9 महाराष्ट्राचा इतिहास महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 1 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 1. शि.म. परांजपेचा - - - - - - - - - आक्रमक राष्ट्रवादाचे मुखपत्र बनला होता. (राज्यसेवा मुख्य, मे,2012) A) काळ B) स्वराज्य C) नवाकाळ D) शिवाजीचे पुण्यवचन 2 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 2. पुढील वृत्तपत्रांची स्थापनेच्या कालक्रमानुसार मांडणी करा. अ) दीनबंधू ब) दर्पण क) प्रभाकर ड) दीनमित्र (STI मुख्य 2015) A) ब, ड, अ, क B) ब, अ, क, ड C) ब, ड क, अ D) ब, क, अ, ड बरोबर पर्याय: ब, क, अ, ड "दर्पण" ही 1832 मध्ये स्थापन झालेली महाराष्ट्रातील पहिली वृत्तपत्रे आहे. "प्रभाकर" ही 1841 मध्ये स्थापन झाली. "दीनबंधू" ही 1849 मध्ये आणि "दीनमित्र" 1883 मध्ये स्थापन झाली. त्यामुळे त्यांची स्थापना कालक्रमानुसार मांडणी अशी असावी: दर्पण, प्रभाकर, दीनबंधू, दीनमित्र. 3 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 3. बाळासाहेब ठाकरे मुंबईतून प्रसिध्द होणा-या कोणत्या मराठी व्यंगचित्र साप्ताहिकाचे संपादक होते? (Clerk 2013) A) मार्मिक B) वेदांती C) अवंती D) तार्कीक मार्मिक हे उत्तर बरोबर आहे कारण बाळासाहेब ठाकरे मुंबईतून प्रसिद्ध होणाऱ्या या मराठी व्यंगचित्र साप्ताहिकाचे संपादक होते. अवंती हे एक काव्यमय मराठी नियतकालिक आहे, वेदांती हे एक धार्मिक-तात्विक मराठी नियतकालिक आहे आणि तार्कीक हे एक शैक्षणिक मराठी नियतकालिक आहे. यातील कोणतेही बाळासाहेब ठाकरेंशी संबंधित नाहीत. 4 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 4. खालीलपैकी कोणती जोडी बरोबर जुळत नाही ? (ASO मुख्य 2018) A) बाबासाहेब आंबेडकर - प्रबुध्द भारत B) लोकहितवादी - शतपत्रे C) केशव सुत - नवा शिपाई D) बाळ गंगाधर टिळक - मूर्तीभंजन 5 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 5. 1789 मध्ये सुरु झालेले मुंबई प्रांतातील पहिले वृत्तपत्र कोणते ? (Combinedd Pre. 2017) A) बॉम्बे गॅझेट B) बॉम्बे हेरॉल्ड C) बॉम्बे कुरियर D) दर्पण 6 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 6. पुढील वर्तमानपत्रे व त्यांचे संपादक यांच्या जोड्या लावा. अ) जागृती ब) राष्ट्रवीर क) हंटर ड) ब्राम्हणोत्तर 1) व्यंकटराव गोडे 2) खंडेराव बागल 3) शामराव देसाई 4) भंगवतराव पाळेकर (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) 3 4 1 2 B) 4 3 2 1 C) 2 1 4 3 D) 1 2 3 4 बरोबर उत्तर '' 4 3 2 1'' आहे. '' 4-3:'' ब्राम्हणोत्तर - शामराव देसाई '' 3-4:'' हंटर - भंगवतराव पाळेकर '' 2-1:'' राष्ट्रवीर - व्यंकटराव गोडे '' 1-2:'' जागृती - खंडेराव बागल हे उत्तर बरोबर आहे कारण: शामराव देसाई हे ब्राम्हणोत्तरचे संपादक होते, जे एक सामाजिक सुधार चळवळ होते. भंगवतराव पाळेकर हे हंटरचे संपादक होते, जे एक दैनिक वर्तमानपत्र होते. व्यंकटराव गोडे हे राष्ट्रवीरचे संपादक होते, जे एक साप्ताहिक वर्तमानपत्र होते. खंडेराव बागल हे जागृतीचे संपादक होते, जे एक धार्मिक वर्तमानपत्र होते. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण ते या जोड्या बरोबर जुळत नाहीत. 7 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 7. जेव्हा - - - - - - - - - यांना नाशिकचा कलेक्टर पैरी याने, ते धर्मशाळेसाठी काय करु शकतात असे विचारले तेव्हा त्यांनी पेरींना विनंती केली की ही धर्मशाळा गरीब लोकांसाठी आहे, येथे राहण्यासाठी त्यांच्या कडून एक पै देखील भाडं घेतले जाणार नाही तेव्हा धर्मशाळेवरील कर रद्द करावा. (PSI मुख्य 2017) A) गाडेगे महाराज B) देवदत्त घागे C) मंचरपूर सावरे गावचे पाटील D) गजानन महाराज बरोबर उत्तर गाडेगे महाराज आहे. कारण या घटनेचे वर्णन गाडेगे महाराजांच्या जीवनाशी संबंधित आहे, जे एक प्रसिद्ध संत आणि समाजसुधारक होते ज्यांनी दलितांना सामाजिक न्याय प्रदान करण्यासाठी कार्य केले. इतर पर्याय चुकीचे आहेत: गजानन महाराज: हे एक भक्ती संत होते ज्यांचा धर्मशाळेवर कर रद्द करण्याशी काही संबंध नव्हता. मंचरपूर सावरे गावचे पाटील: हा एक पाटील होता ज्याचा धर्मशाळेच्या कर रद्दीशी काही संबंध नव्हता. देवदत्त घागे: हे एक मराठा नेते होते ज्यांचा धर्मशाळेच्या कर रद्दीशी काही संबंध नव्हता. 8 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 8. मुकनायक ची सुरुवात झाली तेव्हा खालीलपैकी कोणता गट त्याच्यांशी संबधित होता ? (राज्यसेवा मुख्य 2012) A) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, पांडूरंग भाटकर, दिनकरराव जवळकर B) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, महात्मा ज्योतीबा फुले, कर्मवीर भाऊराव पाटील C) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, केशवराव जेधे, दिनकरराव जवळकर D) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, पांडूरंग भाटकर, ज्ञानदेव घोलप 9 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 9. गुजराती भाषेतून प्रसिध्द झालेले मुंबईतील पहिले देशी भाषेतील वृत्तपत्र कोणते ? (ASO मुख्य 2016) A) मुंबई समाचार B) सुधारक C) प्रभाकर D) दर्पण 10 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 10. गोपाळ गणेश आगरकरांशी पुढीलपैकी कोणती वृत्तपत्रे संबधित होती ? अ) केसरी व मराठा ब) व-हाड समाचार क) सुधारक ड) स्वराज (Combined B पूर्व 2022) A) ब आणि ड फक्त B) ब, क आणि ड फक्त C) अ, ब आणि क फक्त D) अ आणि क फक्त बरोबर उत्तर: अ, ब आणि क फक्त गोपाळ गणेश आगरकर हे एक प्रसिद्ध समाजसुधारक आणि पत्रकार होते. ते "केसरी" आणि "व-हाड समाचार" या वृत्तपत्रांचे संस्थापक-संपादक होते. आगरकर "सुधारक" वृत्तपत्राचे सह-संपादक देखील होते. तथापि, "स्वराज" हे वृत्तपत्र बाळ गंगाधर टिळकांशी संबंधित होते, आगरकरांशी नव्हे. 11 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 11. गुजराती भाषेतून प्रसिध्द झालेले मुंबईतील पहिले देशी भाषेतील वृत्तपत्र कोणते ? (ASO मुख्य 2016) A) मुंबई समाचार B) प्रभाकर C) दर्पण D) सुधारक मुंबई समाचार" हे 1822 मध्ये गुजराती भाषेतून प्रसिध्द झालेले मुंबईतील पहिले देशी भाषेतील वृत्तपत्र होते. हे वृत्तपत्र परशुराम बनिया आणि फरामजी नसरवानजी यांनी सुरू केले होते. "दर्पण" हे मराठी भाषेतील पहिले वृत्तपत्र होते जे 1832 मध्ये सुरू झाले होते. "प्रभाकर" हे मराठी भाषेतील एक अन्य वृत्तपत्र होते जे 1856 मध्ये सुरू झाले होते. "सुधारक" हे गुजराती भाषेतील एक वृत्तपत्र होते जे 1861 मध्ये सुरू झाले होते, परंतु ते मुंबईतील पहिले देशी भाषेतील वृत्तपत्र नव्हते. 12 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 12. गोपाळ गणेश आगरकरांनी सामाजिक सुधारणांचा पुरस्कार कोणत्या साप्ताहिकातून करीत असत? (STI पूर्व 2011) A) दर्पण B) मराठा C) ज्ञानप्रकाश D) केसरी 13 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 13. जेव्हा - - - - - - - - - यांना नाशिकचा कलेक्टर पैरी याने, ते धर्मशाळेसाठी काय करु शकतात असे विचारले तेव्हा त्यांनी पेरींना विनंती केली की ही धर्मशाळा गरीब लोकांसाठी आहे, येथे राहण्यासाठी त्यांच्या कडून एक पै देखील भाडं घेतले जाणार नाही तेव्हा धर्मशाळेवरील कर रद्द करावा. (PSI मुख्य 2017) A) मंचरपूर सावरे गावचे पाटील B) देवदत्त घागे C) गाडेगे महाराज D) गजानन महाराज 14 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 14. ‘समाज स्वास्थ’ हे मासिक कोणी सुरु केले ? (राज्यसेवा पूर्व 2011) A) महात्मा फुले B) र.धों. कर्वे C) छ. शाहू महाराज D) धोंडो केशव कर्वे बरोबर उत्तर 'र.धों. कर्वे' आहे कारण हे मासिक 1891 मध्ये रमाबाई दत्तात्रेय कर्वे यांनी सुरू केले होते, ज्यांना बहुतेकदा 'र.धों. कर्वे' म्हणून ओळखले जाते. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण महात्मा फुले यांनी 'सार्वजनिक सत्यधर्म' मासिक सुरू केले, छ. शाहू महाराज यांनी कोणतेही मासिक सुरू केले नाही आणि धोंडो केशव कर्वे हे रमाबाई कर्वे यांचे पती होते, जे 'समाज स्वास्थ' मासिकाशी संबंधित नव्हते. 15 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 15. ‘स्री शिक्षणाची दिशा’ हा स्री शिक्षणावरील लेख- - - - - - - - - व वृत्तपत्रात प्रकाशित झाला होता. (Combined गट ब पूर्व 2019) A) दर्पण B) धूमकेतू C) राष्ट्रवीर D) केसरी केसरी हे उत्तर बरोबर आहे कारण हा लेख लोकमान्य टिळकांनी "केसरी" वृत्तपत्रात प्रकाशित केला होता. या लेखात त्यांनी महिलांना शिक्षण देण्याच्या महत्वावर भर दिला होता आणि शिक्षित महिलांमुळे सुदृढ समाज घडू शकतो असे मत व्यक्त केले होते. दर्पण आणि धूमकेतू वृत्तपत्रे महिलांच्या शिक्षणावर उपहासास्पद टिप्पणी करण्यासाठी प्रसिद्ध होते, तर राष्ट्रवीर हे वृत्तपत्र 1931 मध्ये स्थापन झाले होते, जे या लेखाच्या प्रकाशन काळाशी जुळत नाही. 16 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 16. स्वातंत्र्योत्तर मुंबईतून प्रथम प्रकाशित होणारे नविन मराठी दैनिक - - - - - - - - - होय (Excise मुख्य 2017) A) लोकसत्ता B) महाराष्ट्र टाईम्स C) नवशक्ती D) सकाळ स्वातंत्र्योत्तर काळात मुंबईमधून प्रथम प्रकाशित झालेले नवीन मराठी दैनिक '' लोकसत्ता'' आहे. '' महाराष्ट्र टाईम्स:'' हे दैनिक १९६२ मध्ये सुरू झाले, जे स्वातंत्र्योत्तर नाही. '' नवशक्ती:'' हे कम्युनिस्ट पक्षाचे दैनिक आहे, जे स्वातंत्र्योत्तर काळात मुंबईमधून सुरवातीला प्रकाशित झाले नव्हते. '' सकाळ:'' हे दैनिक १९३२ मध्ये पुण्यात सुरू झाले होते, मुंबईमधून नव्हे. 17 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 17. खालीलपैकी कोणते वृत्तपत्र डॉ.बाबासाहेब आंबेडकरांनी सुरु केले नव्हते. (STI पूर्व 2012) A) हरिजन B) प्रबुध्द भारत C) मूकनायक D) समता प्रबुध्द भारत हे वृत्तपत्र डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी सुरु केले नव्हते. हे वृत्तपत्र साहित्यिक व समाजसेवक रावजी रामजी रानडे यांनी 1881 मध्ये सुरु केले होते. तर हरिजन, मूकनायक आणि समता ही वृत्तपत्रे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी स्वतः सुरु केली होती. 18 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 18. 1931 पासून अकोल्यातून मातृभूमी हे वृत्तपत्र निघू लागले, त्याचे संपादक कोण होते? (STI Mains July 2022) A) वि.दा. सावरकर B) अनंतराव गद्रे C) दादासाहेब गोळे D) डॉ. भी.रा. आंबेडकर दादासाहेब गोळे हे मातृभूमी वृत्तपत्राचे संपादक होते. अनंतराव गद्रे हे "रिपब्लिकन" वृत्तपत्राचे, वि.दा. सावरकर हे "स्वातंत्र्यवीर" वृत्तपत्राचे आणि डॉ. भी.रा. आंबेडकर हे "जनता" वृत्तपत्राचे संपादक होते. त्यामुळे पर्याय दादासाहेब गोळे बरोबर आहे. 19 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 19. - - - - - - - - हे सत्यशोधक समाजाचे मुखपत्र होते. (STI पूर्व 2011) A) दीनबंधू B) दलित मित्र C) दर्पण D) दीन मित्र दीनबंधू" हे सत्यशोधक समाजाचे मुखपत्र होते कारण त्याची स्थापना 1873 मध्ये ज्योतिबा फुले यांनी केली होती, जे सत्यशोधक चळवळीचे संस्थापक होते. हे पत्र सामाजिक सुधारणा, जातीय भेदभाव विरोधी आणि महिला सशक्तीकरण यांचा पुरस्कार करत असे. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण ते सत्यशोधक समाजाशी संबंधित नव्हते: "दीन मित्र" हा समर्थ रामदासांच्या दासबोधासाठी लिहिलेला टीकाग्रंथ होता. "दलित मित्र" हे 20व्या शतकात स्थापन झालेले पत्र होते. "दर्पण" हे केसरी आणि मराठा यांसारख्या इतर वृत्तपत्रांचे प्रतिस्पर्धी होते. 20 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 20. 1831 साली मुंबई स्थापन झालेला- - - - - - - - - हा छापखाना महाराष्ट्रीय व्यक्तींनी स्थापन केलेल्या आदा छापखान्यांत गणला जातो. (राज्यसेवा मुख्य 2019) A) भास्कर पांडुरंग यांचा छापखाना B) निर्णयसागर प्रेस C) ज्ञानोदेव छापखाना D) गणपत कृष्णाज छापखाना 21 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 21. विष्णूशास्री पंडित यांनी कोणत्या वृत्तपत्रातून विधवांच्या दु:खांना वाचा फोडली ? (लिपिक व टंकलेखन 2011) A) इंदुप्रकाश B) संवाद कौमुदी C) सुधारक D) पूना ऑब्झर्व्हर इंदुप्रकाश हे उत्तर बरोबर आहे कारण विष्णूशास्री पंडित यांनी 'इंदुप्रकाश' वृत्तपत्रातून विधवांच्या दु:खांना वाचा फोडली. संबाद कौमुदी हे गोपाळ हरी देशमुखांनी स्थापन केलेले वृत्तपत्र होते. पूना ऑब्झर्व्हर हे गणेश वासुदेव जोशी यांनी स्थापन केलेले वृत्तपत्र होते, तर सुधारक हे महादेव गोविंद रानाडे यांनी स्थापन केलेले वृत्तपत्र होते, जे विधवा पुनर्विवाह आणि स्त्रियांच्या शिक्षणाचे समर्थन करत होते. 22 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 22. 1908 च्या कायद्याच्या कडक तरतुदीमुळे पुढीलपैकी कोणत्या वृत्तपत्रांनी त्यांचे प्रकाशन बंद केले ? अ) युगांतर ब) दर्पण क) संध्या ड) वंदेमातरम (Combinedd Pre. 2017) A) अ,ब,क फक्त B) अ,ड, फक्त C) अ,क,ड फक्त D) क,ड फक्त अ,क,ड हे पर्याय बरोबर आहे कारण 1908 च्या "भारतीय वृत्तपत्र कायदा" अंतर्गत प्रसिद्ध झालेल्या "युगांतर", "संध्या" आणि "वंदेमातरम" या वृत्तपत्रांवर निर्बंध लादण्यात आले आणि त्यांचे प्रकाशन बंद करण्यात आले. ब हे पर्याय चुकीचे आहे कारण "दर्पण" हे वृत्तपत्र 1908 च्या कायद्याच्या कडक तरतुदीमुळे बंद नव्हते तर ते 1915 मध्ये सुरू करण्यात आले होते. 23 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 23. सन 1925 मध्ये खाडिलकरांनी ‘नवाकाळ’ हे वृत्तपत्र सुरु केले त्यामध्ये राजकारणा व्यतिरिक्त खालील इतर कोणते विषय होते ? अ) व्यापार ब) शिक्षण क) बाजारभाव ड) चित्रपट (Combinedd Gr. C 2018) A) ब आणि क B) अ आणि ब C) अ आणि क D) क आणि ड पर्याय "अ आणि क" बरोबर आहे कारण "नवाकाळ" वृत्तपत्र राजकारण व्यतिरिक्त व्यापार आणि शिक्षण या विषयांवर देखील लक्ष केंद्रित करत होते. पर्याय "ब आणि क" चुकीचा आहे कारण त्यात चित्रपट विषय समाविष्ट नाही. पर्याय "क आणि ड" चुकीचा आहे कारण त्यात व्यापार विषय समाविष्ट नाही. 24 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 24. - - - - - - - - - आणि - - - - - - - - - हे दोघे मुंबईतील बांधकाम कंत्राटदार होते. त्यांचा विचारांचा प्रसाद करण्यासाठी छपाई माध्यमाचे महत्व कळले असल्यामुळे त्यांनी सत्यशोधक समाजाला वृत्तपत्र व नियतकालिका छापण्यासाठी एक छापखाना भेट दिला (ASO मुख्य 2019) A) व्यंकू बाळोजी कालेवार आणि रामय्या वंकय्या अय्यावारु B) तुकाराम पडवळ अणि कृष्णराव भालेकर C) ज्याया कराडी लिंगू आणि जयसिंगराव सायबू वडनाला D) गणपतराव पाटील आणि कृष्णराव भालेराव 25 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 25. जोड्या लावा स्तंभ अ स्तंभ ब अ) धुमकेतू 1) कोलकाता ब) नवयुग 2) गुंतूर क) सोशॅलिस्ट 3) मुंबई ड) व्हॅनगार्ड ऑफ इंडियन इंडिपेडन्स 4) बर्लिन (राज्यसेवा पुर्व 2017) A) 3 2 1 4 B) 1 2 3 4 C) 4 3 2 1 D) 2 1 3 4 26 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 26. वृत्तपत्राविषयी कोणती विधाने योग्य आहेत ? अ) भाऊ महाजन यांनी ‘प्रभाकर’ नावाचे साप्ताहिक सुरु केले. ब) आचार्य बाळशास्री जांभेकर यांनी ‘इंदूप्रकाश’ हे वृत्तपत्र चालविले क) कोल्हापूर जिल्हातून ‘श्री शाहू’ व ‘शुभसूचक’ ही वृत्तपत्रे सुरु झाली. ड) विष्णू बुवा ब्रहम्चारी यांनी ‘वर्तमानदीपिका’ या वृत्तापत्रातून आपले विचार मांडले. (ASO Mains Oct. 2022) A) अ,ड विधाने बरोबर आहेत B) अ,ब,क विधानेबरोबर आहेत C) अ,क,ड विधानेबरोबर आहेत D) अ,ब विधाने बरोबर आहेत. 27 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 27. लोकमान्य टिळकांच्या तुरुंगावासाच्या काळात - - - - - - - - - त्या दोघांनी टिकांची वृत्तपत्रे सांभाळली. (PSI मुख्य 2012) A) ग.वि. केतकर व जयवंतराव टिळक B) ज.स. करंदीकर व न.चि केळकर C) न.चि. केळकर व कृष्णाजी खाडिलकर D) जयवंतराव टिळक व दा.वि. गोखले लोकमान्य टिळकांच्या तुरुंगावासाच्या काळात, न.चि. केळकर आणि कृष्णाजी खाडिलकर यांनी 'केसरी' आणि 'मराठा' वृत्तपत्रे सांभाळली होती. जयवंतराव टिळक हे लोकमान्य टिळकांचे पुत्र होते आणि ते तुरुंगात नव्हते. दा.वि. गोखले हे एक स्वातंत्र्य सेनानी होते परंतु त्यांचा या घटनेशी काही संबंध नव्हता. ग.वि. केतकर हे एक पत्रकार होते परंतु ते 'केसरी' आणि 'मराठा' या वृत्तपत्रांशी संबंधित नव्हते. 28 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 28. ब्राम्हणेतर वृत्तपत्र आणि त्यांचे संपादक यांच्या जोड्या लावा. अ) विजयी मराठा ब) जागृती क) दीनमित्र ड) कैवारी 1) श्रीपतराव शिंदे 2) भगवंतराव पाळेकर 3) मुकूंदराव पाटील 4) दिनकरराव जवळकर (राज्यसेवा मुख्य, 2020) A) 4 3 2 1 B) 1 2 3 4 C) 3 4 1 2 D) 2 1 4 3 पर्याय 1 2 3 4 बरोबर आहे कारण: "विजयी मराठा"चे संपादक भगवंतराव पाळेकर होते. "जागृती"चे संपादक श्रीपतराव शिंदे होते. "दीनमित्र"चे संपादक दिनकरराव जवळकर होते. "कैवारी"चे संपादक मुकूंदराव पाटील होते. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण ते या वृत्तपत्रांच्या आणि त्यांच्या संपादकांच्या चुकीच्या जोड्या करतात. 29 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 29. वृत्तपत्राविषयी कोणती विधाने योग्य आहेत ? अ) भाऊ महाजन यांनी ‘प्रभाकर’ नावाचे साप्ताहिक सुरु केले. ब) आचार्य बाळशास्री जांभेकर यांनी ‘इंदूप्रकाश’ हे वृत्तपत्र चालविले क) कोल्हापूर जिल्हातून ‘श्री शाहू’ व ‘शुभसूचक’ ही वृत्तपत्रे सुरु झाली. ड) विष्णू बुवा ब्रहम्चारी यांनी ‘वर्तमानदीपिका’ या वृत्तापत्रातून आपले विचार मांडले. (ASO Mains Oct. 2022) A) अ,क,ड विधानेबरोबर आहेत B) अ,ब विधाने बरोबर आहेत. C) अ,ब,क विधानेबरोबर आहेत D) अ,ड विधाने बरोबर आहेत अ,ड विधाने बरोबर आहेत कारण: भाऊ महाजन यांनी 'प्रभाकर' हे साप्ताहिक नसून 'फुले' हे वृत्तपत्र सुरू केले होते. कोल्हापूर जिल्ह्यातून 'श्री शाहू' आणि 'शुभसूचक' ही वृत्तपत्रे सुरू झाली नाहीत. आचार्य बाळशास्री जांभेकर यांनी 'इंदूप्रकाश' नावाचे वृत्तपत्र चालविले होते. विष्णू बुवा ब्रहम्चारी यांनी 'वर्तमानदीपिका' या वृत्तपत्रातून आपले विचार मांडले होते. 30 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 30. ‘दीनमित्र’ ची सुरुवात- - - - - - - - - यांनी केली. (STI मुख्य 2018) A) शाहू महाराज B) विठ्ठल शिंदे C) मुकुंदराव पाटील D) डॉ. आंबेडकर बरोबर उत्तर मुकुंदराव पाटील आहे कारण त्यांनी 1933 मध्ये "दीनमित्र" साप्ताहिक सुरू केले. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण: शाहू महाराजांनी "काळ" हे वर्तमानपत्र सुरू केले. डॉ. आंबेडकरांनी "जनता" हे वर्तमानपत्र सुरू केले. विठ्ठल शिंदे यांनी कोणतेही वर्तमानपत्र किंवा साप्ताहिक सुरू केले नाही. 31 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 31. ‘समाज स्वास्थ’ हे मासिक कोणी सुरु केले ? (राज्यसेवा पूर्व 2011) A) धोंडो केशव कर्वे B) महात्मा फुले C) छ. शाहू महाराज D) र.धों. कर्वे 32 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 32. शि.म. परांजपेचा - - - - - - - - - आक्रमक राष्ट्रवादाचे मुखपत्र बनला होता. (राज्यसेवा मुख्य, मे,2012) A) काळ B) शिवाजीचे पुण्यवचन C) स्वराज्य D) नवाकाळ बरोबर उत्तर "काळ" आहे कारण हा शि.म. परांजपे यांचा वृत्तपत्र होता ज्यामध्ये ते आक्रमक राष्ट्रवादाचा प्रचार करायचे. "स्वराज्य" हा बाळ गंगाधर टिळक यांचा वृत्तपत्र होता, "नवाकाळ" हा सध्याचे वृत्तपत्र आहे आणि "शिवाजीचे पुण्यवचन" हा एक उपदेशात्मक ग्रंथ आहे, वृत्तपत्र नव्हे. 33 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 33. विष्णूशास्री पंडित यांनी कोणत्या वृत्तपत्रातून विधवांच्या दु:खांना वाचा फोडली ? (लिपिक व टंकलेखन 2011) A) सुधारक B) पूना ऑब्झर्व्हर C) संवाद कौमुदी D) इंदुप्रकाश 34 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 34. जावजी दादाजी चौधरी यांनी 1869 मध्ये मुंबई - - - - - - - - - छापखाना सुरु केला. (PSI मुख्य 2017) A) निर्णयसागर B) कालनिर्णय C) ज्ञानसागर D) बुध्दीसागर 35 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 35. 1908 च्या कायद्याच्या कडक तरतुदीमुळे पुढीलपैकी कोणत्या वृत्तपत्रांनी त्यांचे प्रकाशन बंद केले ? अ) युगांतर ब) दर्पण क) संध्या ड) वंदेमातरम (Combinedd Pre. 2017) A) क,ड फक्त B) अ,ब,क फक्त C) अ,क,ड फक्त D) अ,ड, फक्त 36 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 36. ‘केसरी’ आणि ‘मराठा’ ही वृत्तपत्रे कोणी सुरु केली ? (PSI पूर्व 2012) A) वरीलपैकी कोणीही नाही B) चिपळूणकर आणि आगरकर C) टिळक आणि चिपळूणकर D) टिळक आणि आगरकर 37 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 37. जहाल काळात केसरी व मराठा जनजागृतीत आघाडीवर होते. टिळक व आगरकर त्यांच्याशी कसे संबधित होते ? (PSI पूर्व 2013) A) त्यांनी केसरी इंग्रजीत व मराठा मराठीत 1881 मध्ये सुरु केले B) वरील एकही विधान बरोबर नाही. C) वरील दोन्ही विधाने बरोबर आहे D) आगरककरांनी मराठाचे तर टिळकांनी केसरीचे संपादन केले. वरील एकही विधान बरोबर नाही हे उत्तर बरोबर आहे कारण: पर्याय 1 चुकीचा आहे कारण केसरी आणि मराठा हे वृत्तपत्र इंग्रजीमध्ये नव्हते, तर मराठीमध्ये प्रसिद्ध झाले होते. पर्याय 2 चुकीचा आहे कारण केसरी आणि मराठा दोन्हींचेही संपादन लोकमान्य टिळक यांनी केले होते, आगरकर यांनी नव्हे. आगरकर हे केसरीचे संस्थापक होते, परंतु त्यांनी केसरीचे संपादन केले नव्हते. 38 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 38. दिनकरराव जवळकरांनी ‘विजयी मराठा’ या वृत्तपत्रात कोणत्या टोपण नावानेलिखाण केले ? (STI Mains Oct. 2022) A) मल्हारी डिखळे B) भवानी तलवारे C) दलित कैवारी D) भाई महाजन 39 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 39. 1789 मध्ये सुरु झालेले मुंबई प्रांतातील पहिले वृत्तपत्र कोणते ? (Combinedd Pre. 2017) A) दर्पण B) बॉम्बे हेरॉल्ड C) बॉम्बे गॅझेट D) बॉम्बे कुरियर बॉम्बे हेरॉल्ड हे 1789 मध्ये सुरू झालेले मुंबई प्रांतातील पहिले वृत्तपत्र आहे हे बरोबर आहे कारण ते इंग्रज पत्रकार जेम्स ऑगस्टस हिकी यांनी 29 जानेवारी 1789 रोजी सुरू केले होते. बॉम्बे गॅझेटची स्थापना 1791 मध्ये झाली होती, बॉम्बे कुरियरची 1814 मध्ये आणि दर्पणाची 1832 मध्ये स्थापना झाली होती, त्यामुळे ते मुंबई प्रांतातील पहिले वृत्तपत्र नव्हते. 40 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 40. खालीलपैकी कोणती जोडी बरोबर जुळत नाही ? (ASO मुख्य 2018) A) बाबासाहेब आंबेडकर - प्रबुध्द भारत B) लोकहितवादी - शतपत्रे C) केशव सुत - नवा शिपाई D) बाळ गंगाधर टिळक - मूर्तीभंजन बाळ गंगाधर टिळक - मूर्तीभंजन" हे जुळणे बरोबर नाही कारण बाळ गंगाधर टिळकांनी मूर्तीभंजन आंदोलनात भाग घेतला नव्हता, तर ते मराठी आणि संस्कृत भाषेचे पुरस्कर्ते आणि स्वराज्य चळवळीचे नेते होते. त्यांचे "केसरी" आणि "मराठा" हे वृत्तपत्र या चळवळीत महत्त्वाची भूमिका बजावत असे. त्यामुळे बाळ गंगाधर टिळकांचे जुळणे "मराठा" किंवा "केसरी" या वृत्तपत्रांसोबत अधिक योग्य ठरेल. 41 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 41. ज्ञानोदय मधील लिखाणास प्रत्युत्तर देण्यासाठी कोणती नियतकालिके सुरु झाली ? अ) विचारलहरी ब) चंद्रिका क) सद्धर्मदीपिका ड) इंदूप्रकाश (ASO पूर्व 2015) A) अ,ब आणि क B) फक्त ड C) ब आणि क D) फक्त अ 42 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 42. डॉ. आंबेडकर यांनी सुरु केलेल्या - - - - - - - - - या नियतकालिकाने इशारा दिला होता की “मुंबई इलाख्यात निघत असलेली बरीचशी पत्रे विशिष्ट अशा जातीचे हितसंबध पाहणारी आहेत अशा वृत्तपत्रांना आमचा एवढाचाइशारा आहे. की कोणतीही एखादी जात अवगत झली, तर तिच्याअवनतीचा चटटा इतर जातीस बसल्याशिवाय राहणार नाही.” (STI Mains July 2022) A) बहिष्कृत भारत B) जनता C) मूकनायक D) प्रबुध्द भारत मूकनायक" डॉ. आंबेडकर यांनी सुरू केलेले नियतकालिक होते, ज्याने मुंबई इलाख्यातील जातीयवादी पत्रकारितेचा निषेध केला. या नियतकालिकाने इशारा दिला होता की विशिष्ट जातींची बाजू मांडणारी पत्रे इतर जातींना नुकसान पोहोचवू शकतात. याचे कारण असे की एका जातीच्या प्रगतीची किंमत दुसऱ्या जातीच्या अडथळ्यावर असू शकते. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण: "बहिष्कृत भारत" आंबेडकरांनी सुरू केलेले दुसरे नियतकालिक होते, जे जाती व्यवस्थेचा निषेध करत होते. "जनता" आणि "प्रबुद्ध भारत" डॉ. आंबेडकर यांच्याशी संबंधित नव्हती. 43 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 43. जहाल काळात केसरी व मराठा जनजागृतीत आघाडीवर होते. टिळक व आगरकर त्यांच्याशी कसे संबधित होते ? (PSI पूर्व 2013) A) आगरककरांनी मराठाचे तर टिळकांनी केसरीचे संपादन केले. B) वरील दोन्ही विधाने बरोबर आहे C) त्यांनी केसरी इंग्रजीत व मराठा मराठीत 1881 मध्ये सुरु केले D) वरील एकही विधान बरोबर नाही. 44 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 44. - - - - - - - - हे सत्यशोधक समाजाचे मुखपत्र होते. (STI पूर्व 2011) A) दीनबंधू B) दीन मित्र C) दर्पण D) दलित मित्र 45 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 45. खालीलपैकी कोणते वृत्तपत्र डॉ.बाबासाहेब आंबेडकरांनी सुरु केले नव्हते. (STI पूर्व 2012) A) मूकनायक B) प्रबुध्द भारत C) हरिजन D) समता 46 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 46. कोणते डॉ. आंबेडकराचे वृत्तपत्र नव्हते ? (STI पूर्व 2012) A) मुकनायक B) संदेश C) समता D) जनता 47 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 47. गोपाळ गणेा आगरकरांनी ‘बालविवाह’ ही सामाजिक प्रथा बंद करण्यासाठी ‘केसरी’त अग्रलेख लिहून बाजू मांडली की - - - - - - - - - (PSI पूर्व 2011) A) स्री- शिक्षणाचा प्रसार करुन प्रथा बंद करावी B) समाजाने ही प्रथा बंद करावी C) कायद्याने ही प्रथा बंद करावी D) हिंदू धर्माने पुढाकर घेऊन प्रथा बंद करावी. बरोबर उत्तर "कायद्याने ही प्रथा बंद करावी" आहे कारण गोपाळ गणेश आगरकर यांनी त्यांच्या "केसरी"मधील लेखामध्ये बालविवाह प्रथा बंद करण्यासाठी कायद्याद्वारे हस्तक्षेप करण्याची बाजू मांडली होती. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण आगरकर यांना वाटत होते की समाज, शिक्षण किंवा धर्म यांपेक्षा कायद्याद्वारे ही प्रथा थांबवणे अधिक प्रभावी आणि व्यावहारिक असेल. 48 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 48. गोपाळ गणेश आगरकरांनी सामाजिक सुधारणांचा पुरस्कार कोणत्या साप्ताहिकातून करीत असत? (STI पूर्व 2011) A) केसरी B) मराठा C) दर्पण D) ज्ञानप्रकाश गोपाळ गणेश आगरकरांनी सामाजिक सुधारणांचा पुरस्कार केसरी या साप्ताहिकातून केला. उर्वरित पर्याय चुकीचे आहेत कारण: मराठा हे एक दैनिक वृत्तपत्र आहे, साप्ताहिक नव्हे. ज्ञानप्रकाश हे भाऊ महाजन यांनी स्थापन केले होते, आगरकरांनी नव्हे. दर्पण हे बाळ गंगाधर टिळकांनी स्थापन केले होते, आगरकरांनी नव्हे. 49 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 49. पुढील नियतकालिका कोणी सुरु केली होती ? अ) विद्यार्थी ब) काँग्रेस क) साधना (संयुक्त गट ब पूर्व 2018) A) रामानंद तिर्थ B) साने गुरुजी C) आचार्य अत्रे D) हिरवे गुरुजी साने गुरुजी हे पर्याय बरोबर आहे कारण ते "साधना" नियतकालिकाचे संस्थापक होते. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण: विद्यार्थी: हे एक विद्यार्थी संघटन होते ज्याने नियतकालिक चालवले नाही. काँग्रेस: काँग्रेस एक राजकीय पक्ष आहे ज्याने नियतकालिक चालवले नाही. रामानंद तीर्थ: ते एक धार्मिक नेते होते ज्यांनी "साधना" नियतकालिक चालवले नाही. हिरवे गुरुजी: ते एक पर्यावरण कार्यकर्ते होते ज्यांनी "साधना" नियतकालिक चालवले नाही. 50 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 50. गोपाळ गणेा आगरकरांनी ‘बालविवाह’ ही सामाजिक प्रथा बंद करण्यासाठी ‘केसरी’त अग्रलेख लिहून बाजू मांडली की - - - - - - - - - (PSI पूर्व 2011) A) हिंदू धर्माने पुढाकर घेऊन प्रथा बंद करावी. B) स्री- शिक्षणाचा प्रसार करुन प्रथा बंद करावी C) समाजाने ही प्रथा बंद करावी D) कायद्याने ही प्रथा बंद करावी 51 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 51. पुढील वाक्यात कोणत्या वृत्तपत्राचे वर्णन केले आहे ? अ) ते 1908 मध्ये सुरु झाले होते. ब) ते सुरु करण्याच्या प्रयत्नांशी टिळकांचासंबंध होता. क) ते एका मर्यादित कंपनीच्या मालकीचे होता. ड) वामन गोपाळ जोशी, गोपाळ अनंत गोखले, दत्तात्रय बळवंत कालेलकर हे तेथील कर्मचारी होते. इ) परंतु हे वृत्तपत्र एक वर्षापेक्षा जास्त टिकले नाही. (ASO मुख्य 2018) A) गुराखी B) मुंबई वैभव C) राष्ट्रसंत D) देशसेवक 52 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 52. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी आपल्या विचारांच्या प्रसारासाठी ‘जनतापत्र’ व - - - - - - - - - हया वृत्तपत्राचा वापर केला. (ASO मुख्य 2011) A) वर्तमान दीपिका B) मूक नायक C) विचारलहरी D) सुधारक मूक नायक" डॉ. आंबेडकरांच्या विचारांच्या प्रसारासाठी वापरलेले वृत्तपत्र होते. पर्याय "सुधारक" हे महात्मा फुल्यांनी चालवलेले वृत्तपत्र होते. "वर्तमान दीपिका" हे बाल गंगाधर टिळकांनी स्थापन केलेले वृत्तपत्र होते, तर "विचारलहरी" हा आनंदी जोशी यांचा विचार प्रसार करणारा मराठी साहित्यपत्र होता. 53 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 53. पुढील वर्तमानपत्रे व त्यांचे संपादक यांच्या जोड्या लावा. अ) जागृती ब) राष्ट्रवीर क) हंटर ड) ब्राम्हणोत्तर 1) व्यंकटराव गोडे 2) खंडेराव बागल 3) शामराव देसाई 4) भंगवतराव पाळेकर (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) 4 3 2 1 B) 1 2 3 4 C) 2 1 4 3 D) 3 4 1 2 54 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 54. पुढीलपैकी कोणत्या वृत्तपत्रांच्या ब्रिटिश सरकारविरोधी लेखनाबद्दल तुरुंगवास घडला नाही ? (STI मुख्य 2019) A) विश्ववृत्त B) प्रतोद C) ज्ञानप्रकाश D) देश सेवक ज्ञानप्रकाश हे वृत्तपत्र ब्रिटिश सरकारविरोधी लेखनाबद्दल तुरुंगवासात टाकले गेले होते नाही. हे इतर पर्यायांपेक्षा वेगळे आहे. प्रतोद, विश्ववृत्त आणि देश सेवक या वृत्तपत्रांचे संपादक ब्रिटिश सरकारविरोधी लेखनासाठी तुरुंगात होते. ज्ञानप्रकाश हे एक मध्यमार्गी वृत्तपत्र होते, ज्याने ब्रिटिश सरकारची मध्यम स्वरात टीका केली. त्यामुळे ते तुरुंगवासात टाकले गेले नाही. 55 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 55. योग्य जोड्या लावा. अ) निंबधमाला ब) सुधारक क) दर्पण ड) मुंबई अखबार 1) आगरकर 2) सूर्याजी कृष्णाजी 3) विष्णूशास्री चिपळुणकर 4) बाळशास्री जांभेकर (ASO मुख्य 2012) A) 3 4 1 2 B) 3 1 4 2 C) 4 3 2 1 D) 1 2 3 4 बरोबर उत्तर आहे पर्याय 3 1 4 2. विष्णूशास्री चिपळुणकर (3) "निंबधमाला" या वृत्तपत्राचे संपादक होते. बाळशास्री जांभेकर (1) हे "दर्पण" या वृत्तपत्राचे संपादक होते. सुधारक चळवळीशी जोडलेले आगरकर (4) हे "सुधारक" या वृत्तपत्राचे संपादक होते. सूर्याजी कृष्णाजी (2) हे "मुंबई अखबार" या वृत्तपत्राचे संपादक होते. 56 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 56. पुढील नियतकालिका कोणी सुरु केली होती ? अ) विद्यार्थी ब) काँग्रेस क) साधना (संयुक्त गट ब पूर्व 2018) A) हिरवे गुरुजी B) साने गुरुजी C) आचार्य अत्रे D) रामानंद तिर्थ 57 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 57. कोल्हापूरच्या शाहू महाराजानी डॉ. बी.आर. आंबेडकरांना - - - - - - - - - मदत केली. (PSI मुख्य 2019) A) मूक नायकांच्या प्रकाशसनासाठी B) हरिजन बंधु च्या प्रकाशनासाठी C) स्वराज्यांच्या प्रकाशनासाठी D) बहिष्कृत भारत च्या प्रकाशासनासाठी मूक नायकांच्या प्रकाशसनासाठी" हा पर्याय बरोबर आहे कारण डॉ. बी.आर. आंबेडकर यांनी "मूक नायक" नावाचे साप्ताहिक सुरू केले होते आणि कोल्हापूरचे शाहू महाराजांनी या साप्ताहिकाच्या प्रकाशनासाठी आर्थिक मदत केली होती. "हरिजन बंधु" हे साप्ताहिक महात्मा गांधींनी सुरू केले होते, "स्वराज्य" हे साप्ताहिक बाळ गंगाधर टिळकांनी सुरू केले होते आणि "बहिष्कृत भारत" हे साप्ताहिक शाहू महाराजांनी सुरू केले होते. 58 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 58. लोकहितवादी गोपाळ हरी देशमुखांनी लिहलेली शतपत्रे खालीलपैकी कोणत्या मासिकातून प्रसिध्द होत होती? (Agri पूर्व 2018) A) प्रभाकर B) बहिष्कृत भारत C) सुलभ समाचार D) समता 59 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 59. मराठीतील पहिले वृत्तपत्र काढण्याचा मान कोणाला जातो ? (ॲग्री. पूर्व 2012) A) लोकमान्य टिळक B) विष्णुशास्त्री पंडीत C) बाळशास्री जांभेकर D) भाऊ महाजन बाळशास्री जांभेकर यांना मराठीतील पहिले वृत्तपत्र "दर्पण" काढण्याचा मान आहे. हे 6 जानेवारी, 1832 रोजी मुंबईत प्रकाशित झाले. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण: भाऊ महाजन हे एक क्रांतिकारक होते आणि त्यांनी वृत्तपत्र काढले नाही. विष्णुशास्त्री पंडीत हे एक लेखक होते ज्यांनी "आर्यभूषण" हे वृत्तपत्र काढले, परंतु ते "दर्पण" नंतर प्रकाशित झाले. लोकमान्य टिळक हे एक स्वातंत्र्य सैनिक आणि राजकारणी होते, ज्यांनी "केसरी" आणि "मराठा" हे वृत्तपत्रे काढली, परंतु ती "दर्पण" नंतर आली. 60 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 60. 1831 साली मुंबई स्थापन झालेला- - - - - - - - - हा छापखाना महाराष्ट्रीय व्यक्तींनी स्थापन केलेल्या आदा छापखान्यांत गणला जातो. (राज्यसेवा मुख्य 2019) A) निर्णयसागर प्रेस B) ज्ञानोदेव छापखाना C) भास्कर पांडुरंग यांचा छापखाना D) गणपत कृष्णाज छापखाना गणपत कृष्णाज छापखाना हा 1831 साली मुंबई स्थापन झालेला छापखाना आहे जो महाराष्ट्रीय व्यक्तींनी स्थापन केलेल्या आदा छापखान्यांत गणला जातो. हा छापखाना महाराष्ट्राच्या इतिहासात एक महत्त्वाचा टप्पा मानला जातो कारण त्याने मराठी भाषेच्या प्रचारात आणि वृद्धीमध्ये महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण: भास्कर पांडुरंग यांचा छापखाना 1841 मध्ये स्थापन झाला होता. निर्णयसागर प्रेसची स्थापना 1832 मध्ये झाली होती. ज्ञानोदेव छापखाना हा 19 व्या शतकाच्या अखेरीस स्थापन झाला होता. 61 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 61. जावजी दादाजी चौधरी यांनी 1869 मध्ये मुंबई - - - - - - - - - छापखाना सुरु केला. (PSI मुख्य 2017) A) बुध्दीसागर B) ज्ञानसागर C) निर्णयसागर D) कालनिर्णय निर्णयसागर" हा पर्याय बरोबर आहे कारण जावजी दादाजी चौधरी यांनी 1869 मध्ये "निर्णयसागर" छापखाना सुरू केला होता, जो मुंबईतील सर्वात जुना मराठी छापखाना आहे. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण: "बुध्दीसागर" छापखाना 1885 मध्ये सुरू झाला होता. "ज्ञानसागर" छापखाना 1871 मध्ये सुरू झाला होता. "कालनिर्णय" हा एक पात्रिका होता, छापखाना नव्हता. 62 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 62. मराठी नियतकालिकांचा काळानुसार क्रम लावा. अ) प्रभाकर ब) दर्पण क) विविध ज्ञानविस्तार ड) निबंधमाला (राज्यसेवा मुख्य 2019) A) अ, ब, क, ड B) ब, अ, क, ड C) ब, क, ड, अ D) ब, अ, ड, क 63 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 63. विजोड व्यक्ती ओळखा. (PSI मुख्य 2017) A) वासुदेव दास्ताने B) बॅरिस्टर जयकर C) अण्णासाहेब भोकरकर D) अब्दुल सैफ अण्णासाहेब भोकरकर हा विजोड व्यक्ती आहे कारण ते ब्रिटिश विरोधी आंदोलनात सहभागी नव्हते. ते एक सामाजिक कार्यकर्ते आणि शिक्षणतज्ज्ञ होते, तर इतर तिघे सर्व ब्रिटिश विरोधी आंदोलनाशी संबंधित क्रांतिकारी होते: बॅरिस्टर जयकर हे काँग्रेसचे नेते आणि सामाजिक सुधारक होते. वासुदेव दास्ताने हे एक क्रांतिकारी होते ज्यांना "काळ्या पाण्याची शिक्षा" झाली होती. अब्दुल सैफ हे एक क्रांतिकारी होते जे कुख्यात "बॅरीस्टर खटल्यात" सहभागी होते. 64 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 64. 1931 पासून अकोल्यातून मातृभूमी हे वृत्तपत्र निघू लागले, त्याचे संपादक कोण होते? (STI Mains July 2022) A) वि.दा. सावरकर B) अनंतराव गद्रे C) डॉ. भी.रा. आंबेडकर D) दादासाहेब गोळे 65 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 65. ‘ मूकनायक’ हे नियतकालिक - - - - - - - - - यांनी सुरु केले. (ASO पूर्व 2011) A) गोपाळ बाबा वळंगकर B) छत्रपती शाहू महाराज C) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर D) धोंडो केशव कर्वे डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर हे 'मूकनायक' नियतकालिकाचे संस्थापक आणि संपादक होते. हे नियतकालिक 1920 मध्ये सुरू झाले होते, ज्याचा उद्देश असणाऱ्यांना वाचा देणे हा होता. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण छत्रपती शाहू महाराजांनी 'विचारवंत' नियतकालिक, गोपाळ बाबा वळंगकर यांनी 'सत्यशोधक' नियतकालिक आणि धोंडो केशव कर्वे यांनी 'मराठा' नियतकालिक सुरू केले होते. 66 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 66. ‘ मूकनायक’ हे नियतकालिक - - - - - - - - - यांनी सुरु केले. (ASO पूर्व 2011) A) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर B) धोंडो केशव कर्वे C) छत्रपती शाहू महाराज D) गोपाळ बाबा वळंगकर 67 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 67. 1910 च्या प्रेस ॲक्ट नुसार मुंबईच्या ॲग्लो-मराठी- - - - - - - - - पत्राकडून रु 5,000 तारण म्हणून मागण्यात आले त्याचा परिणाम म्हणून त्याचे प्रकाशनच बंद करण्यात आले. (ASO मुख्य 2018) A) वरीलपैकी एकही नाही B) राष्ट्रमत C) देशसेवक D) काळ राष्ट्रमत" हा उत्तर बरोबर आहे कारण हा 1910 च्या प्रेस ॲक्ट अंतर्गत तारण मागितलेला ॲग्लो-मराठी पत्र होता. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण: "काळ" हे मराठी वृत्तपत्र होते, परंतु ते ॲग्लो-मराठी नव्हते. "देशसेवक" हे इंग्रजी वृत्तपत्र होते. "वरीलपैकी एकही नाही" हे पर्याय चुकीचे आहे कारण प्रेस ॲक्ट अंतर्गत तारण मागितलेले पत्र ॲग्लो-मराठी "राष्ट्रमत" होते. 68 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 68. विष्णुशास्री चिपळूणकरांच्या कोणत्या वृत्तपत्राने महाराष्ट्रात सामाजिक सुधारणेच्या बाबतीत मोलाची कामगिरी बजाविली आहे ? (ASO मुख्य 2011) A) इंदुप्रकाश B) ज्ञानोदय C) ज्ञानप्रकाश D) प्रभाकर ज्ञानप्रकाश हे पर्याय बरोबर आहे कारण ते विष्णुशास्त्री चिपळूणकरांनी 1857 मध्ये स्थापन केलेले एक साप्ताहिक वृत्तपत्र होते. ज्ञानप्रकाश सामाजिक सुधारणांचे प्रखर पुरस्कर्ता होता आणि ते विधवा पुनर्विवाह, बालविवाह बंदी आणि स्त्री शिक्षणाच्या प्रसारासाठी प्रचार करत असे. ज्ञानोदय हे महात्मा ज्योतिरावांनी स्थापन केलेले वृत्तपत्र होते, प्रभाकर हे दादोबा पांडुरंगांनी स्थापन केलेले होते आणि इंदुप्रकाश हे बाळ गंगाधर टिळकांनी स्थापन केलेले होते. यापैकी कोणतेही वृत्तपत्र विष्णुशास्त्री चिपळूणकरांशी संबंधित नव्हते किंवा त्यांनी त्यातून सामाजिक सुधारणांचे प्रचार केले नव्हते. 69 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 69. पुढील वृत्तपत्र व ती जेथून प्रकाशित होतात ती स्थळे यांच्या जोड्या जुळवा. स्तंभ अ स्तंभ ब अ) महाराष्ट्र 1) अमरावती ब) लोकमत 2) यवतमाळ क) मातृभूमि 3) अकोला ड) स्वतंत्र हिंदुस्तान 4) नागपूर (ASO मुख्य 2017) A) 2 1 4 3 B) 4 2 3 1 C) 3 4 2 1 D) 1 2 3 4 बरोबर उत्तर पर्याय 4 2 3 1 आहे. '' स्वतंत्र हिंदुस्तान:'' नागपूरमधून प्रकाशित होणारे मराठी वृत्तपत्र. '' लोकमत:'' यवतमाळमधून प्रकाशित होणारे मराठी वृत्तपत्र. '' मातृभूमि:'' अकोलामधून प्रकाशित होणारे मराठी वृत्तपत्र. '' महाराष्ट्र:'' अमरावतीमधून प्रकाशित होणारे मराठी वृत्तपत्र. 70 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 70. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी पुढीलपैकी कोणती वर्तमानपत्रे सुरु केली होती ? (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) समता, गुलामी, जनता B) बहिष्कृत भारत, जनता, गुलामी C) बहिष्कृत भारत, समता, गुलामी D) बहिष्कृत भारत, जनता, समता पर्याय "बहिष्कृत भारत, जनता, समता" बरोबर उत्तर आहे कारण डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी "बहिष्कृत भारत", "जनता" आणि "समता" अशी तीन वर्तमानपत्रे सुरू केली होती. या वर्तमानपत्रांचा वापर त्यांनी सामाजिक न्याय आणि समानाधिकाराबद्दल जागरूकता वाढवण्यासाठी केला होता. पर्याय "समता, गुलामी, जनता" चुकीचा आहे कारण डॉ. आंबेडकरांनी "गुलामी" नावाचे वर्तमानपत्र सुरू केले नव्हते. पर्याय "बहिष्कृत भारत, जनता, गुलामी" चुकीचा आहे कारण डॉ. आंबेडकरांनी "गुलामी" नावाचे वर्तमानपत्र सुरू केले नव्हते. पर्याय "बहिष्कृत भारत, समता, गुलामी" चुकीचा आहे कारण डॉ. आंबेडकरांनी "गुलामी" नावाचे वर्तमानपत्र सुरू केले नव्हते. 71 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 71. पुढीलपैकी कोणत्या वृत्तपत्राचा गोंविद विठ्ठल कुंटे यांच्याशी संबध नाही ? (STI मुख्य 2013) A) धुमकेतू B) ज्ञानोदय C) ज्ञानदर्श D) प्रभाकर 72 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 72. बडोदा, वत्सल, राघवभूषण आणि अंबा लहरी ही- - - - - - - - - चालवलेली वृत्तपेत्रे होती. (ASO मुख्य 2017) A) आर्य समाजांनी B) सत्यशोधकांनी C) लोकहितवादींनी D) विष्णूशास्री चिपळूणकरांनी 73 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 73. पुढील वृत्तपत्र व ती जेथून प्रकाशित होतात ती स्थळे यांच्या जोड्या जुळवा. स्तंभ अ स्तंभ ब अ) महाराष्ट्र 1) अमरावती ब) लोकमत 2) यवतमाळ क) मातृभूमि 3) अकोला ड) स्वतंत्र हिंदुस्तान 4) नागपूर (ASO मुख्य 2017) A) 2 1 4 3 B) 4 2 3 1 C) 1 2 3 4 D) 3 4 2 1 74 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 74. मराठीतील पहिले वृत्तपत्र काढण्याचा मान कोणाला जातो ? (ॲग्री. पूर्व 2012) A) बाळशास्री जांभेकर B) विष्णुशास्त्री पंडीत C) भाऊ महाजन D) लोकमान्य टिळक 75 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 75. ‘केसरी’ आणि ‘मराठा’ ही वृत्तपत्रे कोणी सुरु केली ? (PSI पूर्व 2012) A) टिळक आणि चिपळूणकर B) टिळक आणि आगरकर C) वरीलपैकी कोणीही नाही D) चिपळूणकर आणि आगरकर 'केसरी' आणि 'मराठा' ही वृत्तपत्रे टिळक आणि आगरकर यांनी सुरु केली होती. पर्याय (2) चुकीचा आहे कारण चिपळूणकर 'केसरी' पेक्षा आधीच 'निवेदक' या वृत्तपत्राशी संबंधित होते. पर्याय (3) चुकीचा आहे कारण आगरकर आणि चिपळूणकर या दोघांनीही स्वतंत्रपणे वृत्तपत्रे सुरु केली होती, त्यांनी एकत्रितपणे 'केसरी' किंवा 'मराठा' सुरु केले नव्हते. पर्याय (4) चुकीचा आहे कारण 'केसरी' आणि 'मराठा' ही वृत्तपत्रे टिळक आणि आगरकर यांनीच सुरु केली होती. 76 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 76. ब्राम्हणेतर वृत्तपत्र आणि त्यांचे संपादक यांच्या जोड्या लावा. अ) विजयी मराठा ब) जागृती क) दीनमित्र ड) कैवारी 1) श्रीपतराव शिंदे 2) भगवंतराव पाळेकर 3) मुकूंदराव पाटील 4) दिनकरराव जवळकर (राज्यसेवा मुख्य, 2020) A) 4 3 2 1 B) 1 2 3 4 C) 3 4 1 2 D) 2 1 4 3 77 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 77. - - - - - - - - - आणि - - - - - - - - - हे दोघे मुंबईतील बांधकाम कंत्राटदार होते. त्यांचा विचारांचा प्रसाद करण्यासाठी छपाई माध्यमाचे महत्व कळले असल्यामुळे त्यांनी सत्यशोधक समाजाला वृत्तपत्र व नियतकालिका छापण्यासाठी एक छापखाना भेट दिला (ASO मुख्य 2019) A) तुकाराम पडवळ अणि कृष्णराव भालेकर B) गणपतराव पाटील आणि कृष्णराव भालेराव C) ज्याया कराडी लिंगू आणि जयसिंगराव सायबू वडनाला D) व्यंकू बाळोजी कालेवार आणि रामय्या वंकय्या अय्यावारु सत्यशोधक समाजाला छापखाना भेट देणारे निर्माण कंत्राटदार व्यंकू बाळोजी कालेवार आणि रामय्या वंकय्या अय्यावारु होते. हे उत्तर बरोबर आहे कारण ते छापखाना भेट देणारे ऐतिहासिकरित्या मान्यताप्राप्त कंत्राटदार होते. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण: तुकाराम पडवळ आणि कृष्णराव भालेकर यांचा संबंध सातारा येथील सत्यशोधक चळवळीशी होता, मुंबईशी नाही. गणपतराव पाटील हे छापखाना भेट देण्यात सहभागी नव्हते. ज्याया कराडी लिंगू आणि जयसिंगराव सायबू वडनाला यांचा सत्यशोधकांशी काही संबंध नव्हता. 78 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 78. पुढील वृत्तपत्रांची स्थापनेच्या कालक्रमानुसार मांडणी करा. अ) दीनबंधू ब) दर्पण क) प्रभाकर ड) दीनमित्र (STI मुख्य 2015) A) ब, ड क, अ B) ब, ड, अ, क C) ब, क, अ, ड D) ब, अ, क, ड 79 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 79. - - - - - - - - - यांनी ‘सुधारक’ वृत्तपत्र सुरु केले. (ASO पूर्व 2011) A) डॉ. पंजाबराव देशमुख B) गोपाळ गणेश आगरकर C) गोपाळ हरि देशमुख D) बाळ गंगाधर टिळक 80 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 80. जावजी दादाजी चौधरी यांनी 1869 मध्ये मुंबईत - - - - - - - - - छापखाना सुरु केला. (PSI मुख्य 2017) A) ज्ञानसागर B) कालनिर्णय C) बुध्दीसागर D) निर्णयसागर निर्णयसागर हा एक मराठी भाषा वृत्तपत्र आहे ज्याची स्थापना 1869 मध्ये मुंबईत जावजी दादाजी चौधरी यांनी केली होती. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण: बुध्दीसागरची स्थापना 1845 मध्ये झाली होती. ज्ञानसागरची स्थापना 1849 मध्ये झाली होती. कालनिर्णय ही एक वार्षिक पंचांग आहे ज्याची स्थापना 1885 मध्ये झाली होती. 81 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 81. पुढील वृत्तपत्रे व त्यांचे संपादक यांच्या जोड्या लावा. अ) किरण ब) नेटिव्ह ओपिनियन क) इंदु प्रकाश ड) इंडियन स्पेक्टटर 1) वि.ना. मंडलिक 2) ना.ग. चंदावरकर 3) म.ब. नामजोशी 4) बेहरामजी मलबारी (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) 4 2 1 3 B) 2 1 3 4 C) 3 1 2 4 D) 1 4 2 3 82 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 82. ‘स्री शिक्षणाची दिशा’ हा स्री शिक्षणावरील लेख- - - - - - - - - व वृत्तपत्रात प्रकाशित झाला होता. (Combined गट ब पूर्व 2019) A) दर्पण B) केसरी C) धूमकेतू D) राष्ट्रवीर 83 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 83. जोड्या जुळवा. अ) गुराखी 1) मुंबई ब) प्रतोद 2) ठाणे क) अरुणोदय 3) सातारा ड) विश्ववृत्त 4) कोल्हापूर (राज्यसेवा मुख्य, 2017) A) 1 2 3 4 B) 4 3 2 1 C) 2 1 4 3 D) 1 3 2 4 परिच्छेद 4 हे कोल्हापूर संस्थानाचा तपशील देतो, त्यात विश्ववृत्त वृत्तपत्रचा उल्लेख आहे. पर्यायी शब्द 'विश्व' आणि 'वृत्त' ह्या शब्दांचे मूळ 'विश्व' आणि 'वृत्त' या शब्दांमध्ये आहे. पर्याय 1 मध्ये 'गुराखी' वृत्तपत्र मुंबईशी संबंधित आहे, पर्याय 2 मध्ये 'प्रतोद' ठाण्याशी संबंधित आहे आणि पर्याय 3 मध्ये 'अरुणोदय' सातारशी संबंधित आहे. अशाप्रकारे, बरोबर उत्तर आहे पर्याय 1 3 2 4, कारण ते योग्य संस्थानांशी संबंधित वृत्तपत्रांचे जुळवून दाखवते. 84 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 84. पुढीलपैकी कोणत्या वृत्तपत्राचा गोंविद विठ्ठल कुंटे यांच्याशी संबध नाही ? (STI मुख्य 2013) A) धुमकेतू B) ज्ञानोदय C) ज्ञानदर्श D) प्रभाकर 'ज्ञानोदय' हा वृत्तपत्र गोंविद विठ्ठल कुंटे यांच्याशी संबंधित नाही. कुंटे हे 'प्रभाकर', 'धुमकेतू' आणि 'ज्ञानदर्श' या वृत्तपत्रांचे संपादक होते, तर ज्ञानोदय हे महादेव गोविंद रानडे यांनी स्थापन केलेले वृत्तपत्र होते. 85 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 85. 1842 साली- - - - - - - - - या वृत्तपत्रातील लेखामधून इंग्रजी भाषेवर प्रभुत्व मिळविण्याची गरज अधोरेखित केली होती. (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) मराठा B) दर्पण C) ज्ञानोदय D) दीनबंधू ज्ञानोदय" हे उत्तर बरोबर आहे कारण 1842 मध्ये गोविंद बाळाजी देवल यांनी लिहिलेल्या "ज्ञानोदय" वृत्तपत्रातील एका लेखात इंग्रजी भाषेवर प्रभुत्व मिळविण्याच्या गरजेवर भर दिला होता. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण त्या काळात प्रकाशित होणाऱ्या "दर्पण", "मराठा" आणि "दीनबंधू" या वृत्तपत्रांनी इंग्रजी भाषेवर प्रभुत्व मिळविण्याच्या गरजेवर विशेष भर दिलेला नाही. 86 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 86. मराठी नियतकालिकांचा काळानुसार क्रम लावा. अ) प्रभाकर ब) दर्पण क) विविध ज्ञानविस्तार ड) निबंधमाला (राज्यसेवा मुख्य 2019) A) ब, अ, ड, क B) ब, अ, क, ड C) ब, क, ड, अ D) अ, ब, क, ड पर्याय "ब, अ, क, ड" बरोबर आहे कारण ते मराठी नियतकालिकांच्या कालानुसार योग्य क्रम दर्शवते. '' दर्पण'' (1832): हे महाराष्ट्रातील पहिले नियतकालिक होते. '' प्रभाकर'' (1838): रामशास्त्री प्रधान यांनी हे नियतकालिक सुरू केले. '' विविध ज्ञानविस्तार'' (1842): कृष्णाजी अर्जुन केळूस्कर यांनी हे नियतकालिक सुरू केले. '' निबंधमाला'' (1871): लोकमान्य टिळक यांनी हे नियतकालिक सुरू केले. 87 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 87. ‘सुधारक’ हे वृत्तपत्र कोणी सुरु केले ? (राज्यसेवा पूर्व 2011) A) विष्णूशास्री जांभेकर B) गोपाळ गणेश आगरकर C) लोकमान्य टिळक D) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर 88 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 88. - - - - - - - - - यांनी स्पष्ट केले की त्यांचा विरोध परकीय सरकारच्या हिंदुच्या सामाजिक सुधारणात ढवळाढवळ करण्याच्या अधिकाराला होता. (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) स्वामी दयानंद सरस्वती B) गोपाळ गणेश आगरकर C) राजा राममोहन रॉय D) बाळ गंगाधर टिळक 89 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 89. पुढील वाक्यात कोणते वर्णन केले आहे ? अ) त्यांनी संपादित केलेल्या वृत्तपत्रामुळे महाराष्ट्रात एक नवीन पर्व सुरु झाले. ब) त्या वृत्तपत्राचे नाव होते संदेश. क) त्यांना आधुनिक मराठी दैनिक पत्रकारीतेचे प्रणेते म्हटले जाऊ शकते. ड) युध्दाच्या बातम्यांचे वृत्तांकन करणे ही त्यांची विशेषता होती. इ) त्यांचे विनोदावर प्रभुत्व होते. (राज्यसेवा मुख्य, 2020) A) न.चि. केळकर B) गो.रा. आगरकर C) अ, ब, कोल्हाटकर D) अ ह. गद्रे बरोबर पर्याय 'अ, ब, कोल्हाटकर' हा आहे कारण तो गोपाळ गणेश आगरकर यांचे वर्णन करते. आगरकर हे महाराष्ट्रातील आधुनिक मराठी दैनिक पत्रकारीतेचे प्रणेते होते. त्यांनी 'केसरी' आणि 'सुधाकर' ही दोन वृत्तपत्रे संपादित केली, ज्यांनी महाराष्ट्रात सुधारणा चळवळीला चालना दिली. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण ते अन्य व्यक्तींचे किंवा त्यांच्या कार्याचे वर्णन करतात. 90 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 90. खालीलपैकी कोणते वृत्तपत्र डॉ. बाबासाहेबांनी सुरु केले नव्हते. (लिपिक टंकलेखन 2011) A) प्रबुद्ध भारत B) जनता C) सुधारक D) समता 91 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 91. कोल्हापूरच्या शाहू महाराजानी डॉ. बी.आर. आंबेडकरांना - - - - - - - - - मदत केली. (PSI मुख्य 2019) A) मूक नायकांच्या प्रकाशसनासाठी B) बहिष्कृत भारत च्या प्रकाशासनासाठी C) हरिजन बंधु च्या प्रकाशनासाठी D) स्वराज्यांच्या प्रकाशनासाठी 92 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 92. सत्यशोधक समाजाला दख्खन व विदर्भात पक्का ग्रामीण पाया मिळवून देण्यात - - - - - - - - - येथून प्रकाशित होणा-या वृत्तपत्राची भूमिका महत्वाची होती. (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) तरवडी B) सातारा C) वाई D) महाड 'तरवडी' हा पर्याय बरोबर आहे कारण सत्यशोधक समाजाचे मुखपत्र 'दीनाबंधू' हे वृत्तपत्र तरवडी येथून प्रकाशित केले जात होते. हे वृत्तपत्र समाजाच्या विचाराचा प्रसार करण्यात आणि दख्खन आणि विदर्भ भागांमध्ये त्याला ग्रामीण पाया मिळवून देण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावत होते. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण 'सातारा' येथून 'तारका', 'महाड' येथून 'ज्ञानप्रकाश' आणि 'वाई' येथून 'सुधारक' हे वृत्तपत्र प्रकाशित होत होते. 93 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 93. गोपाळ गणेश आगरकरांशी पुढीलपैकी कोणती वृत्तपत्रे संबधित होती ? अ) केसरी व मराठा ब) व-हाड समाचार क) सुधारक ड) स्वराज (Combined B पूर्व 2022) A) ब, क आणि ड फक्त B) अ आणि क फक्त C) ब आणि ड फक्त D) अ, ब आणि क फक्त 94 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 94. पुढीलपैकी कोणत्या वृत्तपत्रांच्या ब्रिटिश सरकारविरोधी लेखनाबद्दल तुरुंगवास घडला नाही ? (STI मुख्य 2019) A) प्रतोद B) विश्ववृत्त C) देश सेवक D) ज्ञानप्रकाश 95 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 95. जोड्या लावा अ (वृत्तपत्र) ब (संपादक) अ) प्रबोधन 1) दिनू रणदिवे ब) नवयुग 2) केशव ठाकरे क) प्रभात 3) वालचंद्र कोठारी ड) संयुक्त महाराष्ट्र पत्रिका 4)प्रल्हाद अत्रे (ASO मुख्य 2019) A) 4 2 1 3 B) 2 3 4 1 C) 3 4 1 2 D) 2 4 3 1 96 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 96. विष्णुबुवा ब्रह्मचारी यांनी ख्रिस्ती मिशन-यांच्या अपप्रचारास उत्तर देण्यासाठी- - - - - - - - - हे वृत्तपत्र सुरु केले. (PSI मुख्य 2016) A) दर्पण B) मराठा C) वर्तमानदीपिका D) केसरी वर्तमानदीपिका हे वृत्तपत्र विष्णुबुवा ब्रह्मचारी यांनी ख्रिस्ती मिशनरींच्या अपप्रचाराचा प्रतिकार करण्यासाठी सुरू केले होते हे उत्तर बरोबर आहे कारण वर्तमानदीपिका ही महाराष्ट्रातील पहिली मराठी साप्ताहिक पेपर होती जी 1832 मध्ये स्थापन करण्यात आली होती. दर्पण हे एक दैनिक वृत्तपत्र आहे जे 1937 मध्ये स्थापन करण्यात आले होते, मराठा हे एक साप्ताहिक पेपर आहे जे 1881 मध्ये स्थापन करण्यात आले होते आणि केसरी हे एक दैनिक वृत्तपत्र आहे जे 1881 मध्ये बाल गंगाधर टिळकांनी स्थापन केले होते. 97 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 97. कोणते डॉ. आंबेडकराचे वृत्तपत्र नव्हते ? (STI पूर्व 2012) A) समता B) संदेश C) जनता D) मुकनायक मुकनायक डॉ. आंबेडकरांचे वृत्तपत्र नव्हते. हे बाबुराव विंचू पवार यांनी 1920 मध्ये पुण्यात सुरू केले होते. जेंता हे डॉ. आंबेडकरांनी 1930 मध्ये सुरू केलेले वृत्तपत्र होते. समता 1928 मध्ये सुरू झाले आणि संदेश हे डॉ. आंबेडकरांचे शेवटचे वृत्तपत्र होते, जे 1956 मध्ये बंद झाले. 98 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 98. स्वातंत्र्योत्तर मुंबईतून प्रथम प्रकाशित होणारे नविन मराठी दैनिक - - - - - - - - - होय (Excise मुख्य 2017) A) लोकसत्ता B) नवशक्ती C) महाराष्ट्र टाईम्स D) सकाळ 99 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 99. गोपाळ हरि देशमुखबद्दल पुढे दिलेल्या दोन वाक्यात कोणते वाक्य चुकीचे आहे ? अ) त्यांनी इंदूप्रकाश, लोकहितवादी आणि ज्ञानदेव ही वर्तमानपत्रे सुरु केली. ब) त्यांचे असे मत होते की देशात स्वतंत्र नांदल्याशिवाय देशाची आर्थिक स्थिती सुधारणा नाही. म्हणून ब्रिटीशांकडून भारतीयांनी आपला राजकीय हक्क घेतला पाहिजे. (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) ब फक्त B) अ आणि ब दोन्ही चुकीची C) अ फक्त D) अ आणि ब बरोबर आहेत. 100 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 100. जावजी दादाजी चौधरी यांनी 1869 मध्ये मुंबईत - - - - - - - - - छापखाना सुरु केला. (PSI मुख्य 2017) A) कालनिर्णय B) बुध्दीसागर C) निर्णयसागर D) ज्ञानसागर 101 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 101. सन 1925 मध्ये खाडिलकरांनी ‘नवाकाळ’ हे वृत्तपत्र सुरु केले त्यामध्ये राजकारणा व्यतिरिक्त खालील इतर कोणते विषय होते ? अ) व्यापार ब) शिक्षण क) बाजारभाव ड) चित्रपट (Combinedd Gr. C 2018) A) अ आणि क B) अ आणि ब C) ब आणि क D) क आणि ड 102 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 102. बाळासाहेब ठाकरे मुंबईतून प्रसिध्द होणा-या कोणत्या मराठी व्यंगचित्र साप्ताहिकाचे संपादक होते? (Clerk 2013) A) तार्कीक B) वेदांती C) मार्मिक D) अवंती 103 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 103. गोपाळ हरि देशमुखबद्दल पुढे दिलेल्या दोन वाक्यात कोणते वाक्य चुकीचे आहे ? अ) त्यांनी इंदूप्रकाश, लोकहितवादी आणि ज्ञानदेव ही वर्तमानपत्रे सुरु केली. ब) त्यांचे असे मत होते की देशात स्वतंत्र नांदल्याशिवाय देशाची आर्थिक स्थिती सुधारणा नाही. म्हणून ब्रिटीशांकडून भारतीयांनी आपला राजकीय हक्क घेतला पाहिजे. (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) अ फक्त B) ब फक्त C) अ आणि ब बरोबर आहेत. D) अ आणि ब दोन्ही चुकीची वाक्य ब चुकीचे आहे कारण ते लोकमान्य टिळक यांचे विचार व्यक्त करते, गोपाळ हरि देशमुख यांचे नाही. देशमुखांचे मत होते की ब्रिटिशांशी सहकार्य करून भारतीय समाजाची आर्थिक प्रगती साध्य करता येऊ शकते, तर टिळक स्वराज्याची वकिली करत होते. त्यामुळे, वाक्य अ बरोबर आहे कारण ते देशमुखांच्या विचारांचे अचूक प्रतिनिधित्व करते, तर वाक्य ब चुकीचे आहे कारण ते त्यांचे विचार व्यक्त करत नाही. 104 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 104. नारायण मेघाजी लोखंडे यांनी कोणत्या वृत्तपत्रातून कामगारांच्या प्रश्नांचा वाचा फोडली (Combined B 2022) A) प्रभाकर B) ज्ञानप्रकाश C) समाचार चंद्रीका D) दीनबंधू 105 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 105. - - - - - - - - - यांनी स्पष्ट केले की त्यांचा विरोध परकीय सरकारच्या हिंदुच्या सामाजिक सुधारणात ढवळाढवळ करण्याच्या अधिकाराला होता. (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) गोपाळ गणेश आगरकर B) राजा राममोहन रॉय C) स्वामी दयानंद सरस्वती D) बाळ गंगाधर टिळक बाळ गंगाधर टिळक हा पर्याय बरोबर आहे कारण त्यांनी स्पष्ट केले की त्यांचा विरोध फक्त परकीय सरकारच्या हिंदूंच्या सामाजिक सुधारणांमध्ये ढवळाढवळ करण्याच्या अधिकाराला होता. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण त्यांनी या मुद्द्यावर टिळकांचे म्हणणे व्यक्त केले नाही. 106 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 106. नारायण मेघाजी लोखंडे यांनी कोणत्या वृत्तपत्रातून कामगारांच्या प्रश्नांचा वाचा फोडली (Combined B 2022) A) दीनबंधू B) ज्ञानप्रकाश C) प्रभाकर D) समाचार चंद्रीका दीनबंधू" हे उत्तर बरोबर आहे कारण नारायण मेघाजी लोखंडे हे एक भारतीय कामगार नेते आणि पत्रकार होते जे "दीनबंधू" वृत्तपत्राद्वारे कामगारांच्या प्रश्नांना वाचा फोडत असत. "समाचार चंद्रीका" हे बंगाली वृत्तपत्र होते, "प्रभाकर" हे मराठी वृत्तपत्र होते आणि "ज्ञानप्रकाश" हे गुजराती वृत्तपत्र होते. या तीनही वृत्तपत्रांचा कामगारांच्या प्रश्नांशी संबंध नव्हता आणि त्यामुळे बरोबर उत्तर नाहीत. 107 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 107. 1842 साली- - - - - - - - - या वृत्तपत्रातील लेखामधून इंग्रजी भाषेवर प्रभुत्व मिळविण्याची गरज अधोरेखित केली होती. (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) मराठा B) दर्पण C) ज्ञानोदय D) दीनबंधू 108 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 108. ‘ज्ञानसिंधु’ आणि 'मित्रोदय' या दैनिक वर्तमानपत्रांची सुरुवात कोणी केली ? (वनसेवा पूर्व 2012) A) काकासाहेब लिमये B) नामदार गोखले C) कृष्णाजी त्रयंबक रानडे D) विरेश्वर छत्रे विरेश्वर छत्रे यांनी 'ज्ञानसिंधु' आणि 'मित्रोदय' या दैनिक वर्तमानपत्रांची सुरुवात केली. कृष्णाजी त्रयंबक रानडे हे 'प्रार्थना समाज'चे संस्थापक होते, 'दैनिक वर्तमानपत्र' नाही. काकासाहेब लिमये हे समाजवादी नेते होते, 'दैनिक वर्तमानपत्र' सुरू केले नाहीत. नामदार गोखले हे मॉडरेट नॅशनलिस्ट नेते होते, 'दैनिक वर्तमानपत्र' सुरू केले नाहीत. 109 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 109. खालीलपैकी कोणते वृत्तपत्र डॉ. बाबासाहेबांनी सुरु केले नव्हते. (लिपिक टंकलेखन 2011) A) सुधारक B) प्रबुद्ध भारत C) समता D) जनता बरोबर उत्तर '' सुधारक'' आहे. या पर्यायाचे उत्तर बरोबर आहे कारण डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी '' जनता'' (1920), '' समता'' (1924) आणि '' प्रबुद्ध भारत'' (1920) या वृत्तपत्रांची स्थापना केली होती. मात्र, '' सुधारक'' वृत्तपत्राची स्थापना महात्मा जोतिबा फुले यांनी केली होती. 110 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 110. 1910 च्या प्रेस ॲक्ट नुसार मुंबईच्या ॲग्लो-मराठी- - - - - - - - - पत्राकडून रु 5,000 तारण म्हणून मागण्यात आले त्याचा परिणाम म्हणून त्याचे प्रकाशनच बंद करण्यात आले. (ASO मुख्य 2018) A) देशसेवक B) राष्ट्रमत C) काळ D) वरीलपैकी एकही नाही 111 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 111. विजोड व्यक्ती ओळखा. (PSI मुख्य 2017) A) अब्दुल सैफ B) अण्णासाहेब भोकरकर C) बॅरिस्टर जयकर D) वासुदेव दास्ताने 112 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 112. कशामधील डॉ. आंबेडकराचे अग्रलेख म्हणजे शैलीच्या सौंदर्याने सजलेले वैचारिक गद्य होय. (PSI पूर्व 2011) A) समतापत्र B) प्रबुदध भारत C) मूकनायक D) बहिष्कृत भारत 113 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 113. पुढील वाक्यात कोणत्या वृत्तपत्राचे वर्णन केले आहे ? अ) ते 1908 मध्ये सुरु झाले होते. ब) ते सुरु करण्याच्या प्रयत्नांशी टिळकांचासंबंध होता. क) ते एका मर्यादित कंपनीच्या मालकीचे होता. ड) वामन गोपाळ जोशी, गोपाळ अनंत गोखले, दत्तात्रय बळवंत कालेलकर हे तेथील कर्मचारी होते. इ) परंतु हे वृत्तपत्र एक वर्षापेक्षा जास्त टिकले नाही. (ASO मुख्य 2018) A) राष्ट्रसंत B) गुराखी C) देशसेवक D) मुंबई वैभव बरोबर उत्तर '' राष्ट्रसंत'' आहे. या पर्यायातील वर्णन खालील कारणांमुळे योग्य आहे: '' 1908 मध्ये स्थापित:'' राष्ट्रसंतची स्थापना 1908 मध्ये झाली होती. '' टिळकांचा संबंध:'' लोकमान्य टिळकांनी राष्ट्रसंत सुरू करण्याच्या प्रयत्नांशी संबंध ठेवला होता. '' मर्यादित कंपनी:'' राष्ट्रसंत एका मर्यादित कंपनीच्या मालकीचे होते. '' कर्मचारी:'' वामन गोपाळ जोशी, गोपाळ अनंत गोखले, दत्तात्रय बळवंत कालेलकर हे राष्ट्रसंतचे कर्मचारी होते. '' एक वर्ष टिकले नाही:'' राष्ट्रसंत एक वर्षापेक्षा जास्त टिकले नव्हते. 114 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 114. ‘सुधारक’ हे वृत्तपत्र कोणी सुरु केले ? (राज्यसेवा पूर्व 2011) A) लोकमान्य टिळक B) गोपाळ गणेश आगरकर C) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर D) विष्णूशास्री जांभेकर गोपाळ गणेश आगरकर हे 'सुधारक' या वृत्तपत्राचे संस्थापक होते. हे वृत्तपत्र साप्ताहिक स्वरूपात सुशिक्षित महाराष्ट्रीयांसाठी 1883 मध्ये सुरू करण्यात आले होते. आगरकर हे प्रख्यात समाजसुधारक होते जे महाराष्ट्रातील सामाजिक आणि धार्मिक सुधारणांच्या चळवळीत सक्रिय होते. विष्णूशास्त्री जांभेकर हे विद्याधना या वृत्तपत्राशी संबंधित होते, लोकमान्य टिळक हे केसरी वृत्तपत्राचे संस्थापक होते आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी जनता आणि भीमपत्रिका ही वृत्तपत्रे सुरू केली होती. 115 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 115. - - - - - - - - - यांनी ‘सुधारक’ वृत्तपत्र सुरु केले. (ASO पूर्व 2011) A) बाळ गंगाधर टिळक B) डॉ. पंजाबराव देशमुख C) गोपाळ गणेश आगरकर D) गोपाळ हरि देशमुख गोपाळ गणेश आगरकर हे बरोबर उत्तर आहे कारण 1888 मध्ये त्यांनी 'सुधारक' नावाचे वृत्तपत्र सुरू केले होते. या वृत्तपत्राच्या माध्यमातून आगरकरांनी सामाजिक सुधारणा, शिक्षण आणि राष्ट्रवादाचा प्रचार केला होता. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण: गोपाळ हरि देशमुख यांनी 'हिंद केसरी' वृत्तपत्र सुरू केले होते. बाळ गंगाधर टिळक यांनी 'केसरी' वृत्तपत्र सुरू केले होते. डॉ. पंजाबराव देशमुख यांनी 'सुधारलेला विदर्भ' वृत्तपत्र सुरू केले होते. 116 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 116. जोड्या जुळवा. अ) गुराखी 1) मुंबई ब) प्रतोद 2) ठाणे क) अरुणोदय 3) सातारा ड) विश्ववृत्त 4) कोल्हापूर (राज्यसेवा मुख्य, 2017) A) 4 3 2 1 B) 2 1 4 3 C) 1 3 2 4 D) 1 2 3 4 117 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 117. ‘ज्ञानसिंधु’ आणि मित्रोदय या दैनिक वर्तमानपत्रांची सुरुवात कोणी केली ? (वनसेवा पूर्व 2012) A) काकासाहेब लिमये B) कृष्णाजी त्रयंबक रानडे C) नामदार गोखले D) विरेश्वर छत्रे 118 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 118. ‘नेटिव्ह ओपिनियन’ या इंग्रजी वृत्तपत्राचा कारभार - - - - - - - - - पाहत होते. (Excise मुख्य 2017) A) बाळशास्री जांभेकर B) विष्णुबुवा ब्रहमचारी C) गोपाळ गणेश आगरकर D) वि.ना. मंडलिक 119 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 119. ‘दीनमित्र’ ची सुरुवात- - - - - - - - - यांनी केली. (STI मुख्य 2018) A) डॉ. आंबेडकर B) विठ्ठल शिंदे C) मुकुंदराव पाटील D) शाहू महाराज 120 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 120. लोकमान्य टिळकांच्या तुरुंगावासाच्या काळात - - - - - - - - - त्या दोघांनी टिकांची वृत्तपत्रे सांभाळली. (PSI मुख्य 2012) A) जयवंतराव टिळक व दा.वि. गोखले B) ग.वि. केतकर व जयवंतराव टिळक C) ज.स. करंदीकर व न.चि केळकर D) न.चि. केळकर व कृष्णाजी खाडिलकर 121 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 121. लोकहितवादी गोपाळ हरी देशमुखांनी लिहलेली शतपत्रे खालीलपैकी कोणत्या मासिकातून प्रसिध्द होत होती? (Agri पूर्व 2018) A) समता B) प्रभाकर C) बहिष्कृत भारत D) सुलभ समाचार पर्याय "प्रभाकर" बरोबर आहे कारण लोकहितवादी गोपाळ हरी देशमुखांनी लिहिलेली शतपत्रे "प्रभाकर" या मासिकातून प्रसिद्ध होत होती. पर्याय "समता", "सुलभ समाचार" आणि "बहिष्कृत भारत" हे लोकमान्य टिळक, महात्मा फुले आणि डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांच्या मासिकांशी संबंधित आहेत. 122 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 122. दिनकरराव जवळकरांनी ‘विजयी मराठा’ या वृत्तपत्रात कोणत्या टोपण नावानेलिखाण केले ? (STI Mains Oct. 2022) A) मल्हारी डिखळे B) भवानी तलवारे C) दलित कैवारी D) भाई महाजन भवानी तलवारे हे टोपण नाव दिनकरराव जवळकरांनी त्यांच्या 'विजयी मराठा' या वृत्तपत्रात लिहिण्यासाठी वापरले होते. हे उत्तर बरोबर आहे कारण दिनकरराव जवळकर यांनी 1927 मध्ये 'विजयी मराठा' हे वृत्तपत्र सुरू केले आणि त्यांनी 'भवानी तलवारे' या टोपण नावाने साप्ताहिक अग्रलेख लिहिले. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण भाई महाजन हे महात्मा गांधींच्या निकट सहकारी होते, मल्हारी डिखळे हे छत्रपती संभाजी महाराजांचे दिवाण होते आणि दलित कैवारी हे बाबूराव मुसळे यांचे टोपण नाव होते. 123 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 123. डॉ. आंबेडकर यांनी सुरु केलेल्या - - - - - - - - - या नियतकालिकाने इशारा दिला होता की “मुंबई इलाख्यात निघत असलेली बरीचशी पत्रे विशिष्ट अशा जातीचे हितसंबध पाहणारी आहेत अशा वृत्तपत्रांना आमचा एवढाचाइशारा आहे. की कोणतीही एखादी जात अवगत झली, तर तिच्याअवनतीचा चटटा इतर जातीस बसल्याशिवाय राहणार नाही.” (STI Mains July 2022) A) प्रबुध्द भारत B) मूकनायक C) जनता D) बहिष्कृत भारत 124 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 124. विष्णुबुवा ब्रह्मचारी यांनी ख्रिस्ती मिशन-यांच्या अपप्रचारास उत्तर देण्यासाठी- - - - - - - - - हे वृत्तपत्र सुरु केले. (PSI मुख्य 2016) A) केसरी B) वर्तमानदीपिका C) मराठा D) दर्पण 125 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 125. पुढील वृत्तपत्रे व त्यांचे संपादक यांच्या जोड्या लावा. अ) किरण ब) नेटिव्ह ओपिनियन क) इंदु प्रकाश ड) इंडियन स्पेक्टटर 1) वि.ना. मंडलिक 2) ना.ग. चंदावरकर 3) म.ब. नामजोशी 4) बेहरामजी मलबारी (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) 1 4 2 3 B) 3 1 2 4 C) 2 1 3 4 D) 4 2 1 3 पर्याय 3 1 2 4 बरोबर आहे कारण: किरण - संपादक: म.ब. नामजोशी (1) नेटिव्ह ओपिनियन - संपादक: वि.ना. मंडलिक (3) इंदु प्रकाश - संपादक: ना.ग. चंदावरकर (2) इंडियन स्पेक्टटर - संपादक: बेहरामजी मलबारी (4) इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण ते वृत्तपत्र आणि त्यांच्या संपादकांमधील अचूक जोड्या दर्शवत नाहीत. 126 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 126. जोड्या लावा स्तंभ अ स्तंभ ब अ) धुमकेतू 1) कोलकाता ब) नवयुग 2) गुंतूर क) सोशॅलिस्ट 3) मुंबई ड) व्हॅनगार्ड ऑफ इंडियन इंडिपेडन्स 4) बर्लिन (राज्यसेवा पुर्व 2017) A) 1 2 3 4 B) 3 2 1 4 C) 2 1 3 4 D) 4 3 2 1 पर्याय 1 2 3 4 बरोबर आहे कारण: अ) "धुमकेतू" हा विनायक दामोदर सावरकरांच्या नावीन्यपूर्ण कविता संग्रहाचे नाव होते, जे कलकत्ता (कोलकाता) येथे प्रकाशित झाले होते. ब) "नवयुग" हे गोपाळ कृष्ण गोखल्यांच्या नेतृत्वाखाली मुंबई येथे स्थापन झालेले एक राष्ट्रवादी नियतकालिक होते. क) "सोशॅलिस्ट" पत्र हे एम. एन. रॉय यांनी गुंतूर येथून प्रकाशित केले होते. ड) "व्हॅनगार्ड ऑफ इंडियन इंडिपेडन्स" हे पुस्तक विनायक दामोदर सावरकर यांनी बर्लिन येथे लिहिले होते. 127 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 127. पुढील वाक्यात कोणते वर्णन केले आहे ? अ) त्यांनी संपादित केलेल्या वृत्तपत्रामुळे महाराष्ट्रात एक नवीन पर्व सुरु झाले. ब) त्या वृत्तपत्राचे नाव होते संदेश. क) त्यांना आधुनिक मराठी दैनिक पत्रकारीतेचे प्रणेते म्हटले जाऊ शकते. ड) युध्दाच्या बातम्यांचे वृत्तांकन करणे ही त्यांची विशेषता होती. इ) त्यांचे विनोदावर प्रभुत्व होते. (राज्यसेवा मुख्य, 2020) A) न.चि. केळकर B) अ ह. गद्रे C) अ, ब, कोल्हाटकर D) गो.रा. आगरकर 128 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 128. विष्णुशास्री चिपळूणकरांच्या कोणत्या वृत्तपत्राने महाराष्ट्रात सामाजिक सुधारणेच्या बाबतीत मोलाची कामगिरी बजाविली आहे ? (ASO मुख्य 2011) A) प्रभाकर B) ज्ञानोदय C) इंदुप्रकाश D) ज्ञानप्रकाश 129 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 129. ‘नेटिव्ह ओपिनियन’ या इंग्रजी वृत्तपत्राचा कारभार - - - - - - - - - पाहत होते. (Excise मुख्य 2017) A) गोपाळ गणेश आगरकर B) विष्णुबुवा ब्रहमचारी C) बाळशास्री जांभेकर D) वि.ना. मंडलिक वि.ना. मंडलिक यांनी 'नेटिव्ह ओपिनियन' या इंग्रजी वृत्तपत्राचे संपादन केले होते. हे वृत्तपत्र मराठी लोकांच्या हक्कांसाठी आणि ब्रिटिश राजवटीच्या धोरणांवर टीका करण्यासाठी प्रसिद्ध होते. विष्णुबुवा ब्रह्मचारी हे एक समाजसुधारक होते, गोपाळ गणेश आगरकर हे 'केसरी' वृत्तपत्राचे संपादक होते आणि बाळशास्री जांभेकर हे मराठी कवी आणि नाटककार होते. 130 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 130. बडोदा, वत्सल, राघवभूषण आणि अंबा लहरी ही- - - - - - - - - चालवलेली वृत्तपेत्रे होती. (ASO मुख्य 2017) A) सत्यशोधकांनी B) लोकहितवादींनी C) विष्णूशास्री चिपळूणकरांनी D) आर्य समाजांनी सत्यशोधक चळवळीचे जनक, ज्योतिबा फुले यांनी 1873 मध्ये लोकल स्वराज्याची मागणी करणारे वृत्तपत्र "बडोदा आणि देशी राज्ये" सुरु केले. 1874 मध्ये त्यांनी "वत्सल" नावाचे मासिक सुरु केले जे सामाजिक आणि धार्मिक सुधारणांवर भर देत असे. "राघवभूषण" हे एक साप्ताहिक होते जे 1876 मध्ये सुरु करण्यात आले आणि ते समाजसुधारणे आणि स्त्रीशिक्षणाशी संबंधित होते. तर "अंबा लहरी" ही महिलांच्या मुक्तीसंबंधी लेख प्रकाशित करणारी नियतकालिके होती. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण लोकहितवादींनी "लोकहितवादी" वृत्तपत्र चालवले, आर्य समाजांनी "आर्योपदेश" वृत्तपत्र चालवले आणि विष्णूशास्त्री चिपळूणकरांनी "नित्यनियम" वृत्तपत्र चालवले. 131 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 131. योग्य जोड्या लावा. अ) निंबधमाला ब) सुधारक क) दर्पण ड) मुंबई अखबार 1) आगरकर 2) सूर्याजी कृष्णाजी 3) विष्णूशास्री चिपळुणकर 4) बाळशास्री जांभेकर (ASO मुख्य 2012) A) 1 2 3 4 B) 3 1 4 2 C) 4 3 2 1 D) 3 4 1 2 132 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 132. कशामधील डॉ. आंबेडकराचे अग्रलेख म्हणजे शैलीच्या सौंदर्याने सजलेले वैचारिक गद्य होय. (PSI पूर्व 2011) A) मूकनायक B) प्रबुदध भारत C) बहिष्कृत भारत D) समतापत्र मूकनायक हे उत्तर बरोबर आहे कारण, डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी 1920 ते 1922 या काळात "मूकनायक" या साप्ताहिकातून अनेक अग्रलेख लिहिले होते. हे अग्रलेख त्यांच्या तीक्ष्ण बुद्धिमत्ता आणि वैचारिक प्रखरतेसाठी प्रसिद्ध होते. भाषाविषयक अलंकारांच्या वापरामुळे त्यांची लेखन शैली आकर्षक आणि प्रभावी होती. इतर पर्याय चुकीचे आहेत कारण: "बहिष्कृत भारत" हे डॉ. आंबेडकरांचे पुस्तक होते, अग्रलेख नव्हते. "समतापत्र" डॉ. आंबेडकरांच्या चळवळीमध्ये एक मासिक होते. "प्रबुद्ध भारत" हे लोकमान्य टिळकांनी स्थापन केलेले वृत्तपत्र होते, डॉ. आंबेडकरांचे नव्हते. 133 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 133. जोड्या लावा अ (वृत्तपत्र) ब (संपादक) अ) प्रबोधन 1) दिनू रणदिवे ब) नवयुग 2) केशव ठाकरे क) प्रभात 3) वालचंद्र कोठारी ड) संयुक्त महाराष्ट्र पत्रिका 4)प्रल्हाद अत्रे (ASO मुख्य 2019) A) 3 4 1 2 B) 2 3 4 1 C) 4 2 1 3 D) 2 4 3 1 पर्याय 2 4 3 1 हा बरोबर आहे कारण: प्रबोधनचे संपादक होते प्रल्हाद अत्रे (पर्याय 4). नवयुगचे संपादक होते केशव ठाकरे (पर्याय 2). प्रभातचे संपादक होते वालचंद्र कोठारी (पर्याय 3). संयुक्त महाराष्ट्र पत्रिकेचे संपादक होते दिनू रणदिवे (पर्याय 1). 134 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 134. ज्ञानोदय मधील लिखाणास प्रत्युत्तर देण्यासाठी कोणती नियतकालिके सुरु झाली ? अ) विचारलहरी ब) चंद्रिका क) सद्धर्मदीपिका ड) इंदूप्रकाश (ASO पूर्व 2015) A) ब आणि क B) फक्त अ C) अ,ब आणि क D) फक्त ड ज्ञानोदयमधील लिखाणाला प्रत्युत्तर देण्यासाठी विचारलहरी, चंद्रिका आणि सद्धर्मदीपिका हे तीन नियतकालिके सुरू झाली. इंदूप्रकाशचा उद्देश सामाजिक सुधारणेवर चर्चा करणे होता, ज्ञानोदयाच्या विरोधात लिहिणे नव्हते. 135 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 135. सत्यशोधक समाजाला दख्खन व विदर्भात पक्का ग्रामीण पाया मिळवून देण्यात - - - - - - - - - येथून प्रकाशित होणा-या वृत्तपत्राची भूमिका महत्वाची होती. (राज्यसेवा मुख्य 2016) A) वाई B) महाड C) सातारा D) तरवडी 136 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 136. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकरांनी पुढीलपैकी कोणती वर्तमानपत्रे सुरु केली होती ? (राज्यसेवा मुख्य 2018) A) बहिष्कृत भारत, समता, गुलामी B) बहिष्कृत भारत, जनता, समता C) बहिष्कृत भारत, जनता, गुलामी D) समता, गुलामी, जनता 137 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 137. डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर यांनी आपल्या विचारांच्या प्रसारासाठी ‘जनतापत्र’ व - - - - - - - - - हया वृत्तपत्राचा वापर केला. (ASO मुख्य 2011) A) विचारलहरी B) मूक नायक C) वर्तमान दीपिका D) सुधारक 138 / 138 Category: महाराष्ट्रातील वृत्तपत्रे 138. मुकनायक ची सुरुवात झाली तेव्हा खालीलपैकी कोणता गट त्याच्यांशी संबधित होता ? (राज्यसेवा मुख्य 2012) A) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, महात्मा ज्योतीबा फुले, कर्मवीर भाऊराव पाटील B) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, केशवराव जेधे, दिनकरराव जवळकर C) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, पांडूरंग भाटकर, दिनकरराव जवळकर D) डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, पांडूरंग भाटकर, ज्ञानदेव घोलप डॉ. बाबासाहेब आंबेडकर, पांडूरंग भाटकर आणि ज्ञानदेव घोलप बरोबर उत्तर आहे कारण ते मुकनायक चळवळीशी संबंधित होते. केशवराव जेधे आणि दिनकरराव जवळकर शेती कामगार चळवळीशी संबंधित होते. महात्मा ज्योतिबा फुले आणि कर्मवीर भाऊराव पाटील सामाजिक सुधारणा चळवळीशी संबंधित होते. Loading...MPSC is all about Patience.... Your score is LinkedIn Facebook Twitter BACK HOME PAGE
