत B) मलकाना राजपूत C) चौहान राजपूत D) राठोड राजपूत मलकाना राजपूत" पर्याय बरोबर आहे कारण हिंदू महासभेने "शुद्धी कार्यक्रम" हा अतिशय सनसनाटी उपक्रम राबवला होता, जो इस्लाममध्ये धर्मांतरित झालेल्या, पूर्वी हिंदू असलेल्या साडेचार लाख मलकाना राजपूतांना पुन्हा हिंदू धर्मात आणण्याचा होता. 87 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 87. खालीलपैकी विजोड व्यक्ती ओळखा. (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) देवेंद्रनाथ टागोर B) द्वारकानाथ टागोर C) राधाप्रसाद D) कालीनाथ मुन्शी देवेंद्रनाथ टागोर विजोड व्यक्ती आहे कारण ते ब्राह्मो समाजाचे संस्थापक होते, तर इतर तिघेही भारतीय राष्ट्रीय काँग्रेसचे सदस्य होते. ब्राह्मो समाज एक धार्मिक आणि सामाजिक सुधारणा चळवळ होती, तर काँग्रेस एक राजकीय संघटना होती. 88 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 88. - - - - - - - - - मनुष्य वंशाचा पाळणा आहे. मनूभषेचे जन्मस्थान आहे, इतिहासाची जननी आहे, आख्यायिकेची आजी आहे व परंपराची मोठी आजी आहे मार्क ट्वेन कोणत्या देशाबाबत बोलत आहेत. (राज्यसेवा मुख्य 2013) A) भारत B) अमेरीका C) इंग्लंड D) ग्रीस भारत हा "मनुष्य वंशाचा पाळणा" म्हणून ओळखला जातो कारण ते अनेक मानवी सभ्यता आणि संस्कृतींचे जन्मस्थान आहे, जसे की सिंधू खोरे सभ्यता. हे "मनूभाषेचे जन्मस्थान" देखील आहे, जे संस्कृत या प्राचीन भाषेचे जन्मस्थान आहे. याव्यतिरिक्त, भारत "इतिहासाची जननी" आहे कारण त्याचा इतिहास जगभरातील सर्वात जुना आणि समृद्ध आहे. 89 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 89. जातीयवादाची सुरुवात- - - - - - - - - या ब्रिटिश इतिहासकारांनी ज्याने भारतीय इतिहासाच्या प्राचीन काळाला हिंदु काळ व मध्ययुगीन काळाला मुस्लिम काळ असे संबोधले होते,त्यांनी केली असे म्हणावे लागेल. (STI पूर्व 2015) A) जेम्स मील B) व्हि.ए.स्मित C) चार्ल्स इमरसन्स D) ॲरनॉल्ड टॉयनबी जेम्स मील हे बरोबर उत्तर आहे कारण ते ब्रिटिश इतिहासकार होते ज्यांनी भारतीय इतिहासात "हिंदू काल" आणि "मुस्लिम काल" असे पद वापरले होते. त्यांनी जातीयवादाची सुरुवात केली असे म्हणता येते कारण त्यांच्या लेखनाने भारताच्या इतिहासावर जातीय दृष्टिकोनावर प्रभाव पडला. या दृष्टिकोनाने भारतीय इतिहासाला हिंदू आणि मुस्लिम काळात विभागले, ज्यामुळे धार्मिक ओळखांवर आधारित राष्ट्रवादाची भावना निर्माण झाली. 90 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 90. अयोग्य जोडी निवडा. (STI पूर्व 2013) A) रविंद्रनाथ टागोर - तत्वबोधिनी सभा B) शिवनारायण अग्निहोत्री – देव समाज C) राजा राममोहन रॉय - आत्मीय सभा D) श्रीधरलु नायडू - वेद समाज रविंद्रनाथ टागोर आणि तत्वबोधिनी सभा यांची जोडी अयोग्य आहे कारण टागोर तत्वबोधिनी सभेचे सदस्य नव्हते. तत्वबोधिनी सभा ही देवेंद्रनाथ टागोर यांनी स्थापन केलेली होती आणि रविंद्रनाथ टागोर हे देवेंद्रनाथ टागोर यांचे पुत्र होते. 91 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 91. ब्राम्होसमाज स्थापन करण्यापूर्वी राजा राममोहन रॉय यांनी इ.स. १८१५ साली आत्मीय सभा स्थापन केली. त्यावेळी त्यांच्या बरोबर खालील कोणते सहकारी होते ? अ) द्वारकानाथ टागोर, प्रसन्नकुमार टागोर ब) डॉ. राजेंद्रलाल मिश्रा,राजा कली क) शंकर घोषाल, आनंद प्रसाद बॅनर्जी ड) केशवचंद्र सेन, देवेंद्रनाथटागोर (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) अ, ब आणि क फक्त B) अ आणि ड फक्त C) ड फक्त D) ब, क आणि ड फक्त 92 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 92. खालीलपैकी विजोड व्यक्ती ओळखा. (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) कालीनाथ मुन्शी B) देवेंद्रनाथ टागोर C) राधाप्रसाद D) द्वारकानाथ टागोर 93 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 93. ईश्वरचंद्र विद्यासागर यांचे सर्वात जास्त उल्लेखनीय कार्य पुढील कोणत्या क्षेत्रात होते ? (राज्यसेवा मुख्य 2013) A) सती प्रथा नष्ट करणे B) हुंडा प्रथा नष्ट करणे C) विधवा पुर्नविवाह D) विवाह वय 94 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 94. - - - - - - - - - या मिथिलेतील बंगाली कवीला हिंदू राज्यकर्त्यांचे आणि बंगालच्या सुलतानाचे प्रोत्साहन मिळाले होते. (राज्यसेवा पूर्व 2017) A) चंडीदास B) देवेंद्रनाथटागोर C) विद्यापती ठाकूर D) रविंद्रनाथटागोर विद्यापती ठाकूर हे मिथिलेतील बंगाली कवी होते ज्यांना हिंदू राज्यकर्त्यांचे आणि बंगालच्या सुलतानाचे प्रोत्साहन मिळाले होते कारण ते 15 व्या शतकातील मैथिली भाषेचे एक प्रसिद्ध कवी आणि संत होते. त्यांच्या लेखनात हिंदू आणि इस्लामी विचारसरणीचा संगम दिसून येतो, जो त्या काळात हिंदू आणि मुस्लिम शासकांच्या संरक्षणाचा परिणाम असू शकतो. 95 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 95. आत्मीय सभा कोठे स्थापन करण्यात आली होती ? (STI पूर्व 2012) A) दिल्ली B) कलकत्ता C) मुंबई D) मद्रास 96 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 96. ‘स्री पुरुष तुलना’ या पुस्तकात स्रियांवरील अत्याचाराला - - - - - - - - - यांनी वाचा फोडली. (राज्यसेवा मुख्य 2014) A) पंडिता रमाबाई B) आंनदीबाई जोशी C) ताराबाई शिंदे D) रुखमाबाई 97 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 97. महात्मा फुलेंच्या सत्यशोधक समाजाचे प्रमुख, सक्रिय कार्यकर्ते कोण होते ? (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) नारायण मेघाजी लोखंडे, डॉ. विश्राम धोले, हरी चिपळूणकर, मामा परमानंद B) डॉ. विश्राम धोले, कृष्णराव भालेकर, नारायण मेघाजी लोखंडे, मामा परमानंद C) कृष्णराव भालेकर, डॉ. विश्राम धोले, मामा परमानंद, हरी चिपळूणकर D) कृष्णराव भालेकर, नारायण मेघाजी लोखंडे, डॉ विश्राम धोले, हरी चिपळूणकर 98 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 98. खालील विधाने विचारात घ्या. अ) 1915 साली हिंदू महासभा स्थापन झाली. ब) दिल्ली येथे हिंदू महासभेचे पहिले अधिवेशन झाले. क) हिंदू महासभेची सलग सहा अधिवेशने वि.दा. सावरकर यांच्या अध्यक्षतेखाली झाली. वरीलपैकी कोणती विधाने बरोबर आहेत ? (राज्यसेवा मुख्य 2020) A) अ आणि ब B) वरील सर्व C) ब आणि क D) अ आणि क पर्याय अ आणि क बरोबर आहेत कारण: - वि.दा. सावरकर यांनी 1915 मध्ये हिंदू महासभा स्थापन केली होती. (विधान अ) - हिंदू महासभेचे पहिले अधिवेशन दिल्ली येथे झाले नव्हते, ते अमृतसर येथे झाले होते. (विधान ब चुकीचे आहे) - वि.दा. सावरकर यांनी हिंदू महासभेच्या सलग सहा अधिवेशनांचे अध्यक्षपद भूषवले होते. (विधान क) 99 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 99. “आईला भेटण्यास अगर बापला प्रसन्न करण्यासा ज्याप्रमाणे मध्यस्थांची जरुरी नसते. त्याप्रमाणे परमेश्वराची प्रार्थना करण्यास पुरोहिताची आवश्यकता नसते “ हे तत्व कोणत्या समाजाचे आहे ? (राज्यसेवा मुख्य 2013) A) सत्यशोधक समाज B) आर्य समाज C) ब्राहमो समाज D) प्रार्थना समाज 100 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 100. पुढील दोन विधानांचा विचार करा. अ) पुर्वी किमान काही ठिकाणी मातृसत्ताक पध्दती होती व स्रिया श्रेष्ठ समजल्या जायच्या परंतु नंतर जसा मानवी समाजाचा विकास झाला तसा या परिस्थितीत फरक पडला. ब) कामाच्या वाटणीची संकल्पना त्यास कारणीभूत आहे. आता सांगा की - (PSI पूर्व 2013) A) प्रथम अयोग्य त्यामुळे दुस-याबाबत प्रथमचया कारणाचा प्रश्न उद्भवत नाही. B) प्रथम विधान बरोबर व दुसरे प्रथम विधानाकरता कारण आहे. C) प्रथम विधान बरोबर परंतु दुसरे प्रथम विधानकारता कारण नाही. D) प्रथम अथवा द्वितीय कोणतेही विधान बरोबर नाही. 101 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 101. पुढील वाक्यात कोणाचे वर्णन केले आहे ? अ) ती गांधीजीची कट्टर अनुयायी होती. ब) ती ब्रिटिश आरमार प्रमुखाची मुलगी होती. क) ती मीरा बेन या लोकप्रिय नावाने ओळखली जात असे. (राज्यसेवा पूर्व 2018) A) सिस्टर निवेदिता B) मिस स्लाद C) मिस कार्पेटर D) मिस नाइटिंगेल 102 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 102. स्तंभ अ आणि स्तंभ ब यांच्या योग्य जोड्या जुळवा. (सूर्यकूल उत्पत्ती) अ) तेजोमेघ परिकल्पना ब)उल्का-उत्पत्ती परिकल्पना क) ग्रहकण परिकल्पना ड) भरती परिकल्पना (संशोधक) 1) जेम्स जीन्स 2) मुल्टन 3) लॉकीयर 4) लाप्लास (राज्यसेवा पूर्व 2019) A) 4 3 2 1 B) 2 1 3 4 C) 3 2 4 1 D) 1 2 4 3 103 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 103. जोड्या लावा. समाज 1. ब्राहमो समाज 2. आर्य समाज 3. प्रार्थना समाज 4. थिऑसफिकल सोसायटी तत्वज्ञान अ) विश्वबंधुत्वाची भावना ब) परमेश्वर कोणताही ग्रंथ लिहित नाही. क) एकेश्वरवाद ड) परमेश्वर अवतार घेत नाही. (तांत्रिक सहा. विमा संचलनालय 2013) A) 1 - ड, 2 - क, 3 - ब, 4 - अ B) 1 - ब, 2 - अ, 3 - ड, 4 - क C) 1 - क, 2 - ड, 3 - ब, 4 - अ D) 1 - अ, 2 - ब, 3 - क, 4 - ड पर्याय 1 - क, 2 - ड, 3 - ब, 4 - अ बरोबर आहे कारण तो प्रत्येक समाजाच्या तत्त्वज्ञानाशी योग्य प्रकारे जुळतो. आर्य समाज एकेश्वरवादी आहे, थिऑसफिकल सोसायटी विश्वबंधुत्वाची भावना प्रोत्साहित करते, प्रार्थना समाज परमेश्वर कोणताही ग्रंथ लिहित नाही असे मानतो आणि ब्राह्मो समाज परमेश्वर अवतार घेत नाही असे मानतो. 104 / 104 Category: धार्मिक व सामाजिक सुधारणा 104. ब्राह्मणोत्तर चळवळीचा हेतू काय होता ? अ) समाजातील ब्राह्मणांच्या वर्चस्वाला विरोध न करणे. ब) कनिष्ठ जातीच्या लोकांना सन्मानाचे स्थान देणे. क) बहुजन समाजाचे राजकीय संघटन घडवून आणणे. ड) ब्राम्हणेतरांना सामाजिक,आर्थिक व शैक्षणिक क्षेत्रात स्थान मिळावे. वरीलपैकी कोणते विधान बरोबर आहे ? (राज्यसेवा मुख्य 2012) A) ब आणि क B) ड फक्त C) अ आणि ब D) ब, क आणि ड Loading...MPSC is all about Patience.... Your score is LinkedIn Facebook Twitter BACK HOME PAGE
